Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

291쪽

duntur. Ideoque non est verus Deus animarum nisi unus, una ero antina per multo falso deos fornicari potest, non huc undari. XXI. Sed quoniam ex multis animis una civitas futura est habentium animam unam et cor unum in Deumn quae unitatis nostrae persectio post lianc peregrinationem futura est, ubi omnium cogitationes nec latebunt invicem, nec inter se in aliquo repugnabunt propterea SaCramen tum nuptiarum temporis nostri Si ad unum virum et unam Uxorem redactum est, ut Ecclesiae dispensatorem non liceat ordinare, nisi unius uxoris virum i Quod aculius intellexerunt, qui ne eum qui CaleChumenus Vel paganus habuerit alteram , Ordinandum SSe CenSue runt 7 . De Sacramento ni V agitur, non esseCCato.

Nam in baptismo peccata omnia dimittuntur. Sed qui

dixit u Si acceperis uxorem , non peCCasti; et Si nupSe D rit Virgo, non peccat: n et D Quod Vult s Ciat, non pec- cat si nubat satis declaravit nuptia nullum esse peCCalum. Propter Sacramenti autern SanClitatem , sicuts inmina etiamsi catechumena fuerit Vitiata, non potest post baptismum inter Dei virgines Consecrari ita non absurde visum est eum qui exCeSSit Xorum numerum Singularem, non peccatum aliquod Commisisse, Sed normam quamdam Sacramenti amisisseri non ad vitae bonae meritum, sed ad ordinationis ecclosiasticae Signaculum necessariam. Ac per hoc sicut plures uxore antiquorum patrum Significaverunt futuras nostra e Omnibus gentibus Ecclesias uni viro subditas Christo sita noster antistes unius uxoris vir significat ex omnibus gentibus unitatem uni viro subditam Christo quae tun perficietur, cum revelaverit occulta tenebrarum, et manifestaverit

292쪽

cogitationes cordis, ut tunc laus sit unicuique a Deoi. Nunc autem sunt manifestpe , Sunt latente dissensiones, etiam salva charitate, inter eos qui unum et in uno suturi sunt quae tunc utique nullae erunt. Sicut ergo Sacramentum pluralium nuptiarum illius temporis significavit fu turam multitudinem Deo subjectam in terrenis omnibus gentibus : sic sacramentum nuptiarUm Singularum nostri temporis significat unitatem Omnium nostrum Sub jectam Deo suturam in una coelesti civitate. Itaque sicut duobus pluribusve servire, sic a Viro vivo in alterius transire Connubium, ne tun licuit, neCnun licet, nec unquam licebit Apostatare qui se ab uno Deo , et ire in alterius adulterinam Superstilionem, Semper Si malium de Causa ergo numerosioris prolis secerinit sancti nostri, quod Cato licitur se isse Romanus, ut traderet vivus uxorem etiam alterius domum siliis impleturam . In nostrarum quippe nuptii plus Valet sanctitas a Cramenti, quam foecundita uteii.

xl l . Si ergo et illi qui propter solam generationem, propter quam sunt institutae nuptiae, Conjunguntur, non Comparantur patribus, mulio aliter ipsos filios quam isti quaerentibus quandoquidem silium immolare jussus Abraham, intrepidus ac devotus, quem de tanta desperatione SUSCeperat, ni CO non pepercit, nisi eo probi bente manum deponeret, quo jubente levaverat . Iestat ut ideamus, utrum saltem Continentes nosti conjugatis

illis patribus comparandi sint nisi sorte jam si proesi

rendi sunt eis, quibus nondum quos Conferamus in V Cui mus Majus enim bonum erat in illorum nuptiis, qua inest h0num proprium nuptiarum, cui lirocul duhio honum Continentiae pri serendum est: quia non tali ilicio

quaerebant illi silios ex nuptiis, quali ducuntur isti , ex

o Cor. VI, 5. - Cato minor, apud Plutarch. - . Gen. Qu. 2.

293쪽

quodam SenSu naturae mortalis SuCcessionem decessionixequirentis. Quod quisquis bonum negat, ignorat Deum

omnium honorum a coelestibus usque ad terrena , ab immortalibus usque ad mortalia Creatorem. Hoc autem sensu generandi nec bestiae penitus Carent, et maxime alites quarum in pr0mptu est Cura nidificandi, et IIIaedam Conjugiorum similitudo ad simul proCreandum atque u triendum. Sed illi homines istum naturae mortalis asseC- tum, CujUS in SU0 genere Castitas accedente Dei cultu sicut quidam intellexerunti, in tricenario fructu ponitur longe sanCtiore mente Superabant, qui de suis nuptiis filios propter Christum quaerebant, ad genUS II SeCundum carnem distinguendum ab Omnibus gentibus : sicut Deo disponere placuit, ut hoc prae aeteris ad eum pro phetandum Valeret, qu0d praenuntiabatur e quo etiam

genere et eX IIIa gente CSSet in Carne Venturus. Valde ergo

nostrorum fidelium Castis nuptiis amplius honum erat qu0d pater Abraham in suo se more noverat , Cui manum subdere amulum jussit, ut de uxore quae a filio esset ducenda juraret. onens enim manum Sub se more hominis, et jurans per Deum coeli, quid aliud significabat, nisi in ea Carne , dpe ex illo sem0re originem duceret, Deum coeli esse Venturum Bonum ergo Sunt nuptiae, in qui bus tanto meliores Sunt conjugati, quanto CaStiores ac sideliores Deum timent, maxime Si filios, quo Carnaliter desiderant , etiam spiritaliter nutriant. XXIII. Nec quod purificari lex hominem et post conjugalem concubitum jubet, peccatum esse declarat si non est ille Irii secundum veniam Conceditur, qui etiam nimius impedit orationes. Sed sicut multa lex ponit in sacramentis et umbris futurorum; quaedam in semine

quasi materialis insorinitas, quae sormata corpus hominis

Vide lib. de Virginitate, cap. 45. - Gen. XXIV, 2.

294쪽

rectili tura est, in Significatione posita est vitae insormis otii ruditae qua insorinitate quoniam oportet hominem doctrinae sorma et eruditione mundari, in liujus rei signum illa purificatio praecepta est poSt seminis emissionem. Neque enim et in omnis peccato sitici et tamen etiam ibi praecepta est puri si Cali 0. ut i et hoc peccatum quisquam putat , 0n arbitran accidere nisi ex aliquo huiusmodi desiderio, quod procul dubio salsum est numquid et solita menstrua peccata Sunt sceminarum p a quibus tamen eas eadem legis et Usta pi decepit expiari non nisi propter ipsam materialem informitatem, quae acto conceptu tanquam in aedificationem corporis additur :ac per hoc cum informiter fluit, significari per illam lex voluit animum sine disciplitis s0rma indecenior fluidum

ac dissolutum quem formari portere signiscat, cumialem fluxum corporis jubet puriss Cari Postremo num quid et mori peccatum est, aut mortuum Sepelire non oriam bonum opus humanitalis est y Et tamen purificatio otiam inde mandata est ri quia et mortuum corpus ita deserente, peCCatum non St, Sed peccatum significat animae desertae a justitia. XXlV. Bonum , inquam , sunt nuptipe , et Contra Omnes calumnia SI OSSunt Sana ratione defendi. uptiis tamen

san Ctorum patrum non qua nuptias, Sed quam Continentiam Omparem quaero cina non nuptias nuptiis nam par in omnibus munus est mortali hominum naturaedatum; Sed homines qui nuptiis utuntur, aliis hominibus qui longe aliter nuptiis usi sunt quos conseram quoniam non in 'eni , quinam Continentes illis conjugali conserendi sint requirendum est. Nisi sorte Abraham continere se non OSSet a nuptii propter regnum coelorum , qui unicum pr0lis pignus, propter quod nuptiae charae sunt,

295쪽

potuit intrepidus immolare propter regnum coelorum'. XXX. Continentia quippe, non corporis, sed animi virtus est Virtutes autem animi aliquando in opere mani- sestantur, aliquando in habitu latent, Sicut martyrii virtus emicuit paruitque tolerando passione : sed quam multi sunt in eadem virtute animi, quibus tentatio deest, qua id quod intus est in conspectu Dei , etiam in hominum procedat, nec tunc eSSe inCipiat, Sed tunc innotescat. Jam enim erat in Job patientia, quam noVerat Deus β, et cui testimonium perhibebat; sed hominibus innotuit tentationis examine Pet quod latebat intrinsecus, per ea quaesorinsecus illata sunt, non natum , Sed manifestatum est. Habebat utique et Timotheus virtutem continendi a vino quam non ei abstulit Paulus, monendo ut vino modico uteretur propter stomachum et frequentes suas infirmita tes alioquin perniciose docebat, ut propter Salutem Corpori fieret in animo damnum virtuti Sed quia poterat ea virtute salva fieri quod monebat , ita relaxata est Corpori utilitas bibendi, ut maneret in animo habitus continendi. Ipse est enim habitus , quo aliquid agitur, cum opus Si Cum autem non agitur, potest agi, sed non opus est. Nunc habitum circa continentiam quae sit a concubitu , non habent illi quibus dicitur Si se non Continent, nubant A. DIIunc Vero habent quibus dicitur: Qui potest capere, capiat Φ. Sic usi sunt persecti animi bonis terrenis ad aliud necessariis per hunc habitum continentiae, quo eis non obligarentur, et quo possent eis etiam non uti, Si non opus esset. Nec quisquam eis bene

utitur, nisi qui et non uti potest. Multi quidem facilius

se abstinent ut non tantur, quam temperent ut bene Utantur : nemo tamen eis potest sapienter uti, nisi qui

LXXXIII. 18

296쪽

s74 AUGUSTI XL EPISCOPI potest et continenter non uti. Ex hoc habitu et Paulus dicebat: Scio et abundare et penuriam patit in Penu riam quippe pati, qu0rum Cumque h0minum est; seci scire penuriam pati, magn0rum St. Si et abundare quis non potest Scire autem et abundare, non nisi eorum est quos abundantia non Corrumpit.

XXVI. Verum ut apertius intelligatur, quomodo sit virtus in habitu, etiamsi non it in pere, loquor de exemplo, de quo nullus dubitat catholicorum Christia Dorum. Dominus enim noster esu Christus, quod in veritate carnis esurierit ac Sitierit, manducaverit et si herit , nullus ambigit eorum qui ex ejus Evangelio fideles sunt. Num igitur non erat in illo continentiae virtus a cibo et potu, quanta erat in Joanne aptista si Venit enim

Joannes non mandu Cans neque bibens et dixerunt , Daemonium habet venit Filius hominis et manducans, et bibens, et dixerunt : Ecce Vorax et potator Vini, η amicus publicanorum et peCCatorum Numquid non talia dicuntur in domestico ejus, pati QS OStros, e alio genere utendi terrenis quantum ad con Cubitum pertinet Ecce homines libidinosi et immundi, amatores Cominarum et lasciviarum Et tamen sicut in illo illud non erat Verum quam Vi Verum esset, quod non sicut Joannes abstineret a manducando et bibendo ipse enim apertissime verissimeque ait u Venit Joannes non manduCans, neque bibens, venit Filius hominis manducans et hi- , hens sic nec hoc in illis a tribus Verum Si quam is venerit modo Apostolus Christi non Conjugatus CC generanS, quem dicant Paganici Magus erat o norit autem tunc Propheta Christi nuptias a ciens et illos prOCreans, quem dicant Manich et mulierosus erat; inta justificata est, inquit, sapientia a filiis suis Quod

297쪽

Dominus ibi subjecit, cum de do anno ac de se illa dixisset : Iustificata est, inquit, Sapientia a siliis suis. Qui vident continentiae virtutem in habitu animi semper esse

debere , in opere autem pro rerum a temporum Opportunitate manifestari: sicut virtu patientiae sanctorum Martyrum in Opere apparuit, Cterorun Vero aeque

sanctorum in habitu fuit. Quocirca sicut non est impar meritum patientiae in Petro qui passus est, et in Joanne

qui passus non est si non est impar meritum Continentis in Joanne qui nullas expertus est nuptias 8 , et in Abraham qui illos generavit. Et illius enim coelibatus, et illius connubiuin pro temporum distributione Christo

militarunt sed continentiam Joanne et in Opere, Abraham vero in solo habitu habebat. XXVII. Illo itaque tempore cum et lex , dies Patriarcharum Subsequens, maledictum dixit, qui non excitaret semen in Israel, et qui poterat non promebat, sed tamen habebat . Ex quo autem Venit plenitudo temporis, ut diceretur Qui potest Capere, Capiat ex illo usque adhuc , et deinceps usque inclinem , qui habet operatur qui operari noluerit, non Se habere mentiatur. Ac per hoc ab eis qui corrumpunt bonoS more Colloquiis malis, inani et vana versutia dicitur homini Christiano conti nenti et nuptias recusanti : Tu ergo melior quam Abraham Uuod ille cum audierit, non perturbetur nec audeat dicere : Melior, nec a proposito delabatur illud enim non vere dicit hoc non recte facit. Sed dicat Ego quidem non sum melior quam Abraham , sed melior est castitas coelibum quam CaStita nuptiarum quarum Abraham unam habebat in usu, ambas in habitu Castoquippe conjugaliter Vixit: SSe autem CaStUS Sine conjugio potuit, Sed tunc non portuit. Ego ero facilius non

298쪽

iator nuptiis quibus est usu Abrahalia, quam si ut armiptiis quemadmodum est Sus braham et ideo melior sum illis qui per animi incontinentiam non possunt

quod ego, non illis qui pr0pter temporis disserentiam

nou secerunt quod ego. Quod enim ego nun ago, melius illi egissent, si tunc agendum esset quod autem illi

egerunt, Si ego non agerem et Si nun agendum esset.

Aut si talem se iste Sentit et n0Vit, Ut Salva et permanente in habitu animi sui virtute continentiae , Si ad usum nuptiarum ex aliquo religionis os licio descendisset, talis maritus et talis pater esset, qualis fuit Abraham audeat plane respondere illi captios interrogatori, et dicere Non sum quidem melior quam Abraham, in hoc un- taxat genere continentia', qua ille non carebat, etsi non apparebat Sed sit in talis, non aliud habetis, sed aliud agens Dicat plane ista in uia ut Si volucri gloriari, non erit insipiensi veritatem enim dicit. Si autem parcit, ne quis eum existimet Super id quod cum videt, aut audit aliquid ex illo auserat a ui Sona sua nodum quaestioni S. et non de homine , sed de re ipsa respondeat, et dicat: ui tantum potest, talis est qualis fuit Abraham. Potest autem fieri ut minor sit conlinentipe virtus in animo ejus pii non utitur nuptiis, quibus est usus Abraham sed tamen major St, quani in animo ejus qui propterea tenuit conjugii castitatem , quia non potuit a inpliorem. Sic et foemina innupta, quae cogitat ea quae sunt Domini, ut sit sancta et Corpore et spiritu , cum audierit impii dentem illum percontatorem dicentem : Tu ergo melior quam Sares respondeat : Ego melior sum , sed iis quae virtute hujus continentiae carent, quod de Sara non

credo secit ergo illa cum ista virtute quod illi tempori

299쪽

DD BONO CONJUGALI, LIB. I. congruebat, a quo ego Sum immunis, ut in meo etiana corpore appareat quod illa in animo conservabat. XXVIII. Res ergo ipsas si comparemus , nullo modo dubitandum est meliorem esse Castitatem continentiae quam Castitatem nuptialem, Cum tamen utrumque sit bonum cliomines Ver Cum Comparamus, ille est melior qui

bonum amplius quam alius habet. Porro qui amplius ejusdem generis habet, et id quod minus est habet : qui autem tantummodo quod minus est habet, id quod est

amplius non utique habet. In Sexaginta enim sunt et tributa, non in triginta sunt et exaginta. Non operari autem ex eo quod habet, in distributione ossiciorum positum est, non tu egestate Virtutum quia nec bono misericordiae caret, qui non invenit miseros quibus possit misericorditer SuhVenire. XXlX. Huc accedit, quia non reCte Comparantur

homines hominibus ex uno aliquo bono. Fieri enim potest ut alius non habeat aliquid quod alius habet, sed aliud habeat quod pluris aestimandum St. Majus enim

bonum est obedientiae quam Continentiae. Nam Connubium nusquam nostrarum Scripturarum auctoritate damnatur, inobedientia vero nusquam absolvitur. Si ergo proponatur Virgo permanSura, Sed tamen inobediens, et maritata quae virgo permanere non IJOSSet, Sed tamen

obediens, quam meliorem dicamus Minus laudabilem quam si virgo esset, an damnabilem sicut virgo est y Itasi conseras ebriosam Virginem sobriae conjugatae, quis dubitet eamdem ferre sententiam Nuptiae quippe et

virginitas duo bona sunt, quorum alterum maju : O brietas autem et ebriositas, sicut Obedientia et Contumacia , illa bona sunt, haec mala. Melius est autem habere omnia bona Vel minora, quam magnum bonum Ummagno maiora quia et in corporis bonis melius est habere

300쪽

Zacchaei staturam cum sanitate, quam Goliae cum sebre. XXX. Recte plane quaeritur, non utrum omnimodis inobediens virgo conjugatae obedienti, Sed minus. Obediens obedientiori comparanda sit; quia et illa nuptialis castitas est, et de bonum est, Sed minor quam Virginalis. Tanto ergo minor in bono obedientiae, quanto major in bono castitatis , Si altera alteri Compli retur, quae praeponenda sit judicat, qui primo ipsam Castitatem et obedientiam comparans, Videt omnium Virtutum quodammodo matrem esse obedientiam. C per hoc ideo potest esse obedientia sine virginitate, quia Virginitas ex ConSi li est, non e praecepto. Obedientiam vero illam dico, qua praeceptis obtemperatur. Ideoque obedientia prae ceptorum siue Virginitate quide in potest, sed sine castitate esse non potest. Ad castitatem namque pertinet non fornicari, non moechari, nullo illicito concubitu maculari quae qui non ob Servant, Contra praecepta Dei a ciunt, et ob hoc extorres sunt a virtute obedientiae. Virginita autem propterea potest esse Sine Obedientia , quia potest scemina Consilio virginitatis accepto, et Custodita

virginitate praecepta contemnere : Sicut multa SacraS virgine BOVimus Verbosas, Curiosas, ebriosas litigiosas,aVaraS, SuperbaS; quae omnia Contra praecepta Sunt, et

sicut ipsam Evam in Obedientiae crimine occidunt. Quapr0pter non solum obediens inobedienti, sed obedientior conjugata minus obedienti virgini praeponenda est. XXXI. Ex hac obedientia pater illo qui sine uxore non fuit, esse sine unico filio et a se occiso paratus suit . Unicum enim non immerito dixerim, de quo audivit a Domino In Isaac vocabitur tibi semen . , Quanto

ergo Citius , ut etiam sine uxore esset, si hoc juberetur, audiret Unde non frustra saepe miramur nolin ullUS