Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

511쪽

CONTRA NENDACli M AD MONS ΕΝ I ii ii, iis . a. ad 3haec erunt sancta retia, quibus Capi Intur Vera Citer, noumendaciter inquirantur. Si enim capti, aut ultro quid fuerint fatebuntur, et alios quos in sua mala societatem O-Verunt, Vel Concorditer Corrigent vel misericorditer prodent aut si eos pudebit fateri quod diuturna simulatione texerunt, occulta manu Dei medicante satiabuntur.

XII. Sed multo facilius, inquies, eorum latibula penetramus, si quod sunt nos esse mentiamur. Hoc si liceret aut expediret potuit Christus praecipere Vibus suis, ut lupinis amictae pellibus ad lupos venirent, et eos hujus artis allaciis invenirent ri quod eis non dixit, nec quando eas in medium luporum se mi SSurum SSe praedixit. Sed dices : Non erant tunc inquirendi, Cum essent apertissimi lupi, sed eorum morsus et spexitia perserenda. uid cum tempora posteriora nenuntians, in VeStitu ovium dixit rapaces lupos esse venturos nonne ibi erat locus ut haec moneret et diceret Et vos ut eos inveniatis, assumite vestitum luporum, intrinseCu autem Ve ma nete Non hoc ait; sed cum dixisset Multi ad vos D Venient in vestitu ovium, intrinsecus autem sunt lupi rapaCes o non addidit : Ex mendaciis vestri. sod Ex fructibus eorum cognoscetis eos . D Veritate Sunt CaVenda, Veritate capienda, Veritate Occidenda mendacia. Absit ut blasphemias ignorantium , scienter blasphe mando vincamus : absit ut mala fallacium imitando caveamus. Quomodo enim a Vehim US, Si Ut CaVeam Us,

habebimus Si enim ut capiatur qui blasphemat nes piens, blasphemabo sciens pejus est quod ago, quam quod capio. Si ut inveniatur qui Christum negat nes-giens, ego Christum negabo sciens ad perditionem meῆeCUturus est quem si invenero : siquidem ut illumnVeniam, prior pereo.

512쪽

484 s. AUGUSTI XI Piscopi XIII. An sorte qui e moclo Priscillianistas invenire molitur, ideo non negat Christum, quia re depromit quod corde non credit Quasi vero , quod et paulo ante jam dixi cum dictum esset u Corde creditur ad justi

stiani incassum est additum, si re Consessio sit ad salu D tem y onne pene omne qui ChriStum Oram persecutoribus negaverunt, quod de illo credebant, cor de tenuerunt; et tamen re ad Salutem non Confitendo

perierunt, nisi qui per poenitentiam revixerunt Quis iacvanescat ut existimet apostolum Petrum hoc habuisse in corde quod in ore, quando Christum negavit Θ e inpein illa negatione intus veritatem tenebat, et foris inendacium proferebat. Cur ergo lacrymis diluit quod ore ne gaverat si saluti Sufficiebat quod corde credebat Cur loquens in corde suo Veritatem , tam amaro se tu punivit mendacium quod ore deprompsit nisi quia magnam cidit esse perniciem, quod corde quidem credidit ad justitiam

Sed re non consessus est ad salutem λXIV. Quapropter illud quod scriptum est: si uicio

, quitur Veritatem in corde Suo, non Si aCCipiendum est, quasi retenta in corde Veritate , loquendum sit in ore mendacium. Sed ideo dictum est quia fieri potest ut 0-qIratur quiSque ore Veritatem , piae nihil ei prosit, si ea in incorde non teneat id est, Si quod loquitur ipso non cruda : sicut liperetici, maximeque ii lem Priscillianistae a

ciunt, cum Catholicam Veritatem non quidem credunt, sed tamen o piuntur ut nostri essu credantur. Loquuntur ergo veritatem in ore suo, non in Corde suo. Propterea

distinguondi erant ab illo de quo dictum si si ui lo-Μquitur veritatem in corde suo. Dianc autem erit item

catholicus sicut in corde inuitur, quia ita credit; it: et in ore debet, ut ita proe licet Contra istam vero nec in corde nec in ore habeat salsitatem, ut et corde credat ad

513쪽

CONTRA MENDACIUM AD COX SYNTicu, LIBI. 1. 485justitiam, et ore consessionem faciat ad salutem. Nam ei in illo Psalmo cum dictum esset: Qui loquitur Veritantem in Corde suo , , mox etiam hoc additum est re uii non egit dolum in lingua sua .

XV. Et illud quod Apostolus ait u Deponentes menda-ncium loquimini veritatem unusquisque Cum proximon Suo, quia Sumus invicem membra Dis absit ut sic intelligamus, tanquam loqui mendacium permiserit Cum eis qui nondum sunt nobiscum membra corporis Christi. Sed ideo dictum est, quia unusquisque nostrum hoc debet quemque deputare, quod eum vult fieri etiamsi non dum iactus est: sicut Dominus alienigenam Samaritanum pro imum ejus ostendit, cum quo misericordiam fecit . Proximus ergo habendus est, non alienus, cum quo id 3gendum eSt, ne remaneat alienus De si propter id quod nondum est 1idei nostrae sacramentique particeps factus, aliqua illi occultanda sunt vera non tamen ideo dicenda sunt salSa. XVI. Fuerunt enim etiam temporibus Apostolorum , qui Veritatem non veritate , id est, non VeraCi animo praedicarent: quos dicit Apostolus Christum annuntia SSenon Ca Ste, Sed per invidiam et contentionem. Ac per hoc etiam

tunc nonnulli tolerati sunt annuntiantes non Casto animo Veritatem mon tamen ulli laudati sunt tanquam annuntiantes casto animo falsitatem. Denique de illis dicit: Sive

D OCCasione, SiVe Veritate Christus annuntietur is nullo modo autem diceret ut postea Christus annuntietur, prius

XVII. Quocirca multis quidem modis possunt latentes haeretici vestigari, nec catholica fide vituperata, nec hae retice pietate laudata sed si aliter omnino non posset

514쪽

educi de cavernis suis haeretica impietas nisi a tramite veritatis lingua calliolica deviaret, tolerabilius illa occultaretur, quam ista praecipitaretur tolerabilius in suis o vel delitescerent vulpes , quam propter illas capiendas

in blasphemiae foveam caderent Venatores tolerabilius perfidia Priscillianistarum Veritatis Velamine tegeret tir, quam sides catholicorum ne a riscillianistis mentientibus laudaretur, a catholici Credentibus negaretur. Nani si propterea justa sunt, non qualia Cumque, Sed blasphema mendacia, quia hoc animo fiunt ut occulti haeretici detegantur, poterunt isto modo, Si eodem animosfiant, Casta esse adulteria. Quid si enim ex numero Pris cillianistarum impudicarum aliqua foemina injiciat oculum in Catholicum Joseph. eique promittat prodituram se latebras eorum , si ab illo impetra Verit stuprum, Certum Ille Sit eam, si ei Consensum fuerit, quod pollicita est impleturam faciendum-ne censebimus, an intelligemus nequaquam tali pretio merces ejusmodi comparanda syCur ergo Oneruimus Capiendos haereticos carne in adulterium defluente, et eruendos putamus ore in blasphemia fornicante Aut enim licebit utrumque pari ratione defendere, ut ideo haec non esse dicantur injusta, quia ea facta Sunt intentione qua deprehenderentur injusti aut si sana doctrina nec propter inveniendos haereticos vult nos cum foeminis impudicis saltem corpore non mente miSCeri, prosecto ne propter inveniendos haereticos vulta nobi Saltem Voce non mente aut immundam haeresim

praedicari, aut castam catholicam blasphemari. Quia et ipsum mentis imperium cui debet omnis inferior motus hominis obedire digno non carebit opprobrio , quand0

sit, quod fieri non oportet , seu membro, SEU VCPho. Quanquam etiam Cum verbo sit, membro sit quoniam lingua membrum est qua sit verbum nec ullum actum

515쪽

cONTRA MLΝDΛCIs u AD TOX SENTIUM, AElB. I. 4871108trum membro ullo paritur, nisi quod prius corde Concipitur vel potius intus cogitando et consentiendo jam partum, oras editur faciendo per me inbi uin Non itaqueatiimus a facto excusatur, quando dicitur aliquid non ex animo fieri, quod tamen non ieret, nisi animus sicien

dum esse deCerneret.

XVIII. Interest quidem plurimum, qua Causa, quo sine qua intentione quid fiat: sed ea quae constat SSeseCCata, nullo bonae causae obtentu , nullo quasi bono sine nulla velut bona intentione facienda sunt. Ea quippe

opera hominum sicut causas habuerint bonaS, Seu malaS nun Sunt bona, UnC mala, quae non Sunt per se ipsa peCCata SiCut victum praebere pauperibus, bonum p US est, si sit Causa misericordiae cum recta fide; sicut Con

Cubitus conjugalis, quando sit causa generandi, si ea sidesiat ut signantur regenerandi Ilae atque hujusmodi se-CUndum Silas Causas opera sunt bona vel mala ; quia ea dem ipsa Si habeant malas causas, in peccata Vertuntur Velut si jactantiae causa pauper pascitur aut lasciviae Causa Cum Uxore Concumbitur aut silii generantur, non ut Deo, sed ut diabolo nutriantur. Cum vero jam opera ipsa peccata Sunt, Sicut furta , stupra , blasphemiae, Vel

caetera talia quis est qui dicat causis bonis esse facienda, ut vel peccata non sint, vel quod est absurdius, justa peccata sint Quis est qui dicat, ut habeamus quod demus pauperibus, faciamus furta divitibus aut testimonia falsa Vendamus, ma)ime si non iide innocentes laeduntur, sed nocentes potius damnaturis judicibus eruuntur Duo enim bona sunt hujus venditione mendacii, ut et pecunia sumatur unde inops alatur, et judex fallatur ne homo puniatur Testamenta etiam Si pOSSU muS, Cur non Vera Supprimimus, et falsa supponimus

ut haereditates vel legata n0u habeant indigni, qui nihil

516쪽

ex eis operantur boni sed hi p0tius a quibus esurientes pascuntur nudi estiuntur, peregrini Suscipiuntur, cap tivi redimuntur, ecclesiae Construuntur Cur enim non fiant illa mala propter haec bona, si propter haec bona nec illa sunt mala. Jam vero Si aliquae immundde et divites sc)eminge videantur amatore et Stupratore suos insuperditaturae; cur non et lia partes atque artes suscipiat vir miseric0rs, quibus pro tam bona Causa utatur ut haheat unde indi litibus largiatur; nec audiat Apostolum dicentem ui surabatur jam n0nsuretur, magis autem labo re operans manibus Suis bonum ut habeat unde tribuere cui opus est y s Siquidem non Solum ipsum furtum verum etiam falsum testimonium, et adulterium, et Omne opus malum non erit malum , Sed honum si ea causa perpetretur, ut it unde sat honum. Quis ista dicat, nisi qui res humanas omnesque Conatur mores legesque subvertere. Quod enim scoloratissimum facinus quedturpissimum flagitium . qu0d impiissimum sacrilegium

n0n dicatur posse fieri recte atque juste, ne impune tantum, verumetiam lari0se, ut in eo perpetrando . non solum supplicia nulla limeantur, Sed sperentur et praemia si semel ucesserimus in omnibus malis operibus homi numido non quid sibi, Sed quare stat esse quaerendum ut quaecumque propter bonas Causas sacta inveniuntur Pnec ipsa mala esse judicentur At si justitia merito punit furem . etiam qui dixerit et ostenderit ideo se subtraxisse superflua diviti, ut praeberet necessaria pauperi si merito punit salsarium , etiam qui se ideo testamentum alienum Corrupisse docuerit, ut ille haeres esset qui sacturus inde fuerat eleemosyna largas, non ille qui nullas si merito

punit adulterum, etiam qui demonstraverit misericordia Se seCisse adulterium, ut per illam cum qua secit. de

Ephes. IV, 28.

517쪽

CONTRA MENDACIUM AD CONSEΝTIUM, LIB. I. 489

morte hominem liberaret postremo , ut ad rem de qua quaestio est propius accedamus, si merito punit eum quis inmitis alicui Priscillianistarum turpitudinis Consciae, Propterea se adulterino concubitu miscuit, ut ad eorum latebras perveniret: obsecro te cum dicat Apostolus u Nec D exhibeatis membra vestra arma iniquitatis peccato

et ideo nec manus, nec corporis genitalia, nec alia membra flagitiis exhibore debeamus, ut Priscillianistas invenire possimus, quid nos lingua, quid totum OS DOStrum, quid organum vocis ostendit, ut haec exhibeamus arma pecCat0, tantoque peccato, ubi Deum nostrum, ut PriScillianistas apprehensos ab ignorantiae blasphemiis erua-INUS, Sine excusatioue ignorantis blasphememus λXlX. Dicet aliquis: Ergo aequandus est lar quilibet ei furi qui misericordiae voluntate furatur Quis hoc dixerit Sed horum duorum non ideo est quisquam bonus,

quia pejor est unus. Pejor est enim qui concupiSCendo quam qui miserando furatur sed si furtum Omne peCCatum eSt, ab Omni furto est abstinendum. Quis enim dicateSSe peccandum, etiamsi aliud sit damnabile, aliud veniale peCCatum Nunc autem quaerimus, si hoc aut illud quisque secerit, quis non peccabit, sive peccabit non quis graViUS luxiusve peccabit, nam et ipsa surta levius utique puniuntur lege, quam Stupra Sunt autem Utraque peCCata,

quamVis alia leviora, alia graviora ita ut levius habeatur furtum quod concupiscendo, quam stuprum quod Sub-Veniendo Committitur In suo quippe genere aliis ejusdem generis peccatis leviora fiunt, quae bono animo Videntur admittici cum tamen et ipsa alterius generis peccatis ipso suo genere levioribus inveniantur esse graviora GraViUSeSi enim avaritia, quam misericordia furtum facere; itemque stuprum gravius est luxuria, quam miSeriC0r-

Rom. VI, 3.

518쪽

490 ALGUSTINI T PISCOPI dia perpetrare : et tamen gravius S adulterare miseri-Corclia , quam furari avaritia. Neque nunc agitur quid sit levius Sive gravius, sed quae sint eCCata Vel non sint. Nemo enim dixeri debuisse peccari, ubi Constat esse peccatum sed debere dicimus, Si ita vel ita peccatum est, ignosci vel non ignosci. XX. Verum, quod satendum est ita humanos animos quaedam Compensativa peccata perturbant, Ut etiam putentur debere laudari, ac potius recte facta dicantur. Quis enim dubitet esse grande peccatum , Si pater filias suas prostituat ornicationibus impiorum Et tamen extitit causa qua hoc vir justus debere se facere existima

ret, quando Sodomitae nefario libidinis impetu hospiti bus ejus irruebant. Ait enim : si Sunt mihi duae filiae

quae non Cognoverunt Virum, pro tu Cain illas ad vos

D et utimini eis quomodo placuerit vobis tantum in viroso istos ne faciatis iniquum, propterea ilia intraVerunt D Sub tectum tignorum meorum i , Quid hic dicemus γ

0nne ita illud scelus n0d Sodomitae hospitibus illius

viri justi facere conabantur horremus, ut quidquid fieretne hoc fieret, arbitremur suisse saciendum movet etiam malit me persona acientis, quae merito justitiae liberabatura Sodomis in quoniam minus malum est Deminas quam

Viro perpeti stuprum, etiam hoc ad justitiam Justi illius pertinuisse dicatur: quod in iliabus hoc maluit fieri

quam in hospitibus suis non tantum id Olens animo Verum et offerens verbo, et si illi assensi suissent impleturus et facto. Sed si hanc peccatis aperuerimus Viam Ut Committamus minora ne alii majora committant lato limite, imo nullo limite, sed convulsis et remoti omni bus terminis insulito spatio cuncta intrabunt atque regnabunt. Quando enim fuerit definitum peccandum CSSU

519쪽

CONTRA NENDACIUM AD TONSENTIUM, TIB. I. I9l homini minus, ne alius peccet amplius, profecto et surtis nostris stupra CaVebuntur aliena, et inceSta stupris et si qua impietas visa fuerit etiam pejor incestis, incesta quoque acienda dicentur a nobis, si eo modo agi potuerint, ut illa impietas non committatur ab aliis : et in singulis quibusque generibus peCCatorum, et furta pro furiis, et stupra pro Stupris, et inCesta pro incestis, et sacrilegia pro sacrilegiis facienda putabuntur: nostra pro alienis, non Solum minora pro majoribus, veru metiam Si ad ipsa summa et pe8SSima Veniatur, pauciora pro pluribusu si se ita rerum verset incursus , ut aliter alii non se abstineant a peccatis, nisi minus aliquanto, sed tamen peccantibus nobis ita ut omnino ubi dixerit inimicus qui habuerit hujusmodi potestatem : Nisi tu scelera tu fueris, ego Celeratior ero, aut nisi tu hoc scelus seceris, ego talia plura saciam ; scelus nobis videamur ad mittere, si velimus ab scelere temperare. Hoc apere quid est, nisi desipere, vel potius insanire A me quippe iniquitate, non ab aliena, sive in me, si in alios per petrata, mihi est Cavenda daninatio. Anima enim quae peccaVerit, ipsa morietur . XXI. Si ergo peccare, ne gravius vel in nos Vel in quoslibet alii peccent, procul dubio non debemus Con siderandum est in eo quod fecit Loth, utrum exemplum sit quod imitari, an potius quod vitare debeamus. Magis enim videtur intuendum et notandum, Cum tam horrendum malum ex impietate flagitiosissima Sodomitarum suis impenderet hospitibus, quod cuperet depellere, De Valeret, si etiam Justi animum potuisse turbari, ut vellet facere quod non humani timoris nebulosa tempeStaS, Sed divini juris tranquilla serenitas, si consulatur a nobiS, faciendum non esse clamabit et jubebit potius ut sic

520쪽

h in

nostrasse Cata CaVeam HS ne ullorum prorsus alienorum peccatorum timore peccemus. Aliena quippe ille vir justus timendo peccata, qu aenis consentientes inquinare non p0ssulit, perturbatus n0n attemii Suum . quo voluit sub

dore filias libidinibus impiorum. Haec quando in Scripturis sanctis legimus, non ideo quia facta credimus etiam sacienda credamus ne Violem VS praecepta , dum paSSimSeCtamur exempla. An Vero quia juravit David se occisurum esse abali, et clementia Consideratiore non secit, pr terea illum imitandum esse dicemus, ut temere ju- Te in US DOS PSSe facturos . quod non esse faciendum postea videamus Sed sicut illum timor ut prostituere dias vel let, sic Stum ut temere juraret ira turbavit. Denique si de ambobus interrogando ut dicerent cur haec secerint fas nobis esset inquirere, posset ille respondere : Timor

tremor Venerunt Super me, et Contexerunt me tene

brae ' η posset etiam dicere iste Turbatus est prae ira D Culus meus ut non miraremur vel illum in timoris tenebris, Vel istum oculo turbato non vidisse quod Videndum fuit, ne facerent quod faciendum non fuit. XX l I. Et sancto quidem David ustius dici potuit quod nec irasci debuit quamvis ingrato et reddenti mala pro bonis; sed etsi ut homini ira subrepsit, non utiquelantum debuit praevalere, ut se acturum juraret, quod aut Sae 'tendo saceret, aut pejerando noti saceret illi autem inter libidinosas insanias Sodomitarum constituto qui auderet dicere , etiamsi tui hospites in tua domo, quo eos intrare humanitate violentissima compulisti, ab impudicis apprehensi et oppressi muliebria patiatitur

nihil timeas , nihil cures , non expaVeSCay, non horreS Ca , non Contremiscas quis haec vel illorum scelerato

rum s0cius hospiti pio dicere auderet Sed plane rectis