Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

501쪽

CONTRA NENDACILII AD TONSENTILII, at B. I sententiam protulit dicens Perdes omnes qui loquun-s tu mendacium D An quia non dictum est, Perdes omnes qui loquuntur omne mendacium , vel qui loquuntur quodcumque mendacium; ideo putandum est locum alicui relaxatum esse mendacio, ut scilicet sit aliquod mendacium, quod qui loquuntur, non eos Deus perdat Sed eos omnes perdat qui loquuntur injustum mendacium, non quodcumque mendacium, quia inVenitur et justum,

quod utique laudis debet esse, non criminis PII. Nonne cernis quantum adjuvet haec disputatio eos

ipsos, quos pro magna Venatione mendaciis nostris capere molimur Priscillianistarum est enim , sicut ipse monstrasti, Sta sententia : Cui Comprobandae adhibent testimonia de Scripturis, exhortantes suos ad mentiendum tanquam exemplis atriarcharum, Prophetarum Apostolorum, Angelorum non dubitantes addere etiam ipsum Dominum Christum, ne Se aliter arbitrantes Verac em suam ostendere salsitatem, nisi Veritatem dicant esse mendacem Redarguenda Sunt ista, non imitanda : nec in eo malo debemus Priscillianistarum esse participes, in quo caeteris haeretici ConVincuntur esse priores. Ipsi enim soli, vel certe maxime ipsi reperiuntur, ad occultandam suam quam putant Veritatem , dogmatigare mendacium :atque hoc tam magnum mahlam ideo justum existimare, quia dicunt in corde retinendum esse quod Verum est; ore autem ad alienos proferre falsum, nullum esse peccatum; et ho esse scriptum Qui loquitur veritatem in D corde suo iri , tanquam hoc satis sit ad justitiam, etiamsi loquatur quisque in ore mendacium, quando non proximus, sed alienus hoc audit. ropterea putant etiam apostolum autum, cum dixisset re Deponentes menda- cium, loquimini veritatem n Statim addidisse, uinus-

502쪽

B quisque cum proximo Suo, quia UmUS inVicem mem- brai sit videlicet cum eis qui nobis in societate veritatis proximi non Sunt neque, Ut ita di Cana, Commembres nostri sunt, loqui liceat oporteatque menda Cium. III. Quae sententia sanctos Martyre exhonorat, imo-Vero aufert Sancta omnino martVria. Iustius enim sa-

pientiusque facerent, Secundum istos, Si persecutoribus suis non se confiterentur SSe Christianos, De eos sua consessione facerent homicidas sed potius mentiendo et negando quod erant, et ipSi Salvum haberent carnis commodum cordisque propositum, et illos Conceptum animo scelus implere non sinerent. Non enim proximi eorum erant in fide Christiana, ut cum eis deberent loqui veritatem in ore suo, quam loquebantur in corde suo; sed

ipsius veritatis insuper inimici. Si enim Iehu , quem sibi

inter caeteros ad exeni plum mentiendi prudenter videntur intueri, servum Baalis Se esse mentitus St, ut Servos ejus occideret quanto justius Secundum Storum perversitatem, tempore perse Cutioni SerVos daemonum e mentirentur servi Christi, ne servi daemonum servos occiderent Christi; et sacrificarent idolis ne interficerentur homines, si sacrificavit ille Baal ut interficeret homines λQuid enim eis obesset, secundum egregiam OCtrinam mendaciloquorum, si diaboli cultum mentirentur in Orpore quando Dei Cultus servabatur in corde Sed non sic intellexerunt Apostolum Mart res Veri, Martyres San Cti. Viderunt quippe tenueruntque quod scriptum est: si Cordeo creditur ad justitiam, ore consessio sit ad salutem Det

In ore eorum non est inventum mendacium si a Sic

irreprehensibiles abierunt, ubi tentari a mendacibus ulterius non cavebunt; quia mendaces amplius in suis coelestibus coetibus vel alienos vel proximos non habe-

503쪽

cONTRA NENDACIUM ID COXAENTIUM. Lip. I. D5bunt. Illum vero Iehu mendacio impio et sacrificio sacrilego occidendos impios et sacrilegos inclitirentem non imitarentur, nec si de illo qualis fuisset adem Scriptura

tacuisset. Cum ero Criptum sit, eum reCtum Cor non

habuisse cum Deo : quid ei prosuit: quod pro nonnulla obedientia quam de domo Achab omnino delenda, pro cupiditate suae dominationis exhibuit, aliquantam merCedem transitoriam regni temporalis accepit Ad sententiam potius veridicam Martyrum defendendam te, frater,eXhortor, Ut sis adVersus mendaces, non mendacii DCtor, sed veritatis assertor. Nam diligentius, obseCro, attende

quod dico, ut invenias quam sit cavendum, quod Zelo quidem laudabili adversus impios, ut possint Comprehendi et corrigi vel vitari, sed tamen incautius docendum

putatur.

IV. Mendaciorum genera multa Sunt quae quidem omnia universaliter odisse debemus. Nullum est enim mendacium, quod non sit contrarium veritati. Nam sicut lux et tetiebrae, pietas et impietas, justitia et iniquitas, peCCatiam et recte factum, sanitas et imbecillitas, vita et mors, ita inter se sunt veritas mendaciumque Contraria. Unde quanto amamus istam, tanto illud odisse debemus. Verumtamen sunt quaedam mendacia, quae credere nihil sit quamvis etiam tali mentiendi genere fallere voluisse, mentienti sit noxium, non credenti Tanquam si

frater ille servus Dei Fronto in iis quae tibi indicavit, quod

absit, aliqua mentiretur sibi nocuisset prosecto, non tibi, quamvis tu omnia credidisses sine tua iniquitate narranti. Quoniam sive illa ita gesta sint, sive non ita non habent tamen aliquid, quod si quis crediderit ita esse gestum, etiam si non ita sit gestum, regula veritatis et doctrina salutis aeternae judicetur esse culpandus. Si autem hoc

504쪽

quisque mentiatur, quod si quis Crediderit adversus doctrinam Christi haerelicus erit: tanto est OCentior mentiens quanto miserior Credens. Vide ergo quale sit, si

adversus doctrinam Christi mentiti fuerimus quod quisquis crediderit interibit, ut inimicos ejusdem doctrinae

capiamus, quos ad Veritatem dum nos ab ea recedimus, adducamus, imoVero Cum mendaCe mentiendo Capimus,

mendacia priora doceamus. Aliud est enim quod dicunt quando mentiuntur, aliud quando falluntur. Nam cumba resim suam docent, ea dicunt in quibus falluntur: quando autem se dicunt Sentire quod non sentiunt, vel non sentire quod sentiunt, ea dicunt in quibus mentiuntur. Quod eis quisquis credit . etsi eos non invenit, ipse non perit. A regula quippe Catholica non recedit, qui haerelicum Catholica dogmata mendaciter profitentem, catholicum credit a per lio non est ei perniciosum; quia in hominis mente de qua latente non potest judicare, non in Dei fallitur fide quam debet insitam custodire. Porro autem quando haeresim Suam docent, quisquis eis crediderit putando Veritatem, erit partiCepS, ut erroris, ita et damnationis illorum. Sic sit ut cum illi sua nefaria dogmata fabulantur, in quibus mortifer errore saliun

tur tunc quisqui Crediderit pereat nos autem quando catholica dogmata praedicamus, in quibus rectam fidem tenemus, tun Si Crediderit, inVeniatur quicumque perierat. Quando vero Cum in Priscilliani Stae, ut sua venena

trum eis credit, etiam illis latentibus, ipse catholicus

perSeVerat : DOS Contra, ut ad eorum perveniamus indaginem, si Priscillianistas nos esse mentimur; quia eorum tanquam nostra Sumus dogmata laudaturi, quisquis ea crediderit, aut confirmabitur apud eos aut transferetur

ad eos interim statim : quid autem hora superventura

505쪽

CONTRA MENDACIUM ID MONSENTIEM, LIB. I. D 7 pariat, utrum inde postea liberentur vera dicentibus nobis, qui decepti sunt fallentibus nobis; et utrum audire velint docentem , quem sic experti Sunt mentientem, quis noverit certum quis hoc esse ignoret incertum Ex quo colligitur, perniciosius, aut ut mitius loquar, peri culosius mentiri catholicos ut haereticos Capiant, quam mentiuntur haeretici ut catholicos lateant. Quoniam quisquis credit catholicis mentiendo tentantibus, aut ellici

tur, aut Confirmatur haereticus inuisquis autem credit haereticis mentiendo sese occultantibus, non desinit esse

catholicus. Quod ut fiat planius, aliqua exempli gratia

ΡroponamVS et ex eis potissimum Scriptis, quae mihi legenda misisti. V. Ecce constituamus ante oculos callidum exploratorem accedere ad eum quem Priscillianistam esse praesenserit; et Dictini episcopi io , vel cogniti vitam , vel

incogniti famam laudare mendaciter Dest hoc tolerabilius adhuc, quia ille putatur fuisse catholicus , atque ex illo errore correctus Deinde Priscillianum hoc enim sequitur in arte mentiendi Venerabiliter Commemoraturus est, hominem impium et detestabilem, et pro suis nesariis sceleribus criminibusque damnatum. In qua ejus Venerabili commemoratione, si sorte ille, cui retia tenduntur hujusmodi sirinus Priscillianista non fuerat, hac ejus

praedicatione firmabitur. Cum autem ad aetera explorantis sermo proceSSerit, et dicenti misereri Se eorum, quos tantis errorum tenebri tenebrarum auctor involverit ut honorem animae Sual et Claritatem divinae prosapiae

non agnoscant. Tum deinde Dictinii librum, cujus nomen est Libra, eo quod pertractatis duodecim quaestionibus velut unciis explicatur lautis extulerit laudibus, ut talem Libram, qua horrendae blasphemiae continen-lire, multis librarum auri millibus pretiosioren esse teg-

506쪽

tetur. Nempe haec Stutia mentientis, animam credentis interficit, aut jam interfectam in aciem morte deni ergit,

ac deprimit. Sed, inquies, postea liberabitur. uid si

non fiat, sive aliquo interveniente impedimento ne coepta compleantur, Sive ObStinatione menti haereticae rursus eadem negantis , etiamsi aliqua jam coeperat confiteri P praesertim quia Si Cognoverit Se ab alien 1 utSSe tentatum, eo ipso audacius illa quae Sentit, Studebit CCultare mendacio quando id inculpate fieri multo certius didicerit, etiam exemplo ipsius sui tentatoris tuo quippe in homine qui veritatem tegendam putat SSe mentiendo, qua tandem fronte culpabimus , et damnare audebimus

quod d0cemus PVl. Remanet igitur, ut quod seritiunt Priscillianistae

secundum haeresis Suae nefariain falsitatem, de Deo, de anima, de Corpore, et de Caeteris rebuS , non dubitemus veraci pietate damnareri quod autem Sentiunt, ut Veritas occultetur esse mentiendum sit nobis et illis, quod absit,

dogma commune. O tam magnum malum St, Ut etiamsi conatus hi noster, quo eo per mendICium Capere cupimus et mutare, ita proSperetur, Ut eo Capia-mUS atque mutem VS, nullis lucris Compensentur haec

damna, quibus et nos cuni ipsis pro illorum Correctione depravamur. Per hoc namque mendacium et nos erimus ex ea parte perverSi et illi semi-correctici quandoqui dem istud, quod putant esse pro Veritate mentiendum, non in eis corrigimus quia dein nos didicimus et docemuS, et fieri oportere praecipimus, ut ad eos emendan dos pervenire OSSimus. Quos auten non emendamus, quibus mendum, quo verum tegendum XiStimant, non auserimus; sed nos potius immendatitur, cum per tale mendum eo quaerimus nec invenimus quemadmodum ei conVersis Credere valeamus , quibus perversis mentiu

507쪽

CONTRA NENDACIUM AED CONSENTIUM. LIB. I 479 Sumus ne sorte quod ut caperentur Sunt passi, faciant capti; non Solum quia saCere ConSUeVerunt, sed quia et in nobis ad quos veniunt, hoc inveniunt.

VII. Et quod est miserabilius etiam ipsi jam quasi

uostri essecti, quemadmodum nobis Credant, reperire non possunt. Si enim Suspicentur, etiam ipsa catholica dogmata nos mendaciter loqui, ut nescio quid aliud occultemus quod Verum putamus Certe talia suspicanti dicturus es : o tunc ideo seci, ut caperem te sed quid resp0udebis dicenti inde igitur scio, utrum etiamnunc id sacias, ne capiaris a me An Vero Cuiquam persuaderi potest, hominem non mentiri ne capiatur, qui mentitur ut capiat vides-ne quo tendat hoc malum ut scilicet non solum nos illis, ipsique nobis , sed omnis frater omni fratri non immerito Videatur SS SUSpeCtUS. Atque ita dum per mendacium tenditur ut doceatur fides, id agitur potius ut nulli habenda sit fides. Si enim et contra Deum loquimur, Cum mentimur, quid tantum mali poterit in ullo mendacio reperiri, quod tanquam scelestissimum omni modo devitare debeamus λVlli. Sed nunc adverte quam tolerabilius Priscillianistae in nostra Comparatione mentiantur , quando Se sallaciter loqui sciunt, quos nostro mendacio liberandos putamus ab eis falsis, in quibus errando falluntur. Priscillianista dicit quod anima sit pars Dei, et ejuSdem cujus est ille naturpe atque substantiae. Magna haec est et detestanda blasphemia Sequitur enim , ut Dei natura captivetur, decipiatur, fallatur, Conturbetur atque tur-petur, damnetur atque crucietur. At si hoc et ille dicit, qui de tanto malo liberare cupit hominem per mendacium, videamus quid intersit uter utrumque blasphemum Plurimum, inquis : nam hoc riscillianista dicit ita etiam credensa catholicus autem non ita credens i

508쪽

quamvis ita loquens. Ille ergo blasphemat nesciens, iste

autem sciens ille Contra Cientiam , Ste Contra conscientiam : ille habet caecitatem salsa sentiendi, sed in eis habet saltem voluntatem vera dicendi; iste latens videt vera, et volens loquitur salsa Sed ille, inquies, hoe docet, ut erroris sui saciat furorisque participes : iste autem hoc dicit, ut ab illo errore ac furore liberet homines. Jam quidem Supra Stendi quantum et hoc noceat, quod creditur profuturum Verum interim si appendamus in his duobus mala praesentia quoniam bona futura quae catholicus de corrigendo haeretico inquirit incerta sunt) qui peccat graVius, utrum qui h0minem decipit nesciens, an qui Deum blasphemat sciens Profecto quid

sit ejus intelligit, qui homini Deum s0llicita pietate

praeponit. Huc accedit, quia si blasphemandus est Deus, ut ad eum laudandum homines adducamus procul dubio non solum ad laudandum, Verumetiam ad blasphemandum Deum, exemplo et doctrina nostra homines invitamus quoniam quos ad Dei laudes per Dei blasphemias molimur adducere, Utique Si adduxerimus non solum laudare discent, Verum etiam blasphemare Haec illis beneficia conserimus quo mon ignorantes sed scienter blasphemando ab haereticis liberamus. Et cum Apostolus homines tradiderit etiam ipsi Sataniae, ut discerent non blasphemare : 0S Conamur homines eruere Satanae, ut discant non per ignorantiam , Sed Per scientiam blasphemare nobisque ipsis magistris eoium ioctam magnum importamus exilium , ut propter uerelicos capiendos prius elliciamur, quod certum est, Dei blasphematoreS, quo possim VS r0pter eos, quod incertum est liberinidos , veritatis ju ESSE doctores. IX. Cum igitur blaspite mare Deum doceamus nos

509쪽

CONTRA MENDACIUM ID TONSENTIUM. LIB. I. 48itros, ut eos riscillianiStae Credant suos; videamus quid mali dicant ipsi, quando propterea mentiuntur, ut OS nostros esse credam HS AnathematiZant Priscillianum . et ad nostrum arbitrium detestantur dicunt animam creaturam Dei esse, non partem XeCrantur Priscillianista rum salsa martyri catholicos episcopos , a quiluis illa haeresi nudata , OppUgnata , I OStrata St, magnis esse runt laudibus, et caetera hujusmodi. Ecce ipsi vera di-Cunt quando mentiuntur, non quo Simul possit ioc ipsum Verum esse quod mendacium est; sed in alio quando mentiuntur, in alio Vera dicunt quando enim nostros Seosse mentiuntur, de fide catholica vera dicunt. Ac per hoc ipsi, ne Priscillianistae inveniantur, loquuntur mendaciter Vera : OS autem , Ut eo inVeniamus, non solum

mendaciter loquimur, ut ad illos pertinere credamur sed etiam salsa loquimur, quae ad illorum errorem pertinere cognovimus. Itaque illi quando nostri putari volunt. et salsum est ex parte, et Verum est e parte quod dicunt;

salsum est enim OS DOStro eSSe, Verum S autem uni mam partem Dei non esse : OS Vero quando ad eos pertinere putari volumus, falsum est utrumque quod dici mus, et Priscillianistas nos esse , et animam partem Dei esse. Illi itaque Deum laudant, non blasphemant quando se occultant et quando Se non OCCullant, sed Sua proserunt, blasphemare se nesciunt. Ideo si ad fidem cath0licam Convertantur, ConSolantur emetipSOS quia possunt dicere quod Apostolus, qui Cum inter caetera dixisset Prius sui blasphemus misericordiam, inquit, D consecutus Sum, quia ignoran scCi . n os contra, ut se nobis aperiant, Si hoc quasi ustum mendacium sal lendis eis capiendisque proserimus, prosecto et ad blas phematores Priscillianistas pertinere nos dicimus, et ut

CXXXIII. i

510쪽

nobis credant, Sine excusatione ign0ranti, blasphemamus. Neque enim Catholicus, qui blasphemando vult lipereticus credi potest dicere Ignorans seci. X. Semper frater, in talibus CauSi Cum timore re colendum est uicumque me negaVerit Coram homi- ω nibus, negabo eum Coram Patre me qui in Coelis esti is, An vero Christum coram hominibu non negat qui eum coram Priscillianistis negat, ut eos latentes blasphemo mendacio nudet et capiat Qui autem dubitat, obsecro te, negari Christum, Cum Sicuti est Verit ita non esse dicitur; et sicut eum riscillianista credit ita esse dicitur.

XI. Sed occultos lupos inquies, indutos pellibus

ovium et domini Cum gregem latenter graViterque vastantes, aliter invenire non p0SSumVS inde ergo innotuerunt riscillianistae, prius quam hujus mendacii fuisset excogitata venatio unde ad ipsiu auctori illorum prosecto astutioris, et ideo tectioris, Cubile perventum est y unde tot tantique manifestati atque damnati et caeteri innumerabiles partim correcti, artim et ut Correcti, et in Ecclesiam miserantem Collecti Sunc Multas enim vias dat Dominus, quando mi Seretur , quibUS ad eorum perveniatur indaginem quarum duae Sunt aliis eliciores, ut vel ab eis quos seducere Voluerunt: aut ab eis quos jam seduxerant resipisCentibu Con VerSi Sque mon Strentur. Quod facilius sit, si ne sarius eorum Crror, non mendacibus captationibus, sed veracibus disputationibus evertatur. Uuibus conscribendis Operam te oportet ini- pendere, quoniam Dominus OnaVit Ut possis quae scripta salubria quibus eorum perversitas insana destruitur, Una magi magisque innotuerint et a cath0scis

vel antistitibus qui loquuntur in populis, is a quibusque studiosis et Dei plenis fuerint usque suaque illii sa;