Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

181쪽

est homo, tu quis es , Et in talibus quaestionibus ad suae capacitatis Consideratione in revocat hominem verbo quidem brevi, sed re ipsa magna est redditio rationis. Si enim haec non Capit, quis est qui respondeat Deo pSi autem capit, magis non invenit quid respondeat. Videt enim si Capit, universum genu humanum tam justo judicio divino in apostatica radice damnatum, Ut etiam Sin ullus inde liberaretur, nemo recte posset loci Vituperare justitiam . et qui liberantur, sic oportuisse liberari, ut ex pluribus non liberatis, atque in damnatione justissima derelictis, ostenderetur quid merui SSet Uni Versa Consparsio, et quo etiam istos debitum judicium Dei duceret, nisi is indebita misericordia subveniret ut olentium de suis meritis gloriari u Omne os obstruatur; et quis gloriatur, in Domino glorietur i. XXVI. se sunt u Magna opera Domini, exquisita, in omnes Voluntate UuS et tam Sapienter exquisita ut cum angelica et humana Creatura peCCaSSet, id est,

non quod ille, sed quod voluit ipsa secisset, etiam per

eamdem Creaturae Voluntatem , qua factum est quod Creator noluit, impleret ipse quod voluit bene utens et malis, tanquam Summe bonus, ad OrUm damna tionem quos juste praedestinavit ad poenam , et ad eorum salutem quos benigne praedestinaVit ad gratiam. Quantum enim ad ipsos attinet, quod Deus noluit fecerunt quantum Ver ad Omnipotentiam Dei, nullo modo id efficere valuerunt. 0 quippe ipso quod Contra volun talem secerunt ejus, de ipsis facta est Voluntas ejus. Propterea namque magna per Domini, exquisita in omne Voluntate prius ut miro et ineffabili modo non fiat praeter ejus Voluntatem, quod etiam Contra ejus

182쪽

sit Muntatem. Quia non fieret, Si non ineret ne utique nolens sinit se i volens nec sineret bonus seri male,

nisi innip0leus et de in tui cirre posset bene aliquando autem bona voluntate lio in vult aliquid . quod Deus

non vult, etiam ipse bona multo amplius multoque certius voluntate ; nam illius mala Olunta eSSe nunquam potest. Tanquam Si bonus siliu patrem velit vivere, quem Deus hona Voluntate vult mori. Et rursus fieri potest ut hoc Velit homo voluntate mala, quod Deus vult

honc velut si malus silius velit mori patrem, velit ioceriam Deus. Nempe ille vult quod non vult Deus iste vero id vult quod vult et Deus et tamen bonae Dei voluntati pietas illius potius consonat, quamVis aliud Volantis, tuam hujus idem Volentis impietas. Tantum interest quid velle homini, quid Deo congruat et ad quem

sinem suam quisque reserat voluntatem , ut aut probetur aut improbetur. Nam Deus quaSdam Voluntate Suas,

utique bonas, implet per mal0rum hominum Voluntates malas : sicut per duchaeos malevolas bona vesuntate Patris pro nobis Christus occisus est: quod tantum bonum sactum est, ut apostolus Petrus quando id fieri nolebat, Satanas ab ipso qui occidi venerat diceretur i. uanal, iide apparebant Voluntate piorum fidelium qui nolebant

apostolum aulum Jerusalem pergere, ne ibi pateretur mala quae Agablis propheta pri edixerat ri et tamen Deus haec illum pati lebat pro ununtianda fide s liristi exercens matyrem Christi. eque istam bonam voluti latem suam implevit per Christianorum voluntates bonas, sed per Judseorum mala : ut ad eum potius pertinebant

qui nolebant qu0d Vesebat, quam illi per quos volentes factum est qu0d volebat; quia idipsum quidem , sed ipse

per eos bona, illi autem mala volu utatu secerunt Sed

183쪽

quantaelibet sint voluntate Vel angelorum vel hominum vel bonorum vel malorum, vel illud quot Deus vel alluit volentes quam Deus, omnip0tentis voluntas semper invicta

est quae mala CSSe nunquam pote Si quia etiam Cum

mala irr0gat justa est, et pr0seCt quae justa est, mala non est Deus igitur omnipotens sive per misericordiam cujus Vult misereatur, Sive per judicium quem vult obduret, nec inique aliquid facit, nec nisi volens quidquam facit, et omnia quaecumque Vult facit. XXVII. Ac per hoc cum auctimus et in sacris Litteris legimus, quod velit omnes homines Salvos fieri quamvis

certum sit nobis non omnes homines salvos fieri, non tamen ideo debemus omnipotentissimae Dei voluntati ali quid derogare sed ita intelligere quod scriptum est re ui omnes homines vult salvos fieri tanquam diceretur, nullum hominem steri Salvum nisi quem si eri ipse voluerit ci non quod nullus sit hominum, nisi quem salvum fieri velit; sed quod nullus fiat, nisi quem velit et ideo sit rogandus ut velit, quia necesse est fieri si voluerit. De orando quippe Deo agebat Apostolus, ut hoc diceret. Sic enim intelligimus et quod in Evangelio scriptum est: si ui illuminat omnem hominem non quia nullus est hominum qui non illuminetur , sed quia nisi ab ipso nullus illuminatur. Aut certe sic dictum est : Qui omnes homines vult salvos fieri; D non quod nul lus hominum esset quem salvum fieri nollet, qui virtutes miraculorum facere noluit apud eos quos dicit acturos fuisse poenitentiam si secisset; sed ut re omnes homines nonane genus humanum intelligamus per quascumque dis serentias distributum , reges, privatos , nobiles . ignobi les, sublimes, humiles , doctos indoctos, integri corporis, debiles, ingeniosos tardicordes , fatuos divites

184쪽

pauperes medio CreS, mareS. OEminas, infanteS, pueros, adoles lentes, juvenes . Seniore , Senes in linguis omni bus in moribus omnibus , in artibus omnibus, in prosissionibus omnibus, in Voluntatum et Conscientiarum

varietate innumerabili constitutos et si quid aliud disse

rentiarum est in hominibus. Quid est enim eorum unde non Deus per Unigenitum suum Dominum nostrum per omnes gentes salvos fieri homines Velit et ideo faciat quia omnipotens velle inaniter non potest quodcumque voluerit Praeceperat enim ApDStolus Ut Oraretur uiron omnibus hominibus D et specialiter addiderat re Pro regibus et iis qui in sublimitate Sunt i , qui putari poterant, fastu et superbia speculari a fidei Christianae liu militate abhorrere. Proinde dicens : remo enim bonum

D est Coram salvatore OStro Deo. id est ut etiam pro

talibus oretur statim ut desperationem tolleret addidit: Qui omnes homines vult salvos fieri et in agnitio item Veritatis Venire. D o quippe Deus bonum judicavit, ut orationibus humilium dignaro tur salutem praestare sublimium : quod lique jam videmus impletum. Stolo utionis modo et Dominus est usus in Evangelio ubi

ait Pharisaeis D u Deci malis montham et illam P Omnen olus . , Neque enim Pliaris et quaecumque aliena et omnium per omnes terras alienig narum omnia it radecimabant. Sicut ergo hic re omne olus D Omne le-rum genus ita et illi u Omn s homi nos , Omne homi num genu intelligere possumus Ut quo Cumque alio modo intelligi potest dum tam n crodire non cogamur ali Plid omnipotentem Deum voluisse fieri factumque non CSSe qui sine ullis ambiguitatibus, si re in coelo et in terra . usi ut eum Veritas cantat Omnia quaecumque Oluitn se it - , prosecto sacere noluit quod cui titue non secit.

185쪽

XXVIII. Quapropter etiam primum hominem Deus

in ea salute in qua Conditu erat, Custodire voluisset, eumque Opportuno tempore p0St genitos filios sine interpositione mortis ad meliora perducere, ubi jam non solum peccatum non Committere, Sed ne Voluntatem posset habere peccandi, si ad permanendum Sine peCCato, sicut factus erat, perpetuam Voluntatem habiturum esse praesCisset. Quia ero eum male usurum libero arbitrio, hoc est peccaturum 8Se praeSCiebat, ad hoc potius praeparavit Voluntatem Suam , ut bene ipse faceret etiam de male faciente, a sic hominis Voluntate mala non evacuaretur, sed nihilominu impleretur omnipotentis bona. Sic enim oportebat prius hominem fieri ut et bene velle posset, et male ne grati , Si bene me impune, si male postea Ver Si erit ut male Velle non possit nec

ideo liboro carebit arbitrio. Multo quippe liberius erit

arbitrium, quod omnino non poterit SerVire CCCato. Neque enim culpanda est Voluntas, aut Voluntas non est, aut libera dicenda non est, qua beati esse Si Volumus, ut esse miseri non solum nolimus, sed nequa IIIam prorsus velle possimus. Si Cut ergo an inia OStra etiam uti Cnolle iis licitatem ita nolle iniquitatem semper Lahitura est. Sed ordo prpe termittendus non fuit, in quo Deus

voluit Ostendere quam bonum sit animal rationale quod etiam non QCCare OSSit quamvis sit melius quod pec care non possit : sicut minor fuit immortalitas , sed tamen fuit in qua posset etiam non mori, quam Vi m Ajor futura sit in qua non possit mori. Illam natura humana perdidit per liberum arbitrium hanc est a CCeptura per gratiam , quam fustrat, Si non peccasset, CCeptura per meritum quamvis sine gratia ne tune ullum merit uni 'SSe potuisset. Quia etsi peccatum in solo libero arbitrio erat constitutum . non tamen justitiae retinendae sum ie-

186쪽

bat liberum arbitrium, nisi participatione immutabilis

honi divinum adjutorium praeberetur. Sicut enim morios in hominis potes late cum Velit, nemo est enim qui non se ipsum, ut nihil aliud dicam, vel noti vescendo possit occidere ad Vitam Vero tenendam Voluntas non satis est, si adjutoria SiVe alimentorum SiVe quorumCumque tutaminum desint sic homo in paradiso ad se occidendum relinquendo justitiam idoneus erat per Voluntatem , ut autem ab eo teneretur ita HStitiae, parum erat velle, nisi ille qui eum secerat adjuvaret. Sed post illam ruinam major est misericordia Dei, quando et ipsum arbitrium liberandum est a SerVitute, Cui dominatur cum morte peccatum. Ne omnino per Se pSum, sed per o

Iam Dei gratiam, quae in fide Christi posita est, liberatur ut voluntas ipsa, Si CU SCriptum est a Domino praeparetur, qua aetera Dei linera Capiantur i, per quae Veniatur ad munus aeternum. nde et ipsam Vitam aeternam, quae Certe merCeS Si operum bonoruin gratiam

Dei appellat Apostolus : si Stipendium enim, inquit,

D peccati mors gratia autem Dei vita taeterna in Christo Jesu Domino nostro . D Stipendium pro opere militiae debitum redditur, non donatu : ideo dixi Stipendium peCCati mors D Ut mortem peccato non immerito illatam, sed debitam demonstraret Gratia vero nisi gratis est, gratia non est. Intelligendum est igitur etiam ipsa hominis bona merita esse Dei munerari quibus Cum ita aeterna redditur, quid nisi gratia pro gratia redditur pSic ergo factus est homo rectus, ut et manere in ea rectitudine posset non sine adjutorio divino, et suo fieri per versus arbitrio. Utrumlibet horum elegisset Dei voluntas fieret, aut etiam ab illo, aut certe de illo. Proinde quia suam maluit sacere quam Dei, de illo acta est vo-

187쪽

luntas Dei qui ex eadem massa perditionis , quae de illius stirpe profluxit, facit aliud vas in honorem, aliud in

contumeliam iri in honorem, per miseriCordiam in contumeliam, per judicium : ut nemo glorietur in homine; ac per hoc, nec in Se Nam neque per ipsum liberaremur unum Mediatorem Dei et hominum hominem Jesum Christum, nisi esset et Deus. Sed cum factus est Adam

homo scilicet rectus, Mediatore non opus erat . Cum Vero genus humanum peCCata longe Separaverunt a Deo, per Mediatorem , qui Solu Sine peccato natus est, ViXit, occisus est, reconciliari nos oportebat Deo usque ad carnis resurrectionem in Vitam aeternam ut humana superbia per humilitat 'in Dei argueretur ac sanaretur, et demonstraretur homini quam longe a Deo recesserat, Cum perinCarnatum Deum reVOCaretur, et exemplum obedientiae per hominem Deum contumaci homini praeberetur; et Unigenito suscipiente sormam Servi, quae nihil ante meruerat, bus gratiae panderetur, et Carnis etiam resurreC-tio redemptis promissa in ipso Redemptore praemo Straretur; et per eamdem naturam, quam se decepisse laetabatur diabolus inceretur ne tamen homo gloriaretur,

ne iterum superbia nasceretur, et si quid aliud de tanto Mediatoris sacramento a proficientibus videri et dici potest aut tantum videri, etiamsi dici non potest. XXIX. Tempus autem quod inter hominis mortem

et ultimam resurrectionem interpositum est, animas abditis receptaculis Continet, Sicut unaquaeque digna est vel requie Vel aerumna, pro eo quod sortita est in carne cum Viveret. Neque negandum est defunctorum animas pietate Suorum Vixentium relevari, cum pro illis sacrisi

cium Mediatoris offertur, vel eleemosynae in Ecclesia iiunt Sed eis haec prosunt, qui cum Viverent, ut

188쪽

hae sibi postea poSSent prode8Se, meruerunt. Est enim quidam vivendi modus, ne tam bonu Ut non requirat ista post mortem , ne tam malu ut non ei prosint ista post mortem est vero tali in bono. UtiSta non requirat, et est rursus talis in malo , ut ne hi Valeat, cum ex hac vita transierit, adjuvari QuocirCa hic mite meritum Comparatur, qu possit p0St hanc Vitam retexari quispiam vel gravari. Nemo se autem Speret qu0d hi neglexerit,

cum obierit, apud Deum promereri. Non igitur ista quae pro defunctis commendandis frequenta Ecclesia illis 6

tolicae sunt adversa Sententiη', qua dictum est : Omnus enim astabimus ante tribunal Christi ut reserat unus quisque seCundum ea quδ' per CorpuS QSSit siVe bonum,

, sive malum i is uia etiam hoc meritum sibi quisque dum in corpore Viveret compartivit ut ei possint ista prodesse. Non enim Omnibus prosunt Pt quare non omnibus prosunt, nisi propter differentiam Vitae quam quisque gessit in corpore Cum ergo sacrificia sive altaris sive quarum Cumque eleemo Vsinarum pro baptigatis defunctis omnibus offeruntur, pro valde honis gratiarum actiones Sunt pro non Valde malis propitiatio nos sunt pro valde

malis etiamsi nulla sunt ljumcnta mortuorum . qua PS- cumque ViVorum Consolatio iam Sunt Uuibus autem prO- sunt aut adio prosunt ut sit lona remissio aut Certe

ut tolerabilior fiat ipsa damnali 0 5 . Post rosurrectionem vero actu uniVerso complo loqu0judicio , suos mos habebunt civitates duae, una scilicet Christi altera diaboli;

una honorum, altera malorum utraque tamen et Iag lorum et hominum. Istis voluntas illis facultas non pol erit vlla esse peccandi vel ulla conditio morion di istis in aeterna vita Vere feliciterque vix niihil . illi in soliciter in

aeterna morte sine moriendi polos tale durantilius. IuO

189쪽

niam utrique sine sino. Sod in healitudine isti alius alio praestabilius in miseria vero illi alius alio tolerabilius permanebunt Frustra itaque nonnulli, imo quam plurimi, aeternam damnatorum poenam et cruciatus sine uter mi S-Sione perpetuos humano miserantur asse tu, atque ita futurum CSSe non redunt i non quidem Scripturis divinis ad Iersando, Sed pro suo motu dura quaeque moliendo . et in leniorem sectendo sententiam quae putant in ei terribilius esse dicta, quam verius. Non enim obliViSCetur, inquiunt, misereri Deus, aut continebit in ira sua mi-D Serationes suas . Moc quidem in Psalmo legitur sancto:

sed de his sine ullo scrupulo intelligitur, qui vasa miseri-

Cordiae nunCupantur, quia et ipsi non pro meritis suis, Sed Deo miserante de miseria liberantur. ut si hoc ad omnes exiStimant pertinere , non ideo necesse est ut damnationem opinentur posse iniri eorum , de quibus dictum est: si Et ibunt isti in supplicium aeternum ne isto modo putetur habitura sinem quandoque elicitas etiam illorum, de quibus e contrario dictum est: Gusti autem

in vitam aeternam is Sed poenas damnatorum certis temporum intervallis existiment, si h Cois placet, aliqua-t 'nus mitigari Eliam sic quippe intelligi potest manere in illis ira Dei hoc est ipsa damnati haec enim VOCatur ira Dei, non divini animi perturbatio : ut in ira sua, hoCeSt, manente ira Sua non tamen contineat miserationes Silas;

non aeterno supplicio me in dando, sed levamen ad hi bendo vel interponendo cruciatibus. Quia nec Psalmus ait ad siniendam iram suam , vel post iram Suam Sed, sicin ira sua D uae si sola esset quanta ibi minima cogitari potest perire a regno Dei, exulare a Civitate Dei alienari a vita Dei, carere tam magna multitudine dulce-

190쪽

dinis Dei quam abscondit timentibus Se persecit autem sperantibus in sei tam grandis est poena , ut ei nulla possint tormenta quae novimus Comparari, Si illa Sit peterna, ista autem sint quamlibet multis saeculis longa Manebit ergo sine sine mors illa perpetua damnatorum, id est, alienatio a vita Dei, et omnibus erit ipsa Communis, quaelibet homines de varietate poenarum, de dolorum relevatione vel intermissione pro Suis humanis motibus suspicentur: sicut manebit Communiter Omnium vita aeterna sanctorum, qualibet honorum diStantia concordi ter fulgeant. XXX. Ex ista Fidei consessione, quae breviter Symbolo continetur, et Carnaliter cogitata lac parvulorum est, spiritaliter autem Considerata atque tractata Cibus est sortium, nascitur Spes bona fidelium cui Charitas sancta comitatur. Sed de iis omnibus quae ideliter sunt credenda, ea tantum ad spem pertinent quae ratione Dominica continentur. Maledictus enim omnis sicut divina testanturi si loquia qui spem ponit in homine . racior hoc et in se ipso qui spem ponit hujus maledicti vinculo innectitur. Ideo non nisi a Domino Deo petere debemus, quidquid speramus nos Vellene operaturos Vel pro bonis operibus adepturos. Proinde apud evangelistam Matiliaeum Septem peti tiones continere Dominica videtur ratio quarum tribus aeterna pOSCuntur, reliqui quatuor, temporalia, quae tamen propter aeterna ConSequenda sunt Decessaria. Nam quod dicimus in Sanctificetur nomen tuum. Adveniat reg- Dium tuum. Fiat voluntas tua sicut in C into et in terra, D

quod non absurde quidam intellexerunt, in spiritu etc0rpore , Omnino siue sine retinenda sunt et hic inclioata quantum Cumque proficimus, augentur in nobis; Pe ecta Vero, quod in alia vita sperandum est, semper OSSide