Quaestiones Nonnianae; desumptae e paraphrasi Sancti Evangelii Joannei cap. 18-19

51쪽

quod mire conSonat cum loco, de quo agitur. Neque Occurrit altera significatio, sed scriptum est

Sed duobus locis tertia significati occurrit, c.

Itaque, Si Verbo μετρο - α loco laudato Vi propria attribuitur, Petrus lumbos succinxit panno, quem in cingulum convolVit i. e. μέτρα νοθη. Si autem Nonnu Verbo ιμετρουσθαι utitur abu Si Ve, Petrus lumbis circumcinxit veStimentum, tunicam dico. Postremum, quo VerSi O, quam equidem non equor, defenditur, Si laoc, quod aliis quoque loci Nonnus ea, quae jam verSu, qui praecedit, explicavit, iterum alio modo VerSu, qui equitur, X plicat, ut

et particula rei mi SSA,

Indolem Petri et rationem atque commercium, quae cum Christo N. 17. habet, accurata diligentia paraphrasta describit atque pertractat. Vocabulo octo ab exprimit id, quod maxime proprium Petri esse existimat, audaciam dico cum loquendi tum agendi. Hujus temeritatis causam apud Nonnum esse Petro celeritatem quandam atque levitatem ingenii in promptu St. Unde eum vocat io λο- μητε, . Alterum, quod in Petro miratur, Si praecipuus ejus in Christum amor et pietas ordine de his Petri vitiis et virtutibus agam, omnia, quae in ParaphraSi fecit dixitque, collat evangelio, tractaturus Excipi pericOpen, quae agit de Petri negatione, eamque, qua mi SSio eju deScribitur, ideo quod illa Petrum vitio abreptum committentem maximum peccatum depingit, haec Summum ejus in Christum amorem celebrat. Ha peric Opa Singula Singulis numeri pertractabo. Vocabulum , otio υς' in Paraphrasi semel et vicies legitur idque quinquies de Petro ). Duplex autem notio huic voci Subjecta est. Accipitur enim, prout re postulat, Sive in bonam sive

52쪽

in malam partem, ita ut Significet aut . qui est animo forti aut haud a X, ter OX, impuden SV Quae igitur sit significatio Voci υραους, de Petro dictae dijudicandum est e perpetuitate Verborum. Itaque

rem dirimi non poSSe apparet. Hoc enim loco poeta Petrum nec loquentem neque agentem inducit. Sed clare indicat ejus animo insitum esse atque innatum, ut Si Θρασυς Sol et Petru θ ρασυς esse idque proprium est ejus idem declarat

His locis Nonnus rem ab evangelista narratam aliquantulum dilatavit, cum hic de Petro diserte non loquatur. Sed priori loco

Joanne dicit: Do si ιμεντο εἶπεν ), ita ut paraphiraSta, quam Vi Sevangelium an Sam non praebeat, nominatim e trum ejuSque θρα- ουτητα commemoret. Alter loco VAngeli Sta Ουσεὶς inquit, τολμα τῶν μαθητ υν ξετ Gαε αυτον ). Sed paraphraSta, fortaSSe nominis Petri memor ex iis, qui praecedunt, verSibui ), iterum nomen inseruit, ut Ostenderet ne Petrum quidem, quam Vi OccaSionem ingenio Suo indulgendi nactum, Θραου Se praebui SSe. Loci, quibu Petru S, etSi θραους non dicatur, forti tamen animos esse Stendit ju Sque virtus laudari videtur, Sunt Par. VI, 209 230β) XIlI, 94 ll, ). Primo loco Petrus, multi discipulis Christum destituentibus, pro ceteri apoStoli forti animo publice confitetur Christum esse Sanctum Dei. Quamobrem Dominus Petro fideli comiter et amanter re Spondit

Evangelista autem dicit Simpliciter: πεκρi9λ αυroi - non αυτο, i. e. Petro 'Ιhi υς'). Alter loco agitur de indicando Claristi proditore Celeri apostoli timidi Clari Stum interrogare non audent, neque tam orti animo St Petrus Tamen innuit Joanni, ut Christum

' Singularis hic in Nonno usus est particulae τε Videtur mihi esse ita explicandus, ut particula ουδε fertur in totum cogitatum αιν-ατε θρασυς. Tota igitur Sententia: Πτρος, τε θρασυς, H ρετο i. e. PetruS, I erat audiaX, Sive alioquin tam audax, interrogavit' negatur.

53쪽

interroget. Itaque Joanne a Non no Ocatur Θρασυς ), non autem Petrus. Sed hunc laudare videtur, et quod fortior animo est quam ceteri discipuli di quod modestus Joannem Silenti interrogat. Sed hic ab evangelio paululum deflectit, quippe quod Petrum verbis

Ceteris autem loci paraphraSta θρασυτητα in Petro reprehendendam SSe autumat, c. Par. XIII, 1T-54') 145-160' XVIII, 50-88 q). In prima peric ope Petrus Christo, pSiu pede lavaturo, dicit

igitur PetruS St, cum, modestiae immemor, Christo obloquatur

altera Dominus Petrum Se SSe negaturum praedicit, OStquam auda apostolus Christum nolentem Se jam velle equi sui capitis periculo affirmavit. ραους igitur dixit

Cum his conferaS quae So, Joannem ChrySostomum, qui dicit:

aperte Petri audacia vituperatur a Domino, quem Nonnii hoc modo loquentem facit λῆγε χίλου ). Sed hi verbi paraphraSta Vangelium amplificavit. Planum igitur est, Nonnum evangelium dilataSSe, ut id, quod maxime Petri proprium esse ducit, clare atque aperte indicet atque de Scribat, Sc. Petri θρασυτητα modo laude, modo Vituperatione

54쪽

dignam. Evangelium autem id, quod dixit fecitque Petrus, simpliciter narrat, de χραουτητος Vitio aut Virtute mentione non facta. Celeritate quadam et levitate ingenii Petrus interdum non Omnibus rebus circum Specti S imo Vero nullo consilio agit. Eadem illi in causa est, quod a Nonia nuncupatur cito λομητες ' ejuS-que Θραουτης i. e. animu forti in audaciae vitium vertitur. Vocabulum autem αἰολομητες perraro tantum apud auctore Occurrit, ut apud Hesiodum Theog. 5ll, quo de Prometheo dicitur idemque fere S ac ποεκελίμητις i. e. Vir Varii cola Silii V, 3Stutu SV Aesch. Suppl. 03T quo de Venere adhibetur, quae est mobilis con Silii V. Sed Petrum astutum dici non OSSe planum est Simplex enim Statque apertu S. Vocavit igitur eum Nonnu αἰολομητιν, propterea quod est mi n ii Lici. Ταχυ ηεις est Petru idemque mobilis in capiendis OnSiliiS. Itaque promptus est in loquendo et in agendo Soletque et loqui et agere festinantiu S. Non equidem nego fieri OSSe, ut PetruS, non propterea quod commotu ejuSanimus fuerit, Sed quia ducebatur ab Andrea currente, celerviator dicatur

160 'Iησους 9 νtiis. Ceteri autem loci non solum indicant celerem Petri curSum, rationem, modum agendi, Sed etiam animum fervidum capi celeriter consilio Sic cetero praeveniens reSpondet Christo

Quo loco Nonnus t evangelium amplificavit et orationem Petri

firmiorem fecit additis IraeSertim serbi SP. απλανεες et ιεε καὶ ὁμεί φρονι βουλὴ, cum MVangeli Sti dicit καὶ ηιεεῖς πεπιστευκαμεν καὶ γνο καμεν ). Sic Singulare mobili ingenii specimen praebet Petrus, cum Chri Stu ad eum accedit, ut pedes eju lavet. Primum

deinde, a Chri Sto vituperatus, totum corpus lavari iubet

55쪽

. i' inquit chrySOStomu S, H tu παραιτησε στοσοὐς καὶ ἐντη συγχωρησε σωοσροτερος ἐνεται '). De pedibu autem retractis deque toto corpore lavando evangelium Joanneum Silet. Eodem modo Petru magnopere commovetur, cum dicit festinantius

quo in evangeli legitur κυρεs, diro D παγεις ) Quin etiam Vetante Domino, nullo capto con Silio, vehementer properare cupit atque Dominum equi

Tamen eum haud perspectis circumstantiis talia loqui magis aperte narrat Vangeli Sta, qui Λεα τε, inquit, ου συναμα GO ακολουθησα Ωρτι ) Denique, quae futura Sunt, haud prospicien S, audet affirmare

Festinantiu agit, cum Malchi abscidit aurem q), festinat ad inane Christi sepulcrum, licet Joannes illum praeveniat

Hi verSibus Petri celer cursus eminet, cujus evangelium di Serte mentionem non facit. Narrat enim JoanneS, 'Eξηλθεν οὐν ὁ Πέτρος καὶ ὁ ἄλλος εαθητῆς, καε λωχοντο ἐς et μνημεEiων ... καὶ ἐσῆλθEνεἐς το μνημεῖον ). Haud Secu properanter agit, animo commoto, cum deSilit in mare, ut Christo celerius accedat, ut patet Par. XXI, 3T ὁ σε σχεσὼν ὀρυ Τ Ορουσας, et 44 ταχυς ἐς oo αλτο, ubi apud Joannem legitur:

56쪽

gelium identidem amplificasse, ut non Solum facti S, Sicut Joanne S, Sed etiam verbis Petrum virum esse mobili ingenii, festinanter agere Solere, Saeptu ea de cauSa audaciae Vitio peccare, demon Stret. Verumtamen temeritatis Vilio raptus, Petrus in Christum Domi num peccare poteSt imprudenter, malo consilio ei injuriam facere non poteSt. Mirus enim ejus in Claristum est amor et pietas. Id paraphrasta polite eloquitur et exprimit, cum dicit

Verum eadem erga Chri Stum pieta facit, ut mox poenitentia errorem corrigat Obediat Domino, fidem Christo profiteatur. Unde VOCAtur τε 19ήμων et νύ ' πειθημον locutu eSSe dicitur. Hoc vocabulum Significat: ob Sequeri S obedien SV. Apud Nonnum latius extenditur etiam in eum, in i cu eici V, ut

Locis de Petro laudatis ambae significatione conjunguntur.

Petrus pietate et maestitia retinetur, ne aperte Dominum de proditore interroget, Sed nutu Joanni significet, ut interroget. De hac mira in Christum pietate, quam Nonnus verbis exquisitissimiseXtollit, evangelium, quamquam enarrat ea, quae Petru amore Christi ductus fecit, omnino tacet. N. 8. Jam de Petro, negante e ChriStum OSSe, pauca dicam. Nam ea, quae Petrus tum dixit et fecit, ab ejus moribus abhorrere videri possunt. Verum enimvero Petri indoli ea maxime congruere Nonnii mirum in modum exposuit. Par. XVIII, 8-l29 Petrus metu perculsu Chri Stum Se OSSe negat, audaciae pri Stinae et antiquae pietatis immemor. Sed si diligenter attenda audacis naturam, Petrum, ceteroqui audacem, in hac re metu fuisse fractum non St, cur mireri S. Audax fuit, cum dixit

57쪽

Fiduciam habuit sui erga Christum amoris nondum Sati probati, haud reputatis secum periculis, ut erat celeris mobilisque ingenii. In ipso periculi discrimine consilii inops in terrorem conjicitur, animo deficit, metu qua Si Xanimatus e Christi discipulum SSe negat. In horto, Occaecatu audacia, gladium eduxit

Paulo OSt, quaSi animo malum praesagiens, sed Christi amore ductus Dominum e longinquo equitur

ita ut eum tardantem et quasi reluctantem di Scipulti alius, qui erat notus pontifici ' ' in domum introducere non potuerit nisi manu arrepta l. e. χειρος ἔχων ). De his animi commotionibus in evangelio Joanne nihil legitur. Narrat enim 'moλουθε οε τω

Necopinato de Christo interrogatum timor occupat manifeStu S

et Christi discipulum se esse negat. Tum perturbatu S

Animo angebatur; erat enim λυ DP i. e. timidii ac confuSu Sanimo, tam quia ignotus incogniti Viris S peris immixtus erat quam quod ancillae acerbe cavillanti irrisui fuerat. De Christo enim . . de Messia eum interrogaverat, ita ut de Chri St i. e. de Messia pSum respondere neceSSe fui SSet. Hoc patet

Unde AugustinuS: Ecce V, inquit, columna firmissima ad unius aurae impulsum tota contremuit. Ubi est illa promittentis audacia et de se plurimum praefidentis' ') Sed iterum de Christo inter-' Apud solo syn Opticos legitur: απο μακροθεν, Maith. XXVI, 58; Marc. XIV, 4 Luc. XXII, 54. 3 Jo XVIII, 16. Par. XVIII, 78. JO XVIII. 5 Sq..' VoceS: ris ιαντορι φωνὴ Scripta leguntur Par. I, l9 II, 39 V, 38;XIII, 2 et t. l. Σημάντωρ, quae vox est poetica jam inde ab Homero uSitata, Valet: indicans, Significans jubens' cf. Dion XXXVII, 55l, ubi de Dionyso dicitur. ' Praeterea Par. XX, T. Τ Par. I, 109 II, 94 IX, 48 XIII, 13 et .l. ' Par. XVIlI, lys. ' M. P. L. XXXV, 1933.

58쪽

rogatur Petrus, cum SSet αλλονα νης' i. e. ad Vena, a pontificis ministris. Praeterea νεήλυς' est . . nis ea a d t. Atque iterum se a Christo stare infitias it verum jam mendaci Verbo, ενίπων ψευσήμονε μυρο 's' ). On Sciu Sibi Strie mentiri. Tandem tertio infitiatur se esse Christi discipulum idque consueta Voce, 9ημον io 8 3. Itaque jam non excidit ex ejus ore Verbum, quo negat e Christum OSSe, Sed jam quasi aSSuefactus est Petrus Christum negare. Sed hoc quoque est audaci S cum est inops consilii, subito incidere in contrarium vitium inque eo haerere. Tamen vidit in te o Petre Dominus non iidem victam, non dilectionem aversam, sed constantiam fuisse turbatam 'q). In hac perico pe Nonnus evangelii Syn Opticorum Su non Si

Patet ex hoc, quod non loquitur de Jesu Galilaeo Τ vel Nagareno ', sed de Christo ), quod Petrum non pejerantem' ' neque detestantem' inducit, denique quod non unam omnium Vangeliorum concinentem historiam narravit. Sed dilatavit evangelium Joanneum, indole Petri ejusque peccato fervidissima ratione depicti S. EVan

N. 19. SupereSt, ut dicam de peric ope Par. XXI, 8l-1l8Τ'), qua agitur de missione Petri. Sed primum inquirendum esse mihi videtur, utrum jam Par. XIII, T sqq. ubi agitur de Christo pedes discipulorum lavaturo, in Sinuetur a Non no futurum Sse, ut PetruSceteri apo Stoli praeponatur necne Legitur enim Scriptum

59쪽

In hac narratione animadvertendum est Nonnum Stare cum iis, qui Christum primum ad Petrum acceSSiSSe autumant, non cum iis, qui existimant Petri pedes postremo toto e SSe neque cum iis, qui Christum primum Judae pedes lavisse putant sed ultimo; 2 eum de Petro Scrip Si SSe diros Disoco a isHυνε. Sic AuguStinuS is Quando ergo , inquit, pede di Scipulorum lavare coepit, venit ad eum, a quo coepit, id est, ad Petrum' '). Facit igitur Nonnus cum graeco quodam auctore, qui in eadem atque AuguStinus Sententia est. Etenim ipsum Augustinum non legit, ideo quod latine nesciit') At Chrysostomu ς dicit Euo σε δοκεῖ του προσίτου

Quod attinet ad Vocem roso νοτερος, haec Significat vel is major B tu V, Vel: prior'', vel . venerabili Or'. Occurrit

in Paraphrasi I, P; 66 IV, 253 et loco laudato. Sed manifestum

quo duorum operum mirabilium a Christo Canae iactorum, Sc. aquae in Vinum converSae et filii of βασιλικο Sanati, illud tempore praece SSiSSe affirmat. Praeterea idem significat

Dion XLVIII, 28 Γαῖα χολωομενν σεσυρεους θ' υρηξ πονῆας,29 πρεσβυτερους τῆνας ἐπὶ προτερ υ Λεονυσν,30 O; λωτ ε ρους σε ἐγαντας εα - νεγώνευ Λεονυσos.' M. P. L. XXXV, 788. ' Cf. n. 56. ' M. P. G. LIX, 383. Voci περτερος Nonnus hic tribuere videtur vim : Superior, nobilior', quam in Paraphrasi illi semper tribuit, ut Par. V. 14 μείζονα μαρτυρίην μεθεπω καὶ περτερον ὀμφην ἔcf. Par. II, 3 de vino mirabili XIV, 2 de faetis mirabiliorinus. Non igitur haec VOX Significat: junior'', Sicut vetere falso interpretati sunt Il. XI, 8 sq.: γενεὴν μὲν περτερος ἐστιν 'Aχιλευς πρεσβυτερος δε υ εσσι

60쪽

Petrum autem loco laudato majorem natu dici veri Simile non e St. Licet enim fieri possit, ut dicatur major natu quam alter Simon, qui est Zelotes, aut quam ceteri omne apOStoli, tamen, quae ratio Suppeditet, cur ita fiat, non ideo, praeSertim cum evangelium Joanneum de Simon Zelota non loquatur. Verum vertendum esse: priori Simoni ad Stitit ' non OSsum approbare. Etenim apud auctores graeco inusitatum St, ut adhibeant Vocem πρεσβυτερος ad indicandum ordinem, qui inter duas actione intercedit; sed

hoc vocabulo ita utuntur, ut propria Vi S: major natu, Senior aliquatenus Servetur. Itaque re ipS diros Drso dicitur quam altera, re cum re comparatur. Sed ad deSignandum ordinem, quo eadem actio refertur ad hanc rem priusquam ad alteram, Solent adhibere Vocem προτερος SupereSi igitur, ut locu laudatu Vertatur: Venerabiliori Simoni adstititV. Quodsi ita est, paraphraSta Verbi S

denti explicavit Verbi S: Oχonsνος in οπιος, Sed SSigna cauSam, cur Petro pede laventur primum. Quippe erat Venerabilior ceteri S. Hoc autem paraphraStam dicere Volui SSe non St, cur miremur.

Nam et evangelium et ejus paraphrasi passim ' Petrum praeferunt ceteri apo Stoli S. Sed ut ipsam rem aggrediar, quae Noniati habet de mi SSione Petri, sunt haec

' Cf. Par. I, 162 sqq. Go. I, 43 Par. VI, 20 Sqq. GO VI, 6 Sqq..' Ita Sche indier codice vulgo: σιγήτω.