Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

421쪽

moechari, quia fornicantem reliquit sicut moechatur qui eam quae praeter Causam fornicationis dimittitur duxerit; nec ideo non moechatur qui eam ducit, quam

dimissam propter causam sortii Cationis invenerit. Et propterea quod subobscure apud Matthaeum poSitum est, quoniam totum a parte signis Catum est, expositum esse apud alios , qui tolum generaliter expresserunt : sicut legitur apud Marcum uicumque dimiserit uxorem Suam , et, aliam duxerit, adulterium committit i. D Et apud Lu cam : Omnis qui dimittit uxorem suam, et ducit alte D ram , moechatur . D Non enim alios dixerunt in oechari alios non moechari, qui dimissis uxoribus suis duxerint alteras ; sed quicumque dimiserit, omnem prorsus qui dimiserit uxorem suam , et aliam duxerit, moechari eum sine ulla exceptione dixerunt.

XXIX. Sed si haec ille Christianus responderit tentatori, intelligens licuisse quidem sibi dimittere adulteram, sed aliam ducere non licere quid si dicat ille lentator :Committe hoc peccatum , ut acquiras animam Christo in morte insidelitatis postipe sceminae, quae parata est, si tibi nupserit , fieri Christiana inuid aliud Christianus res pondere ad ista debet et dicere, nisi Se non posse, si hoc fecerit, evadere judicium, quod Commemoravit Apostolus ubi ait: sit sicut dicunt quidam nos dicere Fa- Ciamus mala, Ut Veniant bona, quorum judicium justum, est δῖ , Quomodo autem poterit esse salubriter Christiana quae cum illo a quo ducitur erit adultera pXXX. Non solum autem moechandum non est , quod facit, non quidam , Sed omnis qui dimittit uxorem suam, et ducit alteram, etsi propterea duxerit ut faciat Christatianam. Sed etiam quisquis non ligatus uxori continentiam Deo voverit, nullo modo debet ista compensatione

422쪽

peccare, ut ideo credat uxorem Sibi esse ducendam , quia promisi trius nuptias jus appetit, futuram se esse Christianani. uod enim cuique antequam VOVi Sset licebat cuni it se nunquam facturum Voverit, non licebit: si tamen id voverit quod vovendum fuit , sicuti est perpetua virginitas, vel continentia post Xperta Connubia solutis a vinculo conjugali, Vel ex Con SenSU VOVentibu et Carnalia obita sibi invicem relaxantibus fidelibus castisque c0njugibus; quod alterum Sine altera, vel alteram sine alter Vovere fas non est. δ' ergo , et Si qua alia sunt quae rectissime VoVentur, Cum homines VOVerint , nulla conditione rumpenda sunt, quae sine ulla Conditione vo-Verunt. Quia et hoc Dominum praecepisse intelligendum est ubi legitur : Vovete et reddite Domino Deo vestro . DUnde Apostolus de quibusdam quae Continentiam VOVent, et postea nubere volunt , quod ei antequam Ovissent utique licebat : Habentes , inquit, damnationem AEUOD iam primam idem irritam secerunt .

XXX. xihil ergo expedit quod illicitum est, et nihil

quod prohibet Dominus licitum est. Quae autem nullo Domini constringente praecepto in potestate dimissa Sunt, in his audiatur Apostolus in Spiritu sancto monen Set Consulens, ut vel meliora capiantur, Vel ea quae non expediunt caveantur. Ibi audiatur dicens Praecel, tum Do D mini non habeo, consilium autem do. , hi, si figo dic0, noti Dominus. , Ibi si meliora elegerit, qui audit S0 lutus est ab uxore, non quaerat uxorem , quia et Si ac- Ceperit uxorem , non peCC atra n ibi virgo non nubat. Qui enim non dat nuptum , melius acit; et pii dat D nuptum, bene sucit β. hi beatior sit mulier Si per manendo, quae mortuo viro suo in potestate habet, cui

423쪽

vult nubere, Tantum in Domino ., Quod duobus modis accipi liotest, aut Christiana permanens , aut Christiano nubens. Non enim tempore revelati Testamenti Novi, in Evangelio vel ullis apostolicis Litteris sine ambiguitate deClaratum esse recol , utrum Dominus prohibuerit si

deles insidelibus jungi. Quamvis beatissimus Cyprianus inde non dubitet , nec in levibus peccatis Constituat, ungere cum infidelibus vinculum matrimonii atque id esse dicat prostituere gentilibus membra Christi. Sed quia de iis qui jam conjuncti sunt alia quaestio est; audiatur et hic Apostolus dicens Si quis frater habet uxorem in delem , et haec consentit habitare cum illo non dimit- tat illam Det si qua mulier habet virum infidelem, et hic

consentit habitare cum illa, non dimittat virum . Et sic audiatur, ut quamvis fieri licitum sit, quia hoc non dicit Dominus non lamen fiat, quia non expedit. Non enim omnia expedire quae licita sunt Α, apertissime docet Apost0lus sicut supra jam ostendimus. Propter quod libet tamen fornicationis genus, sive Carnis , SiVe SpirituS, ubi et infidelitas intelligitur, et dimisso viro non licet alteri nubere, et dimissa uxore non licet alteram ducere quoniam Dominus nulla exceptione facta dicit Si uxor dimiserit virum suum, et alii nupserit, CCChatur . Et Du Omnis qui dimittit uxorem suam, et ducit alteram,

XXX l I. is ita pro meo modulo pertraCtati atque discussis, quaestionem tamen de conjugiis obscurissimam et implicatissimam esse non nescio die audeo profiteri omne Sinus ejus, Vel in hoc opere , vel in alio me adhuc expliC38se, Vel jam DSS , si urgear explicare illud autem unde me itidem in alia scheda consulendum exis

424쪽

396 AUGLSTINI AEPISCOPI timasti, seorsum etiam ego enodare Curarem, si mihi aliud quam tibi visum est, Videretur Cum ero eadem sit etiam nostra sententia , non hinc pus est diutius disputare.

XXXIII. Catechumenis ergo in hujus vitae ultimo

constitutis , si morbo Seu Casu aliqH Si oppressi sint, ut quamvis adhuc vivant, petere sibi tamen baptismum Vel ad interrogata respondere Π0n P0SSint pr0Sit eis quod eorum in fide christiana jam nota Voluntas St, ut Pomodo bapti entur, quo modo bapti Zantur infantes , quo rum voluntas nulla adhu patuit h. Non tamen propterea damnare debemus eos qui timidius agunt, quam nobis Videtur agi oportere , ne de peCunia Conservo Credita in probius quam cautius judicare voluisse judicemur. Satis

quippe in talibus respiciendum est illud Apostoli, hi

dicit: si Unusquisque nostrum pro Se rationem reddet 3 Deo . , Non ergo amplius invicem judicemus. Sunt enim qui volin his vel etiam in aliis observandum putant, quod dixisse Dominum legimus o olite sanctum

D dare canibus, neque projeCeriti margaritas Vestras ante D porcos β. D Et ista Salvatoris verba referentes, baptigare non audent eos qui pro Se respondere nequi Verint ne

sorte Contrarium gerant voluntatis arbitrium. Quod de parvulis dici non potest, in quibus adhuc rationis nullus est usus. Sed non solum incredibile est, nec in sine vitae hujus haptigari catechumenum Velle , Verum etiam si voluntas ejus incerta est, multo satius est nolenti dare quam volenti negare, ubi Velit an nolit si non apparci, ut tamen credibilius sit eum , si posset Velle se potius

fuisse dicturum ea Sacramenta percipere , Sine quibus jam credidit non se oportere de Corporeis CX ire.

425쪽

XXXIV. Si auteni Dominus , ubi ait Nolite daren sanctum Canthus, 'O quod Sti avendum putant,

vellet intelligi, non ipse suo traditori dedisset, quod in

suam ille perniciem , sine culpa dantis, cum dignis indignus accepit. Unde Cum lio diceret Dominus, Credendum est significare voluisse, quod lucem intelligentis spiritalis immunda corda non portant. Etsi portanda doctor ingesserit, quae non recte CCipiunt, quia non Capiunt, Vel reprehensionis morsibus lacerant, Vel contemnendo conculcant. Si enim beatus Apostolus, quamvis in Christo jam renatis, tamen aditu parvulis, lac dicit se dedisse, non escam Nec dum enim poteratis, , inquit, sed nec adhuc quidem potestist is Si denique ipse Dominus electis Apostolis dixi Adhuc multa ha-Dico vobis dicere, sed non potestis illa portare modo : quanto minuSJ0SSunt serre , quaecumque de incorporea luce dicuntur, immundae mentes impiorum P XXXV. Sed ut sermo noster ad hoc potius Claudatur,

unde sumpsit exordium, ego non Solum alioS Catechumenos, Verumetiam ipso qui Viventium conjugiis copulati retinent adulterina ConSOrtia, Cum SalVOS Corpore non admittamus ad baptismum tamen Si desperati jacuerint, nec pro Se reSpondere potuerint, baptiZando puto , ut etiam hoc peccatum Cum Caeteri lavacro regenerationis abluatur. Quis enim novit utrum fortassis adulterinae

carnis illecebra usque ad baptismum statuerant detineri ySi autem ab illa desperatione recreati potuerint ViVere, aut acient quod Statuerunt, aut edOCti obtemperabunt, aut de contemptoribus siet quod fieri etiam de baptigatis talibus debet. Quae autem baptismatis, eadem reconciliationis est causa, Si sorte poenitentem finiendae vitae periculum praeoccupaVerii. Nec ipsos enim ex hac vita sine arrha suae pacis exire velle debet mater Ecclesia.

426쪽

LIBER IJ.

J A ea quae milii Scripseras, frater religioso Pollenti. jam rescripSeram non parvum Volui non de iis qui viventibus conjugibus suis aliis opulantur. Ouod cum innotuisset Dilictioni Tus . addidisti aliqua ad libellum tuum, etiam hi me respondere desiderans sed cum sacere disponerem . addendo et ego ad meum ita ut unus liber esset etiam responsionis in s repente illud editum

ost quod absolveram prius flagitantibus fratrihus et nescientibus nostris quod adhuc aliquid esset addendum. Hinc factum est, ut altero seorsum opusculo, si aquae addidisti, respondere compellore r. 'On autem quae addidisti adJuncta sunt fini opusculi tui; sed , ubi it sum est nil interjeCta sunt Corpori. II. 0rum primum illud est, cui tu idem arbitror me respondere Phere, quod in his Apostoli verbis ubi

ait aeteris autem ego clico non l)Ominus, mulierem a viro non discedere, quod si discesserit manere in D nuptam, aut Viro Suo reConciliari . D non putas ita dictum esse is Si discesserit . , ut a viro fornicante disces

427쪽

sisse intelligatur, qua si la causa dicedere licitum est;

sed potius existimas a pudi Co, et ideo jussa in ianer innuplani ut posset ei reconCiliari, si continere ille noluisset, ne virum ad ornicandum, id est, ad aliam se vivente ducendam, ipsa non reconciliata Compelleret. Caelorum si a viro ornicati te discesserit putas et Onpi secipi ut innupta permaneat; Sed io eam sacere, Si continens esse Voluerit; non ut praecepti iolatrix inveniatur esse , si nupserit. Quae tibi videtur sorma et a viroeSSe SerVanda, Ut liorem non dimittat, XCepta causa

fornicationis; si autem dimiserit, maneat sine conjugio, ut pudicae reconciliari possit uxori, nisi sorte continentiam illa delegerit; ne uxoris castae reconciliationem re sugiens, ipse illam cogat OeChari, Si Sese non Continens ivente illo nupserit alteri : si autem fuerit ab uxore sornicante disjunctus, jam eum nullo praeCepi Ut se Conlinea detineri, ne omnino moechari, si viva illa alteram

duxerit : pioniam id quod ait idem Apostolus : si Mulieris alligata est, mandiu vir ejus vivit; quod si mortuus fuerit vir ejus, liberata est, cui Vult nubati s sic intelligendum existimas, ut si vir fuerit ornicatus, pro mortuo deputetur, et uxor pro mortua; et ideo liceat uilibet illorum , tanquam post mortem ita post serni cationem Conjugis alteri copulari. III. Quibus tuis sensibus ConsideratiS, ab Ste quaero, utrum quiCumque duxerit mulierem, quae viro alligata esse destiterit, adulter habendus sit Quod tibi existimo non videri. I leo enim mulier u Vivente viro vocabitur adultera , si fuerit cum alio viro h quoniam re Alligatanest, quandiu Vir ejus Vixit o Hoc autem vinculum si ei cum viro Vivente non esset, sine ullo adulterii crimine

alteri nuberet. Proinde si alligata est quandiu vir ejus

428쪽

vivit, nullo modo nisi viro ni ortu soluta dicenda est ab hoc vinculo. Porro Si morte Cujuslibet eorum inter maritum et uxorem hoc Vinculunt Sol itur, et pro morte

habenda est, sicut dicis, etiam ornicatio, proculdubio erit ab lio et mulier soluta, quando fuerit ornicata. Neque enim dici poterit haec alligata viro, quando ab illa fuerit vir solutus. I per hoc posteaquam sortii cando alligata viro esse destiterit, quisquis eam duxerit,

adulter non erit sit Vide quam Sit absurduin , ut ideo non sit adulter, quia duxit adulteram . movero, quod est monstruosius, nec ipsa mulier erit adultera quoniam non erit posterior Viro Xor aliena, sed sua. Soluto enim per adulterium priore Conjugali inculo, Cuicumque jam nupserit conjugem non habenti, non adultera cum adultero, Sed uxor erit potius Cum marito. Quo modo ergo erit Verum Mulier alligata est quandiu vir jus vivit Pis Ecce Vir ejus vivit, quia nec de Corpore eXCeSSit, neess Ornicatu S St, quod pro morte vis deputari, et tamen ei mulier alligata jam non est. Nonne

attendis quam sit hoc contra Apostolum dicentem si Mulier alligata est, quandiu vir jus vivit non sorte dicturus es Vivit quidem, sed i ejus ana non est; quoniam tunc esse destitit, quando illa per adulterium conjugale inculum solvit uomodo igitur u Viventen viro vocabitur adultera, si fuerit cum alio viro ; nquandoquidem Vir ejus ille jam non est, conjugali in culo per mulieris adulterium jam soluto Quo enim vi-Vente Viro, ni Si Suo Vocabitur adultera, si fuerit cum

alio viro At si vir ejus esse ille jam destitit non utique

vivente Viro Vocabitur adultera , si fuerit cum alio viro sed nullum liabens virum nubendo erit cum SUO Viro. Hoc qui Sentit, nonne Cernis quam contra ApOStolum

429쪽

sentiat Quod quidem non ipse sentis , sed hoc sequitur illa quae sentis. Muta ergo antecedentia, si is cavere sequentia : et noli dicere, mortuum Virum vel mortuam uxorem hoc loco debere intelligi etiam ornicantem. IV. Quamobrem Secundum doetrinam sanam Mu- lier alligata est, quandiu Vir ejus vivit, D id est, nondum e corpore absceSSit m Mulier enim sub viro vivo marito uncta S legi, 'ioc St, in Corpore Constituto. Si autem mortuu fuerit o hoc est, de Corpore exierit: u Evacuata est a lege Viri igitur ViVente viro, vocabitur adultera , si fuerit cum alio Viro. Si autem mortuus fue-Writ vir ejus, liberata est a lege , ut non sit adultera , sin fuerit cum alio Viro . n aec verba Apostoli toties repetita, toties inculcata, Vera Sunt, ViVR Sunt Sana Sunt,

plana sunt. Nullius Viri posterioris mulier uxor esse incipit, nisi prioris esse deSiverit. Esse autem desinet uxor prioris, Si moriatur vir ejus non si fornicetur. Licite itaque dimittitur conjux ob causam fornicationis; sed manet Vinculum prioris, propter quod sit reus adulterii, qui dimissam duxerit etiam ob causam ornicationis. Sicut enim manente in se Sacramento regenerationiS, X- communicatur Cujusquam reus Criminis, nec illo sacramento caret, etiamsi nunquam reconcilietur Deo cita manente in se inculo foederis conjugalis, uxor dimittitur ob causam ornicationis, nec Carebit illo vinculo, etiamsi nunquam reconcilietur Viro Carebit autem , si mortuus fuerit vir ejus. Reus er eXCommunicatus ideo nunquam carebit regenerationis SaCrament , etiam non reconciliatus, quoniam nunquam moritur Deus. Remanet itaque ut, si sapere Secundum Apostolum Volumus non dicamus virum adulterum pro mortuo deputandum, et ideo

licere uxori ejus alteri nubere. Quamvis enim sit mors

Rom. II, 2, 3.

430쪽

adulterium , non Corporis, Sed quod pejus est, animae non tamen et de ista morte loquebatur Apostolus, cum dicebat Quod si mortuus fuerit vir ejus, cui vultis nubat sed de illa sola qua de corpore exitur. Quoniam si per c0njugis adulterium conjugale solvitur vinculum , sequitur illa perVersitas, quam CaVendam SSemonstrari, ut et mulier per impudicitiam solvatur hoc vinculo : quae Si solvitur, libera erit a lege viri; et ideo, quod insipientissime dicitur, non erit adultera , si fuerit cum alio viro in uia per adulterium liberata est a priore viro. Quod si ita est a veritate devium, ut nullus id, non dico Christianus, Sed humanus sensus admittat prosecto Mulier alligata est, quandiu vir ejus vivit is quod ut apertius dicam, quandiu vir ejus in corpore est Pariergo sorma et Vir alligatus est, quandiu mulier ejus iucorpore est. Unde Si Vult dimittere adulteram, non ducat alteram ne quod in illa culpat, ipse committat. Similiter et mulier si dimittit adulterum , non ibi Opulet alterum alligata est enim , quandiu vir ejus Vivit; nec a lege viri nisi mortui liberatur , ut non sit adultera, si fuerit cum alio Viro. V. Qu0d autem tibi durum videtur, ut post adulte rium reconcilietur conjugi conjux; si sides adsit, non

erit durum. Cur enim adhuc deputamus adulteros, quOS vel baptismate ablutos et poenitentia credimus esse η- natos Piae crimina in vetere Dei lege nullis sacrificiis mundabantur, ure I OV Testamenti sanguine sine dubitatione mundantur: et ideo tunc omni modo prohibitum est ab alio contaminatam Vir reCipere uxor 'in

quamvis Da id alitis filiam p. quam pater ejusdem mulieris ab eo Separatam dederat alteri tanquam I OV les