Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

141쪽

1. Lusaeus dixit: si Iesus si natus n0 est, quomodo mortuus est Hoc jam sane conjectura est conjecturis autem nemo , nisi quem probationes defecerint, utitur. Respondebimus tamen etiam ad hoc, nec aliunde quam de his quae credere soletis, asserentes exempla : quae, si Vera sunt, Confirmabunt et nox; si falsa, destruent et Vos Dicis ergo Quomodo mortuus est Iesus, si homo non fuit ' Et ego abs te requiro: Elias quomodo mortuuS non est, cum fuerit homo P An huic mortali praeter conditionem suam licuit jus immortalitatis invadere Thristo non licuit immortali de morte, si necesse fuit, aliquid

usurpares Et si Elias in aeternum vivit contra naturam Iesum ad triduum tantum cur non magis contra naturam mori potuisse concedas praesertim cum etiam hoc non

solum de Elia credatis, sed et de Moyse atque Enoch, quod sint immortales, et ipsi rapti cum corporibus suis in coelum P Quapropter si hoc argumento recte colligitur Iesum fuisse hominem, quia mortuus est poterit eodem nihilominus argumento colligi et Eliam non fuisse hominem, quia mortuus non est. Falsum est autem non fuisse Eliam hominem, quamvis immortalis credatur falsum aeque erit Iesum fuisse hominem, quamvis aestimetur mortuuS. Et si mihi vera dicenti vis credere, uterque eorum apud Hebraeos salsam traxit opinionem, deliis de morte, et de immortalitate Elias : nam nec hic mortuus est, nec ille non mortuus sed vos quod vultis, creditiso quod non,

142쪽

redigitis ad nati iram. Quapropter si quid nattirpe proprium sit quaeritur, illa quidem nec immortalem mori vult, nec non mori mortalem. Si vero potestatem in Deo atque homine ad efficienda quae velint quaerimus, magis put Jesum mori potui8Se, quam non mori Eliam major enim potestas in Iesu quam in Elia. Et si tu impotentiorem

contra naturae licentiam levas in coelum, On SecraSque perpetuitati, naturae et conditionis ejus oblitus' ego de-Sum, potuisSe mori, Si voluit, cur non concedam, etiam si vere mortem illam fuisse, et non mortis siguram On-

sentiam it enim ab initio sumpta hominis similitudine

omnes humanae conditionis simulavit allectus, sic ab re non erat, si in sine quoque consignandae oeconomiae gratia fuisset visus et mori. ΙΙ. si Praeterea illud quoque commemorandum, quia siquid cuique per naturam liceat quaeritur, circa omnia id quaeri deberet quae Iesus gessit, non circa mortem tantummodo ipsius. Nam et caecum a nativitate lumen videre natura non sinit, quod tamen Iesus potenter operatu Videtur erga hujus generis caecos , adeo ut udaei et ipsi exclamarent, ab initio saeculi nunquam fuisse visum, ut aliquis aperuisset oculos caeci nati Manum aridam SanaSSO, Vocem ac verbum priVatis his per naturam, redonaSSe, mortuis et in tabem jam resolutis corporibus compage reddita vitalem redintegrasse spiritum, quem non ad Stuporem adducat, et cogat quodam modo minime credere cogitantem quid liceat, quidve non liceat per naturam pQuae tamen omnia nos communiter facta ab eodem credimus Christiani, non consideratione jam naturae , Sed pD-

testatis tantum et virtutis Dei. Legitur id suoque , quod de supercilio montis jactatus aliquando a Iudaeis, illaesus abierit . Qui ergo de sublimi monte praecipitatus,

143쪽

mortuus non St, quia utique noluit cur non potuerit otiam mori cum voluit Pi lio quidem nunc a nobis ita responsum sit, quia Obis placet argumentari, et arma tentatis aliena dialectice disputare volentes alioquin nobi nec Iesus mortuus est, nec est immortalis Elias. ἡ

ΙΙΙ. Augustinus respondit: Quidquid de nocti otio

Elia et de Moyse Scriptura sancta , certi et magni Suae fidei documentis in summo culmine auctoritatis locata testatur, hoc Credimus, non qUOd Faustus no Credere suspicatur. Quid sit autem secundum naturam, quid contra naturam , homines qui Sicut O errant, OSSe non POS- sunt. Dici autem humano more Contra naturam eSse, quod

est Contra naturae usum mortalibus notum, nec O negamus : sicut illud est quod Apostolus ait u Si tu ex na-n turali incisus oleastro, et contra naturam insertus es, in bonam olivam i , id esse contra naturam dixit, quodeS contra consuetudinem naturae, quam notitia humana comprehendit, ut oleaster insertus in olea, non oleastribaccas, sed olivae pinguedinem ferat Deus autem creator et conditor omnium naturarum, nihil contra naturam facit id enim erit cuique rei naturale, quod ille fecerit, a quo est Omnis modus, numerus, Ordo naturae. Sed nec ipse homo contra naturam quidquam facit, nisi cum peccat, qui tamen supplicio redigitur ad naturam. Ad naturalem quippe justitiae ordinem pertinet , ut aut peccata non iant, aut impunita SSe non aleant quodlibet horum sit, naturalis Ordo servatur, Si non ab anima, certe a Deo VeXant enim peccata conscientiam, ipsique animo nocent cum luce justitiae peccando privatur , etiam Si non consequantur dolores , qui Vel corrigendis ingeruntur , vel non correcti ultimi reservantur. Sed Contra naturam non incongrue dicimus aliquid Deum sa-

144쪽

cere , quod facit contra id quod novimus in natura. Hanc

enim etiam appellamus naturam , Cognitum nobis cursum solitumque naturae , contra quem Deus cum aliquid facit, magnalia vel mirabilia nominantur. Contra illam vero summam naturae legem , a notitia remotam , sive impiorum, sive adhuc infirmorum, tam Deus nullo modo facit, quam contra se ipsum non facit Spiritalis autem eademque rationalis creatura, in quo genere et anima humana

est, quanto amplius illius incommutabilis legis lucisque sit particeps, tanto magis Videt quid fieri possit, quidve

non possita quanto autem remotior inde fuerit, eo magis miratur insolita, quo minus cernit futura. IV. Λ per hoc quid de Elia factum sit, nescimus hoc de illo tamen credimus, quod Verax Scriptura testatur. Illud sane scimus , hoc de illo factum quod Dei voluntas habet quod autem Dei voluntas non habet, sieri de quoquam omnino non posse. Proinde si mihi dicatur posse fieri, ut caro, verbi gratia, hujus vel illius hominis in

corpus coeleste mutetur concedo fieri posse, sed utrum

futurum sit nescio ; et ideo nescio, quia quid habeat de hac re Dei voluntas me latet illud me tamen non latet, sine dubio futurum, si hoc Dei voluntas habet. Porro si audiam, quod aliquid futurum erat, sed Deus fecit ne fieret , idissime respondebo, illud potius futurum erat quod Deus fecit, non illud quod si futurum esset, hoc fecisset. Nam Deus quod facturus erat, utique sciebat, et ideo simul sciebat illum futurum non fuisse , quod ne fieret facturus erat : et procul dubio potius verum est quod scit Deus, quam quod opinatur homo. Unde tam

non possunt futura non fieri, quam non fuisse facta praeterita quoniam non est in Dei voluntate, ut eo sit aliquid salsum, quo Verum est. Quapropter Omnia quae vere futura sunt, sine dubio sient; si autem facta non fuerint,

145쪽

CONTRA FAUSTUΜ, LIB. XXVI. 135

sutura non erant cita omnia quae vere praeterita sunt, sine dubio praeterierunt.

V. Quisquis itaque dicit: Si omnipotens est Deus, faciat

ut quae facta sunt, facta non fuerint non videt hoc se dicere : Si omnipotens est, faciat ut ea quae Vera Sunt, eo ipso quo Vera sunt falsa sint. Potest enim facere, ut aliquid non sit quod erat nunc enim facit ut non sit, quando id esse invenerit de quo fiat velut cum aliquem, qui coepit esse nascendo, facit non esse moriendo, hoc enim

factum invenit, de quo sieret. Quis autem dicat, ut id quod jam non est, faciat non esse Θ Quidquid enim praeteritum est, jam non est quod si et de ipso fieri aliquid

potest, adhuc est de quo stata et si est, quomodo praeteritum est Non ergo est, quod vere dicimus fuisse : sed ideo verum est illud fuisse, quia in nostra sententia verum est, non in ea re quae jam non est Sententia quippe qua

dicimus aliquid fuisse , ideo vera est, quia illud de quo

dicimus, jam non est. Hanc sententiam Deus falsam facere non potest, quia non est contrarius veritati. Quod si quaeras, ubi sit haec vera sententia : prius invenitur in animo nostro, cum id verum scimus et dicimus. Sed si et de animo nostro ablata fuerit, cum id quod scimus obliti fuerimus, manebit in ipsa veritate. Semper enim Verum erit fuisse illud quod erat, et non est; et hi verum erit jam fuisse quod erat, ubi verum erat antequam ieret futurum esse quod non erat. Huic veritati Deus non potest adversari in quo est ipsa summa et incommutabilis Veritas, quo illustratur ut sit, quidquid in quorumque animis et mentibus veri est. Omnipotentem autem Deum non ita dicimus, ac si eum etiam mori posse credamus' et quia hoc non potest, ideo non sit dicendus omnipotens. Ille plane omnipotens Vere solus dicitur qui vere est, et a quo solo est quidquid aliquo modo est vel spiritale vel corpo-

146쪽

rale. Quia universa creatura sua utitur ut ei placet placet autem illi secundum veram incommutabilemque justitiam , quod ipse sibi est, omnia mutabilia , cum ipse sit incommutabilis, mutans pro meritis siVe naturarum sive factorum. Numquid ergo dicturi sumus, quod Elias cum esset Creatura , mutari non posset vel in deterius vel in melius aut eo modo non posset, qui esset humano generi insolitus, secundum Dei omnipotentis voluntatem p Quis hoc vel stultissimus dixerit Θ Cur ergo quod de illo in Scriptura Veracissima positum est, non credamus P nisi putemus hoc solum posse facere Deum, quod videre con

VI. Sed si homo fuit, inquit Elias, et potuit non mori, cur Christus cum homo non fuerit, non potuerit mori P ale est ac si quisquam diceret: Si potuit natura hominis in aliquid melius commutari, Cur Dei natura in deterius non potuerit Stulte, quia hominis est natura mutabilis , Dei autem incommutabilis. Posset enim et aliquis pariter insanissimus dicere : Si homini potest donare ut

regnet in aeternum, cur non et sibi facere ut damnotur in aeternum Non hoc, inquit, ego dico, sed triduanam saltem mortem Dei, aeternae Vitae hominis comparo Plane si sic acciperes triduanam mortem Dei, ut caro in illo moreretur, quam de mortalium genere a SSumpsit, VerUm Sa peres : nam istam triduanam Christi mortem pro aeterna vita hominum factam veritas Evangelica praedicat. Cum autem Veli triduanam mortem , nulla mortali assumpta creatura, in ipsa divina natura ideo non absurde credi, quia potest humana natura immortalitate donari, profecto sic desipis, quomodo qui nec Deum nosti, nec dona Dei. Deinde quomodo illud , quod supra posui, non dicis ac sentis, Deum sibi fecisse unde damnetur in petornum, quando pars illa dei vestri in globo in perpetuum consige-

147쪽

tri Λn et hoc dicturus es,mitia pars lucis Iu est, et pars Dei Deus non est 2 Postremo ut sine ulla ratiocinatione et plana side veritate a nobis audiatis, cur liam hominem natum , raptum esse divinitus de terra credamus, Christum autem et ex virgine vere natum , et in Cruce Vere mortuum haec ideo credimus, quia et illudd Elia et hoc de Christo sancta Scriptura testatur, cui nemo pius nisi qui credit, nisi impius nemo non credit. Illud autem de Elia vos negatis, quia omnia simulatis de Christo autem quod nasci non potuerit et mori potuerit, nec vos dicitis; sed ejus ex virgine nativitatem nullam, mortem autem in cruce salsam fuisse contenditis, hoc est etiam ipsam nullam, sed ad ludificandos humanos oculos simulatam' ad nihil aliud, nisi ut ab eis qui ista crediderint, etiam vobis omnia mentientibus ignoscatur. VII. Quis autem vobis proponat, quod sibi quasi ex persona catholici Faustus proponit Iesus si natus non eSt, quomodo mortuus est v nisi qui parum considerat ipsum Adam et natum non esse, et tamen mortuUm Sse PSi volitisset ergo Filius Dei inde sibi humanam carnem eramque formare, unde fornaavit et illi primo homini, quoniam omnia per ipsum facta sunt , quis eum non potuisse audeat 1lirmares Si deni suo de coelesti sel aerea vel humida Creatura Corpus assiumptum vellet commutare inhumanae carnis Verissimam qualitatem, in qua et vivere ut mortalis homo posset, et mori, hoc enm potuisse facere, qui negaret, omnipotentem omnipotentis Filium P ostremo si voluisset de nullis elementi corporeis, quae per eum Creata Sunt, Corpus aSSumere, Sed prorsus ex nihilo sibi creare veram Carnem, Sicut per eum creata Sunt Cuncta quae non erant, qui nostrum contradicere, quis nostrum 1eri non potuisse contenderet Non ergo ideo

148쪽

credimus natum ex virgine Maria, quod aliter in vera carne existere atque hominibus apparere non posset Sed quia sic scriptum est in ea Scriptura, cui nisi crediderimus, nec Christiani nec salvi esse poterimus Credimus ergo ex Maria Virgine natum Christum, quia sic Scriptum est in Evangeliora credimus crucifixum et mortuum, quia sic scriptum est in Evangelio: et vere natum et Vere mortuum, quia Veritas est Evangelium. Cur autem illa omnia in carne ex utero foeminae assumpta pati voluerit, summa consilii penes illum est sive quod utrumque sexum, quem

creaVerat, etiam hoc modo commendandum honora

dumque judicavit, assumendo formam viri, et nascendo de foemina ; sive aliqua alia causa, quaenam illa sit, non temere dixerim. Illud tamen sidenter dicam, nec aliter factum esse, quam Evangelica veritas docuit nec aliter

fieri oportuisse, quam Dei sapientia judicavit Evangelii

sidem omnibus haereticorum disputationilius anteponimus consilium autem sapientiae Dei supra omne consilium

creaturae cujuscumque laudamus.

VIII. Τamen Faustus, ut sibi credamus, hortatur dicens: u Et si mihi vera dicenti vis credere, uterque eorum apud Haebraeos falsam traxit opinionem Iesus de morte, et de immortalitate Elias , Cum paulo post dicat Ut enim ab initio sumpta hominis similitudine omnes humanae conditionis simulavit affectus, sic ab re non erat, si in fine quoque consignandae oeconomiae gratia fuisset visus et mori. momo pessime ac fallacissime, quomodo tibi ego credam, quasi vera dicenti, cum Christum dicas mortem potuisse mentiri 3 Ergo ille mentiebatur, quando dicebat: u Oportet Filium hominis occidi, et tertia die resurgere ci, notatu non mentiris, et dicis ut tibi vera dicenti credamus pVeracior ergo Petrus, quando ei dixit u Absit, Domine,

Luc. XXIV, 7

149쪽

CONTRA FAUSTUM, LIB. XXVI. 139

, non siet istud; et unde meruit audire u Redi retro, sa- v tanas is Et ille quidem non hoc infructuose audivit, qui eam postea veritatem mortis Christi usque ad suam mortem correctu perfectusque praedicavit. Verum si ille quia tantum putavit Christum non moriturum, audire meruit, Satanas tu quid mereris audire, qui non solum nega mortuum, sed etiam dicis mortem fuisse mentitum pSed ideo, inquis, mortem quoque simulasse Credendus est, quia omnes humanae conditionis simulavit affectus. Quis enim tibi hoc contra Evangelium concessurus St, quod omnes humanae conditionis simulavit assectus Prorsus si dixit Evangelista Dormivit Iesus si dixit Esurivit, sitivit, contristatus est, exhilaratus est, et si qua talia,

omnia Vera sunt, quae ita narrata sunt, Ut non eum Simulasse, sed plane fecisse vel exhibuisse conscripta sint, sane non necessitate conditionis, sed magisterii Voluntate, et divina etiam potestate. Nam homo plerumque etsi nolit, irascitur etsi nolit, contristatum etsi nolit, dormit etsi nolit, esurit, ac sitit ille autem omnia ista, quia voluit. Sic etiam nascuntur homines atque patiuntur, non quia volunt, nec quod volunt i ille autem etiam ista, quia Voluit. amen vera haec et de illo fideliter veraciterque con- Scripta sunt, ut quisquis Evangelio ejus crediderit veritate instruatur, non mendaciis illudatur.

150쪽

LIBER XXVII.

I. LusTu dixi Si natus non est Iesus, ne passus est Si autem passus est, ergo et natu est. Non Obi expedit, mihi credite, in his rebus Consequentiam quaerere naturae alioquin infirmabitur omnis vestra fides. Nam et Vos Iesum ex virgine natum sine viri coitu creditis, et si ex ConSequentibus priora probanda sunt, erit hoc falsum. Poterit enim et vobis responderi in hunc modum, quia Sinatus est ex foemina Iesus, ergo et seminatu ex viro est: si vero seminatus ex Vir non est ergo ne natu e Re mina est. Potuit autem, ut Os Creditis, nasci non satus :quare ergo non potuerit et pati non partus PisII. Augustinus respondit: Nemo tibi proponit quod tibi

proponis, ni Si imperitus quem decipis, non instructus a quo OnVinceris. Nam Iesus et nasci potuit non satus, et pati non partus sed unum horum voluit, alterum noluit. Nasci enim non satus voluit, pati autem non partus noluit:

quia partus est passus. Dicis mihi: Unde scis P Quia hoc in Evangelio veritatis lego. Si autem tibi dicam : Undescis ista quae dicis : Manichaei mihi opponis auctoritatem, et dicis esse in Evangelio falsitatem. Ego autem Manichaeo ista dicenti non crederem, nec si non mihi Christum mentitum esse laudaret. Quod quidem in Christo non invenit,

sed quid ipse diligat prodit.