Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

461쪽

quod verba auli ostendunt dicentis Quomodo gentes

cogis udaigare , Non enim Cogerentur, nisi viderent eum sic ea OhSerVare, qua Si praeter illas Salus esse non posset Petri ergo simulatio libertati aut non est comparanda. Et ideo Petrum amare debemus libenter correctum, non autem a Struere etiam de Pauli auctoritate mendacium inui et Petrum Coram omnibus in rectam viam revocaVit, ne gente per eum judaiZare Ogerentur; et ipse suae praedicationi attestatus St, qui Cum putaretur hostis paternarum traditionum, e quod nolebat eas in ponere gentibuS, non Spernatu ea ipSe more patrio Celebrare , satis ostendit liOC in eis Christo adveniente re mansisse, ut neC Judaei eSSent peruiCi0Sae , ne gentibus necessariae, nefjam Cuiquam hominum salutares.

IX. Quod si auctoritas mentiendi nec de antiquis libris

pro serii potest, Vel quia non est mendacium quod figurato gestum dictumve recipitur, Vel quia bonis ad imitandum non proponitur quod in malis, Cum prosiCere Coeperint, in pejoris comparatione laudatur; nees le Novi Testamenti libris, quia correctio potius quam simulatio, Sicut lacrymae potius quam negati Petri est imitanda ciam illis exemplis, quae de communi Vita proseruntur, multo considentius

asserunt non esse Credendum. Prius enim docent iniqui talem esse mendaCium , multi documentis Litterarum sanctarum, et e maXime quod Scriptum est odisti, Domine, omne qui operantur iniquitatem , perdes omnes qui loquuntur mendacium ., Aut enim, ut solet Scriptura, sequenti Versu exposuit Superiorem ut quoniam latius solet patere iniquitas , intelligamus nominato mendacio tanquam Speciem iniquitatis significare volue rit aut si aliquid interesse arbitrantur, tanto pejus est mendacium, quant graVius positum est, Perdes,nquam

CXXXIII. 8

462쪽

stodisti forte enim odit aliquem Deus aliquanto mitius, ut eum non perdat quem Vero perdit, tanto Vehementius odit, quanto SeVerius punit Odit autem omnes qui operantur iniquitatem : at omnes qui loquuntur mendacium etiam perdit. Quo constituto quis eorum qui hae asserunt

commovebitur illis exemplis, cum dicitur uid si ad te

homo confugiat, qui mendacio tuo possit a morte libe rari Illa enim mors quam Stulte timent homines, qui peCCare non timent, non animam , Sed Corpus occiditi, sicut Dominus in Evangelio docet; unde praecipit ne ipsa timeatur is autem quod mentitur, non OrpUS, sed animam occidit. His enim Verbi apertissime Scriptum est : quod mentitur, Ccidit animam Quomodo ergo non perversissime dicitur, ut alter Corporaliter vivat, debere alterum spiritaliter mori Nam et ipsa Hilectio proximi e Sua cujusque terminum accepit utiliges, in-n quit, proxim Una tuum tanquam te ipsum y. D Quomodo ergo quisque diligit tanquam se ipsum, Cui ut praestet vitam temporalem ipse amittit aeternam quandoquidem si pro illius temporali vitam suam ipsam temporalem perdat, non est jam diligere Sicut se ipsum, sed plus quam se ipsum : quod sana doctrinae regulam excedit. Multo

minus igitur aeternam suam pro alterius temporali mentiendo amissurus est Temporalem plane Vitam Suam pro aeterna vita proximi non dubitabit Christianus amittere hoc enim praeCeSSit Xemplum, ut pro nobis Dominus ipse moreretur. Ad hoc enim et ait : Hoc est mandatum meum, ut diligatis invicem , sicut et ego dilexi vos. Μ Majorem dilectionem nemo habet, quam ut animam Suam ponat pro amiCis suis . , Non enim quisquam est

ita desipiens, ut dicat aliud quam saluti sempiternae ho-

463쪽

minum consuluisse Dominum Vel saciendo quod prae enit, vel praecipiendo quod fecit. Cum igitur mentiendo vita aeterna amittatur, nunquam pro CujUSquam temporali vita mentiendum est. Enimvero isti qui stomachantur et indignantur, si nolit aliquis mendaCio perimere animam suam, ut alius Seuescat in carne quid si etiam surro nostro, quid si adulteri liberari p0ssit aliquis de morte, ideo-ne furandum est, aut moechandum Nesciunt enim ad hoc se cogere , ut Si laqueum erat homo et stuprum petat, confirmans quod sibi collum ligabit nisi et con cedatur quod petit, ConSentiatur propter animam , sicut ipsi dicunt, liberandam. Quod si absurdum et nefarium

est, Cur animam Suam quisque mendaCi Corrumpat, ut

at e vivat in corpore, Cum S suum COI PUS propterea corrumpendum daret, omnium judici nefariae turpitu dinis damnaretur 1'roinde non est in ista quaestione attendendum , nisi utrum iniquitas sit mendacium. Quod Cum supra Commemorati, locumenti a SSeratur. videndum est ita quaeri utrum pro alterius salute mentiri aliquis debeat, a Si quaereretur utrum pro alterius salute iniquus esse aliquis debeat. Quod si respuit animae Salus, quae non potest nisi aequitate Servari, et e ut praeponamus non

solum alterius Sed etiam nostrae Saluti temporali jubet, quid restat, inquiunt, quo dubitare debeamus nunquam omnino esse mentiendum y Non enim dici potest esse ali quid in temporcitibus commodis, salute a Vita Corporali majus aut charius. Unde Si ne ipsa praeponenda est veritati, quid objici potest propter quod mentiendum esse contendant, qui aliquando putant Oportere mentiri. X. Pudicitiae quippe corp0ris, quia multum honorabilis persona videtur occurrere , et pro Se flagitare mendacium , ut si stuprator irruat qui possit mendacio devia

tari, sine dubitatione mentiendum sit facile responderi

464쪽

4 MIGLSTlNL Lyssi ops potest nullam esse pudicitiam corporis . nisi ab integritate ani nil pendeat qua durus a cadat neCesse est, etiamsi intacta videaturn et ideo non in rebus temporalibus esse numerandam , qua Si quae invitis possit auferri. ullo modo igitur animus e mendaci Corrumpit pro Corpore suo , quod Scit manere incorruptuin, si ab ipso animo incorruptio non recedat. Quod enim Violenter non praecedente libidine patitur corpuS Vexati potius quam corruptio nominanda est. Aut Si omni Vexatio corruptio est, non omnis Corrupti turpis est; sed quam libido procuraverit, aut cui libido Consenserit. Quanto autem praestantior est animus Corpore tanto Celeratius Corrumpitur. Ibi ergo servari potest pudicitia , ubi nulla nisi voluntaria potest SSe corruptio Certe enim Si Stuprator corpus invaserit, qui ne Vi contraria possit, nec ullo consilio vel mendacio devitari, necesse est sateamur, aliena libidine pudicitiam non posse violari. Quapropter quoniam nemo dubitat meliorem esse animum Corpore, integritati Corporis integritas animi praeponenda est, quae in aeternum Ser vari potest. Quis autem dixerit integrum animum esSementientis Etenim libido quoque ipsa recte desinitur Appetitus animi quo aeternis hortis quaelibet temporalia

praeponuntur. Nemo itaque potest convincere aliquando esse mentiendum , nisi qui potuerit ostendere aeternum

aliquod bonum obtineri posse mendacio. Sed cum tanto quisque ab aeternitate discedat, quanto a veritatu discedit; absurdissimum est dicere, discedendo indu posse ad boni aliquid aliquem pervenire Aut si est aliquod honum

aeternum quod non Complectatur veritas, non erit Verum: et ideo nec honum orit, quia salsum erit. Ut autem animuSCorpori, ita etiani veritas ipsi animo praeponendaeSt ut eam non solum magis quam Corpus, Sed etiam

magi quam se ipsum appetat animus. Ita quippe erit in-

465쪽

D MM DMIo. LIB. I. 437 tegrior et castior, cum ejus potius immutabilitate quam sua mutabilitate perfruetur. Si autem Loth cum ita justus

esset, ut Angelos etiam hospites Suscipere mereretur, tu-

prandas filias Sodomitis obtulit , ut oeminarum potius

ab eis Corpora quam Virorum Corrumperentur quanto

diligentius atque constantius animi castitas in Veritate servanda est, Cum Verius ipse Corpori SUO, quam Corpus Virile si inmineo corpori praeseratur.

XI. Quod si quisquam putat, ideo cuiquam pro alioeSse mentiendum, ut interim Vivat, aut in his rebus quas multum diligit non ossendatur, quo possit ad aeternam Veritatem pervenire discendo non intelligit primo nullum esse flagitium, quod non eadem conditione Suscipere Cogatur, Sicut jam superius demonstratum est deinde ipsius doctrinae auctoritatem intercipi et penitus interire, si eis quos ad illam perducere Conamur, mendaCi BOStro persuademus aliquando esse mentiendum. Cum enim doctrina salutaris, partim credendis, partim intelligendis rebus Constet ne ad ea quae intelligenda sunt perveniri possit, nisi prius credenda credantur : quomodo Credendum est ei qui putat aliquando esse mentiendum, ne sorte et tunc mentiatur cum praecipit ut credamus Pinde enim sciri potest, utrum et tunc habeat aliquam Causam, sicut ipse putat, officiosi mendacii, existimans salsama 1 ratione hominem territum posse a libidine cohiberi atque hoc modo etiam ad spiritualia se consulere mentiendo arbitretur Quo genere admisso atque approbato, Omni Somnino fidei disciplina subvertitur qua UbVerSa, neCad intelligentiam pervenitur, cui Capiendae ista parvulos nutrit atque ita omnis doctrina veritatis aufertur, Cedens

licentiosissimae falsitati, si mendacio vel officioso alicunde penetrandi aperitur l0cus Aut enim temporalia commoda,

466쪽

vel propria Vel aliena, veritati praeponit, quicumque mentitur; quo quid fieri potest perversius aut cum Veritati adipiscendae opitulante mendacio vult facere idoneum, intercludit aditum Veritati Volen enim Cum mentitur esse aptus, fit cum verum dicit incertus. Quamobrem aut non est credendum bonis, aut credendum est eis quos credimus debere aliquando mentiri, aut non est Creden-- lum bonos aliquando mentiri horum trium primum pernici0Sum est, Secundum Stultum: restat ergo ut nunquam mentiantur honi. XII. Sic ista quaestione ex utraque parte Con Siderata atque tractata, non tamen facile serenda sententia est:

sed adhuc diligenter audiendi qui dicunt nullum esse

tam malum factum, quod non in pejoris devitatione a ciendum sit pertinere autem ad facta hominum, non solum quidquid faciunt, sed quidquid etiam cum consonsione patiuntur. ΙJnde si extitit causa ut eligeret Christianus thuriscare idolis, ne consentiret stupro quod persecutor ei nisi faceret minabatur recte Videntur quaerere CUr non etiam mentiretur, ut tantam illam turpitudinem devitaret. Ipsam enim Consensionem , qua Se Stuprum

pati mallet, quam thurificare idolis, non passionem di-Cunt esse, Sed sactum : quod ne faceret, elegit thurificare. Quanto igitur mendacium proclivius elegisset, si mendaCi posset a sancto corpore tam immane sagitium re

XIII. In qua propositione ista sunt quae merito 'Illae rip0SSunt utrum talis consensio pro facto habenda sit aut utrum consensio dicenda sit quae non habet approbatio nem aut utrum approbatio sit cum dicitur : Expedit hoc pati potius quam illud facere et utrum recte ille secerit thurificare quam stuprum pati et utrum mentiendum esset potius, si ea conditio daretur, quam thurisi

467쪽

candum. Sed si talis consensio pro facto habenda est, homicidiae sunt etiam qui occidi maluerunt quam salsum testimonium dicere; et quod est tomicidium gravius, ius ipsos. Cur enini lio pacto non dicatur, quod ipsi se Occiderint; quia elegerunt lio in se fieri, ne sacerent quod cogebantur Aut si gravius putatur alium occidere quam se ipsum, quid si laec conditio Martyri proponeretur, ut si nollet de Christo falsum testimonium dicere atque immolare daemonibus, ante oculos ipsius alius non quilibet homo, sed pater ejus occideretur, rogan etiam silium ne id perseverantia sua fieri permitteret Nonne manifestum est, illo in testimonii fidelissimi sententia permanente, Solos homicidas futuros fuisse, qui patrem ejus OCCiderent, non illum etiam parricidam Sicut ergo hujus

tanti sceleris particeps iste non esset, Cum elegisset patrem suum potius ab aliis interfici, etiam sacrilegum, triti Sanima raperetur ad poenas, quam idem suam falso testimonio violare sic talis ille consensus non eum faceret

tanti flagitii participem, si male facere ipse nollet, quidquid alii propterea fecissent, quia ipse non faceret. Quid

enim tales persecutores dicunt, nisi Fac male, ne nos faciamus Qui si vere, nobis facientibus, non secissent, nec sic eis nostro scelere suffragari deberemus. Nunc Vero quando jam saciunt, cum ista non dicunt Cur nobiscum potius, quam 80li turpes atque nocentes sint Non enim consensus ille dicendus est; quia non approbamus quod faCiunt, Semper optantes, et quantum in nobis est prohibentes ne faciant, factumque ipsorum non Solum non

committentes cum eis, sed etiam quanta possumus detestatione damnantes.

XIV. Quomodo, inquis, non cum eis facit, quando illi hoc non facerent, si ipse illud faceret Hoc modo frangimus januam cum effractoribus, quia Si non eam

468쪽

clauderemus, illi non frangerent : et occidimus homines cum latronibus, si scire contingat hoc OS SSe facturos; quia si nos praevenientes eos occideremus, illi non occi derent alios . Aut si sateatur nobis aliquis parricidium se

facturum, nos cum eo facimus, Si Cum OSSumus eum

prius quam faciat, non interficimus, quando aliter eum vel cohibere vel impedire non possumus. otidem enim verbis dici potest Fecisti cum eo, quia hoc ille non secisset, si tu illud fecisses. Ego utrumque malum ieri nollem sed id tantum cavere potui ne fieret, quod erat

in mea potestate : alterum autem alienum, quod meo praecepto extinguere non potui, me malefacto impedire

non debui. Non ergo peccantem approbat, qui pro alio non peccat; et neutrum placet ei qui utrumque nollet admittici sed illud quod ad se pertinet, etiam potestate non perpetrat quod autem ad alterum, Sola Voluntate Condemnat. Et ideo proponentibus illam conditionem atque dicentibus : Si non thurificaveris, hoc patieris; si respondisset : Ego neutrum eligo, utrumque detestor, ad nihil horum vobis consentio, inter haec Verba atque talia,

quae Certe quoniam Vera Ssent, nulla ejus ConSenSio,

nulla approbatio teneretur; quaecumque ab ei passus esset, illi deputaretur injuriarum acceptio, illis Commissio peccatorum Debuit-ne igitur, ait quispiam, tuprum perpeti potius quam thurificares Si quaeris quod debuerit, neutrum debuit. Si enim dixero aliquid horum debuisse aliquid horuin approbabo. Cum improbem utrumque. Sed si quaeritur quod horum potius debuit

eVitare, qui utrumque non potuit, sed alterutrum potuit; respondebo, Suum peccatum potius quam alienum; et

lexius potius quod suu in quam gravi ii quod alienum. Venim salva diligentiore inquisitione interim concedam, Sr Vid esse stuprum quam thuris rationem : illa lain mil

469쪽

ipsius erat, illud alienum factum, quamvis id ipse per

peteretur: cujus autem saCtum, US et peCCatum. Quam vis enim gravius sit tomicidium quam furtum pejus est tamen sacere surtum, quam pati homicidium. Itaque si cuiquam proponeretur, Ut Si sui uim saCere nollet, interficeretur, hoc est, Committeretur in eum homicidium quia utrumque evitare non posset, id evitaret potius quod SUUm peCCatum esset, quam quod alienum. Nec ideo et illud ejus fieret, quia in eum committeretur, et quia id posset eVitare, si suum vellet admittere. XV. Totus itaque hujus quaestionis nodus ad hoc adducit, ut quaeratur, utrum alienum nullum peCCatum, quamvis in te commissum, tibi imputetur, si leviore tuo peccato id possis evitare, nec facis: an excepta est Omnis immunditia corporalis. Nemo enim aliquem immundum fieri dicit, si occidatur, aut mittatur in carcerem, aut in vinculis habeatur, aut lagelletur, Caeterisque tormentis et cruciatibus assigatur, aut proscribatur damnisque assi ciatur gravissimis usque ad ultimam nuditatem, aut expolietur honoribus atque ingentes accipiat contumelias per quaecumque conVicia : quidquid horum quisque injuste passus fuerit, nemo est tam demens qui eum immundum fieri dicat. At si sim perfundatur, aut si tale aliquid ei peris infundatur vel inculcetur, patiaturve muliebria,

omnium sere sensus abhorret et Conspui Catum atque immundum vocant. Ita igitur OnClUdendum est, ut quae Cumque aliena peccata, exceptis iis quae immundum sa-ciunt in quem Committuntur, non Vitet quisque peccatis Suis neque pro Se neque pro quoquam, Sed ea susserat potius sortiterque patiatur; et si nullis peccatis suis ea debet evitare neque mendacio Lilla Vero quae ita om- mittuntur in hominem, ut eum aciant immundum, etiam peccatis nostris evitare debeamus ac per hoc ne peCCata

470쪽

dicenda sint quae propterea fiunt ut illa immunditia de vitetur. Vuidquid enim ita sit, ut nisi fieret, juste reprehenderetur, non est e CCatum si quo Consi Citur, ut nec illa immunditia vocanda sit, quando Vitandi eam nulla facultas est habet enim etiam tunc quod recte agat qui ea patitur ut patienter erat quidquid non potesteVitare. Nullus autem recte agens immundus sieri potest quolibet contagio corporali. Immundus est enim ante Deum omnis iniquus Mundus ergo est Omnis justus etsi non ante homines tamen ante Deum, qui sine errore judicat. roinde nec cum ea patitur, data Vitandi potes tate, contactu ipso immundus sit Sed peccato, quo ea cum posset noluit evitare. Nullum enim peCCatum esset, quidquid propter illa evitanda sactum esset. Propter haec igitur evitanda quisquis menti tu fuerit, non peCCat. XVI. An aliqua etiam mendacia excipienda Sunt, ut satius Sit hanc pati, quam illa committere Quod si ita est, non quidquid factum fuerit ut illa immunditia e vite tur, non est peCCatum quandoquidem Sunt quaedam mendacia quae gravius sit admittere, quam illa pati. Nam si aliquis ad stuprum quaeratur, qui possit occultarimendacio, quis audet dicere, nec tunc esse mentiendum 'At si tali mendacio possit latere, quod alterius famam laedat, ejus immunditiae salso crimine ad quam patiendam ille quaeritur tanquam si dicatur quaerenti Dominat aliquo casto viro atque ab hujusmodi flagitiis alien0 Vade ad illum et ipse tibi procurabit quo libentius utaris, novit enim tales et diligit atque ita iste ab

e quem quaerebat, posset avertici nescio utrum alterius fama mendacio violanda sit, ne alterius Corpus aliena libidine violetur. Et omnino nunquam pro aliquo mentien-dUm est, eo menda io quod alterum laedat etsi levius

laeditur, quam ille nisi ita mentireris laederetur. Quia neC