Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

491쪽

superiorem Hisputationem os cordis accipiendum esse contendit, qui aliquando putat esse mentiendum. XXXVIII. Haec certe omnis disputati quamVis alternet, alii asserentibus nunquam esse mentiendum , et adlloc divina testimonia recitantibus, aliis contradicentibus, et inter ipsa verba divinorum testimoniorum mendacio locum quaerentibus memo tamen potest dicere, io se aut in exemplo aut in verbo Scripturarum invenire, ut diligendum vel non odio habendum ullum mendacium vi deatur; sed interdum mentiendo faciendum esse quod oderis, ut quod amplius detestandum est devitetur Sed in hoc errant homines, quod subdunt pretiosa vilioribus. Cum enim concesseris admittendum esse aliquod malum, ne aliud gravius admittatur; non ex regula Veritatis, Sed ex sua quisque Cupiditate atque consuetudine metitur malum et id putat gravius, quod ipse amplius exhorrescit, non quod amplius revera fugiendum est. Hoc totum ab amori perversitate giguitur vitium. Cum enim duae sint Vitae nostrae una Sempiterna, quae divinitus promittitur; altera temporalis, in qua nunc Sumus : Cum quiSque istam temporalem amplius diligere coeperit, quam illam Sem piternam , propter hanc quam diligit, putat esse omnia facienda nec ulla aeStimat graviora peccata , quam quae huic vitae faciunt injuriam, et vel ei commoditatis aliquid inique et illicite auserunt, aut eam penitus illata morte adimunt. Itaque fures et raptores et contumeliOSOS et tortores atque interfectores magis oderunt, quam laSCiVOS ebriosos , luxuriosos, si nulli molesti sint. 'on enim intelligunt, aut omnino curant, quod isti Deo faciant injuriam non quidem in illius aliquod incommodum , sed in Suam magnam perniciem : Cum dona ejus in e cor rumpunt, etiam temporalia, atque ipsis corruptionibus aVersantur aeterna maxime si jam templum Dei esse coe

492쪽

perunt: quod Christianis omnibus Ap 0stolus ita dicit si Nescitis quia templum Dei estis, et Spiritus Dei habitat in vobis p uisquis templum Dei corruperit, Orrum siet illum Deus. Templum enim Dei sanctum est, quod

XXX X. Et omnia quidem ista peccata , Sive quibus injuria sit hominibus in ipsis vitae hujus commodis, sive quibus se ipsi homine corrumpunt, et nulli invito nocent omnia ergo Sta peccata , etiamsi huic temporali vitae ad aliquam delectationem vel utilitatem videntur consulere nam nullus aliquid horum alio proposito ac sine committit tamen ad illam vitam , quae empiterna est, implicatos omnibus modis impediunt. Horum autem alia sunt quae solos facientes impediunt, alia quae eos etiam in quibus fiunt. Nam illa piae utilitatis ad hanc

vitam pertinenti gratia SerVantur, Cum auferuntur ab

injuriosis illi soli peccant, et a vita aeterna impediuntur, qui eam faciunt, non ii quibus faciunt. Itaque etiamsi ea sibi auferri quisque c0usentiat, vel ne faciat aliquid mali, vel ne in his ipsis majus aliquid incommodi patiatur, non Solum non peccat, sed illuc sortiter et laudabiliter , 0 utiliter et inculpabiliter facit. Quae autem sanctitatis religionisque Causa servantur, cum lipe Violare injuriosi oluerint etiam peccatis minoribu , non tament: uriis aliorum , si conditio proponitur ut sacultas datur, redimenda sunt. Et tunc jam illa desinunt esse peccata, quae propter graviora Vitanda suscipiuntur. Sicut enim in rebus utilibus, velut in pecuniario aliove commodo Corporali , non Vocatur damnum , quod propter majus lucrum amittitur : sic et in rebus sanctis non VOCatur peC- Catum, quod ne gravius admittatur, admittitur. Aut si

et illud damnum dicitur, quod aliquis perdit ne ampliuS

493쪽

DE NE ABACIO. alno a. 465 perdat vocetur et ii peccatum, dum tanten suscipiendum esse, ut amplius e itetur ita nemo dubitet , sicut

nemo dubitat cavendi maj0ris damni causa patiendum

esse quod minus St. XL. Ista sunt autem 'sus sanctitatis Causa servanda sunt, pudicitia corporis, et castitas animae, et veritas doctrinae Pudicitiam Corpori , non On Sentiente ac

permittente anima, nemo Violat. Quidquid enim nobis invitis nullamque tribuentibus potestatem majore vi contingit in nostro corpore, nulla impudicitia est. Sed permittendi potest esse aliqua ratio, Consentiendi autem nulla.

Tunc enim CODSentina US , Cum approbam US et Volumus permittimus autem etiam non Olentes, Vitandae alicujus

majoris turpitudinis gratia Consensio sane ad impudicitiam corporalem etiam CaStitatem animi Violat. Animi quippe castitas est in hona voluntate et SinCera dilectione, quae non corrumpitur, nisi Cum malam atque appetimus quod amandum atque appetendum non eSSe Veritas docet. Cus todienda est ergo sinceritas dilectionis Dei et proximi in hac enim castitas animi Sanctificatur et agendum quihus possumus Viribus, et pia Supplicatione, ut cum violanda appetitur pudicitia corporis n0stri, nectit Se animae sensus extremus, qui Carni implicatus St, aliqua delectatione tangatur : si autem hoc non poteSt, Vel mentis in non consentiendo Castita ConSerVetur. CUStodienda est autem in animi castitate, quod ad dileCtionem proximi pertinet, innocentia et benevolentia et quod autem ad Dei. pietas. Iunocentia est, qua nulli nocemus 'en 'Volentia , qua etiam prOSumus Cui OSSum HS pietu , qua colimus Deum. Veritas autem doctrinae religionis, atque pietatis nonnisi mendacio violatura Cum ipsa Summa atque intimaveritas, cujus est ista doctrina, nullo modo possit violari, ad quam per enire, atque in illa omni modo manere

494쪽

eique penitus inhaerere non licebit, nisi cum corruptibile hoc induerit incorruptionem, et mortale hoc induerit immortalitatem x. Sed quia omnis in hac vita pietas exercitatio est, qua in illain tenditur, cui exercitationi ducatum praebet ista doctrina, quae humanis verbis et

Corporeorum SaCramentorum signaCuli ipsam insinuat atque intimat veritatem : propterea et hae quae per mendacium Corrumpi potest, maxime inCorrupta Servanda

est ut si quid in illa castitate animi fuerit Violatum , habeat unde reparetur Corrupta enim auctoritate doctrinae nullus aut Cursu aut recursus esse ad castitatem animi poteSt.

XLI. Conficitur ergo ex his omnibus hae sententia, ut mendacium quod non violat doctrinam pietatis, neque ipsam pietatem, neque innocentiam , neque beneVOlentiam, pro pudicitia corporis admittendum sit. Et tamen si quisquam proponeret sibi sic amandam Veritatem, non tantum quae in Cori templando est, sed etiam in Ver enuntiando quod in suo quoque rerum genere Verum St; et non aliter proserendam ore corporis sententiam, quam inanim CODCepta atque conspecta est ut side veridicam pulchritudinem non solum auro et argento et gemmi et amoenis praediis, sed et ipsi universo temporali vitae Omnique Corpori bono praeponer l, nescio utrum Sapientera quoquam errare diceretur. Et si lio suis omnibus talibus Iehu recte anteferret, plurisque penderet recte etiam temporalibus rebus aliorum hominum, quo inuo Centia benevolentiaque sua servare atque adjuvare deberet Amaret enim persectam fidem, non solum bene Credendi ea quae sibi excellenti et fide digna auctoritate dicerentur, sed etiam fideliter enuntiandi quae ipse dicenda judicaret, ac diceret Fides enim appellata est in

495쪽

DR MENDACIO. LIB. I. 467 latina lingua ex eo quia sit quod dicitur : quam manifestum est non exhibere mentientem. duae etsi minus violatur, cum ita quisque mentitur, ut ei nullo incommodo nullaque pernicie Credatur, addita etiam intentione vel salutis tuendae, Vel pudicitiae Corporali : Violatur tamen, et res violatur inanimi Cubtitate atque Sanctitate Servanda. Unde cogimur, non opinione hominum quae plerumque in errore est, Sed pSa quae Omnibus Supereminet utque una invictissima est Veritate, etiam pudicitiae corporis persectam fidem anteponere a Si enim animi astitas, amor ordinatus non Subdens majora minoribus. Minus est autem quidquid in corpore, quam quidquid in animo violari potest, Certe enim Cum pro pudicitia corporaliquisque mentitur, Videt quidem Corrumpendo corpori SUO, non suam, Sed alienam imminere libidinem cavet tamen ne saltem permittendo Sit particeps Permissio vero illa ubi nisi in animo est Etiam corporali ergo pudicitia corrumpi nisi in animo non potest quo non Ou- Sentiente, neque permittente, nullo modo recte dicitur

violari pudicitia corporalis, quidquid in corpore fuerit aliena libidine perpetratum. Unde colligitur, multo magis

animi castitatem servandam esse in animo, in quo tutela est pudicitiae corporalis. Quamobrem quod in nobis est, utrumque SanCli moribu et Conversatione muniendum est atque Sepiendum, ne aliunde Violetur. Cum autem utrumque non potest, quid pro quo Sit contemnendum

quis non videat cum Videat quid cui Sit praeponendum, animus Corpori, an Corpus animo animi castitas pudicitiae corporis, an pudicitia Corporis castitati animi et quid magis in peccatis cavendum, permissio facti alieni, an commissio facti tui.

XLII. Ilucet itaque discussis nutibus, nihil aliud

illa testimonia Scripturarum monere, nisi nunquam SSe

496쪽

omnino mentiendum : quandoquidem nec ulla exempla mendaciorum imitatione digna in moribus factisque sanctorum inveniantur; quod ad ea attinet Cripturas, quae ad nullam siguratam significationem reseruntur, sicuti sunt res gestae in Actibus Apostolorum. Nam Domini omnia in Evangelio quae imperitioribus mendacia vi dentur, figurais Significationes Sunt. Et quod ait Apostolus Omnibus omnia factus Sum , ut omne lucris a Ceremi: D non eum mentiendo , sed compatiendo secisse

recte intelligitur, ut tanta charitate cum eis liberandis ageret a Si pSe in eo malo SSet, a quo illos anare cupiebat. Non est igitur mentiendum in doctrina pietatis: magnum enim Celu est, et primum genus detestabilis mendacii. Non est mentiendum Secundo genere; quia nullis acienda est injuria. Non est mentiendum tertio genere, quia nulli cum alterius injuria ConStiletidum St. Non est mentiendum quarto genere, propter mendacii libidinem, quae per se ipsam Viti0Sa St. Non Si mentiendum quinto

genere; quia ne ipsa Veritas sine placendi hominibus

enuntianda Si quanto minu mendaCium, quod per se ipsum, quia mendaCium est, iique turpe est. Non est mentiendum Sexto gener o neque enim recte etiam testi monii veritas pro Cujusquam temporali Commodo ac salute corrumpitur. Ad sempiternam Vero salutem nullus ducendus est opitulante menda Cio. Non nim malis converterilium Orilaus ad bono more Convertendus est:

quia si erga illum faciendum est, debet etiam ipse con

versus sacere erga ali 0SQ atque ita non ad bonos sed ad malos mores OnVertitur, Cum hoc ei praebetur imitandum conVerso quod ei Pra'Stitum est convertendo. eque septimo genere mentiendum est non enim Cujusquam

commoditas aut Salus temporalis perficiei ae fidei piae

497쪽

serenda est. Nec si quisquam in recte factis nostris tam male movetur, ut fiat etiam animo deterior longeque a pietate remotior, propterea recte facta desolenda sunt: cum id nobis praecipue tenendum Sit, quo OCare atque iuvitare debemus, quos sicut nosmetipsos diligimus :lbrtissimoque animo bibenda est apostolica illa sententia is Aliis quidem sumus odor vltpe in Vitam aliis odor mortis in mortem et ad haec quis idoneusi is ec oc- taVO genere mentiendum est; quia et in honis castitas

animi pudicitia corporis; et in malis id quod ipsi facimus, eo quod fieri sinimus majus est. In his autem octo generibus tanto quisque minu peccat Cum mentitur, quanto emergit ad OClaxum lanto ampliuS, quanto devergit ad primum. Quisquis autem esse aliquod genus mendacii quod peccatum non sit putaVerit, decipiet se ipsum turpiter, cum honestum se deCeptorem arbitratur aliorum. XLIII. Ianta porro caecitas hominum animo OCCu- paxit, ut ei parum Sit, Si dicamus quaedam mendacia non esse peccata, nisi etiam in quibusdam peccatum di Cant Sse, si mendacium reCUSemus Deoque perducti sunt defend0ndo mendacium, ut etiam primo illo genere, silod est omnium Celeratissimum, dicant usum fuisse

apostolum aulum. Nam in pistola ad Galatas, quae

utique Sicut caeterae ad doctrinam religionis pietatisque c0nscripta est, illo loco dicunt eum esse mentitum, ubi ait de Petro et Barnaba Du Cum vidissem quia non re tes ingrediuntur ad veritatem Evangelii . D Cum enim VO-lunt Petrum ab errore atque ab illa in quam inciderat, vipe pravitate defendere ipsam religionis viam, in qua

salus est Omnibus, ConfraCta et Comminuta Scripturarum auctoritate Conantur evertere. In quo non Vident, non

solum mendacii crimen, sed etiam ei uri se objicere

498쪽

Apostolo in ipsa doctrina pietatis hoc est, in Epistola in qua praedicat Evangelium cibi quippe ait prius quam

ista narraret: α Quae autem Cribo obiS, CC Coram n Deo, quia non mentior . D Sed jam sit hujus disputa tionis modus, in cujus totius Consideratione et pertractatione nihil prae caeteris Cogitandum atque orandum eSt,

quam illud quod idem Apostolus diei Fidelis Deus

v qui non vos sine tentari supra quam potestis ferre, sed faciet cum tentatione etiam exitum, ut possitis susti-

499쪽

S A UR AUGUSTINI

HIPPONENSIS EPISCOPI

CONTRA MENDACIUM AD CONSENTIUM

LIBER UNUS i.

BESPONDET AUGUSTINUS AD SCRIPΤΑ, UT IPSI ONSIDERANDA MISI CONSENΤIUM, DE AD BIBENDO SU MENDACII AD DETEGENDO LATENTES PRISCILLIANISTAM, IJ SE CATHOLICOs MENTIUNT GR DOCETQUE NEC MENDACES PER MENDACIA, NEC BLASPII EMOS PER BLASPHEMlΑ QU,ERENDOS ESSE BEFELLI PRISCILLIANISTARUM ERROREM ILLUM, IN DICTIMI PRAESERTIM LIBRO, CUI TITULUS LIBRA, EPERTUM, QUO IPSI DOGMATIZAN AD OCCULTANDAM ELIGIONEM BELI GIOSOS DEBERE MENΤΙRI. 3 U E EX DIVlNIS LIBRIS IN II UIUAEBBORI SUI PATROCINIUM TESTIMONI FROFERUNT ET EXEM. PO, COAΤENDI PARTIM NON ESSE MENDACIA, PARTIM ETIAM QUAE SUNT, NON ESSE IMITANDA SOLVl Di FFl CULTATEM DE COMPENsATIVIS PECCATIS, IPSU I QUOQUE IMPROBANS MENDACIUM, QUOD AD TUENDAM SALUTEM CUJUSQUAM SEU TEMPORALEM SEU AETERNAM UTILE AC NECESSARIUM VIDE TUB. BENlQUE NUX QUAM OuXINO MENTIENDUM, IN IIS MAXIME BE-BUS QUAE AD DOCTRINAM ELIGIO XlS EBΤΙΝΕΝΤ, INCONCUSSET ENERE CONSENΤIUM JUBET ET ADVERSUS HAERETICOS DEFENDERE.

I. ῬΠLT mihi legenda misisti, Consenti frater Charissime, multa mihi legenda misistici quibus rescripta

scriptus circiter annum Ieto. - Vide Retract. lib. r. cap. mo.

500쪽

dum pi separo, et aliis atque aliis magis urgentibus occupationibus distrahor, emen SuS StrannuS, atque in eas me detrusit angustia S, ut quomodoCumque reSCriberem ne arridente jam tempore naVigandi, perlatorem remeare cupientem diutius detinerem. Itaque omnibus quae mihi Leonas Dei amulus abs te attulit, et O Ut ea Sumpsi, et postea cum hae dictare jam Vellem, Volutis atque perlectis, et quanta potui Consideratione perpensis, valde sum tuo delectatus eloquio, et Sanctarum memoria Scripturarum, ingeniique Solertia, et dolore quo negligentes Callioli os mordes, et Zelo quo adversu etiam latentes haereticos frendo. Sed non inihi persuadetur, eos de latebris suis nostris esse mendaciis eruendos. Ut quid enim eos tanta Cura Vestigare atque indagare conamur, nisi ut captos in apertumque product0 aut etiam ipsos veritatem doceamuS, Ut Certe Veritate OnVi Ctos nocere aliis non sinamus ad hoc ergo, ut eorum mendacium deleatur, sive caveatur, Dei autem Veritas augeatur. Quomodo

igitur mendacio mendacia recte potero persequi An et latrocinio latrocinia, et sacrilegio sacrilegia, et adulterio sunt adulteria persequenda st Si autem veritas Dei in D meo mendaci abundabit, o numquidnam et nos dicturi sumus: UaCiamus mala, ut veniant bonat is Quod vides quemadmodum detestetur Apostolus. Quid est enim aliud, Mentiamur, ut haereticos mendaces ad Veritatem adducamus, nisi, si FaCiamus mala, ut veniant bona DA aliquando bonum est mendacium, vel aliquando mendacium non est malum Cur ergo scriptum est disti, Domine, omne qui operantur ini pultatem, perdes omneS qui loquuntur mendacium' , Non enim aliquos excepit, aut indesinite dixit: si Perdes loquentes mendacium is ut quosdam, non omnes intelligi sitieret: sed universalem