장음표시 사용
341쪽
IN udo VETERls TEsTAMENTI LOCA CALUMNIOSE REPREHENSA VINDICANTUR.
I. LiBno', quem misistis, fratres dilectissimi, nescio cujus haeretici, invento, sicut scripsistis, in platea maritima, cum Venalis codex ipse ferretur, et concurrentibus turbis periculosa curiositate et delectatione Iegeretur, ut quant poSSem compendio responderem, prius quaesivi CiajuSnam e RSet erroris. Non enim soli Manichaei Legem Prophetasque condemnant sed et Marcionistae, et alii nonnulli quorum sectae non ita innotuerunt populis Christianis. Iste autem, cujus nomen in eodem libro non com-
Sclipti circiter initium anni uo Vide Retract. lib. I, cap. 58. - Vide D. Guillon. Om. XXII pag. 32.
342쪽
peri, detestatur Deum mundi fabricatorem cum Manichaei, quamvis librum Geneseos non accipiant, atque blasphement Deum tamen bonum fabricasse mundum, etsi ex aliena natura atque materia, consileantur. Sed quanquam non mihi apparuerit, cujus sectae sit iste blasphemus , defendenda est adversus ejus linguam Scriptura divina, quam maledicis disputationibus insectatur. Et quoniam quoquo modo christianum se videri cupit, unde et ex Evangelio et ex postolo ponit aliqua testimonia etiam Scripturis ad Novum estamentum pertinentibus
refellendus est ut ostendatur in reprehensione veterum inconsiderantius quam versutius insanire.
ΙΙ Α primum, quod pius poterat religioso , quaerit iste impius ore sacrilego, quomodo accipiendum sit quod scriptum est: In principio fecit Deus coelum et terram': nquanquam non addideritis terram, de qua post loquitur. Quaerit ergo quo principio, ejus-ne quo idem Deus esse
coepit, an ex eo quo illum esse vacuum taeduit cui respondetur, quia nec Deus eSse coepit, nec eum Vacationis suae taeduit qui neque aliquando non fuit, ne cesSando torpuit, nec operando laboravit nec sine coelo sedis indiguit, nec facto coelo sedem tanquam finitis erroribus peregrinus invenit. Potens est enim beatissime manere in semetipso templo autem suo quod sunt omnes sancti et
Angeli, et homines, sic impertiri habitationem suam, ut illi sex ipso habeant tale honum quo beati esse poSsint, non ex eis ille talem domum sine qua beatus esse non POSSit. Aut ergo sic intelligendum est quod scriptum est In principio fecit Deus coelum et terram n ut principium Sue quo SSe Coeperunt; non enim Deo coaeterna semperfuerunt, sed facta initium ex quo esse inciperent acceperunt aut certe quia in principio sibi coaeterno fecit Deus
343쪽
coelum et terram, hoc est, in unigenito Filio. Ipse est enim Sapientia, de qua dicit Apostolus: si Christum Dei, virtutem et Dei sapientiam' , Et Deo qui fecit coelum et terram, dicitur in Psalmo: si omnia in sapientia fecisti . ,, Aut si de Psalmo iste non vult accipere testimonium ;Apostolium audiat de Christo loquentem Quia in ipson condita sunt Omnia, in coelo et in terra, visibilia et in- , visibilia'. ΙΙΙ. Deus igitur nec coepit esse, nec desinet: sed opera ejus quaedam incipientia certo me esse desistunt, sicut tempora et temporalia quaedam incipientia permanebunt, sicut ipsa sanctorum hominum , quam percepturi Sunt, Vita aeterna. Quod iste non vidit, qui putavit esse dicendum ac definiendum, nullum esse sine sine principium nec ipsum potuit attendere numerum, cujus initium est ab uno et smis in nullo Nullus quippe numerus quamlibet magnus, vel dicitur, vel si dici jam non potest, cogitatur, cui non addi possit, ut major sit. Et puto quod iste, quamlibet haeresim sub nomine Christi teneat contra Christum, vitam sibi promitti in Christo, utique beatam, cujus tunc poterit esse principium, cum vitae hujus miserae sinis fuerit. Respondeat itaque beata illa ita, quam non negat habituram vel habere principium, utrum habitura, an non
habitura sit sinem 3 Si dixerit habituram, quomodo Se audebit dicere Christianum Si dixerit non habituram, ubi est quod ausus est dicere nullum esse sine me principium PIV. Quaerit etiam mi mundus iste bonum aliquid est, cur non olim ex initio ab eo factum est, quod melius fuit 3 Quasi se ipso aliquid melius Deus fecerit mundum :aut ideo non debuerit hoc bonum ieri, quia non est aequale facienti. Quod autem quaerit, cur non istud olim ex initio sic responsum habeat cimo vero olim ex initio
344쪽
factum est De initio utique suo, non Dei, cui nullum est initium. Si autem hoc initium significari potuit, eo quod dictum est: In principio fecit Deus quid est quod calumniatur Velut interrogans, in quo principio fecerit; cum ipse rurSus quaerat, cur non olim ex initio factum sit Θ Proinde sua verba illi replicanda sunt. Nam Sicut ipse propter id quod scriptum est In principio fecit Deus Coelum et terram n argumentatur et dicit In principio igitur quoa ejus-ne quo idem Deia Messe coepit, an ex eo quo illum esse Vacuum taeduit ita et nos ad id quod ait Cur non istud olim ex initio factum est ab eo respondeamus, et dicamus ei Ex initio igitur quo ejus-ne quo idem Deus esse coepit, an ex eo quo illum eSSe Vacuum
taeduit rio quippe illi displicet, quod non olim ex initio Deus fecerit coelum, cum dicit : Cur non olim ex initio Prianquam ex illo initio facere debuerit, ex quo est ipse qui fecit. Cur non hic timuit, ne dicendo, ex initio ex quo est ipse Deus, eum debuisse facere coelum, diceretur ei mahet ergo Deus initium, ac per hoc Secundum sententiam tuam habebit et finem: tu enim dixisti nullum esse initium sine suae. Porro si Deus caret initio, quomodo faceret aliquid ex initi ex quo ipse est o per hoc ex initio secit illo ex quo fecit, id est, ex quo coepit esse quod fecit . ut ergo Deus ipsorum nihil boni unquam fecit: aut Secundum istum, quodcumque boni fecit, ex illo initio secit ex quo ipse est; et habenti initium, metuendus est sinisci aut sanctae Scripturae verbis debet acquiescere, et intelligere Deum, qui ex nullo coepit esse principio, secisse coelum in principio, vel ex quo coelum esse coepit , vel in Filio; qui dudaeis interrogantibus, qui eSSet principium Se esse respondit . V. Nisi forte dicturus est, aliud initium, aliud vero esse
345쪽
principium. Si ergo ita esset scriptum In initio fecit Deus coelum et terram nihil contra hoc iste moVeretur, qui dixit: Cur non olim ex initio factum est 3 quandoquidem legeret In initio fecit Deus; non existimans impium , si credatur Deus habere initium, sed non habere principium. Quod si ita est, emendetur hoc auctore Evangelium, ubi scriptum est: In principio erat Verbum' Cur enim non
etiam hic iste dicat In principio igitur quo P ejus-ne quo idem Verbum esse coepit 3 Et quia Deus erat Verbum potest etiam sic dicere, quemadmodum in hoc libro dixit: ejus-ne quo idem Deus esse coepit Dicat hic, si placet, etiam illam definitivam suam , ubi audit si In principio erat Verbum is dicat etiam hic, si audet : Nullum est principium sine suae; ut ab ipsis etiam Manichaeis, qui eum fortasse, quia inimicum Legi Prophetisque reperiunt, libentissime legunt, judicetur insanus. Quia vero displicet ei Deus qui fecit mundum, cur non displicet per quem factus est mundus p de Christo enim scriptum est: si In hoc
mundo erat, et mundus per eum factus est .
VI. Intelligat utique Deum facere bona posse, bonis autem a se factis egere non posse : unde nec faciendis eguit, qui saetis non eget. Sed summe bonus fecit omnia sibi quidem imparia, sed tamen bona. Bonum quippe etiam
non summum, movero etiam insimum , nisi a summo bono esse non posset. Nimis autem de Deo male sentit,
qui propterea bonum esse aliquid negat, quia aequale Deo
non esse cognoscit. Ita enim non erit ille summum, sed insimum bonum, si quidquid eo minus est jam non est bonum. Porro si in rebus quas condidit, ea quae sunt
prima bona valde sunt imparia Conditori, quia illo secit, haec acta sunt; profecto qui talibus non eguit ad augendam beatitudinem suam, multo minus inferioribus atque
346쪽
omnino infimis eguisse credendus est. Quae tamen fecit
tanquam bonorum omnium constitutor Nam Dominus Iesus, per quem factus est mundus, non sola coelestia, sed etiam terrestria, eorumque terrestrium quae Videntur exigua, Deum creasse et creare sic indicat, eum dicit:
Si ergo faenum agri quod hodie est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic Vestit, quanto magis vos modicae fi- , dei Θ, Unus ergo atque idem Deus est institutor coeli et terrae, stellarum et herbarum, quidquid mensura, forma, ordine u Constat in coelo et in terra, quidquid vivit in coelo et in terra, quidquid sentit in coelo et in terra, quidquid intelligit in coelo et in terra. Quae non Olum illi a quo sunt condita , sed nec inter Se SSe oportebat aequaliaci et ideo sunt omnia. Nam si essent
aequalia, num genu honorum esset, non omnia. Nunc
vero ideo sunt omnia hona, quia sunt aliis alia meliora, et bonitas inferiorum addit laudibus meliorum Dei in rerum bonarum inaequalitate ipsa est jucunda gradatio , hi minorum Comparatio ampliorum est commendatio. VII. Ea vero quae dicuntur mala, aut vitia sunt rerum bonarum, quae Omnino extra res bonas per se ipsa alicubi eSSe non POSSunt aut supplicia peccatorum, quae de ustitiae pulchritudine veniunt. Sed ipsa quoque vitia testimonium perhibent bonitati naturarum. Quod enim malum est per Vitium, profecto bonum est per naturam. Vitium
quippe Contra naturam St, quia naturae nocet me noceret, nisi bonum ejus minueret. Non est ergo malum nisi privatio boni. Ac per hoc nusquam est nisi in re aliqua bona et si non summe bona, quoniam summe bona incorruptibilis et immutabilis perseverat, ut Deus SP non tamen nisi in bona, quoniam non nocet nisi minuendo quod bonum est. Ac per hoc bona sine mali esse pOSSunt,
347쪽
sicut ipse Deus, et quaeque superiora ccleStia : mala verositae bonis esse non possunt. Si enim nihil nocent, mala non ssant: si autem nocent, bonum minuunt et si amplius nocent, habent adhuc bonum tuod minuant: et si totum consumunt, nihil natur: remanebit cui noceatur ac per hoc nec malum erit a quo noceatur, quando natura desuerit cujus bonum nocendo minuatur. Vlli. Utrum autem alii sua natura, hoc est, substantia prorsus ad nillilum redigatur, dispulatio sublilissima os t. Sed si des veracissima Deo cantat: si Mutabis ea, et mutas uratur, tu autem idem ipse es . n e feci igitur, nec regit mutabd: bona , nisi immutabile bonum, quo est Deus. Porro bona mutabilia propterea bona sunt, quoniam a summo bono facta sunt propterea mutabilia, quia non de ipso, sed de nihilo facta sunt. Quamobrem et ipsa mortalia, quam Vis e aliqua arte poenalici in eis quibus soles immortalitas potos persecto tua litudinis implere
mensuram habent tamen proprium decoris locum in pulchritudine temporum sed major quam humanu S, et Sensus, quo talis pulchritudo sentitur. Fides tamen illa tuae Deo suo dicit: si omnia in monsura et numero et pondere, Constituisti quamvis ramore vivendi conditionem mortis exhorreat, Creatorem tamen omnium bonorum etiam de honis mortalibus laudat ciam iste ipse qui reprehendit, nucleum Sse Credit, cujus terrena opera Videt esse mortalia, eumdem sermonem Uum, qui Silue
ad do illi placuit, ut eum litteris memoriae lue mandaret nisi vocibus ad sua quae lue verba pertinentibus, et incipientibus tamen et desulentibus, implere non posset cita pulchritudinem disputationis, qua Vult persuadere, quid quid oritur et moritur bonuia Sse non c)SSO, nisi Orientibus et morientibus Syllabis non potuit explicare. Quid
348쪽
ergo mirum si in tam magna universitate naturae est aliquod insimum honum in ordinibus temporum, quod non permansione rerum, sicut nonnulla sublimia spiritalia, sed pro decore sui generis, imo atque terreno exortu OceaSu-que Sit pulchruma IX. Quae cum ita sint, non calumnietur dicenti Scripturae: Vidit Deus lucem quia hona est is Non solum enim lucem quam vocavit diem, et sirmamentum quod Vocavit coelum, et solem et lunam et caetera Sidera : Verumetiam ligna et herbas, et in aquis ac terris quaeCumque mortalia, et creavit Dens summe bonus, et vidit quia bona Sunt in genere atque ordine suo. Nec timuit qui Spiritu Dei revelante scripsit hunc librum, futuros impios reprehenSores, Vaniloquos, et mentis seductores, primitus suae, deinde aliorum, quos delectat blasphema loquacitas: quia et ipsos in quantum homine sunt, in quantum Orpore atque anima rationali constant, in quantum membra corporis eorum suis distinguuntur 1liciis , et concordissima disserentia in unitatem suae pacis mirabili ordinatione Consentiunt, in quantum anima eis naturali excellentia praestat atque imperat, inquantum SenSUS Carnis quinque partitos implet ac vegetat, dissimili potentia, sociali convenientia, in quantum etiam mente atque ratione, quod bestialis anima non Valet, potest sapere atque intelligere vidit Deus quia boni sunt et ideo creavit. Non enim tantum creatos postea vidita sed et creandos ante praevidit et quod perversa Voluntate et Caec errore maligni sunt, non ideo vidit quod non essent creandi praevidit enim ubi sint ordinandi et sic eos ex eadem massa primae praevaricationis merito damnata fecit vasa irae , si usque in idem in hac malignitate perdurant, ut prosint vasis misericordiae, quo per eorum acumina vanitatis dili-
349쪽
CONTRA ADVERSARIUM LEGIS, LIB. M. 339
gentius arcana veritatis inquirant. Magna quippe operas Domini, exquisita in omnes voluntates ejus is Quid autem mirum est, quia displicet humanae stultitiae quod
opera sua placent divinae sapientiae quid est enim aliud K Vidit lucem quia hona est , , nisi quia placuit eis X. Sed iste vaniloquus blasphemator, qui scripsit librum sacrilegis conviciis plenum, in quo utinam Opus ejus displiceret ei, et non putaret quia bonum St, Sed Videret quia malum est, videte quid dixerit: uadeo antea hescivit, inquit, lux quid esset, ut modo eam primum videns optimam judicaret .s Ergo et Dominus Iesus quando auditis verbis Centurionis miratus est, et dixit Discipulis suis Amen dico vobis, non inveni tantam idem in Is- η rae , v nescivit antea sides illa quid esset, ut tunc eam primum Videns optimam judicaret pisii vero alius eam in corde Centurionis operabatur quam ipse qui mirabatur rEt profecto amplius est unde possint blasphemare insipientes ut insideles, quod miratus est Iesus quanta meumque hominis idem , quam quod vidit Deus lucem quia
bona est. Potest enim quisque etiam solita videre quia bona sunt, hoc est, ibi ea placita comprobare quisquis autem miratur, profecto Secundum Consuetudinem qua homines loquuntur, inopinatum atque improvisum sibi ess significat quod miratur. Sed Iesus qui omnia praesciebat, quod mirandum aliis commendabat, mirando laudabat. Quid autem Deus vidit a se factum, quod non in luce, quod ip8 est, prius Vidit esse faciendum Pint quid
tam necessario Sancta Scriptura toties repeteret, quam quod vidit Deus hona esse quae fecit, ut hinc informaretur pietas sidelium, non pro humano SenSu, qui saepe etiam bonis rebus offenditur, quarum causas atque ordinem
nescit, de creatura visibili atque invisibili judicare, sed
350쪽
laudanti Deo credere et discere Tanto enim quisque facilius aliquid proficiendo cognoscit , quanto religiosita , antequam Cognosceret, Deo credi Uit. Vidit ergo Deus lucem quam fecit, quia bona est, quoniam quod faciendum placet, it ut sifret, factum placuit Ut maneret quantum cuique rei existendi sive manendi a tanto fabricatore fuerat constituenda mensura. aliud est lux quod est Deus, aliud lux quam fecit Deus. In comparabilitUr autem melior lux ipse tui fecit, nullo modo indigeret ea luce quam incit. Et unde iste calum iliatur, cur non ista bona tam olim quam olim est ipse fecerit Deus hinc potius in tolligendum est, quod non ea secerit eorum indigus, sine luibus esse in sua perfecta laeatitudine potuit sine initio sim piternus Ideo ciuippe istorum faciendorum causa sola Dei bonitas fuit, quia necessitas ejus uua non fuit. Qui dis iiditaque iste conviciatur Deo, quod velut tunc primum lucem viderit qui fuisset lucis ignarus, quam sit insulsum et vanum videret, si lucis ipse intus alii luid ab ret. XI. Quin etiam stultiti: Scribenti assignat, quod tenebras dixerit sine initio semper fuisse lucem cro initium sumpsisse de tenebris inuasi legerit in eo thro , cui calumniatur tenebras empiterna SQ Cum Scriptum sit. In
principio fecit Deus coelum et terram Me ra autem erat, invisibilis et incomposita, et tenebrae erant Super alayS- sum ., Ex illo ergo tenebrae S Se coeperunt, ex UOconfusa moles coeli SSe coepit ac terrae, antequam facta esset lux, qua illuminaretur quod Sine luce fuerat ten0brosum. Quid autem incon Veniens, Si mundanae materiae fuerant tenela rosa primordia, ut accedente luce melius quod factum est redderetur; et an quam proficientis hominis quod postea futurum erat, hoc modo significaretur