Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

281쪽

omnium populorum , Uti debuisse SanCtOS isto non propter se expetendo, Sed propter aliud neCessario bono nuptiarunt inunc Vero Cum ad ineundam SanCtam et Sinceram

societatem unctique ex omnibus gentibus copia spiritalis cognationis exuberet, etiam propter solos filios connubia Copulare Cupientes, ut ampliore ContinentiZe bono potius

utantur admonendi sunt.

X. Sed novi qui murmurent : Quid si, inquiunt,

omnes homines velint ab omni Concubitu Continere unde subsistet genus humanum Utinam omnes hoc vellent, duntaxat in charitate de Corde puro et Conscientia bona et id non sic laici multo citius Dei civitas compleretur, et CCeleraretur terminus speculi. Quid enim aliud hortari apparet Apostolum, ubi ait, Cum inde loqueretur u Vellem onmes esse sicut me ipsum . n ut illo loco uino autem dico , fratres, tempus breve est, reliquum, est ut et hi qui habent uxores tanquam non habentes sint, et qui flent tanquam non sentes , et qui gaudent

D tanquam non gaudente , et qui emunt tanquam non D ementes, et qui utuntur lio mundo tanquam non utan-

tur. Praeterit enim figura hujus mundi: Volo vos sine sol L licitudine esse s Deinde subjungit: si ui Sine uxore est, D Cogitat ea quC Sunt Domini, quomodo placeat Domino. Qui autem matrimonio conjunctus est, Cogitatridae Sunt mundi, quomodo placeat uxori. Et divisa est mulier innupta et Virgo quae innupta est, Sollieita est ea quae sunt Domini, ut sit anCta et corpore et Spiritu quae autem nupta eSt, Sollicita Si quae Sunt mundi, quomodo placeat viro . D Unde mihi videtur hoc tempore solos eos qui Se non Continent, Onjugari portere, Secundum illam ejusdem Apostoli sententiam Pu uod si Se noti con- tinent, nubant melius est enim nubere quam uri.

282쪽

Xl. re ipsis tamen peccatum Sunt nuptiae, qu92 sit, comparatione fornicationis eligerentur, minus peccatum essent qua in s inicatio, Sed tamen peCCatum Ssent. Nunc autem quid dicturi sumus adversus evidentissimam vocem Antistoli dicentis uod vult, faciat non peccat , si, nubati nil Si a CCeperis UXOrem , non peccasti; et, si nupserit Virgo . non peCCat. DII in certe jam dubitare fas non est, nuptia non SSe peCCatum. on itaque nuptias secundum Veniam concedit Apostolus : nam quis ambigat absurdissime dici, non eos peccasse quibus Venia datur Sed illum concubitu ira secundum veniam Concedit. qui sit per incontinentiam . non Ola auSa prOCreandi, et aliquando nulla auga procreandi quem nuptiae nousori cogunt sed ignosci impetrant: si tamen non ita sit limitus , ut impediat quae Suposita esse debent tempora

orandi, nec immutetur in eum usum qui est Contra naturam . de quo pOStolu tacere non potuit, Cum de Corruptelis nimiis immundorum et impioru in iominum loqueretur. Concubitus enim necessarius Causa generandi in culpabilis et solus ipse nuptialis est. Ille autem qui ubi a istam neceSSItatem progreditur, jam non rationi sed libidini obsequitur. Et tunc tamen non exigere , Sed reddere conjugi ne fornicando damnabiliter peccet, ad personalia pertinet Conjugalem. Si autem ambo tali concupiscentiae Subiguntur, rem a Ciunt non plane nuptiarum. Verumtamen si magis in sua conjunctione diligunt quod ionestum, quam quod inhonestum est, id est, quod est nuptiarum , quam id quod non est nuptiarum hoc eis auctore Apostolo secundum Veniam Conc di-tur cujus delicti non habent torti trices nuptias, sed deprecatrices, Si Dei misericordiam non a se Vertant

vel non abstinendo quibusdam diebus ut orati0nibus va-

1 Cor. II, 36. - ROm. I, 26.

283쪽

cent, et per hanc abstinentiam sicut per jejunia commendent preces suas, Vel immutando naturalem usum in eum USum qui est Contra naturam, quod damnabilius sit in conjuge. XII. Nam cuin ille naturalis usus, quando prolabitur ultra pacta nuptialia, id est, ultra propagandi necessitatem , Venialis sit tu uxore , in meretrice damnabilis iste qui est Contra naturam , execrabiliter sit in meretrice sed execrabilius in uxore Tantum valet ordinali Crea toris et ordo creaturae, ut in rebus ad utendum ConCeSsiS, etiam cum modus exceditur longe Sit tolerabilius, quam

Et ideo in re concessa immoderatio Conjugis, ne in rem non ConCessam libido prorumpat, toleranda est. Hinc est etiam quod longe minus peccat quamlibet assiduus ad Uxorem , quam Vel rarissimus ad sornicationem. Cum veto vir membro mulieris non ad hoc concesso uti voluerit, turpior est uxor si in se, quam si in alia fieri permiserit. De Jus ergo Conjugale est castitas procreandi, et reddendi carnalis debiti fides : hoc est opus nuptiarum, hoc ab omni crimine defendit Apostolus dicendo in Et si accepe ris UXorem, non peCCastici et Si nupserit Virgo , Don peccat. AE , Quod Vult saCiat; non peccat, si nu-

bat , Exigendi autem debiti ab alterutro sexu immoderatior progressio, propter illa quae supra dixit, conjugibus

secundum Veniam Conceditur.

XIII. Quod ergo ait uae innupta Si, Cogitat ea quae sunt Domini, Ut Sit Sancta et Corpore et spiritu, o non sic accipiendum St, Ut putem VS non 8Se SanCtam corpore Christianam Conjugem castam. Omnibus quippe fidelibus dictum est : Nescitis quia Corpora VeStra tem-

η plum in vobis est Spiritus sancti, quem habetis a Deo'. is

284쪽

Sancta sunt ergo etiam Corpora Conjugatorum , fidem sibi et Domino servantium. Cui sanctitati cujuslibet eorum nec infidelem conjugem obsistere, sed potius Sanctitatem uxoris produs se insideli viro , aut Sanctitatem Viri prodesse insideli uxori, idem Apostolus testis est, dicens is Satic is lificatus est enim vir insidetis in uxore, et sanctificata, est mulier insidetis in rati et D roinde illud dictum est secundum ampliorem SalaClitatem innuptarum quam nuptarum , Cui merces etiam debetur amplior secundum quod isto bono illud est melius in uia et lio Sohim cogitat, quomodo placeat Domino. Aeque enim osemina si delis, servatis pudicitiam conjugalem , O Cogitat quomodo placeat Domino, Sed utique minus; quia cogitat etiam quae sunt mundi, quomodo placeat viro. Hoc enim de illis dicere voluit, quod possunt habere quodam modo de necessitate connubii , ut cogitent quae Sunt mundi quom0do placeant Viris suis. XIV. Quod utrum de omnibus nuptis dixerit, an de talibus quales ita naultae Sunt, ut pene omne putarii OS- sint, non immerito dubitatur. Neque enim et illud quod de innuptis ait t. Duae innupta est , Cogitat ea quae Sunt Domini , ut sit sancta et corpore et spiritu , o ad omnes innuptas pertinet Cum Sint quaedam Viduae mortuae, qud' in deliciis vivunt . Verumtamen quod attinet ad quamdam distinctionem et quasi proprietatem innuptarum atque nuptarum , Sicut nimium detestanda est , quae Continens a nuptiis, id est, a re Concessa, non Continet a delictis, vel luxuriae, vel superbi δ' vel Curiosi talis et Verbositatis cita rara nupta est 'sus in ipso quo Ille obse qui conjugali non cogitat nisi quomodo placeat Deo Ornando Se non in tortis crinibus, aut auro et margaritis et veste pretiosa , sed quod decet mulieres promi uenti 's

285쪽

pietatem per bonam conversationem. Talia quippe Conjugia Petrus quoque apostolus praecipiendo describit u Similiter inquit mulieres obaudientes maritis Suis int

et si qui non credunt verbo, per mulierum OnVCrSR- tionem sinu loquela lucrisfieri possint, videntes timorem n et a Stam OuVersationem Vestram mi sint non quae an soris ornantur capillorum incrispationibus, aut Cir um- datae auro, aut veste decora ; sed ille absconditus Cor-

, dis vestri homo in illa perpetuitate quieti et modesti Spiritus qui et apud Dominum locuples est. Nam Sic

quaedam sanctae mulieres quae in Dominum Sperabant, Ornabant se, obsequentes Viris suis; quomodo Sara ob n audiebat Abrahae dominum illum voeans Cujussa Ctaeis estis dis benefacientes, et non linentes ullum Vanum timorem. Viri simili ratione concordes et Casle Vi 'enteSD CUIN UXOribus Vestris, et tanquam vas infirmiori et subjecto tribuit honorem quasi cohaeredibus gratiae, D et Videte ne impediantur orationes Vestraei. D Ita-ne Vero Conjugia talia non cogitant ea quae sunt Donaini, quomodo placeant Domino Sed perrara sunt. Quis negato et in ipsa raritate pene omnes qui tales sunt non ut tales es Sent Conjuncti sunt, sed jam conjuncti tales facti sunt.

XV. Qui enim nostri temporis homines Christiani

nuptiarum vinculo liberi valentes ab omni concubitu se Continere, Cum jam Iempus D esse perspiCerent, Sic Ut SCriptum est Non amplectendi, sed abstinendi ab amplexu , o non potius eligerent vel virginalem vel vidualem Continentiam conservare, quam tribulationem Carni S, Sine qua Conjugia esse non possunt ut alia taceantur a quibus parcit Apostolus . nullo jam cogentelium anae societatis ossicio sustinere Sed cum dominante Concupiscentia suerint copulati, si eam postea Vi Cerint.

286쪽

quia non ita licet dissolvere conjugium, sicut licebat

non colligare, iunt tale quale profitetur forma nuptiarum cita ut vel pari consensu a Scendant Celsiorem sanctitatis gradum aut si non ambo Sunt tales, erit qui talis est non exactor, sed redditor debiti servans in omnibus castam religiosamque Concordiam. Illis Vero temporibus, cum adhuc propheticis Sacramenti Salutis nostrae mysterium velahatur, etiam qui ante nuptia tales erant,

ossicio propagaudi nuptias copulabant, non victi tibi dine, sed ducti pietate : quibus Si optio talis daretur,

qualis revelato G Testamento data est, dicente Domino Qui potest Capere Capiat in non eos dubitat etiam Cum gaudio suscepturos fuisse, qui diligenter in tentus legit quom octo conjugibus utebantur, Cum et plures habere uni viro licebat, quas Castius habebat quam nunc unam quilibet istorum , quibus videmus quid su-cundum Veniam incedat hostesiis . Habebant enim ea in opere generandi, non in morbo desiderii sicut gentes 'silie ignorant Deum . Quod tam magnum est, ut mulli hodie facilius se tota vita ab omni concubitu abstineaDt, Uam modum teneant non coeundi nisi prolis Catis , Si matrimonio opulentur. Nempe multos habemus fratres et socios C elestis haereditatis utriusque sexus Continentes Si Ue expertos nuptias, sive ab omni tali commixtione integros, nempe innumerabiles sunt quem tandem audivimus inter familiaria colloquia, sive eorum qui conjugati sunt, Sive qui fuerunt, iudicantem nobis nunquam e conjugi esse commixtum, nisi sperando conceptum Quod ergo praecipiunt conjugatis Apostoli, hoc est, nuptiarum quod autem Venialiter Concedunt, aut quod impedit orationes, non Cogunt nuptiae, Sed

serunt.

287쪽

XVI. Itaque si sorte, quod utrum fieri possit ignoro

magisque ieri non posse existimo; sed tamen si sorte ad tempus adhibita concubina filios solos ex eadem Commixtione quaesiverit ne si ista conjunctio vel earum nuptiis praeponenda est, quae Veniale illud operantur. Quid enim sit nuptiarum, considerandum est, non quid sit nubentium et immoderatius nuptiis utentium. Neque enim si agris inique ac perperam invasis ita quisque utatur, ut ex eorum fructibus largas eleemosynas faciat, ideo rapinam justificat: neque si alius ruri paterno vel juste quaesito Varus incumbat, ideo culpanda est juris civilis regula, qua possessor legitimus saCtus est. Nec tyrannicae factionis perversitas laudabilis erit, si regia clementia tyrannus Subditos tractet nec vituperabilis ordo regiae potestatis, si rex crudelitate tyrannica saeviat. Aliud est namque injusta potestate juste velle uti, et aliud est justa potestate injuste uti. Ita ne concubinae ad tempus adhibitae, si filiorum Causa concumbant, justum saciunt concubinatum suum ne Conjugatae, Si Cum maritis lasciviant, nuptiali ordini crimen imponunt. XVII. osse sane fieri nuptias ex male ConjunCliS,

honesto postea placit Consequente, manis eStum est. Se

mel autem initum connubium in civitate Dei nostri, ubi etiam ex prima duorum hominum copula quoddam

SaCramentum nuptiae gerunt, nullo modo potest nisi alicujus eorum morte dissolvi Manet enim Vinculum nuptiarum, etiamsi proles, Cujus Causa initum est, manifesta sterilitate non subsequatur cita ut jam scientibus conjugibus non se illos habituros, separare Se tamen Vel ipsa causa filiorum atque aliis copulare non liceat. Quod si secerint, Cum eis quibus se copulaverint, adulterium c0mmittunt, ipsi autem conjuges manent. lane uxoris

x0luntate adhibere aliam, unde c0mmunes silii nascantur

288쪽

9 66 s. ἈΓGUSTINI SPISCOPIuuius commixtione ac semine, alterili autem jure ac potestate, apud antiquos patres fas erat : Utrum et nunc fas sit, non temere dixerim. Non est enim nunc propagandi necessitas, qupe tunc fuit, quando et parientibus c0njugibus alias propter copi0Si 0rem posteritatem Superducere licebat, quod nunc Certe non licet. Nam tantum asser opportunitatis ad aliquid HSte agendum seu non

agendum temporum secreta diStinClio , ut nunc meliussa tat, qui nec unam duxerit, nisi Se Continere non possit.

Tunc autem etiam plures inculpabiliter ducebant, et qui se multo acilius continere possunt nisi aliud pietas illo tempore postularet. Si Ctit enim Sapiens et justus, qui jam concupiscit dissolvi et esse cum Christo , et hoc magis optimo dulectaturi jam non hic vivendi Cupiditate , sed

consulendi ossici sumit alimentum , ut maneat in Carne quod necessarium cst propter alios : Sic misceri se finitiis jure nuptiarum ossiciosum sui tunc sanctis Viris non

libidinosum. XVIII. Quod enim est cibus ad salutem hominis

hoc est concubitus ad salutem generis : et utrumque non est sine delectatione carnalici up tamen modi si Cata . et temperantia res enante in usum naturalem redacta, li-hiclo esse non potest . Quod est autem in sustentanda

vita illicitus cibus, hoc est, in quaerenda prole bruicarius vel adulterinus concubilus. Et piod est in luxuria vi'ntris et gutturis illicitus cibus , hoc os in libidine nullam prolem quaerente illicitus concubitus. Et quod est in cibolicito nonnullis immoderatior appetitus, hoc est in Conjugibus venialis ille concubitus. Sicut ergo satius est emori fame, quam idolottio tis vesci ita salius est defungi sine liberis, quam ex illicito coitu stirpem qu i

rere. UndeCumque autem nascantur homines, Si aren-

289쪽

tum vitia non sectentur, et Deum recte colant, ionesti et salvi erunt Semen enim lio minis ex qualicumque homine Dei creatura est, et eo male utentibus male erit, non ipsum aliquando malum erit. Sicut autem illi boni adulterorum, nulla defensio est adulteriorum sic mali conjugatorum , nullum Crimen Si nuptiarum. Proinde sicut patres temporis Novi Testamenti ex ossicio consulendi alimenta sumentes, quam is a Cum delectatione naturali carnis acciperent, nullo modo tamen Compara bantur delectationi eorum qui immolatilio Vescebantur, aut eorum qui quamvi liCita S SCas, tamen immoderatius assumebant ipsi patre temporis Veteris Testamenti, consulendi ossicio concumbebant, quorum delectatio illa naturalis nequaquam usque ad irrationalem aut nefariam libidinem relaxata, nec turpitudini Stuproritan ne Con jugatorum intemperantiae conserenda est. Eadem quippe vena Charitatis, nun Spiritaliter , tunc Carnaliter propter illam matrem Jerusalem propagandi erant illici sed diversa opera patrum non faciebat nisi diversitas temporum. Si autem necesse erat Ut Carnaliter Coirent, etiam non Carnales Prophetae Sicut necesse erat ut Carnaliter VCSCerentur, etiam non Carnales Apostoli.

XIX. Quotquot ergo nunc sunt quibus dicitur in se non Continent, nubant Oli Comparandae sunt

tunc etiam nubentibus sanctis. Ipsae piidem nuptiae in omnibus gentibus eadem sunt siliorum procreandorum causa, qui qualeslibet postea fuerint, ad hoc tamen in

stitutae sunt nuptiae, ut Ordinate honeSteque nasCantur. Sed homines qui se non Continent, tanqUam SCendunt

in nuptias gradu honestatis qui autem se sine dubio c0utinerent, si lioc illius temporis ratio permi SisSet quodam modo descenderunt in nuptias gradu pietatis Ac

290쪽

per ioc quamvis utrorumque nuptiae, in quantum nuptisqsunt, quia procreandi causa Sunt 82qualiter bonae sint;

lii tamen ii omines c0ujugati illis hominibus conjugatis non sunt comparandi. Habent enim isti quod illis propter honestatem nuptiarum , quam Vi ad nuptia non pertineat, secundum Veniam ConCedatur, id est, progressum

illum qui excedit generandi necessitatem, quod illi non habebant Sed neque ii, si qui sorte nunc inVeniuntur,

qui non quaerunt in connubio ne appetunt, ni Si propter quod institutae Sunt nuptiae, coaequari possunt illis hominibus. In istis enim carnale est ipsum desiderium siliorum in illis autem spiritale erat, quia Sacramento illius temporis congruebat. Nunc quippe nullus pietate persectus filios habere nisi spiritaliter quperit : tunc vero ipsius pietatis erat operati , etiam carnaliter filios propagare quia illius populi generatio nuntia futurorum erat, et ad dispensationem propheticam pertinebat. XX. Ideoque non sicut uni viro etiam plures habere

licebat uxores, ita uni foeminae plures Viros, nec proli Sipsius causa , Si sorte illa parere posset, ille generare non posset Occulta enim lege naturae amant singularitatem quae principatitur: subjecta ero non solum singula ingulis, sed si ratio naturalis vel socialis admittit, etiam plura uni non Sine decore subduntur. Neque enim sic habet unus Servus plures dominos, quomodo plures servi unum dominum. Ita duobus seu pluribus maritis vivis nullam legimus Servisse sanctarum , plures autem CDminas uui Viro legimus i cum gentis illius societas inebat, et temporis ratio suadebat neque enim Contra naturam nuptiarum St. Plures en in foeminae ab uno viro foetari poSSunt Una Ver a pluribus non potest haec est principi0rum vis : sicut multae animae uni Deo recte sub

i Si baudi servisse.