Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

161쪽

nem, Captivo redemptionem, debili subvectionem, se Odeductionem, tristi conSolationem, non sano medelam erranti viam , deliberanti consilium, et quod cuique necessarium est indigenti; verum etiam qui dat veniam peccanti, eleemosynam dat et qui emendat verbere in quem potesta datur, vel Coercet aliqua disciplina , et tamen peccatum ejus, quo ab illo laesus aut offensus est, dimittit excorde , vel orat ut ei dimittatur, non solum in eo quod dimittit atque orat, verumetiam in eo quod Corripit, et aliqua emendatoria poena pleCtit, eleemo nam dat quia misericordiam praestat Multa enim bona praestantur invitis, quando eorum Consulitur utilitati, monvoluntati quia ipsi sibi inveniuntur esse inimici, amici vero eorum potius illi quos inimicos putant; et reddunt errando mala pro bonis , Cum reddere mala Christianus non debeat nec pro in alis Multa itaque genera sunt eleemosynarum, qu02 ulla facimus , adjuvamur ut dimittantur nostra peccata Sed ea nihil est majus, qua ex corde θdimittimus, quod in nos quisque peccavit. Minus enim

magnum Si erga eum Sse beneVolum, SiVe etiam benefi

cum, qui tibi mali nihil secerit illud multo grandius

et magnificentissimae bonitatis est, ut tuum quoque inimicum diligas, et ei qui tibi malum vult, et si potest facit, tu bonum Semper elis, saCia8que Um OSSiS, U-diens dicentem euin si Diligite inimicos vestros, bene, sacite eis qui vos oderunt, et Orate pro ei qui VOS per Sequuntur . , Sed quoniam persectorum sunt ista si-liolum Dei, quo quidem se debet omnis fidelis extendere, et humanum animum ad hunc arsectum, orando Deum, secumque agendo luctandoque perducere tamen quia hoc tam magnum honum tantae multitudinis non est, quantam credimus exaudiri, cum in ratione dicitur :

Matth - 44. XXXIII. lo

162쪽

u Dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus deis bitoribus nostris lis procul dubio verba sponsionis hujus implentur, si homo qui nondum ita profecit, ut jam diligat inimicum, tamen quando rogatur ab homine qui peccavit in eum, ut ei dimittat , dimittit ex corde quia etiam sibi roganti utique Vult dimitti, Cum orat et dicit: si Sicut et nos dimittimus debitoribus nostris , id est, sic dimitte debita nostra rogantibus nobis , sicut et nos dimittimus rogantibus debitoribus nostris. Janineroqui eum, in quem peccaVit, h0minem rogat, Si peccato suo OVetur Ut roget, non est adhu C deputandus inimi cus ut eum diligere sit dissicile, sicut dissicile erat quando inimicitias exercebat. Quisquis autem r0ganti et peccati sui poenitenti non ex corde dimittit, nullo modo existimeta Domino sua peccata dimitti, quoniam meritiri veritas non poteSt. Quem vero lateat Evangelii auditorem sive lectorem, qui dixerit: u Ego sum veritas ' is Qui cum

docuisset orationem, hanc in ea positam Sententiam Vehementer Commendavit, dicens Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum, dimittet et vobis Pater Vester coelesti peCCata Vestra. Si autem non dimiseriti, homini-nbus, nec a te Vester dimittet peccata vestra . , Ad tam magnum tonitruum qui non expergiSCitur non dormit, Sed mortuu est et tamen potens est ille etiam mortuos SUSCitare.

XX. Sane qui Sceleratissime Vivunt, ne Curant talem vitam moresque C 0rrigereri et inter ipsa sacinora et flauitia sua eleemo na frequentare non cessant, frustra ideo sibi blandiuntur, quoniam Dominus ait Date eleemon synam, et CC omnia munda Sunt Iobis. Dio enim

quam late pateat, non intelligunt. Sed ut intelligant. attendant quibus dixerit. empe in Evangelio sic scrip -

163쪽

tum est re Cum loqueretur , rogavit illum quidam Pha- is risaeus ut pranderet apud Se et ingressus recubuit. Di harisaeus autem coepit intra Se reputans dicere, quare

non baptigatus esset ante prandium λ Et ait Dominus ad , illum unc vos, harisaei, quod des oris est calicis et D catini, mundatis; quod autem intu est VeStrum, plenium est rapina et iniquitate Stulti, nonne qui secit ids quod des oris est, etiam id quod intus est secit Verum-

D tamen quod Superest, date eleemo nam, et ecce Omnia munda sunt vobis i , Ita-ne hoc intellecturi sumus, ut

Pharisaeis non habentibus idem Christi, etiamsi non in eum crediderint, ne renati fuerint ex aqua et Spiritu, munda sint omnia tantum Si eleemo nas dederint, sicut isti eas dandas putant cum Sint immundi omnes quos non mundat sides Christi, de qua scriptum est : Mundans de corda eorum D, et dicat Apostolus :st immundis autem et insidelibus nihil est mundum, sed, polluta sunt eorum et men et Conscientia β. D Quomodo ergo harisaeis omnia munda SSent, Si eleemosynas a rent, et fideles non essent Aut quomodo fideles essent, si in Christum credere atque in ejus renasci gratia noluissent Et tamen Verum est quod audierunt relaten eleemOSynam, et eCC Omnia munda Sunt vobis D Qui

enim vult ordinate dare eleemosynam, a se ipso debet incipere, et eam ibi primum dare. Est enim eleemosyna opus misericordiae Verissimeque dictum est: si Misereres animae tuae placens Deo . M Propter hoc renascimur, ut Deo placeamus, cui merit displicet quod nascendo contraximus. Hae est prima eleemo na, quam nobis dedimus, quoniam nos ipso miseros per miserantis Dei misericordiam requisivimus , justum judicium ejus con

164쪽

silentes quo miseri effecti sumus , de quo dicit Apostolus : Iudicium quidem ex uno in Con lemnationem : et magnin charitati ejus gratias agentes, de qua idem ipse

dicit gratiae praedicator Commendat autem Suam cli, lectionem Deus in nobi , quoniam Cum adhu pecca, tores essemus, Chri Stu pro nobi m0rtuus est ut et nos veraciter de nostra miseria judicantes, et Deum

charitate quam donavit ipse diligentes, pie recteque vi vanius. Quod judicium et charitatem Dei cum Pharisaei

prseterirent, decimabant tamen propter eleem OSyna quas faciebant etiam quaeque minutissima fruCtuum uorum et de non dabunt eleem0synas a Se in CipienteS, Secumini prius misericordiam facientes. Propter piem dilectionis ordinem dictum est Diliges proximum tuum is tanquam te ipsum' D Cum ergo increpasset eos quod forinsecus e laVabant intus autem rapina et iniquitate pleni erant, adm0 neu quadam eleemosyna, quam ibi homo debet primitus dare interiora mundarici si Verum-n tamen, inquit, luoc Superest, date cleemosynam , et D ecce omnia uncia Sunt Obis . , Deinde ut Ostenderet quid admonuisset, et quid is Si sacere non Curarent. Eillum putarent eo tum eleem synas ignorare Sed deis vobis , inquit, Pharisseis tanquam diceret : Ego quidem coin monui VOS P 0synam dandam . per lunulvobis munda sint omnia se vobis qui decimatis D men tham et rutam et omne olus v bas enim nox i elae mosynas VeStraS, ne de illis me nunc O admonuisse arbitrem inici stat praeteritis judicium et charitalem Dei; qua eleem00na possetis ab omni inquinamento inferiori mundari ut Vobis munda eSSent et Corpori qua lavalis :hoc est enim si omnia . , et interiora scilic et textoriora sicut alibi legitur Mundate quae intus sunt et quae

165쪽

, soris sunt munda erunt x. , Sed ne ista eleemosynas, quaesiunt de fructibus terrae, respuisSe Videretur ΗΘ'C, inquit, portuit facere , , id est judicium et liaritatem Dei, si Et illa non omittere , is id est eleemo naS fructum terrenorum. Non ergo Se fallant, qui per eleemo nas quaslibet largissimas fructuum uorum Vel CujuSCumque peCunide impunitatem se emere existimant in sacinorum immanitate ac flagitiorum nequitia permanendi non solum enim haec faciunt, sed ita diligunt, ut incis semper optent, tantum Si poSSint impune, VerSari.

Qui autem diligit iniquitatum , odit animam Suam :

et qui odit animam suam, non est in eam mi SeriCOrS, sed crudelis. Diligerido eam quippe secundum ae Julum odit eam secundum Deum. Si ergo vellet ei dare eleemosynam, per quam illi essent munda Omnia, odisset eam Secundum speculum . et diligeret secundum Deum. Nemo

autem dat eleemosynam qualemlibet, nisi unde et ab illo accipiat qui non eget ideo dictum est Misericor, dia ejus praeveniet me' XXI. Quae sint autem levia, quae graVia eCCata, non humano, sed divino sunt pensanda judicio Videmus enim quaedam ab ipsis quoque Apostolis ignoscendo fuisse concessa inuale illud est quod venerabilis Paulus conjugibus ait Nolite fraudare invicem, nisi ex Con-

SenS ad tempus, ut VaCetis orationi et iterum ad id ip- Sum Stote , ne Vos tente Satanas propter incontinen- tiam Vestram : D quod putari poSSet non SSeleCCatum,

misceri scilicet conjugi non filiorum procreandorum Causa, quod bonum Si nuptiale, Sed Carnalis etiam voluptatis ut ornicationis, sive adulterii, sive cujusquam alterius immunditiae mortiferum malum , quod turpe est

166쪽

otiam dicere quo potest tentante Satana libido pertrahere. incontinentium devitet infirmitas. Posset ergo , ut dixi, hoc putari non esse peccatum, nisi addidisset remo

is autem dico secundum Veniam, non Secundum impe rium , Quis autem jam eSSe peccatum neget, Cum dari

veniam facientibus apostolica auctoritate fateatur Tale quiddam est, ubi dicit Audet quisquam Vestrum ad versus alterum negotium habens judicari apud iniquos, et non apud Sanctos o Et paulo post . Saecularia igitur judicia si habueritis, inquit, eos qui contempti biles sunt in Ecclesia, hos collocate. Ad reverentiam vobis dico : sic non est inter Vos quisquam sapiens quin possit inter fratrem suum judicare sed frater cum fra-Dtre judicatur, et hoc apud insideles i. n Nam et hic posset putari judicium habere adVersus alterum, non esse peCCatum , Sed tantummodo id extra Ecclesiam velle judicari, nisi secutus adjungeret udam quidem omnino delictum est, quia judicia habetis vobiscum. Et ne quisquam hoc ita excusaret, ut diceret justum se habere negotium, Sed iniquitatem se pati, quam vellet a se judi-

Cum sententia removeri : Continuo talibus cogitationibus vel excusationibu OCCurrit, atque ait: si Quare non ma-

gis iniquitatem patimini quare non potius fraudamini', Ut ad illud redeatur, quod Dominus ait Si quis Vo-

luerit tunicam tuam tollere , et judicio tecum Conten, dere, dimitte illi et pallium . M Et alio loco uin abstulerit, inquit, tua, noli repetere δ. o Prohibuit itaque suo de Saecularibus rebus cum aliis hominibus lia here judicium : ex qua doctrina apostolus diei esse di lictum Tamen cum sinit in Ecclesia talia judicia finiri inter fratres fratribus judicantibus, extri Ecclesiam vero terribiliter vetat , manifestum est etiam hic sui in secun

167쪽

dum veniam concedatur infirmiS. Propter haec atque hujusmodi peccata, et alia, licet iis minora, quae fiunt verborum et cogitationum offensionibus, apostolo Jacobo confitente ac dicente In multi enim offendimus om-nnesi oportet ut quotidie Crebroque oremus Dominum, atque dicamus Dimitte nobis debita nostra nec in eo quod sequitur mentiamur Sicut et nos di D mittimus debitoribus nostris'. o Sunt autem quaedam qquae levissima putarentur, nisi in Scripturis demonstrarentur opinione graviora. Quis enim dicentem fratri suo :Fatue, reum gehennpe putaret, nisi Veritas diceret Cui tamen vulneri subjecit continuo medicinam, praeceptum fraternae reconciliationi adjungens mox quippe ait: si Si ergo offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus, fueris quia frater tuus habet aliquid a JVersum te), etc. nAut quis aestimaret quam magnum peccatum sit, dies

observare et menSes et anno et tempora, SiCut observant

qui certis diebus sive mensibus sive annis volunt vel nolunt aliquid inchoare, e quod Secundum Vanas doctrinas hominum fausta vel infausta existiment tempora; nisi hujus mali magnitudinem ex timore Apostoli pensa remus, qui talibus ait : Iimeo vos ne sorte sine Causa, laboraverim in vobis si Diu accedit quod peccata. 80

quamvis magna et horrenda, Cum in Consuetudinem Venerint, aut parva aut nulla SSe reduntur; usque adeo Ut non solum non OCCUltanda Verumetiam praedicanda

ac diffamanda videantur , quando, SiCut Criptum St: si Laudatur peccator in desideriis animae suae , et qui ini, qua gerit benedicitur'. Ialis in divinis Libris iniquitas

clamor Vocatur. Sicut habes apud Isaiam prophetam de vinea mala Expectavi, inquit, ut faceret judicium,

168쪽

n secit autem iniquitatem . et non justitiam , sed clamo remi , Unde est et illud in Genesiciis Clamor Sodomo rum et Gomorritaeorum multiplicatus est Quia non solum jam apud eos non puniebantur illa flagitia, verum- etiam publice veluti lege frequentabantur. Si nostris temporibus ita multa mala etsi non talia . in apertam

onsuetudinem jam Venerunt. Ut pro hi non Solum excommunicare aliquem laicum non audeamus sed nec

clericum degradare. Unde Cum exponerem ante aliquot annos Epistolam ad Galatas, in eo ipso loco ubi ait Apostolus Timeo O ne sorte Sine causa laboraverim in vobis ;, exclamare CompulSu Sum ne peccatis hominum quae Sola inusitata exhorrescimu : Sitata vero

pro quibus abluendis Filii Dei sanguis eLTuSus est, quamvis tam magna Sint ut omnino claudi contra se faciant regnum Dei. Saepe Videndo omnia tolerare . Saepe tolerando nonnulla etiam faCere Cogimur. Atque utinam is Domine, non omnia quae non potuerimus prohibere faciamus Sed videro utrum me immoderatus dolor incaute aliquid compulerit dicere. XXII. Hoc nunc dicam quod quidem et in aliis opusculorum meorum loci Saepe jam dixi. Duabus ex causis peccamus aut nondum ridendo quit sacere debeamus, aut non faciendo quod Aere fieri jam videmus inuorum duorum illud ign0rantis malum est, ioc usi init

lis. Contra quae quidem pugnare OS CODVenit : Sed profecto vincimur, nisi divinitus adjuvemur ut non solum videamus quid faciendum sit. Sed Pliam accedente anitate delectati justitiae Vincat in nobis earum rerum delectationes quas VP liabere cupiendo Vel amittere metuendo, Ciente Videntesque peccamus jam non Solum peCCatoreS. quod eramus etiam aeum per i 0rantiam

169쪽

peccabamus, Verumetiam legi praevaricatores, cum dilon facimus quod faciendum, vel facimus quod non faciendum esse jam Scimus. Quapropter non Solum si peccavimus ut ignoscat, propter quod dicimus Dimitte, nobis debita nostra , sicut et nos dimittimus debitori bus nostris i o Verumetiam ne peCCemUS Ut regat, propter quod dicimus: δε nos inseras in tentationem is ille rogandus est, cui dicitur in Psalmo Dominus illu- , minatio mea et salus mea : n ut illuminatio detrahat ignorantiam, salus infirmitatem. Nam et ipsa poenitentia, . quando digna causa est Seeundum morem Ecclesiae Cur agatur, plerumque infirmitate non agitur : quia et pudor timor os displicendi , dum plus delectat hominum existimatio quam justitia qua se quisque humiliat poeni

tendo. Unde non solum Cum agitur poenitentia, Verum

etiam ut agatur, Dei misericordia necessaria est. Alioquin non diceret Apostolus de quibusdam sorte de illis, Deus poenitentiam β. Dat Ut Petrus amare seret, praemisit vangelista, et ait Respexit eum Dominus β. Qui vero in Ecclesia remitti peccata non Credens, Con 8 temnit tantam divini muneris largitatem, et in hac obstinatione mentis diem claudit extremum, reus est illo irremissibili peccato in Spiritum sanctum, in quo Christus peccata dimittit β. De qua quaestione difficili in quodam propter hoc solum conscripto libello 3 enucleatissime quantum potui disputavi.

XXIII. Jamvero de resurrectione Carnis, non Sic Ut quidam revixerunt iterumque Sunt mortui, Sed in aeternam vitam, sicut Christi ipsius Caro resurrexit, quem ad modum possim breviter disputare, et Omni hiis quaeStio nibus, quae de hac re mox eri assolent Salissa Cere, non