장음표시 사용
451쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 76 81. 403libortaton iniustum iudicassent, tamen quotienScum IUQvellet quis, hoc in genere Solo rem iudicatam referri posse Voluerunt eiVitatem Vero nemo umquam ullo Opuli iussu amittet invitus qui cives Romani in colonius 30 Latinas proficiseebantur, fieri non poterant Latini, nisi erant auctores facti nomenque dederant; qui erant rerum capitalium condemnati, non prius hanc Civitatem amittebant, quam erant in eam recepti, quo Vertendi, hoc est mutandi, Soli causa venerant id autem ut esset faciundum non ademptione civitatis, Sed tecti et aquae et ignis interdictione adigebantur populus Romanus L. Sulla sdictatore serente epinitiis centuriatis municipiis civitatem ademit; adonii eisdem agros de agris ratum est fuit enim populi potestas de civitate ne tam diu quidem valuit, quam diu illa Sullani temporis arma valuerunt an vero Volaterranis, cum etiam tum Ssent in armis, L. Sulla victor, re publica reciperata, comitiis centuriatis civitatem eripere non potuit, hodieque Volaterrani non modo cives, sed etiam optimi cives fruuntur nobiseum simul a civitato consul iri homini P. Clodius, versare publica, civitatem adimere potuit concilio advocato,
conducti operi non solum egentium, Sed etiam SerVΟ-rum, Fidulio principe, qui se illo die confirmat omno non fuisse quod si non fuit, quid te audacius, qui eius 80 nomen ineideris quid desperatius, qui ne mentiendoquidem potueri auctorem adumbrare meliorem Sin autem is primus civit, quod facile potuit, qui propter inopiam tecti in foro pernoctasset, cur non iuret se Gadibus fuisse, cum tu te fuisse Interamnae probaveris hoc tu igitur homo popularis tria e munitam civitatem et libertatem no- Stram puta e8S Oportere, Ut, Si tribuno plebi rogante VELITIS IUBEATISNE, Fiduli centum se velle et iubere dixerint, POSSit unus quisque nostrum amittere tum igitur maiore nostri populares non fuerunt, qui de civitate et libertate ea iura sanxerunt, quae nec Vi temporum Cepotentia magistratuum nec res iudicata nec denique universi populi Romani potestas, quae ceteri in rebuS StmaXima labefactare possit at tu etiam ereptor civitatis ilegem de iniuriis publicis tulisti Anagnino nescio cui Menullae pergratam, qui tibi ob eam legem statuam in
452쪽
meis aedibus posuit, ut locus ipso in tanta tua iniuria legunt et inscriptionen Statune refelleret quae re municipibus Anagninis ornatissimis uilio maiori dolori fuit quam quae idem ille gladiator scelera Anagnia fecerat. Ut quid si ne scriptum quidem umquana est in ista ipsa O-gatione, quam Se Fidulius negat civisse, tu autem, Ut nota tui praeclari tribunatus hominis dignitate collonestes,. 82 auctoritatem amplexori - Sed tamen si nihil de me tu listi quo minus essem non modo in civium numero, Sed otium in eo loeo, in quo me honores populi Romani Conlocarunt, tamenne eum tua Voce Viol ibis, quem OS 11Q- sarium Scelus consulimi superiorum tot vides iudiciis su- natus, populi Romani Italiae totius honestatum quom ne tune quidem, cum beram, negare potera OSSO tun
lege senatorem ubi enim tuleras, ut mihi aqua et igni interdiueretur quod C. Gracchus de P. Popilio, Saturninus duci Ietello tulit, homines seditiosissimi de optimis ac
sortissimis civibus non ut esset interdictum, quod ferri non poterat, tulerunt, Sed ut interdiceretur ubi cavistine me meo Oeo censor in senatum legeret quod de omnibus, etiam quibus damnati interdictum est, Seri-83 ptum est in legibus quaere hoc e Clodio, scriptore legum tuarum iube adesse latitat omnino, sed si requiri iusseris, invenient hominem apud Sororem tuam occultantem so capite demisso. Sed Si patrem tuum, civem modius fidius gregium, dissimilem Vestri, nemo umquam Sanu CXSulem appellaVit, qui, cum de eo tribunus plebis Promulga88et, He8Se propter iniquitatem illius Cinnani temporis obiit eique imperium est abrogatum; si in illo poena legitima turpitudinem non habuit iropter vim temporum, in me, cui die dicta numquam St, qui reus non fui, qui numquam sum a tribuno plebis citatus, damnati Poena S Se potuit, ea praeSertim, quae ne in ipsa quidem a rogatione praescripta est ac vide quid intersit inter illum iniquissimum patris tui casum et hanc fortunam condicionemque nostram patrem tuum, CiVem Optimum, clarissimi viri lium, qui si viveret, qua severitate fuit, tu Profecto non viveres, L. Philippus censor avunculum suum praeteriit in recitando senatu nihil enim poterat
dicere qua re rata non SSent, quae erant aeta in ea re
453쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 82 87 405
publica, in tia se illis ipsis temporibus censorem SSevoluisset me L. Cotta, homo censorius, in senatu iuratus dixit se, si censor tum esset, eum ego beram, meo loco senatorem recitaturum fuisse quis in meum locum filia dicem subdidit quis meorum amissorum testamentum
discessu meo fecit qui mihi non idem tribuerit, quod et
si adessem quis me non modo civis, Sed Socius reci Pere contra tuam legem et iuvare dubitavit doniquo uniVerSus Senatus multo ante quam est lata lex de me, gratias agendas censuit civitatibus eis, quae M. Tullium ' - tantumne immo otiam, civem Optime de re publica meritum recepissent. et tu unus pestifer ciVi eum
restitutum nega esse civem, quem eiectum uniVerSUS Senatu non modo ciVem, Sed etiam egregium cia em
Semper putavit at Vero, ut annales populi Romani t smonumenta vetustatis loquuntur, auso ille Quinctius et M. Furius Camillus o C. Servilius Ahala, cum S Soni Optime de re publica meriti, tamen populi incitati vim iracundiamque subierunt, damnatique comitiis centuriatis eum in XSilium profugissent, rursus ab eodem populo placato Sunt in suam pristinam dignitatem restituti quod si his damnatis non modo non imminuit calamitas clariS-8imi nominis gloriam, sed etiam honestavit jam et Si optabilius est cursum vitae conficere sino dolore t sino iniuria, tamen ad immortalitatem gloriae plus adfert desideratum esse a Suis Civibus quam Omnino num iunm
esse Violatum , mihi sine ullo iudicio polpuli profecto eum amplissimis omnium iudiciis restitutio malodiet locum aut criminis obtinebit fortis ot constans in optimn et ratione civis P. Popilius semper fuit tamen eius in omni vita nihil est iam ad laudem inlustrius quam calamitasisSa. qui enim iam meminisset eum bene de re publicii moritum, nisi et ab improbis expulsus esset et per bonos restitutus Q. Motolli praeclarum imperium in re militari fuit, egre a censura, Omnis ita plena gravitatis tamen huius viri laudem ad sempiterni memoriam tempori ea-lamitas propagavit quod si et illis, qui expulsi sunt 3
inique, sed tamen legibus, reducti inimicis interfectis, rogationibus tribuniciis, non auctoritate SenatuS, non comitiis centuriatis, non decretis Italiae, non desiderio
454쪽
civitatis, iniuria inimicorum probro non suit, in me, qui profectus sum integer, sui simul cum re publica, redii
cum maxima dignitate te vivo, fratre tu alter consule reducente, alter praetore t petente, tuum scelus S meum probrum puta esse portere ac Si me populus Romanus incitatus iracundia aut invidia e civitate eiecisset idemque postea mea in rem publicam be-
neficia recordatus se conlegisset, et temeritatem atque iniuriam suam restitutione mea repreliendisset, tamen
profecto nemo tam esset amens qui mihi tale populi iudicium non dignitati potius quam dedecori putaret
CSS Oportere nunc Vero Cum me in iudicium populi nemo omnium Oearit, condemnari non potuerim, qui necusatus non Sim, denique ne pul8us quidem ita sim,
Ut, Si contenderem, Superare non OSSem, Contraque
populo Romano semper sim defensus, amplifieatus, Ornatus, quid Si qua re quisquam milii se ipsa popularis ratione anteponat an tu populum Romanum esse putaS illum, qui constat ex eis, tu mercede conducuntur qui impelluntur ut vim adserant magistratibus ut obsideant senatum optent cotidie caedem, incendia, rapinas quem tu tamen populum nisi tabernis clausis frequentare non
poteras, cui populo duces Lentidios, Lollios, Placuleios, Sergio praefeceras. O spe diem dignitatemque populi
Romani, quam reges, quam natione OXterae, quam genteSultimae pertimescant, multitudinem hominum X Servis, OX Onduetis, e fastinorosis, ex gentibus congregatam lso illa fuit pulcritudo populi Romani, illa forma, quam in
campo Vidisti tum, cum etiam tibi contra senatus totiusque Italiae auctoritatem et studium dicendi potestas fuit; ille populus est dominus regum, Victor atque imperator Omnium gentium, quem illo clarissimo die, Colerato, vidisti tum, cum omnes principes civitatis, omne ordinum atque aetatum Omnium Sus ragium se non de civis, sed de civitatis salute ferre censebant cum denique homines in eampum non tabernis, sed municipiis clausis J Venerunt. hoo ego populo, Si tum consules aut fuiSsent in re publica aut omnino non fuissent, nullo labore tuo Praecipiti furori atque impio sceleri restitissem Sed Publicam ausam contra vim armatam sine populi praesidio
455쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 88 94. 407 suscipere nolui: non quo mihi P. Scipionis, sortissimi viri, vis ' privati tominis displiceret; sed Scipionis factum statim P. Mucius consul, qui in gerenda re putabatur fuisse segnior gesta multi senatus consulti non modo defendit, sed etiam ornavit mihi aut te intors octo cum consulibus aut te vivo et tecum et cum illis armis decertandum fuit. erant eo tempore multa etiam alia quietuenda ad SorVOS, mediu fidius, re publica venissot; tantum homines impios ex vetere illa coniuratione in ustum nefarii mentibus bonorum Odium retinebat. Hic tu me etiam gloriari vetas negas esse serenda quae Oleam de me praedicare, et homo nectus inducis
Otiam Sermonem Urbanum a Venustum, me dicere olere esse me Iovem, eundemque dictitare Minervam esse Sororem meam non tam insolens sum, quod IOVem es Se medico, quam ineruditus, quod Minervum sororem IoVis osse existimo. Sed tamen ego mihi sororem Virginem scisco: tu Ororem tuum Virmnem esse non sisti Sed vide ne
tu te soleas Iovem diuere, quod tu iure andem Sororem et UXOrem appellare OSSiS. et quoniam hoc reprehendiS, , quod solere me dicas de me ipso gloriosius praedicare, qui umquam audivit, eum ego de me nisi coaetus ne necessario dicerem nam si, cum mihi furta largitiones, libidines obiciuntur, ego respondere soleo mei ConSilii S, periculis, laboribus utrium Sse Servatum, non tum Umexistimandus de gestis rebus gloriari quam de obiectis confiteri. sed si mihi ante hac durissima se publicae tempora Dihil umquam aliud obiectum est, nisi crudelitasmen Unius temporis, cum a patria perniciem depuli, quid Θmo huic maledicto utrum non respondere an demiSSe respondere decuit ego vero etiam rei publieae Semper i interesse putavi me illius pulcherrimi facti, quod o nu-ctoritate Senatu consensu bonorum Omnium pro salute patriae geSSissem, splendorem verbis dignitatemque retinere, praefiertim eum milii uni in hac re publica, audientu Populo Romano, opera mea liane Urbem et sine rempublicam esse salvam iurato dicere fas fuisset exstinctum est iam illud maledictum crudelitatis, quod me non ut crudelem tyrannum, sed ut mitiSSimum parentem, Omnium civium studiis desideratum, repetitum, arceSSituln
456쪽
s vident alitu exortum est obicitur milii motis illo discessus cui ego Crimini respondere sine mea maximn laudo non ΟSSUm quid enim pontifices, debeo dicero poe- catine consolentia in profugisse at id, quod mihi crimini dabatur, non modo oeentum non erat, Sed erat reSlaost natos homines pulcherrima iudicium populi pertimuisse id 110 propositum ulliui fuit et, si fuisset, duplicata gloria discessissem. bonorum mihi praesidium dosuisse dulsum est me mortem timuisse turpe est. , dicendum igitur ost id, quod non dicerem nisi coactus nihil enim umquam do dixi subhitius insciscendael uulis causa potius quam criminis depellendi , dicos igitur et quam possum maximn Oeo dieO: Cum Omnium perditorum et Coniuratorum incitata vis, duee tribuno plebis, consulibus auctoribus, adflicto senatu, perterriti equitibus Romanis, suspensa ac sollicita tota civitate, non tum in me impetum faceret, quam per me in Omnis bonos, me vidisse, Si vicissem, tenuis rei publicae reliquias, Si Victus Ssem, nullas futuras quod cum iudicassem, do- sevi coniugis miserae discidium, liberorum carissimorum solitudinem, fratris absentis amantissimi atque optimi casum, subitas fundatissima familiae ruinas, sed his omnibus rebus vitam anteposui meorum civium remque publieam concidere unius discessu quam omnium interitu oecidero maliti speravi, id quod accidit, me iacentem posse vivis Viri fortibus exeitari; si una cum bonis in-s terissem, nullo modo OSSe rem p. recreari. Reeest, Ontificos, magnum atque incredibilem dolorem; non nego; neque istam mihi ascisco sapientiam, quam non nulli in me requirebant, qui me animo nimis rael esse atque adflicto loquebantur an ego poteram, Cum n tot rerUm tanta varietate divellerer, qua ideire praetereo, quod ne nune quidem Sine fletu commemorare possum, instiari
me esse hominem et communem naturne SenSum CPudiare tun vero neque illud meum factum laudabile nec beneficium ullum a me in rem publicam profectum dicerem, si quidem ea rei publicae causa reliquis Sem, quibus
nequo animo arerem, eamque animi duritiam, leui cors Pori8, quod cum Uritur, non Sentit, stuporem potius quam 98 Virtutem utarem. suscipere tantos animi dolore atque
457쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 95 101 409
ea, quae capta urbe aecidunt Victis, Stante Urbe unum
perpoti et iam se videre distrahi a compleXU Suorum, disturbari tecta, diripi fortunas, patriae denique ausa patriam ipsam amittere, spoliari populi Romani beneficiis amplissimis, praecipitari ex altissim dignitatis gradu,
videre praetextos nimieos, nondum morte complorata arbitria potentis funeris lineo omni subire ConservandOrum civium causa atque ita, eum dolenter feras et Si non tam Sapiens quam ei, qui nillil curant, sed tam amans tuorum a tui quam communis humanitas postulat, ea laus praeclara atque divina St. nam qui OR, UIO Umquam Cara a iucunda duXit, animo aequo rei publieno causa deserit, nullam benevolentiam insignem in rempublieam declarat; qui autem ea relinquit rei publieno
et Usa, a quibus eum summo dolore divellitur, o patria earn est, Cuius salutem caritati anteponit Suorum qua bre dirumpatur licet ista furia atque audiat lineo ex
me, quoniam lacessivit, iis SerVavi rem p., qui consul togatu armatos vicerim, priVatu Consulibus armatis esserim utriusque temporis fruetum tuli a Ximum superioris, uuit e senatus auetoritate et Senatum et OmniS bono meae Salutis causa mutat Veste vidi, posterioris, quod et Senatus et populus Romanus et omne mortale Set privatim et publico iudicarunt sine meo reditu rem
Sed hic meus reditus, pontificos, vestro iudiei eon 100tinetur: nam si os me in mois aedibus conlocatis, id quod in omni mea causa Semper studiis, Onsiliis, uetoritatibus sententiisquo fecistis, ideo me plane ne sentio restitutum; sin men domus non modo milii non redditur, sed etiam monumentum praebet nimie doloris mei, seeleris sui, publieae calamitatis, quis erit qui hunc roditum potius quam poenam empiternam putet in conspectu prope totius urbis domus est mea, pontifices in qua si manet illud, non monumentum urbis , Sed epulcrum, inimico nomino inscriptum, demigrandum potius aliquo est quam habitandum in ea urbe, in qua tropaea de meo de se publica Videam Constituta an ego tantam Ut hi animi duritiem habere aut oculorum impudentiam pOSSim,
458쪽
sensu totiens distarit, in ea possim intiteri domum meamoVersam non ab inimie meo, sed ab laoste communi et ab eodem aedem eX structam et positam in oculis civitatis, ne
Umquam conquiescere possit fletus bonorum Sp. Maelii regnum appetentis domus est complanata, et quia illud aequum accidisse populus Romanus Maelio iudicavit, nomine ipso Acquimaelii iustitia poenae comprobata St: Sp. Cassii domus ob eandent causam est eversa atque in eo loco aedis posita Telluris in Vacci pratis domus fuit M. Vaeci, quae publicata est et versa, ut illius facinoris memoria et nomine loci notaretur. II. Innlius cum ab ascensu Capitolii Gallorum impetum reppulisset, non fuit contentus beneficii sui gloria regnum pl)etisse est iudicatus ergo eius domum eversam duobus lucis convestitam videtis quam igitur maiores nostri sceleratis aenefariis civibus maximam poenam constitui posse arbitrati sunt, eandem ego subibo ae Sustinebo, ut apud Po Stero no Stro non XStinctor coniurationis et sceleris,a02 sed auctor et dux fuisse videar hane vero, pontifices,
labem turpitudinis et inconstantiae poterit populi Romani dignitas sustinere Vivo senatu, vobis principilbus publici consilii, ut domus M. Tullii Ciceronis cum domo Fulvii
Flacci ad memoriam poenae publice constitutae coniuncta esse videatur M. Flaccus, quia cum C. Graccho contra salitatem rei publicae fecerat, ex senatu Sententia est interfectus eius domus eversa et publicata est in qua porticum post aliquanto Q. Catullis de manubiis Cimbricis
fecit ista autem fax ac furin antriae, cum urbem Pisoneo Gabinio ducibus cepisset, occupa SSet teneret, Uno Odemque tempore et clarissimi viri mortui monumenta delebat et meam domum cum Flacci doni coniungebat;
Ut, qua poena Senatu adfecerat eversorem eiVitatis, endem isto oppresso senatu adficeret eum, quem patre S
δ' conscripti custodem patria iudicassent hanc Ver in Dahitio atque in pulcherrimo urbis loco porticum es Seriatiemini, furoris tribunieli, sceleris consularis, crudelitati Coniuratorum, callamitatis rei publieae, doloris mei defixum indicium ad memoriam omnium gentium SemPiternam quam porticum pro amore, quem habetis in rempublicam et Semper habuistis, non modo sententiiS, Sed,
459쪽
DE DOMO SUA AD PONTI UICES OR 102 106. Alis opus esset, Innitibus Vestris disturbare cuperetis, nisi quem forte illius castissimi sacerdotis superstitiosa dedicatio deterret. Ο rem, quam homines soluti ridere non desinant tri 101 Stiores autem sine maximo dolore audire non possint lPubliusne Clodius, qui ex pontificis maximi domo religiononi eripuit, is meam intulit huncine vos, qui estis antistites caerimoniarum et Sacrorum, auctorem habetis et magistrum publicae religionis o di immortalest vos enim haec audire cupio - P. Clodius Vestra aera curat Vestrum numen horret res omnis humana religione Vestra contineri putat hic non inllidit auctoritati horum omnium, qui adsunt, summorum Virorum non VeStra, pontifices, gravitate abutitur ex isto ore religionis verbum excidere aut elabi potest quam tu eodem Ore QCUSando Senatum, quod Severe de religione decerneret, impurissime taeterrimeque ViolaSti. Spieite, On iostifices, hominem religiosum et, si vobis videtur, quod Stbonorum pontificum, monete eum modum quendam SSereligionis nimium esse superstitiosum non portere quid tibi necessu fuit anili superstitione, homo sanatice, nerificium, quod alienae domi fieret, invisere quae autem te tanta mentis imbecillitas tenuit, ut non putares deos Satis Ρο88 placari, nisi etiam muliebribus religionibus te implicuisses quem umquam audisti maiorum tuorum, qui et Sacra rivata coluerunt et publicis sacerdotiis praefuerunt, cum sacrificium Bonae dono fieret, interfuisse neminem, ne illima quidem, qui caecus Strinetus. X quo
intollegitur multa in vita falso homines opinari quoniam ille, qui nihil viderat sciens quod nefas esset, lumina
amisit, istius, qui non solum aspectu, sed etiam incesto flagitio et stupro caerimonia pollitit, poena Omni OeUlOrum ad caecitatem mentis est conversa hoc auctore tam a Sto, tam religiOSO, tum Sancto, tam i pote8tis, pontifices, non commoveri, cum suis dicat se manibus domum civis optimi evertisse et eam isdem manibus
Quae tua fuit consecratio tuleram' inquit ut mihi os liceret. quid ion exceperas, ut, si quid ius non 8Set rogari, ne SSet rogatum tu igitur Statueti esse unius
460쪽
iectos osso libidini tribuiticiae in quem quisque per homine concitatos inruerit, quem impetu perculerit, huius domum non Ohnia adfligere, quod est praesentis insaniae quasi tempestatis repentirino, sed etiam in posterum tem- lius religione sempiterna obligare equidem Sic accepi, pontifices, in religionibus suscipiendis caput esse inter' protari quae Olimia deorum immortalium esse videatur; ne est ulla erga deos pietas, si honesta deest de numine eorum ne mente opinio, cum expeti nihil ab eis quod sit iniustum atque inhonestum ' arbitrare hominem invo-ntro ista hibe tum, cum iamin tenebat, neminem liOtuit cui mens nodis addie eret, cui traderet, Qui donaret ipso cum loci illius, cum aedium cupiditate flagraret ob eamque causam unam una iusta illa rogatione sua vir bonus dominum se in meis bonis esse volitisset, tamen illo ipso
in furore suo non est ausus meam domum, Cuius ulliditate inflammatus crat, possidere deos immortalis existi malis, cuius laboro et consilio sua ipsi templa tenuerunt, in eius domum adflictam et vorsam per vim hominis sceleratissimi nostrium introdinium immigrare voluisse Θ108 civis Si nemo tanto in populo extra contaminatam illam ct cruentam P. Clodii manum, qui rem ullam do meis bonis attigerit, qui non pro Suis opibus in illa tempestato me defenderit at qui aliqua e contagione Prnodae, Societatis, emptionis contaminaVerunt, nullius neque rivati nequo publici iudicii poenam strigero potuerunt o his igitur bonis, e quibus nemo rem ullam attigit qui non omnium iudicio sceleratissimus haberetur, di intinoriales domum meam concupiverunt ista tun pulcra Libertus deos penatis et familiaris meos lares expulit, ut se ipsa 10ii tamquam in captivis sedibus conlocaret quid est sanctius, quid omni religione munitius quam domus unius ouiusque civium hic arae sunt, hic foci, hic di penates,
hie aera, religiones, caerimoniae continentur hoc ei
fugium est ita sanctum omnibus, ut indo abripi neminem 42 fas sit quo magis est istius furor ab auribus Vestris repellendus, qui uno maiores nostri religionibus tuta nobis et