Scotus academicus : seu Universa doctoris subtilis theologica dogmata

51쪽

DU EXISTENTIA ET NECESSITATE GRATI E 45XVII. PROPOSITIO. -nio in Dei olo iam facite et dico vobis non resistere malo: Sunt simpliciter ut praecepta accipienda. - CenSura: vi HS propo- Sitioni poSteri0 parS, ut neet, Si haeretiea. XVIII. PROPOSITIO. Omne opus bonum Si meritorium Vitae aeternae quod si aliquod remuneraretur temporaliter tantum, non dignum Vita aeterna, illud malum St, quia nullum Simpii bonum meritorium uiri Vitae peternae. Cens ara hae tot propOSiti repugnat nerae Seripturae. Aliae sunt etiam hoc seculo celebre editae CenSurae, tum a Summis Pontificibus, tum a stera aeuitate PariSi enSi Super alii propositionibus ad divinam gratiam poetantibu quae quoniam omnium a Dibus foruntur, ae eundidatorum etiam Theologorum praecordiis, et memoriae tonaeiter inliserent, ideire ea hie Ritexenda esse non censu

DISPUTATIO PRIMA.DE EXISTENTIA ET NECESSITATE GRATI E.

GR TIM existentiam innumera praedicant eripiturarum oraeula quae passim teStantur existere benefletum diVinitu homini coneessum in ordino ad elieienda per meritoria, quibu moriam aeternum OSSit promereri. Sie. Sal. 3. Gratiam, et gloriiam dabit Dominus Joan. 1. De plenitudine ejus ChriSti nos omne accepimus et stratiam pro gratia, etc. hoe St, moriam aeternam nobi repromiSSam habemus pro bono usu gratiae a Christo illius fonte in no SeaturientiS, et Xundantis Ephos 2. Graim astati estis per sidem, et hoc non eae vobis, Dei enim donum est. Et ap. 4. Unicuique autem Destrum data est oratira securicium mensuram donatiouis Christi 1 ad Tim. 4. Noli ne gligere gratiam quo in te est, quin data 8 tibi per impositiqnem manuum mearum. E quibuS, aliiSque Similibus Dei prope innumeris, patet gratiam reVera SSe aliquid reale, Verumque habere existentiam in rerum natura, eamque distingui ab ipsa hominis Substantia, omnibusque illius boni naturalibus, ei usmodi Sunt potentiae, Sive aeultates, accidentia, et operatione naturaleS. - Eamdem Meritatem comprobant ineumonte Concilia, atque unanimi S S. Patrum ConSen SUS, apud quos nihil requentiu Occurrit, quam erebra mentio et aSSertio gratiae caelestis, Seu uuXilii diVinitu inditi, quo mortalis homo retus, erumpere possit in perutioneS, et actu imbecillis ae infirmantis navim Suae ire longe XeedenteS, ut constat non solum se dictis in Proesudiis, sed etiam usius constabit in hujus raelatu deeursu. Id ipsum satis aperte comprobat etiam ratio Theoloui a petenda tum ex parte Dei, tum e parte ipSiu homini S. Eae parte quidem Dei, ma-Ximo vero ex ejus immutabilitate eum enim certum Sit Deum hominom interdum diligere, interdum ero odi habere, quod utique necidere non potest, niSi aliqua mutati contingat, aut in pSO homino qui diligitur, aut in oluntate Dei ipsum hominem diligentis: Desertissit num est nullam apud Deum SSe tran Smutationem, nee ieiSSitudinis obumbrationem, Sicut dieitur aeobi 3 neeesse est igitur mutationem illam repetendam esS e parte ipsius hominis ita nimirum . ut eum singulari dilectione Dotirpe Venitur, peculiare quoddam bonum

52쪽

46 DE EXISTENTIA AET NECESSITATE GRATI E. in se haberet, per quod imi maliter Vadat objectum et Seopus istius

amoris divini, et quo polietur, dum Stila amori ampliu non est objectum, sed potius odii. Porro HuS modi donum Singulare Dei benevolentiam, o dileetionem terminanS illud ipSum est, quod gratiam appellamus. Eae parte ero Imminis eum enim Deus ex sapienti et ianv rerum administration et Ordinatione hominem Divinitatis en pndem ad Sui ipsius ruitionem seternam deStina erit; quae eum longe naturalem illius Spiritum ne ingenita Vire excedat, neeeSSum fuit, ut divinum aliquod a naturam omnino Superati inderetur nuxilium, quo opitulante ea praeStare 90SSet quae ad HUSmodi finis asseeutionem eondueerent. Enimvero Si Deu titulo ereationi omnibus rebus a Soponditis media noeeSSnria SubminiStrat, quibus pertingant finem, ad quom o sapienti Sua diSPOSitione deStinantur lio enim pSo, quo Deus illa erea 'it tenetur eiS ut Par St, proVidere; nam, Ut Optime

cloeo S. Ambrosius lib. 1. Olyc. cap. 19. Qui sperator misit operis sui curam, aut quis deserit, quod ipse condericlum putavit Non fecisse

utillia est injuria Hori curare, quod feceris, summa es inclementia non minori ei te liberalitate ae eongruitate debet Deus es homini proebere subsidia, quibu sinem Supernaturalem, ad quem destiuntur. comparare Valeat quamquam illiu RuXilii Subministratio ex summa illius liberalitat ac pura munificentia et miserieordia pondeat unde omeneior argument non poteSt probari gratiae exiStentia, quam X summa illius necessitate, quae maXime illam eXiStere deelarat, et con-

Porro hoe in limine ObServandum eSt duobu inodis, generatim loquendo, OSSe aliquid dici neceSSarium, nimirum per se et absolute, vel relati e et in or line ad aliquem sinem. Prior Sensu Solus Deus HS en neceSSarium a Subinde te grati non eS dieend noeessaria; posteriori vero multa sunt et leuntur neeeSSaria per Ordinem ad aliquos fines, qui Sine illi non OSSunt omnino, Vel certe non ita om- modo possunt obtineri. Nursus, HuS modi neceSSita relatiVn, quae repetitur ex ordine redinem, potest duplex distingui alia quidem simplex, in qua Simpliciter fini obtineri non poteSt quo Sensu navis ne ossaria est o Gallia trajectur in Angliam alia vero se undum quid, et ad melius esse, quae magi proprie dieitur utilita quo Sensu equi1 dieitur negeSSariu profeetur Romam, ei nimirum, qui poSSotire Ped N. Certum est autem gratiam SSO DeeeSSariam Secundum quid. Si Veutilem homini ad onseeutionem sinis ultimi; nam ad minus aliquam 1acilitatem eonfori, si Deu eam largiri Voluerit ad OnSequendum finem ultimum idquo de certum est, ut ejusmodi neeeSSitatem admiserit Pelagius, leuti conStat ex dietis in primo columine, ubi aetum os de re'res Pelagiana Conti OVersia igitur superest de neceSsitate Ν lici reSpeetu finis, utrum nempe ad nSSequendum finem ultimum Sulutis aeternae, simpliciter necessaria Sit homini gratia quo tantum SenSu proeSens Ontro ei Sia disceptatur a Theolygis. Cum nutem homo dumta Xat per operatione morale Husmodi finem Supernaturalem OSSit SSequi, inde fit, ut necessitas gratis in ordine nil ejusmodi sinis ultimi con Seeutionem eadem Sit eum HuSdem gratiaen 'eossitate ad Xereonda bona perii, quibus illum linein poSSit pro-

53쪽

DU NECESSITATE GRATI E AD VERUM COGNOSCENDUM u

mereri, et emenda mala, quibu eum in aeteritum deperderet. Hine fit quod eum omni operati homini per intellectum et Voluntatem ordinetur et dirigatur, Vel in Verum Ognoseondum Vel in bonum Prosequendum Vel tandem in malum fugiendum et aVersandum inde movetur dissiculta S, an et qualitur ad triplicem hane homini operationem gratia Videatur esse ne deSSaria. Quo ei rea tripli dem in Articulum priPSens Disputatio distribuetur: Quorum Primus gratis neeeSSitatem ad Verum cogn0Seendum Secundus, ad bonum 1aetendum Tertius, ad malum lugiendum Xplicabis.

ARTICULUS VRDII S.

DE NECESSITATE GRATI E AD VERUM COGNOSCEND I.

TRITUM et Vulgare est apud Theologo quintuplicem distingui posse hominis Statum de quibu dubium esset, an gratia ore ei ne-

irin ad verum quodlibi t insequendum et SSequendum. PrimuS dicitur niaturo purce in quo homo, ne per gratiam ad finem naturae Vires Xe dentem promo Vetur ne per liquod Oeentum nut Vitium

conVenienti naturali fine reVOeatur. Sed sub his viribus et dotibus ingenitis relinquitur nullisque aliis defeetibia Subjae et quam iis qui ex corpori et animae eonStitutione naturaliter Oriuntur, quales sunt mortalitaS. Infirmita S, ignorantia, et parti inferiori adversu Superiorem rebellio. - Statu noturo inteoro dieitur ille, qui cise tornaturale omne perfectione S. ineludit Specialem neem internam. Superiorem inter homini partem et inferiorem Videli det perseetam Suhj0etionsem appetitus Sensiti Vi Sub rationali ita ut appetitu senSitivusne praeVeniat imperium Voluntatis, ne ei repugnaret. Sed ad ejus

nem quod utique eum sit. O in patitur quamdam aegritudinem et diminutionem in Viribus suis, hoc modo distraetis, atque in contraria tendentibus ideire dum utraque par eone Ordat dieitur habere quamdam moralem integritatem, per illam potentiarum Suarum One ordiam. viribus nempe unitis, et tu idem OnSpirantibu quo fit ut par rationalis vegetior it ad bene operundum, eonformiterque rectae rationi Vivendum. - Tertius Statu eS Haturin innocentis seu justitiae originalis, qui praeter naturalem homini perseetionem et integritatem. plura compleetitur beneficia gratuit ad corpus et animam poetant in nempe morti S. et morbi arentiam, gratiae nne tisi eunti et Supernn-tural in Virtutum in1USionem, neenon et ollationem eorum omnium caelestium charismatum, quibus Protoparentes in ipsa Sua formatione

donati fuerunt. - uuartus est ues rue illa se ille et in te itate et justitia Originali, quam acceperat in Adam ad Omne ipsius

manum deriVantur, Sit profluVium et terna nihilominus praecellentem hominis dotem demonStrat, libertatem nempe, qua Suae 9Sius fortunae arbitrariuS, honorariuSque Sali S. O lietor in quam maluerit partem, et sortem manu dederit. - Quintus tandem Statu si maturae, er

54쪽

48 DE NECESSITATE GRATIAE AD VERUM COGNOSCENDUM.

Christi Domini gratiam resti me ac reparaste. Hi autem dumtaxat moVotur quoestio de Statu naturae a Spe num idolieo gratia nobis sit uecessaria n Verum detegendum. Cum autem Verum Sit tripleX. aliud quidem naturale, et poeulatiVum aliud Vero moriale et praetieum aliud denique Supernaturale, et diVinum resolVendum erit

tribus in sequentibus QuaestionibuS, an et qualiter gratia desideretur ad illius veri notitium.

QILESTIO PRIMA.

AN POSSIT HOMO IN STATU NATUR E LAPS E ABSQUE SPECIALI DIVINAE GRATI E AUXILIO, OMNES VERITATES A TURALES SPECULATIVAS COGNOSCERE.

NOTANDUM 1. Omine ratia , 0 hie Olum intelligore gratiamnetualem et auXiliantem, non ero habitualem et anetificantem; quippe eertum S gratiam habitualem ad Veritate naturale cogno- Seenda non SSe noeeSSarianari plurimi namque infideles set Gentiles Philosophi a gratia destituti, ut Plato, OerateS, Aristoteles, multas veritate etiam ad Deum SpectanteS, puta H HS Xi Stentiam, Veritatem, alia tu illius attributa X reaturi agnOVerunt. Quapropter . Augustinus eum libro primo O loquiorum, eap. . diXiSSet Deus qui nonnisi Mucios erum scire voluisti, hane ASSortionem rei oeavit libro . Let a festionum, hi Verbi Nesponderi enim potest, inquit, multos fies in usu mundos mulis scire. Solum igitur movetur disti euitas do gratia actuali, Seu peratiVn, quae hominem reddit ab intrinseco potentem n aliquo aetHS XereendOS, HOS Oliu naturae viribus eli

NOTANDIM 2. Veritatem aliquam diei naturalem tripli ei e capite: nimirum vel ex arte lumini et medii, quo eognoscitur tantum Voldumtaxat X parte objeeti et rei quae OgnOSeitur Vel e parte rei et luminis simul. EX parte quidem luminis tantum : Si Dei Xi Stentia. et illius divina attributa, eo sint ordini diVini, ae proinde prio ternaturali S tamen OgnoSeuntur per lumen naturale nam inquit Apostolus ad Roman. 1. In Disibilia ipsius a creatura mundi per ea quoetici ta sunt intellecta Ous iciuntur sempiterna quoque sus Dirtus et ivinitas. Ex parte objecti tantum, quod nimirum e Se est ordinis et entitati naturalis, Sed per medium liquod naturale et sensibile non O te St OgnOSei, neque ex rebus Sensibilibus Sumeiento deduci. Tales Sunt liberae ordium cogitationeS, quamdiu non manifestantur OX tortu per VOCOS, aut nutuS, aut alia Signa Terti denique e parto objecti et medii simul quali Sunt ea Omnia quae non Solum Sunt ordinis et sentitatis naturalis, sed praeterea ui pediem SenSibus ingerunt Siequo mediante eognitione SensitiVa pereipi possunt ab intelloetu eujusmodi Sunt omnia lomenta, necnon et Orpora multa, qui nostri oeuli Obversantur. De hujusmodi autem tripliei oritato PraeSenS OVetur quaeStio, utrum LSquo poetali gratiae actualis b0nesei nobis possit innotescor X TANDUM 3. Omnem Veritntem naturalem distribui. Vel in poculativam, vel praeticam Speculativo est, in imus Sola cogniti Onoeoti sui Sei intelloetus, puta coelum ne Orruptibilo torram Se

55쪽

DU NECESSI TATE GRATI E AD VERUM COGNOSCENDUM 49

immobilem. te. - ero e Is praeter intello Onem etiaria ordinatur et eo Otat aliquid taetendum vel omittendum respective ad asseeutionern finis. Porro hae in pra eriti ione dun iturus est Serin de Verit viativa in Sequenti vero movebitur eontrove in de veritate praetiea utrum videlieet ad illius notitiam assequendaria op liquo peetali gratia, auxilio. Maee autem utraque Verita Sumi potefit vel di tributive vel ur eurii aeeipitur tota collectio omniiUP prorSu veritarum naruralium. Sive eum omnes Harim laeeipiuntur: item quarido una aut plure ea mi SuI1luntur ΘΟ im et Sine aliis. Quemadmodum initia inliquis labens rutilem denarium. potest illum omnibus pauperibu distributive erogare quia nulluSeu non possit illum tribuere non poteS autern uni dare omnit, simul eoli dive ita ut Singuli denarimi integrum Recipiant: Si quaeri t. an P Simu Pr, hac mortali ita omne Veritate matulabSque gratiae bene ei e gnoseere distributive ita quod ulla tuae naruraliter non OSSi inno Ver Omne col-n . - ire quod triplex potissimurra Auetorum Sententia : Prima Si Henriet quarti aeter et refellit Do-

titiam eriam ullius veritatis narur elati illustratione E. Quam utique Sententiam ex parte videtur inSinum rueZ disp. r . . ubi d et notitiam eviusque Veritati naturali moventi Myeetum ad reet vivendii non SSe haberi Sine ad Afri intiae Per ChriStum quae vero ad virtutem non quidem haberi Sine ulla gratia Christi non tamen in aliquo auxilio gratiae mei. rurim est qui doeent intelleetum homini dapsi, evin Olo Oneu u generali Dei omne Verum narurale S eulabile deprehendere non Solum divi Sim. Sed et Onjunecim. Pire videt ar Durandus iura di Tertia seri Theologorum utriuSque Seholae. Angeli Sub ilis. Trinanti hominem da- quidem eo OMeroe virint' nazarales divisim abfique beneficio et Subsidio. non ver eoni ecim. Quapro

tior Sententia apud TheologProbaturque plurimis Scripturae textibus quibus OnStat homineSSolum re ulli reatarum. Sed etiam Dei. I auci adminiStratori naturae certam notitiali habere Sapientiae 13. I

de Deo eo ose multa naruraliter eum it Deus enim euim cra mundi Per ea quin facta sunt f H quoque et Di FRA est. Om VIII.

56쪽

50 DE NECESSlTATE GRATIAE AD VERUM COGNOSCENDUM. usatiles neni pomontiles Philosophi, do quibus ibi Semno est quia

cum cooriosisserit Deum, usu sicut Deum olor caverun Quibus Apostolus duo maxime Signifieat primuin quiden aliquid esse in Deo ita con Spicuum, ut Vel PS Sol lumine naturali agnoSei possit, quod ideli o appellat uotum Dei alioquin entin ertuni est in De nihil esse tam abStruSum, tamque humauis ientibia imperViunt, quod per gratiam Ot speetalem re elationem non poSSit apprehendi: Si enim personarum TrinitaS, et aequalita in unitate SSentiae, quae naturaliter latet, per revelationem et gratis ira patet et innoteseit Significat praeterea his Verbis Per ea, quo facta Sunt intellecta conspiciuntur, Gentiles lillosopho per naturalem diSeurSum X ereaturiS, tamquam X divinis offoetibus aliquam Dei notitiam utSSe Sseeutos, et quidem tantam, ut ideire fuerint ineXeuSabileS, quod eum Deum cogno-ViSSent, non Sicut Deum glorificaverunt. - Nec obest, quod ibidem dieat Apostolus Deus enim illis manifestavit intelligit enim, mani-1estasse non Speciali re elationi aut gratiae SubSidio, Sed per creatura a Se Onditas, ut Signifieant Sequentia Verba, per ea, qtici facies sunt in te lecta conspiciuntur. Hie reVOeanda Sunt, quae diXimu in priori volumine ad demonstrandum Dei notitiam naturali lumine nobis

esse inSitam.

Prohatur insupor me assertio auetoritate S. Patrum, AuguStini, libro De spiritu, et littera, eap. 12. ubi OS, de quibus loquitur Apo- Stolus Roma u. 1. Qui veritatem Dei in injustitia etinent, dieit, per invisibilia creaturo pervenisse ad intelligentiam invisibilis Creatoris. Et paulo poSt eos appellat coonitore Creatoris Der creaturam. Plui QSHuSdem auetoritate ex Oetore Subjietemus infra. Ipsi Subseribit fidelissimus jus diseipulus S. Prosper lib. Contra Collatorem, cap. 22.

ubi Cassianum affirmantem poSSe nos naturalem notitiam ad Salutem reparari, Si carpit Quic ad renovationem misero Letustatis idoneam Hesinit, λή varicatricis scientio Huditatem Quasi ista scientia, vel aeris furo opibus residua, De ex malis reo trino eruditione quoesita, possit sui perceptione proestiare, ut quod faciendum noverimus, fiam facere diliges mus. Quibus Verbis fatetur in nobis SupereSSe quam dum Selentiam, et ertam Veritati deprehensionem ex reliquiis naturae a Deo conditae. Prodat etiam hanc oritatem Subtilis Doctor in 1. diSt. 3. q. . contra eademicoS, et Henrieum, qui contendebant, nullam a nobis comparari OSSe naturae tribu eertum cognitionem : primo quidem

ex Aristotele . Metaph. Prima principia sunt omnibus nota, sicut anu in domo, quia janua nominem latet, leo interiora domus I terent, inquit Doetorri unde te arguit quod OnVenit omnibu allevius Speciei, equitur naturam poeificam igitur eum quisque habeat ei titudinem infallibilem de principiis primis, et insuper euilibet Sit naturaliter videns forma syllogismi perfecti, Sicut patet ex ejus delinitione; uinique Seientia eone luSionis non dependeat nisi ex evidentia principiorum, et X videnti Syllogi Sties illationi ; OnSequenS St, quod euilibet naturalitur se ita potest SSe us eumque conetuSi demonStrabili ex praemiSSi per Se notiS. - Secundo, eum Henrieu ma-Xime Suam tuentur Sententiam in toritate Sancti AuguStini, probat Doetor eumdem Sanetum Oetorem ioncedere mos loSSo naturaliter

57쪽

DU NECESSITATE GRATI E AD VERUM COGNOSCENDUM ila equi ertam cognitionem per XΡΘrientiam SenSuum quod utique HemonStrat primo, e lib. b. De Triuitat . e . 12. ubi ait Absit an Mis, ut ea, quo didicimus Per Musus coimoris verti esse ubi e 1 r eos quippe didicimus coelum, ferram, 'te re H eis nota sunt uim bis, quan uni ille, qui uos et sesa condidi innotescere nobis voluit. Ex quibus si infert Doetor Si igitur non dubitamus de veritate O-

rum, et non fallimur : ergo certi Sumu de cogniti per Viam Seu SuS; nam eortitudo habetur, quando Xeluditur dubitati et deeeptio . Insuper, S. AuguStitius Oncedit ibidem ertitudinem do aetibus nostris: Sic is ormiat, inquit, De silet, ViVit quies etiam dormire, o in somniis nidere, Dicenti est. Ne Valet dicere, inquit Doetor. ViVere non SSe actum Secundum. Sed primum quia subdit ibidem

Augustinus: Si aliquis discit, es me vivere, falli Hon potest, etiam quo uni que esse tenus supria rimum scitum. Et ibidem Si quispiam dico olo esse beatus quo-odo OH inpudenter responuetur Fortificilieris si dicat. Scio me hoc velle, et hoc me scire scio, jam his uobus et tertium potest addere, quoi hinc u Sciat et quartum, quod me duo se scire sciat et similiter in in itum umerum per re. Et

ibidem quispiam uicat, errare uolo, HOHue De Pret, Si De Ora ret, eum errare uolle erum rit Et alia, inquit, reperiuntur, quae eontra Aeademico Valent, qui nihil Seiri OSSe ab homine eontendunt. Et sequitur ibidem ut in He libri tres Ostri primo Ostro cori ersionis tempore scripti quos qui poterit, et colu Vt sestere, tectosque intellexerit, nihil eum profecto b eis Vtice contra perceptionem veritatis

senti sunt, et ad Hiaturam ipsius an inice pertinent, cujusmodi est illuu. uos visere scimus. ConStat igitur e sancto Augustino haberi POSSe Certam rerum naturalium notitiam, idque Solis vel ingeniti vel comparati luminis ViribuS, quo quiSque experitur dum agit se actum

habere, et dum iVit Se ita SSe donatum. Probatur insuper Conclusio ratione: Homo ex natura Sua habet priueipia Sumeientia ad comparandam notitiam SpeculatiVum rerum naturalium : ergo ad id non est pu gratiae Subsidio. Sequela mani- 10Sta eSi non enim alia ratione grati cenSetur eSSemeeeSSaria ad rerum fide divina redibilium notitiam 8Sequendam, quam quia re id naturae vire deficiunt Aretecedens Vero probatur OnStat enim hominem per Sensu interno et externo naturaliter percipere Objecta Sensibilia, e quibus Veritate naturale dedueuntur et deinde per intellectum agentem fabri in re potest Speeie intelligibileS. quae talem Sen- Suum apprehenSionem X primant ae demum eamdem formatam ab intellectu agente rerum per SenSH pereeptarum XeuSSam imaginem

in intellectu possibili pereipere, teque perfectam habere ormalem illarum rerum notitiam : habet igitur homo e natura Sua Sumeientem virtutem ad cognoseondam quamlibet Veritatem naturalem neque ad id ei opus est gratiae auXilio. - Secundo, Si gratia foret homini noeeSSaria ad cognOSeenda Veritale naturaleS, INRXime ut principium physieum. Vel ut principium morale tali cognitioni : at noutrum murte poteS aSSeri. Non quidem Primum, quia intellectus est sumetens principium etivum ad eliciendam cognitionem. dummodo si, infor-

58쪽

52 DE NECESSITATE GRATIAE AD VERUM COGNOSCENDUM.matus specie intolligibili quam ut o diXimus assequi potest ni

turae viribu S. Non etiam ut principium orcile nam limus modi priu-eipium duplieiter enseri potest 8S neeeSSarium ad Ognitionem or- mandam, ut Vel intrinSee lumen ingerendo, aut phantasmata dirigendo Vel XtrinSee objecta Videliget conVenientia applieando, aut impodimenta auferendo Sed neutro modo grati Videtur QSSe neceS-saria ad Ognitionem Veritatum naturalium di unetive, et in speciali sumptarum interna enim illuminatio, quae ab objeetis fieri nequit, quaeque ideire Supernaturali 0SSe debet, non Spectat ad modum Ognoseondi Veritates naturales, qui homini debet esse conuaturalis objeeta ero uitieienter proponuntur en Sibu ex V ordini naturalis, quem Deu inter auSa uniVerSi OnStituit, modo ipS Suum Oneur- Sum generalem ei non deneget neque ad tollenda impedimonia opus est speciali proVidentia Dei; quia quae reperiuntur in rei ultemus indagation0, o laeti humana induStrin, et labore Superari OSSunt Nulla igitur ratione neeossarium Videtur gratiae Subsidium, ad Veritatum naturalium diVi Sim Sumptarum notitiam SSequendam. - H-νὶ afur non potuiSSet abSque aliqua imperseetioni nota, et naturaliter debitae Providentis defeetu, tulis rerum ordo institui, ut nullus hominum Veritatem aliquam naturaliter eognoseeret igitur ita aetum esse non est judieandum Deu Siquidem Sagae proVidentia a Sapientia ordinatissime euneta eonstituit a dispoSuit Pia et aut edens; quemadmodum enim munda SSet providentia, si tuto iustituisset ordinem, ut omne Vel linei, Vel Surdi vel elingue naSeerentur ita et multo magi Si omne QSSent menteS et Su rationi perpetuo destituti posito autem usu rationiS et Objeetis naturaliter OeeurrentibuS eum generali Dei concursu, non poSSunt non eognOSei Veritate multae, maXime illae, quae adeo manifestae sunt, ut nullus Sit rationi CompOS qui non Statim eas Sino ulla dissicultate pereipiat cujusmodi Sunt igne ineSSe calidum, hominem esse risibilem, totum SSe majus in parte igitur ad id non videtur gratia eSSemeeeSSari R. OBIICIES 1. Nonnullos Seripturae teXtus, quibus probari videtur gratiam esse eeeSSariam ad Veritatem detegendam maXim Vero

illud Genes. 6. Cuncta covitatio cordis intenta est ad malum. It0m illud 2. ad Cor. . Non quod simus suscienses vitare aliqui I a nobis

famquam eae nobis sed suspicientia nostra eae Deo est. Ergo S. PauluseonSet nos nullam eriam Ogitationem Ormare posse absque divino auxilio. - Nego Consequentiam, et u pr/mum textum leo eunetneogitatio intenta Si ad malum, ut plurimum, concedo: Semper, Ogo:

si enim ibidem dieitur, quod omni caro corruperes iam suam, et tamen ibidem legimus Noe in Denit orationi cors in Domino Iu secundum dico, ex textu sumetenter apparere . ApoStolum loqui non de qualibet cogitatione et cognitione Veritatis, Sed de cognitione Saneta, id est, re veram Sanctitatem et justitiam eonferente, noenon Valente ad Salutem et ad idueiam illam Xeitniadam, de qua immediato dixerat:

Viduciam tolemi iube nus per Christum ad Deum ut etiam interpretatur . Augustinus lib. De bono perseverant iis, enp. 13. ubi ait: Quod ait ne auisset tris Dicim, et verum Dei cultuni, ori sumus sussicientes cogit in aliquid ex nobis tales autem cogitationes atemur abori non posSe bSquo speciali viratis, benefleto Vol la litori distinguo antece-

59쪽

DE NECESSITATE GRATIAE AD VERUM COGNOSCENDUM. 53uens non uinu Sumeientes cogitare aliquid e nobis tamquam ex nobis, quod pro fietat ad Salutem, et conferat ad fidem perSundendam, eone edo simpliciter, et abSolute, nego. OSSumu enim RSSerere eam

mentem Apostoli, ut patet e teXtu Siquidem gratulatu fuerat Corinthiis quod essent Epistola Christi scripta, OH atramento seu spiritu Dei nisi gratulatus etiam uerat Sibi quod se Epistola ministerio suo uisset Seripta Ne ergo tantae rei miniSterium videretur sibi arrogantius adseripsisse, illud totum ad gratiam Sui Domini refert, et in doni uetorem refundit. Unde subdit Fiduciam autem talem habemus per Christum ad Deum, noti quod Sulpicientes simus couitare aliquii eae uobis, quasi eae nobis, sed ulli ensis nostra ex Deo est. qui et Honeos nos facit ministros Novi Testamenti. E quibuS pparet Apostoli mentsem dumtaXat esse, ut profiteatur Se non esse Sumeientem cogitare aliquid ex se, quod pertineat ad fidem perSuadendam. OBaiciles . Coneilium MileVitanum, Seu CarthnginenS deeernens Canono . Utrumque Dei donum est, et Scire quid siere debeiamus, et Hili re, ut faciamus. Item illud Arausietini Canono . Dii in est muneris cum recte mitiam HS. - Nego con Sequentiam loquuntur enim

dumtaxat Concilia de ogitationibu et veritatibus ad asseeutionem peternae viis speetantibus, ut colligere licet, tum e eo, quod eadem C0neilia aperte profitentur Se eontra Pelagianorum et Semipelagianorum errorem Catholi eum dogma in Sui Canonibus Statuere Subindeque agere de cognitione veritatis ad ni utem SpeetantiS: tum ex eo, quod Couellium Arausi eanum praefatam limitationem explie et Catione T. dieens: Si quis Der naturin Diuorem bonum l/quod, quod ad salutem Pertinet Diste interum, vitare, aut eliserepo e confirmat, absque illuminatione, et inspiratione Spiritu sanciti, inreti e cillitur. INSTABIS Idem Concilium Can. 22. affirmat, quo nemo habet esum nisi mendacium, et e colume ergo non potest qui de Se et propriis Viribu Verum OgnOSeere. - DiStinguo antecelens: Si de suo aeeipiatur de ignorantia et oneupiScentia quarum homo Si uetor quibus hominis aeuitates peSSundantur, et in deteriu ruunt, On- cedo si de suo interpreteriS, o natura et facultatibus hominis, quibus potest Verum deprehendere et bonum Soetari, nego. Nam omninquae sunt in homine duplici Sunt generi S quaedam namque bona Sunt et a Deo honorum omnium Onditore ne largitore conceduntur: quaedam Ver mala, et hominem auetorem habent, ut docet S. Augustinus, lib. De uatura, et Vratia, eap. 3. dicenS: Omrim bona, quin habet homo in formatione, vita, Musmus, meri te, a summo Deo habes Creatore et Artisice suo vitium ero, quod ista naturialiti contenebras et infirmat, ut illuminatione et curatione opus habeat, non ab inculsabili Artisice coutractum est, sed eae orioinctii precors, quod commissum vis libero arbitrio. Et lib. 1. De oratia Christi eap. 20. Cupi litos hominum, ure citium est, hominem habet auctorem, et hominis η-

ρf0rem, non hominis creatorem. - et ilico, Concilium dumtaxat loqui se cogitatione Supernaturali et ad Salutem Oti ferente: nn mait: Si quid autem habet homo De aestis, atque iustitiar, ab illo fonte i quem debemus sitire in hac Eremo, ut eae eo quos sultis qui si miri orati non esseminus iri via Hane autem Salutarem notitiam ultro1atemur liberi non OSSe absque speciali di Vime gratio subsidio.

60쪽

54 DU NECESSITATU GRATIAE AD VERUM COGNOSCENDUM.

UBOEBis Eadem Concilia constanter edocent hominem e se haboro non posse liquod initium Suae juStifieationiS: Sed Si OSSit naturae viribus Veritatem SSequi, et errorem detegere aliquatenu 908Set Seso ad OnVorsionem et juStifieationem praeparare cognOScendo siquid0in virtutis praegellentiam, o Vitii fost ditatem, absque negotio OSSet virtutem Sectari, et Vitium abhorrere ergo, te. - Nego Morem, dum enim bona naturalia non in proportionata gratis et justifieationi quae Supernaturale beneficium St, etiam ad eam diSponere, Vel eam eomparare, ut promereri nequeunt; Sed dumta Xat Valent ad impo-trandum, aut promerendum aliqua bona naturalia, ibi proportionata

'BaiCIE 3. Varias S. AuguStini SententiaS quibus in Sinuare Videtur no nullam ruert in Veritatem AEOgnOSeere iOSRe miSi in reguliSaeternis, quae eum in lue inerent eXiSinni, humanae menti eaptum transcendunt. Si lib. . De Trinitate, cap. 6 Seu iritu ur, inquit in Diolabilem veritatem, eae qua perfecte quantum possumus desiuiamus, Hon qualis sit uniuscujusque meus hominis, seu qualis esse sempiternis attonibus Hebeat. Et ibidem: Aliis Minino mulis supra mentem Hostram in ommutabiliter manentibus, Det apyrobare apud Osmetipsos, Me improbare coHi incemur, cum liquid re te approbamus, De improbamus. Et cibidem: Artem cinefabiliter pulchram talium Usura umsuper aciem mentis simplici intelliuentia capientes. Et ibidem eap. i.

In illes igitur interna Deritate, eae qui temporcula imitia iacta Muiis, formam, Securiclum quam unius ... Vicinitis, ahue i de conceptam rerum veracem motitiam uamquam verbum apud nos habemus. Item lib. 12 eap. . et . Sed sublimioris rationis est juHicare de istis eorporalibus secundHm rationes incorporiales, et sempite Nas. Item eodem lib. 99 14. Non autem solum rerum sensibilium in locis positarum,

sine spatiis localibus, manent intelliumiles, in Orporalesque rationes. Item lib. 14. eap. 15. loquens de injuSto, qui recto multa laudat et vituperat in moribus hominum, ait: Quibus ea tandem reuulis judicant: ire finem Subdit scripta sunt, nisi in libro illo lucis illitis, quo Verita. dicitur Tandem lib. 2. Confessionum, cap. b.

Si ambo videmus erum, nec tu in me, nec ego in te seu ambo ira ea quo supra mentem est incommutabili teritate. Ergo censet S. Augustinus nullius Veritati iuberi posse notitiam, absque poetalis uel sinerentur illustratione Subindeque absque diVinpe gratiae SuhSidio. Negat consequentiam Doetor, in diSt. . quaeSt. . n. 18 ubi eXpli eat praefata nuctoritateS, QSolvitque Voritates neeessaria Videri in regulis aeterni alterutro e hi quatuor modis: Primo quidem, ut in objecto proximo, quia divinuk intolleetus dat isse intelligibilo aereaturis ab aeterno, in quo Veritate meeeSSariae uolueent immutabiliter. Sicque intellectu omniS, qui a Veritatea deprehendit, diei potest ea videre in luco p terna. Oe est in Objoeto Seeundario intelloetu divini, quod est orita vel lux aeterna. Secundo, ut in eontinente Objectum proximum quin intelloetus divinus contino illas Veritates, quasi liber. Tertio, Stetit in aliquo, Virtute cujus moVet objectum; quia leui intellectus divinus producit alia a socii esse intolligibili, ita dat rationem diroete, quia movet; et cire hoe Doetor profert quaedam subtilia. Qu&rto. ut in objecto remoto cognito, qui ESSuntia divina est primum princi-