장음표시 사용
451쪽
IN QUO LID SI MENDACIUM , ET UTRUM ALIQUANDO ADMITTENDUM SIT, EXEMPLIS MOMENΤISQUE RATIONUM IN TRAMQυE PARTEM LIBRATI DISQUIRIΤUR MENDACIORUM AFFERUNTΓROCTO GENERA, ISQUE DISCUSSIS ET OMNINO REJECTIS TATUITU NUNQUAM ESSE MENTIENDUM.
I. MAGNA quaestio est de Mendacio , quae nos in ipsis quotidianis actibus nostris saepe Conturbat me aut temere aCCuSemit mendaCium, quod non est mendacium; aut arbitremur aliquando esse mentiendum, honesto quodam et ossicios ac misericordi mendacio. Quam quaestionem tam SolliCite pertractabimus , ut quaeram US cum quaerentibus utrum autem aliquantum inVeniamus, nihil nobis temere assi mautibus, lectori bene attendenti satis indicabit ipsa tractatio : latebrosa est enim nimis et quibusdam quasi avernosis anfractibus saepe intentionem quaerentis eludit ut modo velut elabatur e manibus quod inventum erat, modo TUI SUS appareat, et I UISUS
1 Seriptus circiter aulamn Christi 393. - Vide et iaci lib. I, cap. ultim. a Vide D. Guillon, Ona XXV, P. 34Ο-343.
452쪽
velut certior indago comprehendet. In qua Si ullus error est, cum ab omni errore Veritas liberet, atque in omni errore falsitas implicet, nunquam errari tutius existimo, quam Cum in amore nimio Veritatis et rejectione nimia salsitatis erratur. Qui enim exere reprehendunt, hoc nimium dicunt esse : ipsa autem Veritas fortasse adhuc dicat Nondum est salis Sane quisquis legis, nihil re prehenda , nisi cum totum legeris atque ita minus reprehendes. Eloquium noli quaerere : multum enim de rebus lab0ravimus, et de Celeritate absolvendi tam necessarii quotidianae vitae peris : unde aut tenuis aut prope nulla fuit nobis Cura Verborum. I. Exceptis igitur ocis , quae nunquam uti putata mendacia : habent enim evidentissimam ex pronuntiatione atque ipso jocantis affectu Significationem animi nequaquam allentis, etsi non Vera enuntiantis quo genere utrum sit utendum persecti animiS. alia quaestio est, quam modo enodandam non Suscepimu excepti ergo jocis, prius agendum est, ne mentiri existimetur qui non
III. Quapropter videndum est, quid sit mendacium. Non enim omnis qui falsum dicit mentitur , si credit aut
opinatur Verum esse quod dictit. Inter Credere autem atque opinari hoc distat . quod aliquando ille qui credit,
sentit se ignorare quod redit, quamvis de re quam e ignorare novit omnino non dubitet, si eam firmissime credit qui autem opinatur putat se scire quod nescit. Quisquis autem hoc enuntiat quod vel creditum animo, et opinatum tenet, etiamsi salsum sit, non men litur. HOC enim debet enuntiationis suae fidei, ut illud per eam proserat, quod animo tenet, et sic habet ut profert. Nec ideo tamen Sine vitio est, quamvis non mentiatur , Si aut
453쪽
noli credenda credit, aut quod ignorat nosse Seputat, etiamsi verum sis inc0gnitum enim habet pro cognito. Qua pr0pter ille mentitur vii aliud habet in animo, et aliud verbis vel quibuslibet significatioitibus enuntiat. Unde etiam duplex cor dicitur esse mentientis, id est,
duplex cogitatio : una re ejus qriam veram esse vel scit vel putat, et non profert altera ejus rei quam pro ista profert Sciens salsam esse vel putans. Ex quo sit ut possit falsum dicere non mentiens, si putat ita esse ut dicit, quamvis non ita sit; et ut possit Verum dicere mentiens, si putat salsum esse et pro vero enuntiat, quam Vi reVera ita sit ut nuntiat. Ex animi enim sui Sententia, non ex rerum ipsarum veritate Vel falsitate mentiens aut non mentiens judicandus est. Potest itaque ille qui falsum pro vero enuntiat, quod tamen Verum CSS Opinatur, errans dici et temerarius mentien autem non recte dicitur; quia cor duplex culti enuntiat noli habet, nec fallere cupit, sed fallitur Culpa vero mentientis est, in enuntiando animo suo sallendi cupiditas; sive saltat cum ei creditur salsum enuntianti Sive non saltat, vel Cum ei non creditur, Vel cum Verum enuntiat voluntate fallendi quod non putat verum. Quod Cum ei creditur , non utique fallit, quamvis fallere voluerit misi hactenus fallit, quatenus putatur ita etiam nosse Vel putare ut enuntiat. IV. uanquam subtilissime uperatur, Utrum Cum abest voluntas fallendi, absit omnino mendacium. Quid enim si quisque salsum loquens , quod falsum esse existimat ideo tamen facit, quia putat Sibi non credi, ut eo modo falsa si de absterreat eum Cui loquitur, quem sentit sibi nolle credere Hic enim studio non fallendi menti lur, si mendacium est enuntiare aliquid aliter tuam scis eSSe Vel putas si autem mendacium non est nisi cum aliquid enuntiatur voluntate fallendi, non mentitur iste,
454쪽
qui propterea salsum loquitur quamVis noVerit vel putet salsum esse quod loquitur, ut ille Cui loquitur non ei credendo non allatur, quia eum Sihi non Crediturum vel scit vel putat. Unde si appareat fieri posse, ut aliquis propterea salsum dicat ne fallatur ille cui diciturn exis tit aliud e contrario genus , propterea Verum dicentis ut saltat. Qui enim verum de loquitur, quia sentit sibi non redi. ideo utique verum dicit ut fallat scit enim vel existimat propterea falsum putari posse quod dicitur, quoniam ab ipso dicitur. Quamobrem Cum ideo verum dicit ut salsum putetur ideo verum dicit ut fallat.
Quaerendum ergo est qui potiu mentiatur . utrum ille
qui falsum dicit ne fallat an ille qui verum dicit ut sallat cum et ille sciat vel putet falsum se dicere , et iste sciat vel putet verum se dicere. Jam enim diximus eum qui nescit salsum esse quod enuntiat non mentiri, si hoc putat Verum eumque potius mentiri, qui etiam verum enuntiat. Cum falsum putat in uia ex animi sui sententia judicandi sunt. De illis itaque non parVa quaesti est, quo propo Suimu . Unum qui Scit aut putat se salsum dicere et ideo dicit ne fallat velut si aliquam viam noverit obsideri a latronibus et timens ne per illam pergat homo cujus saluti prospicit et eum sCit sibi non credere dicat eam viam non habere latrones, ad io ut illac non eat dum ideo credit latrones ibi esse, quia ille dixit non ibi esse cui non credere Statuit, Unda Cem
putans : alterum autem qui Ciens aut putari Verum SSequod dicit ad ioc tamen dicit ut sanat tanquam si io-mini non sibi credenti dicat latrones in illa via esse ubire era OS SSe Cognovit, ut ille cui dicit per illam iam magis pergat, atque ita in latrones incidat, dum putat salsum esse quod ille dixerit. Quis ergo isto Dum mentitur,
ille qui elesti salsum dicere ne allat. an ille qui elegit
455쪽
verum licere ut allat Ille qui salsum dicendo egit ut
Verum sequeretur Cui dixit, an iste qui verum dicendo egit ut falsum sequeretur cui dixit An sorte ambo mentiti sunt, ille quia voluit falsum dicere, iste quia voluit sallere An potius neuter eorum mentitus est, ille quia voluntatem habuit non fallendi, et ille quia voluntatem habuit verum dicendi Non enim nun agitur quis eorum peccaverit, sed qui mentitus sit. Cito enim videtur ille peccasse, qui Verum dicendo egit ut homo incideret in latrones ille autem non peccasse , Vel etiam bene secisse, qui salsum dicendo egit ut homo perniciem devitaret. Sed possunt exempla ista converti, ut et ille aliquid gravius eum pati velit quem salii non vult multi enim vera quaedam cognoscend sibi intulerunt perniciem, si talia fuerunt ut eos latere debuerint et iste aliquid commodi
velit adipisci eum quem vult falli nonnulli enim qui sibi
mortem intulissent, si aliquid mali quod vere contigerat de charis suis cognovissent, salsum putando sibi pepercerunt atque ita falli eis profuit, sicut aliis obfuit vera cognoscere. Non ergo id agitur, quo animo consulendi aut nocendi vel ille salsum dixit ne alleret, vel iste
verum dixit ut alleret sed exceptis Commodis aut iri commodis eorum quibus locuti sunt, quantum ad ipsam veritatem salsitatemque attinet, quaeritur qui eorum, an uterque neuterve mentitus sit. Si enim mendacium os enuntiatio cum Voluntate salsum enuntiandi, ille potius mentitus est qui falsum dicere voluit, et dixit quod voluit, quamvis ne falleret dixerit : si autem mendacium est quaelibet enuntiatio cum Voluntate fallendi , non ille, sed iste mentitus est, qui etiam verum dicendo fallere voluit quod si mendacium est enuntiatio Cum voluntate alicujus salsitatis ambo mentiti sunt; quia et ille suam enuntiationem salsam esse voluit et iste de Vera sua sal-
456쪽
198 8 AUGESTINI AEPISCOPI sum credi voluit porro si mendacium est enuntiatio sal suin enuntiare volentis ut allat neuter mentitus est; quia et ille habuit voluntatem alimn dicendo Verum persuadere, et iste ut salsum persuaderet Verum dicere. Aherit igitur omnis temeritas atque omne mendacium , si id quod Verum credendumVe OgnOVin IIS, Cum Opu est enuntiamus, et id volumus persuadere quod enuntiamus. Si autem vel quod salsum est Verum putantes, Vel quod incognitum est nobis pro cognito habentes, vel quod Credendum non est credentes, Vel cum id non opus est enuntiantes, tamen non aliud quam id quod nuntiamus persuadere Conamur : non abest quidem temeritatis error, sed abest omne mendacium. ulla enim desinitio num illarum timenda est, cum bene sibi conscius est animus, hoc se nuntiare quod Vertim esse aut OVit, Rut opinatur , aut Credit, neque velle aliquid nisi quodenuntiat perSUadere. V. Sed utrum sit utile aliquando mendacium multo maj0 magisque necessaria quaestio est. trum ergo mentiatur quisquis fallendi non habet voluntatem, vel etiam id agit ne fallatur cui aliquid enuntiat, quamVi enuntiationem ipsam falsam habere voluerit, quia ideo voluit
Ut Verum persuaderet et utrum mentiatur quisquis etiam Verum voletis enuntiat causa fallendi dubitari potest. Nemo autem dubitat mentiri eum , qui volens salsum enuntiat causa fallendi quapropter enuntiationem salsam cum Voluntate ad fallendum prolatam , manifestum SteSSe mendacium. Sed uti una hoc solum sit menda, ium. alia quaestio est. Interim de hoc genere, in quod omnes ConSentiunt inquiramus : utrum aliquando sit utile sal Sum aliquid enuntiare cum voluntate fallendi. Nam qui hoc sentiunt adhibent testimonia sententiae Uae. Om' memorante Saram Cum risisset Angelis negasse quod ri-
457쪽
sieriti Jacob a patre interrogatum, respondisse quod ipse esset Esai major filius ejus Egyptias quoque obstetrices, ne insantes Hebrae nascentes interficerentur δ, etiam Deo approbante et remunerante mentitas, et mulla ejusmodi exempla eligentes , eorum hominum mendacia Commemorant, quo Culpare non audeas, atque ita fatearis aliquando esse posse non Solum reprehensione non dignum, sed etiam dignum laude mendacium. Addunt etiam, quo non Solos premant divinis I ibris deditos, sed
etiam Omnes homines Sensumque Communem . diCentes
Si quis ad te confugiat, qui mendacio tuo OSSit a morte liberari, non es mentiturus P Si aliquid aegrotus interroget qu0d ei scire non expedit, qui etiam te non respondente possit gravius affigi audebis-ne aut Verum dicere in perniciem h0minis , aut silere potius quam honesto et misericordi mendaci valetudini ejus opitulari ymis at suo talibus copiosissime se arbitrantur Urgere, Ut si Consulendi causa exigit, aliquando mentiamUr. VI. Contra illi quibus placet nunquam mentiendum multo sortius agunt, tentes primo auctoritate divina quoniam in ipso Decalogo Scriptum est Falsum testi D monium ne diCaS , D quo genere CompleCtitur omne mendacium : quisquis enim aliquid enuntiat, testimonium perhibet animo suo. Sed ne qui Contendat non omne mendacium salsum testimonium esse appellandumn quid dicturus est ad id qu0d scriptum est Os quod mentitur occidit animam ci , quod ne quis arbitretur aliquibus mentientibus posse intelligi, alio loco legat: re Perdes om-mnes qui loquuntur mendacium . D Unde ore suo ipse Dominus: si Sit, inquit, in ore Vestro : St, St Non, n non quod autem ampliUS est a malo est Τ. iiii et
458쪽
Apostolus cum exuendunt Veterem hominem praeciperet, quo Domine omnia peCCata intelligUntUT CODSequenter ait, imprimi ponens UuApropter deponente mendas cium, loquimini veritatem'.
Vt 1. Nec illis quae de veteribus libris mendaciorum exempla prolata Sunt, terreri se dicunt, ubi quidquid
gestum est, sigurate accipi potest, quamVi revera Contigerit: quidquid autem igurate it aut dic itur, non est mendacium. Omni enim enuntiati , ad id quod nuntiat, reserenda est onme autem sigurate aut fac Lum aut dictum lio enuntiat quod significat eis quibus intelligeridum prolatum est. nde Credendum est illo liOmlnes qui propheticis temporibus digni auctoritate fuisse Onimemorantur, Omnia quae Cripta Sunt de illis, prophetice gessisse atque IXISSe, ne minu prophetice eis accidisse, quaeCumque Si acciderunt, ut eodem proplietico spiritu memoriae litterisque mandanda judicarentur. De Obste tricibus autem, quia non ea possunt dicere prophetico spiritu significandi suturi veri gratia , aliud pro ali re nuntiasse Pharaoni, etiamsi aliquid ipsis nescientibus quod per eas actum S signisi Ca it pro gradu Suo dicunt approbata et emunerata a Deo. Qui enim nocendi causa mentiri Solet, Si jam Consulendi Causa mentiatur,
multum profecit. Sed aliud est quod per seipsum lauda bile pr0p0uitur, aliud qu0d in deterioris comparatione praeponitur. Aliter enim gIatulamurium sanus est homo, aliter cum melius liabet aeg:otus. Nam in Scripturis ipsis justificata etiam fodoma dicitur in Comparatione Scelerum populi Israel . Et ad hanc regulam dirigunt omnia mendacia quae proseruntur de Veteribus Libris, nec reprehensa inveniuntur, Vel reprehendi non possunt, ut aut indole
459쪽
proficientium et Spe approbentur aut Significationis ali-Cujus Causa non intininino mendacia.
V Ii I. Et ideo de libris Novi Testamenti, exceptis si
guratis significationibus Domini, Si itam moreS suo sanCtorum et saeta ac dicta conSideres, nihil tale proserri potest, quod ad imitationem provocet mentiendi. Simulatio
namque Petri et Barnabae non Solum Commemoratai VC-rumetiam reprehensa atque Orre in St . Non enim ut
nonnulli putant δή ex eadem simulatione etiam Paulus apostolus, aut Timotheum circumcidit, aut ipse quaedam ritu udaico sacramenta celebravit; sed ex illa libertate sententiae Suae , qua praediCaVit nec gentibus prodesse circumcisionem, nec Judaeis besSe Iide nec illos astringendos ad consuetudinem Iudaeorum, ne illo a paterna deterrendos censuit. Unde illa verba ejus Sunt si Circum Cisus quis Vocatus est non adducat praeputium. In praeputio quis Vocatus est non CirCum Cidatur Circum cisio nihil est, et praeputium nihil est, Sed obser xatio mandatorum Dei. Unusquisque in qua OCatione Voca tus est, in ea permaneat A. D uomodo enim potest adduci praeputium quod praecisum est y Sed si Nou adducatis dixit, non ita Vivat, quasi pr0eputium adduxerit, id est,
quasi in eam part 'm quam nuda 'it, rurSu tegmen Carnis attraxerit, et quasi dudaeus esse destiteri : sicut alibi dicit : Circumcisio tua praeputium facta est β. natio non tanquam cogens dixit Apostolus, aut illos manere iupraeputio, aut dudae0 in Consuetudine patrum suorum: sed ut neutri in alteram Ogerentur; OtCStatem autem haberet quisque manendi in Sua Consuetudine, non necessitatem. Neque enim Si vellet Judaeos, ubi nullum perturbaret, recedere a judaici Observationibus, prohi
460쪽
beretur ab Apost0l quandoquidem consilium in eis permanendi ad hoc dedit, ne superfluis perturbati Judaei,
ad ea quae Saluti es Sent neceSSaria n0 Venirent. Neque
ab illo prohiberetur si vellet quisquam gentilium ideo
circumcidi , ut hoc ipSum S tenderet non se detestari quasi noxium , sed indisserenter habere tanquam signaculum, cujus utilitas jam tempore praeteri SSet non enim, si salus ex eo jam nulla e SSet, etiam exitium inde metuendum suit. Ideoque et Timotheus cum in praeputio vocatus esset, tamen quia de Judaea matre Ortus erati, et ostendere coo natis suis debebat ad eos lucrifaciendos, non hoc go didicisse in disciplina christiana , ut illa sacramenta quae Legis veteri eSSeut abominaretur, circum Cisus est ab Apostolo : ut hoc modo demonStrarent Judaeis , non ideo gentes non ea SUSCipere , quia mala Sunt et perniciose a patribus obserVata, Sed quia jam saluti non necessaria post adventum tanti Sacramenti, quod per tam longa tempora tota vetus illa Scriptura pr0pheticis sigurationibus partu rivit. Nam et Titum Circum Cideret. Cum hoc urgerent
Judaei . nisi subintroducti falsi fratres ideo fieri vellent. ut haberent qu0d de ips0 aut disseminarent, tanquam eorum veritati esSerit, qui Spem Salutis evangeliciae in
circumcisione Carni atque ejuSmodi observationibus esse praedicarent, et Sine his nemini Christum prodesse contenderent: cum Contra nihil prodesset Christus eis, qui eo animo Circumciderentur, ut ibi esse salutem putarent:
unde est illud Ecce ego Paulus dico vobis , quia si cir- cumcidamini, Christus nihil vobis proderit . , Ex hac
igitur libertate Paulus paterna Sibservationes observavit,
hoc linum caVen et praedi Can S, ne in his salus chris tiana nulla putaretur Petru a Ulem Simulatione sua, tanquam in Iudaismo Salus esset, Cogebat gentes judai Zaresi: