Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

271쪽

propaganda prolis redigitur honestatem, ut ex malo libidinis aliquid boni faciat copulatio conjugalis. Deinde

quia reprimitur, et quodam modo Verecundius aestuat ConCUpiScentia Carnis, quam temperat parentalis asseCtus. Intercedit enim quaedam gravitas servidae voluptatis, Cum in eo quod sibi vir et mulier adhaerescunt, pater et mater esse meditantur.

IV. Huc accedit, quia in eo ipso quod sibi invicem

c0njuges debitum solvunt, etiamsi id aliquanto intemperantius et incontinentius expectant, idem tamen sibi pariter debent. Cui si dei tantum juris tribuit Apostolus,

ut eam potestatem appellaret, dicens , Mulier non lia D et potestatem corporis sui, sed vir : Similiter autelain et Vir non habet potestatem corporis sui, sed mulier . Hujus autem fidei violatio dicitur adulterium , Cum Vel pr0priae libidinis instinctu, vel alienae ConSC Su, Cum altero Vel altera contra pactum conjugale OnCumbitur: atque ita frangitur fides quae in rebus etiam Corporeis et abjectis magnum animi bonum est; et ideo eam salutiqu0que c0rporali qua etiam vita nostra ista Continetur, Certum est debere praeponi. Etsi enim exigua palea prae multo auro pene res nulla est sides tamen Cum in ne gotio paleae, Sicut in auro sincera servatur, non ideo minor est quia in re minore servatur. Cum Vero ad peC-catum admittendum adhibetur si des, mirum si si de appellanda est Verumtamen qualiscumque sit, Si et Contra ipsam sit, prius sit nisi cum propterea deseritur, Ut ad Veram idem ac legitimam redeatur, id est, ut peCCatum emendetur, Voluntatis pravitate Correcta Tanquam Siquis cum hominem solus expoliare non possit , inVeniat

Socium iniquitatis, et cum eo paciscatur ut simul id a ciant p0liumque partiantur, quo facinore Commisso

et Cor. VII, 4.

272쪽

lotum solus auferat. Dolet quidem ille, et idem sibi

servatam non es Se conqueritur : Verum in ipsa sua que

rela c0gitare debet, potius in bona vita ipsi lium anses scietati fuisse servandam, ne praeda iniqua ex homines ieret si sentit quam inique sibi in peccati societate servata non fuerit. Ille quippe utrobique perfidus, profecto sceleratior judicandus est. At si id quod malefecerant ei displicuisset, et propterea Cum participe facinoris praedam dividere noluisset, ut homini Cui astata fuerat, redderetum, eum perfidum nec perfidia diceret. Ita Iulier si fide conjugali vi0lata idem Ser Vet adultero, utique

mala est sed si ne adultero pejor est. Porro si eam lagitii poeniteat, et ad castitatem rediens Conjugalem, pacta a placita adulterina rescindat, miror si eam si dei violatricem vel ipse adulter putabit. V. Solet etiam quaeri, Cum maSCulus et Oemina, nec ille maritus, nec illa uxor alterius, sibimet non filiorum pro Creandorum, Sed propter in Continentiam solius con- Cubitus Causa copulantur, ea si de media , ut nec ille cum altera me illa cum altero id faciat, utrum nuptiae sint Vocandae. Et potest quidem sorta SSe non a bsurde hoe appellari connubium si usque ad mortem alterius eorum id inter eos placuerit, et presis generationem, quam Vis

non ea Causa ConjunCti sint, non tamen itaverint ut Vel

nolint sibi nasci filios vel etiam opere aliquo malo agant

ne naS Cantur. Caeterum si vel utrumque vel unum horum desit, non invenio quemadmodum has nuptias appellare possimus. Etenim si aliquam sibi vir ad tempus adhibuerit, donec aliam dignam vel honoribus vel facultatibus Suis inveniat, quam comparent ducat ipso animo adulter est, nec cum illa quam cupit invenire , sed cum ista Cum qua Si Cubat, ut cum ea non habeat maritaleC0nsortium. Unde et ipsa hoc sciens ac volens impudice

273쪽

ulique miscetur ei, cum quo non habet foedus uxorium. Verumtamen si ei liori idem servet, et Cum ille uxorem duxerit, nubere ipsa non Cogitet, atque a tali prorsus Opere Continere se praeparet, adulteram quidem fortassis sacile appellare non audeam, non peCCare tamen quis di-Xerit, Culi eam Viro, Cuju uxor non est misceri sciat pJamvero si ex illo concubitu, quantum ad ipsam attinet, nonnisi silios velit, et quidquid ultra causam procreandi patitur invita patiatur : multis quidem ista matronis anteponenda est; quae tametsi non Sunt adulterae, Viros tamen Suos plerumque etiam Continere Cupientes ad reddendum carnale debitum cogunt, non desiderio prolis, sed ardore concupiscentip ipso suo jure intemperanter utentes in quarum tamen nuptiis bonum est hoc ipsum qu0d nuptae sunt. Ad hoc enim nuptae sunt, ut illa Concupiscentia redacta ad legitim una vinculum, non desor misit dissoluta luitaret, habens de se ipsa irrefrenabilem carnis infirmitatem de nuptiis autem indissolubilem si dei societatem ; de se ipsa progressum immoderate coeundi, de nuptiis modum caste procreandi Etsi enim turpe est libidinose uti velle maritori honestum est tamen nolle misceri nisi marito , et non parere nisi te marito. Sunt item viri usque adeo incontinentes, Ut Conjugibus nec gravidis parcant. Quidquid ergo inter se conjugali immodestum, inverecundum, Sordidum gerunt, Vitium est hominum, non Ulpa nuptiarum. VI Jam in ipsa quoque immoderatiore exactione debiti carnalis, quam eis non secundum imperium praecipit, sed secundum veniam concedit ApostoluS, Ut etiam praeter Causam procreandi sibi misceantur etsi eos pravi mores ad talem concubitum impellunt, nuptiae tamen ab

adulterio seu fornicatione defendunt. Neque enim illud pr0pter nuptias admittitur, sed pr0pter nuptias ignosci

276쪽

tur Delient ergo filii conjugati non solum ipsius sexus sui commiscendi dem, liberorum procreandorum Causa, suse prima est iu mani generis in ista mortalitate societas: verum etiam infirmitatis invicem excipiendae, ad illicitos concubitus evitandos, mutuam Uodam modo servitia tem ut etsi alteri eorum perpetua continentia placeat, nisi , alterius aeonSensu non possit. Et ad hoc enim uxor non liabet potestatem Corporis sui, sed vir , similiter et vir non habet poteStatem Corporis sui, Sed mulier ut et quod non filiorum procreandorum, sed infirmitatis et incontinentipe Causa expetit, Vel ille de ma trimonio, vel illa de marito, non ibi alterutrum negent: ne per hoc incidant in damnabiles Corruptelas, tentante Satana, propre in Continentiam, Vel am horum , Vel cujus- qiuam eorum. Conjugalis enim concubitus generandi

gratia . non habet Culpam . ConcupiSCentiae Veroe satiandiae, sed tamen Cum conjΠge, pr0pter thori fidem, venialem labet culpam Daci ulterium vero sive fornicatio

lethalem habet culpam. Ac per lio melior est quidem ab omni concubitu continentia, quam Vel ipse matrimo Dialis Concubitus, qui sit causa gignon dici sed quia illa continentia meriti amplioris est reddere vero debitum conjugale, nullius est Criminis, exigere autem ultra gene randi necessitatum culpa, venialis, fornicari vero vel moechari, puniendi criminis cavere debet liaritas conjugalis, ne dum sibi quaerit uri te amplius honoretur,c0njugi aciat unde damnetur ui enim dimittit uxo-n rem Uam, ex Cepta Causa fornicationis, acit earn

D chari . Usque adeo so0dus illud initum nuptiale

Cuju Silam Sacramenti res est, ut nec ipsa separatione irritum fiat quandoquidem vivente viro, et a quo relicta

277쪽

est, moecliatur si alteri nupserit; et ille liujus mali causa est qui reliquit. Vll. Miror autem, si quemadmodum licet dimittere

adulteram uxorem, ita liceat, ea dimiSSa, alteram tu Cere. Facit enim de hac rosancta Scriptura dissicilem nodum dicente Apostolo , ex praecepto Domini mulierem a viro

non debere discedereri suos si discesserit, manere nuptam , aut Viro suo reconciliari ci Cum recedere utique et manere innupta, nisi ab adulter Viro non debeat, ne recedendo ab eo qui adulter non est, saciat eum moechari. Reconciliari autem viro vel tolerando, si se ipsa Conti uere non potest, Vel Correet . Orsitan uste potest. Quo modo autem viro possit esse licentia ducenche alterius, si adulteram reliquerit, cum mulieri non sit nubendi alteri, si adulterum reliquerit, non video. Quae si ita sunt, an tum valet illud sociale vinculum Conjugum. Ut Cum C ad Saprocreandi colligetur, ne ipsa Causa procreandi solva tur Possit enim homo dimittere sterilem uxorem; et ducere de qua filios habeat et tamen non licet et nostris quidem jam temporibus ac more Romano, ne Superitu Cere, ut amplius habeat quam unam vivam et utique relicta adultera vel relicto adultero possent plures nasci

homines si vel illa alteri nuberet, vel ille alteram duceret. Quod tamen si non licet, sicut divina regula pra Scribere videtur; quem non faciat intentum, quid sibi velit tanta firmitas vinculi conjugalis Quod ne suaquam

puto tantum valere potuisse, nisi alicujus rei majoris ex hac infirma mortalitate hominum quoddam AC ramentum

adhiberetur, quod deserentibus hominibus atque id dissolvere Cupientibus , inconcussum illis maneret ad poenam. Si quidem interveniente divortio non aboletur illa confoederatio nuptialis ita ut sibi conjuges sint, etiam

a Cor. VII, IO.

278쪽

separati cum illis autem adulterium Committant, quibus fuerint etiam post suum repudium copulati vel illa viro, vel ille mulieri. Nec lamen nisi in civitate Dei nos

Cs terum aliter se habere jura gentilium, quis ign0rat, ubi interposito repudio sine reatu aliquo ultionis iu-manae, et illa cui Voluerit nubit, et ille quam voluerit ducit. Cui consuetudini simile aliquid, propter Israelitarum duritiam, videtur permisisse Moyses de libello repudii. Qua in re exprobrati quam approbati divortii

magis apparet. VIII re Honorabiles ergo nuptiae in omnibus, et tho, rus immaculatus β. Quod non sic dicimus honum, ut in fornicationis Comparatione sit bonum Dalioquin duo mala erunt, Horum alterum ejuS: aut honum erit et orni Calio, quia est pejus adulterium; pejus est enim alienum matrimonium Violare, quam meretrici adhaerere et honum adulterium, quia est pejor inCestus pejus est enim

Cum matre quam Cum aliena X Ore Concumbere Dei donec

ad ea perVeniatur , quae, Si Cut Apostolus mit u Turpen est etiam dicere . , omnia hona erunt in compara

tione pejorum . Moc autem salsum esse . quis dubitet

Non ergo duo mala sunt connubium et fornicatio, quo rum alterum prius sed duo bona sunt connubium it Continentia quorum alterum est melius Sicut ista tem poralis sanitas et imbecillitas , non sunt duo mala , quo-Tum alterum prius D sed ista sanitas et immortalitas duo bona Sunt, quorum ilierum melius. Item scientia et Vanita non duo mala sunt, quorum vanitas i u Sed Scientia et liaritas duo bona sunt, quorum Charita me lius amque u Scientia destruetur, is ait Apostolus; et

279쪽

tamen huic tempori necessaria est re Charitas autem nun- quam cadeti. B Si et mortalis ista generati , propter quam iunt nuptiae , destruetur ab omni autem Concubitu immunitas, et hic angelica meditatio eSt, et permanet In aeternum. Sicut autem jejuniis sacrilegorum meliora

sunt prandia justorum ita nuptiae fidelium virginitati anteponuntur impiarum. Verumtamen neque ibi prandium jejunio, sed justitia sacrilegio neque hic nuptiae virginitati, sed fides impietati praesertur Ad hoc enim

juSti, Cum pus St, prandent, ut tanquam boni domini quod justum et aequum est Servi Corporibus praebeant: ad hoc autem sacrilegi jejunant, ut daemonibus SerViant. Sic ad hoc nubunt sideles, ut maritis pudice copulentur: ad hoc autem sunt virgines impiae, ut a Vero Deo orni centur. Sicut ergo bonum erat quod Martha saciebat, Occupata cire ministerium sanctorum, sed melius quod uaria soror ejus sedens ad pedes Domini, et audiens ver-hum ejus cicita bonum Susannae in conjugali castitate laudamus h sed tamen ei bonum viduae Annae Α, ac multo magis uariae virginis anteponimus . Bonum erat quod faciebant, quae de substantia sua Christo ac Discipulis ejus necessaria ministrabant; sed melius qui omnem suam substantiam dimiserunt, ut expeditiores eumdem Dominum sequerentur. In his autem binis honis, sive quae isti, sive quae Martha et Maria saciebant, fieri non posset quod melius est, nisi altero praetermisso aut relicto Unde intelligendum est, non ideo malum putandum esse ΠUΡ-tias, quia nisi ab eis abstineatur, non potest haberi vidualis castitas aut virginalis integritas. Neque enim ideo malum erat quod Martha faciebat, quia nisi inde abstineret Soror Cus, non faceret quod melius erat aut ideo

280쪽

malum est Suscipere justum aut prophetana in domu in suam, quia nec domum habere debet, ut quod melius est faciat, qui vult ad persecti0nem Christum sequi. IX. Sane videndum est alia bona nobis Deum clare, quae propter se ipsa Xpetenda sunt, Si Cut est sapientia, salus , amicitian alia quae pr0pter aliquid Sunt necessaria,

sicut doctrina, cibuS, OtUS, Omllus, Conjugium , Concubitus Horum enim quaedam eCessaria Sunt propter sapientiam, Si Cut 0Ctrinara quaedam propter salutem sicut cibus, et OtUS et OmnUS; quaedam propter amicitiam sicut nuptiae Vel concubitus 'in enim subsistit propagatio generis humani, in qu SOCietas amicalis asenum honum est. His itaque boni quae propter aliud ne cessaria sunt, qui non ad hoc utitur propter quod iusti tuta sunt. CCCat, alia Veni aliter, alias damnabiliter. Quisquis vero ei pr0pter h0 utitur, propter quod data sunt bene facit. Hi ergo non Sulatis Cessaria , si non eis utitur, melius facit. roinde ista bona cum opus habemus , bene VolumuS Sed Delius ea nolumus quam lumus; quia tun meliuS non habemuS, Cum a necessaria non habemus ac per hoc bonum Si nubere . quia honum est filio Sprocreare, matremfamilias esse iri sed melius est non nubere , quia melius S ad ipsam humanam so cietatem hoc per noti egere. Ita enim jam se se hahet humanum genus, Ut alii qui e Continent, non solum per nuptias DCCV patis, Sed multis etiam per illicitos concubitus luxuriantibus bono Creatore de malis eorum aciente qu0d bonum est, non desit numerositas prolis et abundantia SUCCeSSionis , unde ait 'tii amicitiae Conquirantur. Ex quo Colligitur, primis temporibus generis humani, maxime propter Dei populum propag indum per quem et prophetaretur et naSCeretur PrincepS et Salvator