장음표시 사용
71쪽
triae salute maxime. Praefert autem eis lumen suum recta ratio siue prudentia , comes omnium virtutum moralium , quae phari spe. cie in hoc palatio, quemadmodum & in ceterarum virtutum domiciliis , exprossa est. Itaque hoc semel nunc praemonuisse contentus Aristoteles, in aliarum virtutum historiis non iterabit. Iam autem in ipso Fortitudinis palatio, in ambitu quadratae illius amplissimaeque areae, ostendit, quemadmodum columnarum loco tecta sustinentium statuae positae sint palma, lauruque coronatae , ad similitudinem effetae veterum heroum ac virorum fortium, qui vel ante ipsum Aristotelem, vel aetate ipsius,laude sortitudinis celebratissimi fuerunt. His ita praemonstratis, deinde ad parietes ipsos huiusce regiae, quasi digitum intendens Aristoteles, ostendit Reginae depictas in eis a Zeuxide, non pingendi solum, verum etiam diuinandi peritis limo, virorum sortium imagines, qui exstiterunt, aut hodieque sunt, multis retro aetatibus post Aristotelis evita excessum. . SED NUNC IAM SATIV s.
Speciatim Aristoteles Reginae de statuis heroum de virorum somtium narrare incipit. Sunt autem illorum hae statuae qui pro patria vel emori, vel omnibus periculis vitam opponere non dubitarunt, qualis Hector, Mucius Scaeuula, M. FuriusCamillus aequalis Aristotelis, di alij
quos longum esset enumerare. V ALEs DE SPOLIIS.
Narrat hunc ritum Silius Italicus lib. x. T. Liuius lib. xLv. L. Florus cap. xv. lib.iv. Appianus in Libyca,& in Mithridatica. Plutarchus in C.
Mario. ADsPICE CONTRA EsT LOCUS.
Bono dilectu est usus auctor in exclusione Alexandri. Nam multorum ille quidem suffragiis sortissimus est, sed re ipsa & veritate no item. Nam Darium ille quidem ac Persas vincere potuit,animum suum vi cere, iracundiam cohibere non potuit, quae vel praecipuae sunt partes viri fortis. Sed Hipponacteo satis eum praeconio commendauit L. S neca epist. xcv. Vnum illud tacitus praeterire non q ueo, ita impium fuisse, ut cum exoletus,delicium eius, morbo exstinctus esset, medicinae principi A sculapio taliquam ignavo medico iratus, omnia eius templa instam marit. Nam Epictetus, auctor sane grauis, Arriani cap.
xx H. lib. ii. AMζουθος inquit, ε κελευσεν υ 'Aσκλημα ais, ram; τί &c. EPH ενος autem ille Hephaestio. NuNC GEMINAS HUC FLECTE ACIE s. Hactenus heroes antiqui:nunc ad recentiores ventum est: quorum
depictas in pariete imagines a Zeuxide Aristoteles Reginae ostendit
72쪽
facultate illa diuinandi, qua praediti manes ut dictum a principio. Ac primum Francisci, qui Reginae pater fuit, principis immortalitate dignissint. qui Geticum moderatus ApollineMartem,& belli fulmen, & patronus ac parens unicus litterarum fuit. VITAM si NE LUMINE CVIVS. L. Seneca epist.xxcti. Otium sine literis mors est, oe visi hominis tu turia. Et Arithoteles noster interrogatus quantum excellerent docti indoctis, respondit, quantum vivi mortuis.
Designatur Emanuel Philibertus Allobrogum princeps,Resinae coniux, qui laboribus viginti quinque annorum exantiatis, post bella plurima & grauisliina, tandem pristinam dignitatem quasi postliminio
Imago pernandi Magellani qui praefuit classi, quae Magellanici steti
inuentrix. I x qua etiam Sebastianus Canus deinde,naui sua cui omine futuri euentus, nomen & tutela erat Victoria, orbem terrae totum cincumvectus est. H AE C UBI FATIDICA.
Tota Fortitudinis regia lustrata,extremo iam diei tempore,non media qua ingressus fuit Aristoteles, sed laeua Regiae porta egreditur,cui eregione, vallis Audaciae, cuius domicilium postero die Reginae oste
URI Us extulerat selito de Tethyos indis Os Haperionides, dissestuat q. pruinas
Aurorae vitreas, axis feruore citati, Maneparum cautos anni quae tempore mordent
73쪽
Vallis, quam ruiner praeceps AUDA cIA sedem. Ergo EAristoteles REGINAM inuitas, huius sequit, tam nitidae rapienda occasio lucis. Rivulus hic nobis iam traiiciendus, sitim Tempus mire viam, ripua per lubrica ripa Aua ducit, iactare ferox V DACIA pes Gauder ubi in vapida siqua ente crepidine vallis. Hac vulgo placita est vastis. Pars plurima recto Devia virtutis de tramite, tecta subire udacis properat domina, quia mole si Hq.
Utr . tecta vident simili, neq. cura notare est, Quod domus haec caeca es, tu niter altent luce , Lampadis ut rectae nationis lumine silendent,c Uentes virtute animio temerarius autem Fertur in arma amens, nec μου nationis in armis,
Et cito desciens, leuiter suscepta relinquit. Solus ut in siluis deprensus forte viaror, Forticulum sese facit, contemnere murmur
sexti Iouis audis, iter'. interritus urgor
Idem si magno super ingens porca fragore Intonuit caeli, propius sua fulmina misit
Iupiter, horresis subirio, . tremit externatu Consiliumq. via , fusiceptas proiicit amens Sarcinulas ,seq. ipse aliquo timidi mus antro Occulit, hostilio aut trepidas larilare priore.
Talis eris manus haec olim dum vim maVere
Hic iam porticibus quorum simulacra sub altis,
Stare vives REGINA modis fa entia miris. Illic ante omnes locus his, Audacia quorum
Impia sacrilego superos incessere bello
In litica'. ingens ferro rescindere caelum , Tuane . feri, Terra sentina Gigantes: In quorum subiere vicem, qui tecta per Sacra Deo, flamis abolent, risi q. profano Vertere docti aras in haras, caloq. placentcs, Turpiter incesta violare libidine cassus. Se genere hoc so Xerxes, quem Gracia vidit, Et gemuit, templis olim scelerata moueret Tetti, face . inferre piis, sacra Deorum Omnia ,sacrilegum Iubiectis vrere flamis, Uinctiq. Neptuno, tenebr q. intendere Cato.
74쪽
BAR T. DELBEN. ct Sed mians o pallae statua illius ante-minatast sernit ades 'rimas, reste tit,ut olimGCallidus admisiis agitator in orbe quadrigis sircensi. Tam parua suo est A UD A C I A fine, uaxima principio, G caelo non lenta minari. vi tClas ibus innumeris venit, lembo essetis uno. ec procul hinc vecors Salmoneus Elidis olim Lui dominus parua, magni Iouis aemulus esse - Sustinuit, tonitrusiq. imitari fulmina, inerti Arte faces vibrans, ponte inuectus aheno. Ille faces vibro, ferro quatit tangula pontem, suitu feriunt aures crepitante quadrigae: t parer ipse Deum simularo fulmine ovanti, Fulminis intorsit trifidi penerrabile telum , Praecipitemq. dedit Furiarum in tristia regna. Hic Alexander meus olim, pectore forti Cognitus, attentas monitis dum praebuit aures,
Consilii . meis: as postquam talia surde Audiit, sese penurauit in arria blanda Caeca Voluptatis, procul a dicione beata Virtutis ,simulacrum eius nunc exsulat. si Iuppiter immisso deiectum fulmine, poni Iugit in bis ubi sese effert MUD ACI A , tectis, Hic itaq. ille minax, CT picto fulmine pollens,
Nunc latet, atq. Audax meruit, non fortis haberi,Muem populi tremuere olim ceu fulminis alas, Omnia terrifico dum complor nomine regna.
4Addice nune Regina gradu inferiore locatos, Rege iub hoc meruere duces, qui praemia belli, Et parua quasi innectura de fulmine tanto, Uerius aut nebula, oe sub mani nomine reges, Euoluere tamen severis aquarier i sis. Cerne quoq. audacis statuam REGINA Leandri, Turpiter incesta Veneris qui percitus oestro,
Non vlla virtute potens, mare tranat, oer undas Vincere luctantes Aquilonibus auder, amore
Cacus, Abdena Gr sterie, imo in frigore Ponti,
Feruidus Heronis, caelique tonitrua igneis,
Fulgur me petui sternit, dum sterat amica
Inruere amplexum, atque optata nocte potiri. Sic ait, audacique egressus limine, porro
75쪽
BAR T. DELBEN. Et vicisse Olim perhibent certamine Martem. e ubi terribilem finitum proculare canoro Jncrepuit tuba, cumq. manis iam praelia poscunt, Proiectu fugiunt es eis, celeri 'mus alasmat pedibus timor, elapsos Infamia vestit. Hac ita dum Senior Regina silvula pandit,
Cynthius, occiduo nitidum caput aequore mersit,
Die r. imposuit, veniens Nox inscia, finem.
SExeto peregrinationis die in Veri ciuitate, Aristotele duce, Regina lustrare pergit domicilia vitiorum cum fortitudine pugnatium, nempe audaciae & timiditatis. Prius autem a Leua in vallem ubi est domicilium Audaciae descendit, per pontem quo instratus est riuulus ille, fluens ad lamam palati j Fortitudinis. Deinde Audaciae regia cxplorata, meatu si ab rivulum, ex altera parte sue dextra suetem, abdito, ingressa, transit, & in vallem peruenit, in qua positum est domicilium Timidi
Principio igitur demonstrat Reginae viam Audaciae Aristoteles, quam praeceps ac lubrica sit, quamque facilis animi nondum plane habitu Fortitudinis confirmati,lapsus, in vallem Audaciae,quataque in vulgo iudici j sit prauitas, cui plerumque audacia & furiosa quaedam te
meritas, fortitudo vera esse videtur. Atque hic, omnium praua consuetudine ac vitiis imbutorum, communis error est. Nam perturbationis nube occaecati, etiamsi vitiosis limi sint, tamen S: aliis & sibi ipsis tanquam virtutem adeptis, gratulantur. Hoc autem eo seri coitieuit, quo
niam vitia plerumque latent in specie virtutis, bonique naturam falla citer imitando, adulterant: ita ut facile imperiti ea pro virtutibus amplexetur. Atque in primis Audacia, fortitudinem mirifice imitatur, cuia ius idcirco regiam, eadem esse ait auctor materia & structura, qua palatium Fortitudinis. Itaque animos facile in fraudem impelli, ut Audacia eis Fortitudo esse videatur. His ita intellectis, Regina in area Audaciae ingreditur, ubi Aristoteles ei demonstrat, ex marmore & aere fictas illo rum statuas, qui olim Audacia commemorabili exstiterunt. Maxime vero detestabilem esse docet, longissimeq. a medio virtutis aberrantem audaciam illorum, qui secundis fortunae Ventis elati, Deum ipsum ad aequare, bellumque ei nefarium atque omni scelere imbutum facere conati sunt.Idque exemplis docet Titanum x Gigantum, qui cum diis bellarunt, Xerxis, Salmonaei, Alexandri, de similium.
Exemplum Xerxis, qui Athonem celsitate incredibili montem
76쪽
CIVIT. VERI complanare,ac Hellespontum iungere adgressias est. De cui plenae historiae,pleni libri.
cuius amentia NEC PROCvL HINC VECORs SALMONEUS.
Salmoneus Eliensum rex: quem fulmen ac tonitru Iouis effingere, in eiusque loco sancte religioseque a suis coli adpetentem, Iupiter iratus fulmine ex strinxit, quemadmodum a Virgilio narratu est AEneide vi. Manilio lib.v. Astronomic. Ioanne TZet2a Chiliadis via. historiculi. Atque huius impietati par,& gemina illa fuit Remuli, Tiberino rege Albanorum editi. De quo Dionysius Halicarnass. lib. i. S: Ouid. lib. xiv. eleganter Fulmineo periit imitator fulminis ictu. Perurbane autem & facete lusit auctor oppositione ficti ac veri fulminis Salmoneum scilicet non Claudiano tonitru , non fulgure expetui, neque bruti : sed veri ac deliberati fulminis telo interemptum fuisse.
ET PICTO FULMINE GAUDENS.Apelles Alexandrum fulmen tenentem depinxit in templo Ephesiae Dianae, ut commemorauit Plinius c. x. lib. xxxv. & Plutarchus in Al xandro pictum ab Apelle ait Alexandrum M ωμος , id est fulmen
Q V EM POPULI TREMVERE OLIM CEU &c. Mater Alexandri Olympias sibi visa est in somnis flamam parere a fulmine accensam, ut narrauit Plutarchus in Alexandro: de Georgius Cedrinus in compendio historiae, proprium suisse ait Alexandri ε --m σφρὸξον, Us 7ροωδM.ADs PICE NUNc REGINA . Intelligi vult Alexandri duces,Ptolemaeum,Perdiccam, Lysimachii, Seleucum, Antipatrum,& ceteros qui imperium eius perbrevi tempore tam late longeque propagatum,quas hereditatem testamento ipsis relictam, creverunt. Rectis sine autem hos inter audaces recensuit Aristoteles, quia cum Deorum immortalium honore coniungi pene omnes concupiuerunt,ut de Clito, Demetrio Lysimacho, Plutarchus docet oratione H. de fortuna & virtute Alexandri. Concinne autem dictum , Alexandri duces tanquam stricturas de tanto fulmine fuisse. Quemadmodum Plutarchus eadem oratione regna illorum vocavit, σμωα --ματα τῆς Αλεξαν ου διψάμεως hoc est , minuta quaedam ablegmina dicionis Alexandri. CERNE RUo Q. AVDACI s. Audax Leander Abydenus non specie honestatis, sed amoris incendio victus, mari se committere solitus nocte intempesta, & nando commeare ad Heronem. Itaque proprie Martialis nomin
77쪽
uit Epigram. C x x I. lib. vltimi.
Lustratis Audaciae tectis Aristoteles cum Regina egressus porta lateris dextri, per subterraneum iter emergit in vallem Timiditatis ex altera parte domicilio sertitudinis oppositam, quo tempore auctor ingeniose commentus est, fulgurare ac tonare coepisse,& terram moueri. Aristotelem vero & Reginam ait extimuisse; leclarans virtute quidem eorum animos egregie munitos fuisse, vacuos tamen stupore ac duritia immani. Atque ita nunc quasi in transeursa attingit vitium illud tertiupugnans cu sertitudine, quod paulo ante duabus de causis siletio praeteritum est, tum quia proprio vacat nomine hoc vitii genus, tam quia paucissimi tali vitio adfines reperiuntur. Vix enim aut ne vix quidem exillul, qui animo ita duro sint & immani, Vt ne in terrae- motibus quidem,aut aestibus maris contremiscant.Tali autem si quis duritia inuentus fuerit cum Aristoteles c.vit. lib. m. ad Nicona. posse, inquit, adpessari nomine communi, stupidum aut in anum. Recteque adiungit, vix in nominem cadere hoc viiij genus,c. x. lib. eiusdem ut & L.Seneca epist. ic. inhumanitas , inquit, est cla&c. Et tamen posse conuenire in homines, argumento esse dixerit aliquis veteris Galliae populos, qui neque ruinam aedium, neque Oceani aestum,neque terrae motiones, neque ullam vim maiorem Hrmidavere, ut refert Geographus lib. vii. AEllan. Uar. c. xxiii. lib. xii. Nicolaus de moribus gentium apud Stobaeum Serm. xLi ix. &sequente. Sed nimirum excipit Celtas illos Aristoteles cap .vi .lib. m. ad Nicom .c. i. lib.m. ad Eudemum, quasi qui hominem exuerint ex homi ne. Quod autem de Celtis alij, hoc de Germanis tradit Herennius Phi lo lib. de somniis. Videlicet, quia Graecis olim, Celtae communiter ac generatim populi omnes Galliae & Germaniae,ut res notissima.
Conuenientissimam Timiditati atque ignauiae sedem depinxit nempe arcem sessis valloque incinctam, neque habentem alios pontes qua sublicios, timidis lima scilicet prouisione, ut ad quamuis auram metus, statim subleuari possint aut eximi. In arce autem ipsa, de in muris ac
portis depinxit nomines enervatos, exsangues,& quasi . pallentes morte futura Arre itaque horrore comis.
Qui simul Aristotelem viderunt, & Reginam eiusque comites adpropinquantes,atque illi muti metu exanimati, & vix vivi, pontibus exemtis, quasi cochleae vel testudines te tectis suis abdiderunt. Aspicit hie ad Reginam Aristoteles, & missas, inquit, faciamus viles animas, metu abiectas in suis latibulis,significans ignavos, angusti & parui animi homines, magis despicatui esse solere, quam audaces & contumeliosos,odio. Remotior autem a palatio fortitudinis depicta est Timidi tatis domus quam Audaciae,quia Timiditas & ignauia nimium quan-
78쪽
tum dissimilior est sortitudini,quam audacia. His ita cognitis,narrat deinde Aristoteles Reginae de sede illa Timi diratis, quemadmodum in area eius, pallentes e cera sciae sint imagines cum aliae,tum illae tyrannorum in primis, ut Phalaridis, Agathoclis, Alexandri Pheraei & similium, quibus in metu ac suspicionibus aetas omnis consumpta est. Nam ut recte Laberius. Necesse est multos timeat quem multi timent. Festiua de memorabilis in hanc sententiam narratio est Plutarchi in commentario libello ad Principem doctrinae expertem, de Clearcho Pontico tyranno , qui semnum capiebat in cistula delitescens, tanquam serpens in latibulis.
Singulis enim ciuitatibus suus tyrannus. Dionys. lib. vii. Iustinus lib.
In fossa quae Timiditatis castellum cingit, greges degere ait ceruorum, leporum, ac damarum, intelligens milites ac duces ignavos& ρι- άααδάι, qui hastas & clypeum timidissimc abiecerunt. Quales illi bello Augusti de M. Antoni j milites, quos c Cornificius Poeta, P. Virgili j aemulus olim, perurbane appellauit lepores, apud Eusebium : de illi de quibus concinne siclonius Apollinaris epist. via. lib. v.in praetoriis leones. in castris lepores.Nec dissimilis iocus Lysandri in Corinthios, ut mina belli esse illos ciues,in tuorum fosiis tuti sint lepores, quod in vita eius commemorauit Plutarcnus. Idemque de Archidamo Zeuxidami in apophthegm. In 'die mRίλσυς autem dc Thrasones bene illud quoque Messius Volscorum dux apud T. Liuium lib. iv. In ocio tumultus, in bello
signes. Et Tertyllianus c. i. De corona. In pace leones,inpraelio cerui. Et Sy
prodentes, in bello timidi,vbique improbi.Et iam olim Sophocles vix biis ναί, ό, Γὰ λγης fomiς. Pugnare signes, blacte restrenui. Facete au tem Aristoteles talium bellatorum titulos & nomina in alnorum & Ω-licum corticibus inscripta esse ait,quasi diceret almacidae spolia. Nam arbores illae fragiles,& amatorum magis quam armatorum inscriptionibus commodae. Atque his dictis sole iam obeunte, finis huic sermoni impositus est. Postero die iturus Aristoteles cum Regina in palatium Temperantiae, positum in clivo & via gustatus Nam etsi Temperantia&gustandi& tangendi voluptatum refrenatio est, tamen Regina per gustatus portam,quae prior est,in clivum Temperantiae ingressura est.
79쪽
RAEUI A venturi Solis , Tithonia coniux Di ulerat toto palantes rabere stellas, Cum parer i e urbis, reserato limine, Phoebum oriente die, solito de more salutam, 'Thoebe pater dixit, terras, mare , era, calu' Lumine qui complens, vegetas vitalibus aurisOmnia, nunc duce te Virtutis in atria nobis
Sint aditus faciles huius. Sic fatus, in alta Atria Virtutis scandit, qua pulchrior vltimis aba esse potest. iacam qua sua lumina praefert omnibus in tectis, alias Trudentia seruans virtutes, hanc ista siua moderamine seruat Temperia Virtus, hodierni lumine Solis Luam duce Aristoteles Regina ostendere pergit,c η.ai intendens dextram.Sam sanguine Regum Hac tam celsa vides qua stare palaria, partinia De niueo,partim roseo de marmore bilin ut . Vestibulum vide sis geminis hoc flare columnis, Vna P U D s c Ir I AE Pario de marmore imago est: Altera de rosea quam fulgere Iallide cernis, Resu UALετUDo est. Terrae defigit ocellos, Casta Tudicitia sempe florentis imago. Cingit ei mγrto Paphia σ canentis ob Sma corolla caput, de termite. Laeta nitenIi Ore VA L E T V D ο est, atque isti tempora velat Seruia de cedri foliis, re amananti Purpureo.Mediis nunc qua patet area OA Porticibus. Sedet hic τessali schemate virtu Murea TEM pERIES quam signat nomine. Anum Dextra tenet, blando tenerum palpamine lauarinestum fouet. Hinc Bacchus, Vmus atq. Cupido sede sedent domiti, O manibus post terga reuinctis. Cedrus hera ipsi umbram facit, Cr cognata saligno
80쪽
c8 CIVIT. VERI Suaveolens generi vitex. Sed plurima in ipsis Porticibus simulacra vide, pSub imagine tali Sedibus his vivunt illi face pectona quorun Lege Pudicitia salua, exarsere iugali. Nec nimio maλῶ mentem turbare Daeo, Sed soliti Baccho Veneri pugnare, paratis
Sedes rectam Rationem pellere omnia tria Virtutum vastis conuulo ruinis,
Turpibus in foedas vitiis protrudere vallis. Nec vero e gies his ramum plurima silendet Torticibus ,sted σ in tecti penetralibus ipsiuSunt aliis clara virtutibus. Issa subire Nam cupiunt quoq. te .auibus sub pectore gliscuncta
uis aliae. Sed nos simulacra morentur Jllorum, celebres quos feta amabilis, olim ,
Virim, TEMPERIEM morum qua nomine praefert.
Hoc Pagasea, vide, t Alcestis in agmine,visara Cuius morte suam sibi coniux repperit olim. Nunc quoq. marmoreis hac illam merba labellis Edere veste putes. e ea te Ianctisi e coniux Fatis eripuit mors accersita sed illa Nunc eadem tribuit mihi vita munere, se Posteritate frui. Comes huic es Icariotis,
Per duo lusim viri coniux errantis amore
Notae maritalis qua seruans sedera lecti, Sola siuos tutam lares,siuiae audiit omn Quersata procos, uni sua semper VIIxi. Ille sedinterea ludit: securus amorum Penelopa, Veneris miles Veneri . puellio adsigna frequens, m nunc laru abditus atra Vicina in vallis caligine ,postera Solis Vt tibi lux oriens rueter. unc ad ce tecto Interiore domus ,pictoris ut ingerii ara imitata manuου, visenda mole sepulchrum. Hoc Caria regi terrae,molimine coniux e Vagno constituit pia, thyrso pectus amoris Saucia , solamen magnum sted inane. e gariti Namqsui tanquam sitiens, exterrit'. aestuc eu desidem magno ,permiscuit unda, σObduxit cineres, vivens facta sepulchrum es Mortui. MD HRpolyti sequitur quam cernis imago