Quaestiones grammaticae ad Scauri artem restituendam spectantes

41쪽

loco verba facit praelarea Donatus immutationem ante transmutationem Cominianus hanc ante illam posuit. Quod autem Cominianus nihil de transmutatione et immutatione syllabae et temporis habet, aut Charisio aut ipsi Cominiano, qui in exscribondo lanto suo in fine capitis brevior fuit, iure tribui potest. Neque minus fieri potest, ut disputationes de immutatione et transmutatione syllabae et lampο-ris a Donat ut aequa fiore dispositio adiecta esse, contendamus; cuius senisntiae argumentum ex eo colligimus quod Donatus exemplum fervere Leucaten e titulo de tomporis dotractions in titulum de immutatione transtulisse videtur. Utraque autem sententia idem valet et in nostram quadratopinionem, Donat et Cominiano exceptis iis qae apud Cominianum in initio capitis leguntur, eundem subes8 sontem. Nam cum in verbis propter brevitatem utriusque, quae insonte nondum extitisse videtur, rarior consensus deprehendatur, quod ad exempla attinet, ros ita se habet, ut quinquies s. it. do adieci temp. liti. sylL; de detract. yll. de immut liv. uterque idem exhibeat exemplum, ter sub tit de ectract. mp. liti. de transm liti. differentia

Occurat.

Deinde etiam Diomodis disputatione adhibita has de

exemplis trium grammaticorum statuere possumu8:Ι Diom. Com. Don eadem habent exempla:

l) sub titulo de adiectione temporis litterae H Don. et Com. idem habent exemplum, aliud Diomedes: 1 sub titulo do adluctions syllabae a se si detractione syllabae 3 se immutatione litterae ΙΙΙ Diom. et Com. idom habent exemplum, aliud Donatus: 1 sub titulo de detractione temporis.

Ex hac re, quam ultim loco notavi, novum colligo argumentum, Donatum exemplum fervere Leucaten o titulo dotemporis dotractione AE titulum de immutatione temporis

42쪽

- 36 transtulisso, novum autem illi addidisso. Qua re constituta videmus Donatum a Cominiano multo propius abesse quam Diomedem. Iam videamus reliqua. Primo autem ea perscrutemur, quise apud Diomedem 452,23-29 leguntur. Haec aliam prae se serunt speciem atque maior pars capitia. Nusquam enim praeter hunc locum discemitur inter primae mediae, novissimae partis vocis detractionem et adiectionem. Similem autem divisionis rationem iam a Scauro in capit de metaplasmis adhibitam invenimus. Deinde aliud accedit argumentum qu adducti versus 23-29 capitis do metaplasmis auctori, i. e. Scauro tribuamus. Utroque enim loco graecae significationes adhibentur, quod in tractandis barbarismis aliorum nemo grammaticorum, Diomedes praeter hunc locum etiam 452,

28 et 453,1 acit vido infra annotationem)λ . Quos duos

loco Scauro tribuendos esse apparet. Nam quae de parallage sive mutatione litteras profert etiam exemplo, quod adhibet, a Cominiano et Donat differunt; quae autem secthlipsi 453,1 leguntur idem tractant, quod antea sub titulodo detractions litterae exposuit, unde duos eum secutum esse sontes intellegitur. Est praetersa alia quaedam observatio, qua multum lucrabimur non tam ad discemendos Diomedis sontes quam ad indolis ac natura differentiam definiendam, quae inter priorum et posteriorum technicorum de barbarismo si soloecisti disputationes intersit. Nam qui verba et apud Cominianum ot apud Diomedem

exstantia: sed hoc vitium in soluta oratione nomen metum retinet, ceterum apud poetas metaplasmus vocatur, Soloecismus

autem schema legerit, is iuro mirabitur exempla barbarismorum et soloecismorum omnia sere o poetarum carminibus petita

1 graecas adhibitas esse significationes a prioribus artigraphis iam inde orisimile est, quod has artis partes e graecis sontibus primariis fluxisse perspicuum est. f. ummro. ann. 34 P. 17. f. Quintil. I. 5 40.

43쪽

- 37 esse. cf. quae infra de Consenti disputavimus. Nequo per se verisimile est, eos grammaticos, qui primi Graecorum doctrinam latin sermoni applicaverint, tam inconstantes sibi fuisse, ut, cum modo dixissent, barbarismum in soluto

tantum sermone nomen suum retinere, maiorem Xemplorum

partem e poetarum libris peterent Attamen cum metaplas- morum et schematum multo maior numerus esset in latino sermone quam barbarismorum et soloecismorum, sacile adducti sunt artigraphi, ut illorum pro horum exemplis adhiberent, qua in re nihil vituperandum est, dummodo a fit ratione, qua Quintilianum usum videmus. Eius velim inspicias haec verba: I, 5,17 Plus existunt subtilitatis uae accidunt in dicendo vitia, quia exempla eorum tradi scripto non possunt, nisi cum in versus inciderunt ei: I, 5,35), sive

Damarae corticis seu medio cortices per oenus facit soloecis-- - quorum neutrum quidem reprehendo, cum sit utriusque Verstili auctor sed instamus utrumlibet non recte dictum -- . q. q. Iam rides eum quasi Veniam petere, quod versus partem exempli loco posuerit. Quare censeo eum auctorem quem Diomedes 452,23--29 exscrips0rit antiquiorem esse reliquorum. Quamquam enim nantes et

selinque apud Vergilium inveniuntur, tamen, cum sola Verba adhibeantur, barbarismi exempla sunt; sin toti versus adscripti essent, metaplasmi. Simili autem modo reliquis locis, quos e Scauri libro ipso fluxisse demonstravi non versus sed singula asseruntur Verbis. Ροsteriorum autem temporum artigraphi, ut disputationibus maiorem adderent splendorem, male quadam litterarum scientia usi totos versus quin etiam poetarum nomina adscripserunt. Cui rei ex ipsius Diomedis disputations exemplum afferre possumus. Nam 452, apud Diomedem, quod neque a Cominian neque a Donat factum invenimus, barbarismorum exempla primo singula verba ponuntur, quae postea versibus adscriptis tanquam probantur. ertium autem exemplum, quod est alituum, quod propter item parti-

44쪽

- culam interpolatum esse suspicamur, tamen hoc pauli post verisimilo fisi ex sodem sonte fluxisse videtur, ubi priora duo exempla extarent hac enim ratione usum esse interpolatorem in capite de schematibus vidimus, ut ea, quae lauto Diomedes minus haberet, ex eodem lante suppleret. Atque in primari fonte tantummodo singula verba exempli causa posita fuisse, versus autem postea additos, huius rei duo habeo argumenta primum enim in versu oerentii Andria petito nunquam huc tetulissem pedem non tetuli sed tetulissem sextat, cum 452, et tetuli pro tuli legatur, ita ut utrumquo locum ab eodem exempli causa positum esse non verisimile sit. Deinde si tria exompla diligontius inspicimus videmus unum osse adiectionis ad primam, alterum ad mediam tertium ad ultimam partem Vocis quare ex illo sonte haec desumpta videntur, unde versus 452,23 Sq. fluxerunt in hoc autem singula tantum verba adscripta Videmus, Versus non additos. Quare verba p. 452, ita Scauro lante primario manasse apparet, ut nescio quis intercedat auctor, qui Scauri doctrinam cum aliis tum hac in re mutaverit, quod singula verba perperam versibus totis probaret. Quo ex auctore tota oliqua Diomodis disputatio exceptis eis, quae in fine leguntur, pendere videtur. Omnesonim tituli Oxcopto titul de adiectione temporis iisque, quos ex ipso Scauri libro desumptos diximus, ad tituli de adiectione syllabae exemplum consormati sunt. Itaque Diomodo in capit de barbarismo conscribendo et Scaurum et auctorem ex illo pendentem adhibuit. Neque mirum hoc nobis ad Charisii institutiones spectantibus videtur; nam is quoque saepissime adhibuit auctores, quorum alter ex alter penderet. Quod ut intellegas, sunt autem plurim exempla, quaeso conseras haec in capito Charisii de advorbi Cominiani verba l80,27 481, 16 cum anonymi 18lit 7 sq.); ex capit Charisii de ablativo casu Cominiani disputationem cum anonymi 148,3 sq.).

45쪽

-- 39 Neque non intellegere possumus, cur Diomedes hac conscribendi ratione usus sit. Vidimus enim eum in cap. do vitiis rationis tanquam ducem Scaurum Secutum; cuius ex arte in capite de barbarismo scribendo, quod illius pars est, tantum pauca desumpsit, cum sons ei praesto esset arte Scauriana eo uberior et splendidior, quod non singula verba tantum sed totos versus adscriptos haberet. -- nullis certe locis inter Scaurum et Scaurianum auctorem discrepantiae suerunt, quorum unam nobis tradere placuit Diomodi orba 452,23 hue autem specie e. q. q. inserundo aliis locis fortasse differentia non tanta erat, ut utriusque sentis verba adscribere cogeretur; aliis locis dissorentia omnino non fuit, ut in initio. Prima enim capitis verba, cum inter generalem et specialem discernatur Ofinitionem, Scauri quem e capite de metaplasmis cognitum habemus modum ratiocinandi rosipiunt. Ex hoc autem Scauriano auctore Cominiani o Donati communis sons fluxisse videtur aliter enim res explicari non potest. Alia omissa sunt ut verba definitionis aso:

enuntiatione vel scripto ... ac per hoc non Latina, reliqua,

qua facile in tabella quam adiunxi os pag. 5 sqq. conspici possunt, aliunde addita sunt ut e gr. exempla sub titulis do adiectione et detractione syllabae, ubi Donatus et

Cominianus inter se congruentes a Diomede recedunt. ο-

nati oro definitionum et expositionem 392,5 10 ex altero

sonte additas esse iam supra demonStravimus.

De reliquis Diomedis capitis partibus 453,3 sq. nihil

certi proponere OSSum.

Interpolationes denique eicere non multum refert, quod nihil interpolatum videtur nisi pauca exempla. Item Rrticula autem etiam hoc in capite ansam cognoscendi interpolatoris verba praebet e. r. Verba 452,32 item ieristionem similiter pro relissione mutatis r et i litteris interpolatoris pravitati tribuamus certe non opus fuit duo adferre exempla littorarum i et mutationis.

46쪽

Atque Consenti artem perlegentibus nobis perspicuum fit, eum complurium grammaticorum disputationes in manibus habuisse, suo autem ingenio iudicioque disposuisse, auxisse, mutasse. Ita exempli gratia in pagina 386 do multis divorsisque definitionibus suam pinionem profert ita p. 391,25 aperte contra lurimorum rationem pugnat quae

verba ut memorabilia apponam in quo equidem non imitaboreos criptores, in Gempla huius modi vitiorum de auctoritate lectionum dare voluerunt; quo ea vitiorum facta est confusio, ut paene iam nemo intellestat, quid barbarismus sis, quid metaplasmus nam plerumque alii atque alii, interdum ii ipsi et metaplasmum et barbarismum dicentes eiusdem lectionis utuntur Gemplis, eoque cuncta confundunt. His verbis eadem, quae

modo nos pag. 36 vituperavimus, technicis iure vitio vertit.

Totius autem artis rationem inspicientes, eum non tam commentarium in unam vel aliam artem scripsisse intellegimus, sed suo arte novam composuisse e reliquorum artigraphorum, suo iudici vitia eorum emendaturus. Quare multis locis eum a reliquorum doctrina et verbis dissentire consentaneum est, aliis, ubi idem censeret, verba integra exscripsisse.

47쪽

- 41 3 D GoΙoΘQiSino. Summi momenti est enucleare, quot in capite de soloecismo conscribendo Charisius p. 266,15-270,20 sontes in usum vocaverit. Nam cum primus auctor, cui omnia indo a 266,15-267,22 debentur, Cominianus sit, essius, reliqua utrum uni an duobus tribuenda sint, dubitat. Nam ad 268, haec annotat transmutationis Memplo, quale infra

p. 270,20 positum est, omisso aut uberiorem de immutatione disputationem interposuit orammaticus, aut tertiam soloecismi amnitionem, id quod massis probo, cum secunda construtinavit librariuS. Equidem sacere non possum, quin ab hac sententia discedam.

Nam primum si, quam Quintilianus in disputation de soloscismo adhibuit dispositionem I, 5,34-54), inspexeris, videbis hanc esse, ut quadripertita 38 soloecismi ratio

statuatur, ut fiat adiectione detractione transmutatione immutatione immutentur autem accidentia partibus orationis

Quae eadem dispositio apud Charisianum anonymum extat, qui pari rorsus modo, atque Quintilianus, paucis de adiectione, de detractione, de transmutatione, uberrime de immutatione egit. In illo transmutatione p. 268,3 vitium latere videtur; transmutationis enim, qua ut ait Quintilianus I, 5,39 ordo turbatur, aptum exemplum in fine totius capitis scriptum

est, hoc loco non extat; quare transmutatione aut lapsu calami ex immutatione' corruptum est, aut quod, cum iteratio verbi hoc uno loco certe mira esset, magis mihi

placet a librario, qui abhinc transmutationem tractari pinaretur, inepte additum est. Itaque de lacuna archetypi )1 Continuatur pag. 4.

48쪽

gia autologia ellipsis tapinosis

phibolia. Acyrologia est dicti inconvenienter et inproprie prο- lata, ut est Acyrologia est inpropria dictio, ut

hunc eo si tantum . . .

pro timere proprie enim sΡΘ- ramus bona timemus mala. Cacenphaton est Orati turpem significationem abons inturpibus verbis, ut lepus ut di Cicero filiusque eius ... hunc est si potui . . . sperare dixit pro timere. Cacenphaton est Obscena nuntiatio, vel in composita diction vel in uno Verbo, ut

49쪽

Vitia rationis generalia

sunt tria, obscurum inornatum barbisrum. obscuritatis species sunt octo acyrologia leonasmus perissologia macrologia amphibolia tautologia ellipsis

aenigma. inornatae orationis species sunt quinque tapinosis aeschrologia cacenphaton caco- gelia cacosyntheton. barbarae rationis partes sunt duae, soloecismus et barbarismus, quorum Specie sunt plurimae. Acyrologia est dicti minus convenienter elata, vel non propriis dictionibus Obscurata sententia, ut est

accede ad lynem hunc ....

ubi nullus significatur ignis

verum meretrix et apud Ver

gilium

hunc eo si pomi anium S. d. sperare pro timere posuit.

Aeschrologia est vitio compositionis inverecunda ratio, compositio verborum obscenae significationis aut unius verbi obscena significati et pronuntiatio compositione fit ut cum Numeri fui. sed emen-

Charisius 270,22).Αcyrologia est dictio inpropria, ut

hunc est S. . . . .

cacenphaton est compositio verborum obscenae significationis aut unius verbi obscena ronuntiatio, compositions fit ut cum Numeri fui. sed emen.

50쪽

Sacerdos.

Aeschrologia est verborum turpitudo, non intellectus comprime sis iram et arrectique ora tenebanto Cicero

Donatu S. numerum cum n. 6

Inter cacenphaton ergo et aeschrologiam hoc est, quod cacenphaton honestis verbis turpem continet sensum, aeSchrologia vero obscenis verbis honestum exprimit intelloc

tum.

Pleonasmus est unius verbi adiectio amplius quam exigit

Sensus, ut sic ore locuta est arrisse a P.

Pleonasmos est adiectio Verbi supervacui ad plenam significationem, ut sic ore locuta est pro sic locuta est. Porissologia os multorum Porissologia est supervacua Verborum adsensumexprimen verborum adiectio sine ulla dum supervacua adiectio, utest vi rerum, ut ibant qua p. q. n. p. n. t. ibant quae p. q. n. p. n. i. Macrologia est orati longa sine cultu, ut est Macrologia est longa sententia res non necessarias comprehendens, ut retro, unde venerant Leputi non impetrata