장음표시 사용
381쪽
desideretur : atque hunc equidem dico finem quia . Praeterea finis usurpatur pro subjecto, cui volumus aliquod sive bonum sive malum: atque hic dicitur finis eui. Hunc ipsa propositio palam facit dividi in finem ultimum & non ultimum, quae tamen divisio non est ita propria finis cui , ut non cadat etiam in alia finis membra . Praeterea finis dicitur etiam id , quod alicui volumus : atque hic appellatur linis qui . Tandem finis dicitur pos sessio boni, quod intendebatur , atque hic audit finis quo . Pamtes sex , quibus constat propositio , sin illatim iam declaro , &ostendo.
Finii creationis Mundi per modum causae a Deo, vel realiter pel per modum nostram cogitandi disinctae ,
ratius es potes , ARTI Cutius LDe iis qui huic propositioni a persentur . 3α . Q Unt primo aliqui, qui bonitatem objectivam creatuo rarum, & quidem omnium possibilium optimam statuunt motivum,quod Deum determinavit ad rerum creationem, contra quos superius dictum est. Secundo est Malebranchius, qui in sto traistatu de Natura Gratia Q,& in suis Dialogis Metaphysicis Σ ,docet Deum motum esse ad creandum hunc Mundum ex honore , quo ips assici ex tali creatione potuit, non quidem sumendo creationem Mundi dumtaxat, ut est congeries creaturarum, sed ut complectitur Unionem Uerbi Divini cum natura humana r de qua b nitate Mundi objectiva Deus sibi complacuit, quemadmodum artifex de idea operis alicujus a se excogitati sibi complacet, &intrinsecus gratulatur . Sic ipse idem compendiose se explicatro Inperit Deus in bonitate , quam includit idea hujus Mundi
382쪽
motivum creandi illum , qIis haec bonitas ipsi honorifica exprimit persectiones suas, quas gloriae sibi dacis, quas gaudet
se habere. Alias similes expressiones ex illo erutas dabit Arnaldus i , qui copiose illum de hac doctrina redarguit. Ηooke Σ tamen affirmat calumniam in hoc impingi Malebranchio . Et certe possunt ex iisdem etiam Dialogis Metaphysicis proferri talia 3) , quae ostendunt, Malebranchium non obscure docuisse tum primam, tum secundam hujus propositionis partem, scilicet
quaerendam non esse extra Deum rationem , quare Deus Mundum creaverit, & quando quis aliquam vellet proferre , dicendum quod omnia Deus creaverit ratione suae Bonitatis, de qua ipse necessario gaudet, quod gaudium ipse modo vocat Gloriam Dei per quemdam huius nominis abusum ; Nam ut ait S. Thomas, proprie per nomen glorix designutur , quod bonum alicujus depeniat in mulIorum notistam approbariovem e modo vero vocat Gloriam primam , ut illam distinguat ab illa, quae consistit in laudibus creaturarum . Sed quoniam haec non faciunt , ut ea etiam superius memorata ille non dixerit, & quidem fuse & ex professe , ideo concluditur illum sibi non cohaerere . Ill. Sunt illi. qui cum dicant finem creationis apud Deum fuisse sitammet Gloriam, assumpti sunt ab aliquibus loqui de fine non per modum termini , sed per modum caussae moventis,
in qua suppositione illos vehementer post Guillelmum Κingium s) impugnat Bayles tomo secundo Resp'nsionum ad quaestiones hominis ex Provincia apud Trevolitanos D. IV. Est ipse Ringius iure , ex hac causa impugnatus a Jo. Christophoro Nolfio 6 , qui putat Deum prie via per nostrum modum cogitandi cognitione selius possibi litat is Mundi, motum suisse ad illum creandum , ut esset aliquid extra se , in quo sibi placeret, non quidem quia Mundum creabilem viderit esse sibi bonum , quod est impossibile resipeetu Dei sibi sufficientissimi ,& de se beatissimi, neque quod viderit illum esse bonum in se; A a a Nam
sec. I. uri. 3. pag. 386. pag. 68. .
383쪽
Nam tenet nihil creabile esse bonum aut malum ante Divinam electionem , per eam selum fieri bonum , per contrariam vero determinationem fieri malum : sed quia vidit, accedente sua determinatione extrahendi Mundum a statu possibilitatis ad statum existentiae , illum fore bonum.
ARTICu Lus II. Argumendita pro pos ita thesi. 318 . A Rguitur primo pro utraque ipsius part e , scilicet nullum potuisse esse in Deo finem creationis per modum causae vel realiter vel per rationem nostram ab ipQ distinis ae . Si Deus habere potuisset vel realiter vel per modum nostrum cogitandi finem creationis Mundi per modum cavs e, jam non repugnaret dicere Deum vel realiter vel per modum nostrum, cogitandi caruisse aliquo bono ; nam notio finis per modui causae importat carentiam alicujus boni . quod appetitur : Sed hoc omnino repugnat ; Deus enim est in se omne bonum , & ne cogitari quidem potest sine contradictione ut carens aliquo bo
Pro prima autem parte sic etiam I. arguitur . Impossibile is est Deum non esse ens independens ab omni re sibi cxtrinseca tergo impossibile est Deum habuisse pro fine creationis Muncii per modum cauta. aliquid a se realiter distinctum . Consequentia est legitima , siquidem si Deus motus & determinatus esset ad creationem Mundi ab aliquo sibi extrinseco , jam ab illo aliquo modo dependeret . II. Ante Mundi creationem nihil extra Deum realiter extitit: ergo nihil in Deum per modum ullius causae agere ullo modo potuit. III. Siquid Deo extrinsecum move re illum potuisset ad Mundi creationem, esset bonitas objectiva ipsius Mundi , sive abibluta ipsius possibilitas : Sed hoe non pintest dici ; Nam repugnat bonitatem rei extra Deum possibilis esse fincm ejus, qui est omnium finis, praeter alias rationes supra j. 1 3. una cum hac expositas: ergo , IV. Probatur aut horitate S. Augustini. Ille Manichaeis i
384쪽
terrogantibus: i uuid placuit Deo facere Caelum nerram Causas , inquit, voluntatis Dei scire quaerunt, cum doluntas Dei omnium, quae sunt, ipso Au causa di si enim habeat causam Voluntas Dei , es aliquid quod antecedat Voluntatem Dei , quod ne os e scredere . urei ergo dicit, quare fecit Deus Caelum ct Terram 8 Respondenaum es et , quia voluti ; Voluntas enim Dei causa es Geli ct Terrae , ideo major es Voluntas Dei quam Caelum Terra ; aut autem dicit, ' qtiare voluit facere Caelum Terram Z majus aliquid quaerit, quam est Voluntas Dei , nihil autem
majus inveniri poses. Huc etiam pertinet alter locus Augustini Σ , ubi negat quaerendam esse caussam, quare voluerit Deus Mundum facere, quia hoc esset quaerere causam emcientem Uoluntatis Dei . In cujus rationis veritate intelligenda invenitur non exigua dissicultas, ut notat SuareΣ 3 , propterea quod videatur plane Augustinus confundere causam finalem cum em ciente . Nam qui quaerit quare Deus voluerit creare Mundum , non quaerit causam essicientem , sed finalem. At equidem dicam Augustinum in subjecta materia fateri revera, causam finalem creationis Mundi fore eamdem cum causa em ciente , quia actus voluntatis in Deo non distinguuntur ab ipsa voluntate : Si igitur admittatur actus Voluntatis creant i in Deo habere causam finalem . quatenus hujus vi ille actus extiterit, jam admittitur voluntas ipsa Dei habere causam , quae non erit nisi causa illam essiciens. V. Probatur aut horitate S. Thomae. IlIc Ioquens de caussa
finali Voluntatis Dei , sic statuit, ) Nullo modo Voluntas Dei euessem habet: de alibi expresse excludit omnia objecta creata a ratione causis Divinae voluntatis . Idemque 6 Scholasici omnes uno ore fatentur , inquit UasqueZ , quibus recentiores ali
385쪽
adjungunt, fassis tamen , ut patet, stibi & paucis aliis hujus v
Objicitur . Uera est haec propositio : Ideo Deus credivit quascunque creaturas, quia sunt bonae ; Nam si non essent bonae , non potuissent ab eo creari ; Voluntas enim libera non est nisi ad id, quod cognoscitur sub ratione boni: sed ideo Deum creasse quascunque creaturas, quia sint bonae , est bonitatem, creaturarum esse causam finalem illarum creationis: ergo . Resp. dis. maj. Ideo Deus res creavit, quia sunt bonae, noquia significante conditionem sine qua non creasset illas , cone. Maj. quam ratio adiuitista in argumento plane demonstrat: nquia significante rationem motivam , nego maj. MIM' 3 so, Contra illos, qui Gloriam statuunc fuisse Deo hoc motivum creandi Mundum militant haec etiam particularia argumenta . I. Impium est negare Deum esse sibi per se Elum sulficientissi inum & perfectissimum . sed dicere Deum creasse Mui dum ex fine Gloriae , quae a creaturis sibi proveniret , est nega-ste Deum sibi esse per se solum sufficiem illimum: ergo . II. Impium pariter est tribuere Deo affectionem operandi propter aucupandam creaturarum gloriam, quam Deus punit tamquam culpam , ut accidit Davidi & EZechiae i) , &. Chrsessus vehementer reprehendit 1 in hypocritis, & vulgus ipsiun) ita contemnit , ut Tullius narrans de Demosthene in simile ni ,
vanitatem aliquando ipsis judice incidisse , illum contemnat dicens , 3 apud alios Io dii inelicet didicerat, non multum ipse fetum & Philo dicit quod . qui dansi captant tandem anthonorem , speciose donationis nomine venditionem pertexunt. i. Contra Κingium determinate sic arguitur. l. Non salvatur Deum' esse sibi sium cientisti inim . semel rod operetur ex fine alicujus complacentiae ab extrinseco in .se provenientis , sive ex fine acquirendi sibi aliquod felicitati; genus, quod ante determinationem creandi Mundum, vel ipsam creationem non habuerit i sed hoc importat ejus opinio: ergo .
386쪽
Iutam illarum possibilitatem , ex dictis supra q. I 3.' sed ab Eluta rerum possibilitas non dependet a libera Divinae Voluiitatis electione ex die is alibi si): ergo neque bonitas rerum in statu pollibilitatis ndet a libera Voluntatis Divinae electione , ergo falsa est opinio Κingit supponens dependere a libera elee ione Dei , quod bonae sint res mere possibiles. III. Absurdum est dicere rem ab se lute possibilem esse bonam, quia Deus determinat illius existentiam : ergo opinio filii gii, quae id dicit, est absurda . Antecedens probatur , quia recepta Philo Ephia docet ens , quo nomine venit ens misibile , converti cum bono . Qtiare sicuti in priori ad determinationem
aliquid creandi est cognitio de illius possibilitate absbluta , ita
est etiam cognitio de ejus bonitate . 331. I. Obiicitur. Si Deus in rerum creatione non habuit pro fine bonitatem objectivam creaturarum, aeque bonae fuissent creaturae confusim positae , ac modo sint ordinatim dispositae :sed hoc non potest dici: ergo neque dici potest , quod Deus in rerum creatione non habuerit pro fine bonitatem objectivam ,
Resp. negst wi. Ex eo quod Deus non habuerit ullum finem operandi a se distilicium, non sequitur, ne habuisse quidem ullum finem operis sui. Hunc enim vero habuit , quia hic non repugnat Deo , quin immo oppositum repugnaret . Nam Deus infinite intelligens & persectissimus necesse est ut nihil caeco modo operetur . At finis per modum causis moventis & determinantis Deum ad operandum , est quid Deo indignum , nec in illum proinde cadit. Hanc distinctionem inter finem operandi, ct finem operis non advertit Malebranche , qui multus est in promovendo hoc aequivoco in citato dialogo , quemadmodulata
etiam Optim istae passim faciunt . II. Objicitur. Concilium Tridentinum loquens a) de causis gratiae justificantis docet causam ipsius finalem esse gloriam , Dei & Christi: ergo non repugnat Deum habere pro causa fina- 'li in suis operibus ad extra gloriam suam . Resp. di antecedens,& ibi Concilium dicendum est ex rationibus jam dictis sumere causam finalem pro fine cui ultimo ,
387쪽
tit infersus dicam, conc. antec. pro vera causa motiva & determinante, antec. Et eadem distili hione excipio consenuens .
Quod finis etiam cui substineat denominatio*em causae finalis non est mirum ; Nam prout est finis Aquis praecedit in intentione exequutionem rei ipsius, & haberiptitudinem ad movendum ad eiusdem rei effectionem , vel saltem non reti hit ab illa : cum hoc autem stare potest , quoi reipsa nec moveat nec
PINII creationis per Metud Iin rationis ,
qua Deus modo nostro intelligendi illam poIuit, est Dioina S nitas. DRobatur primo , per nostrum dumtaxat modum intel- L ligendi dici posse Deum habuisse pro sine quia creationis Mundi suam bonitatem , quia cum revera eodem actu velit Deus suam bonitatem & omnia creata , non potest sua bonitas esse secundum rem ratio volendi objecta creata : sed sbium secundum morem , qui jam invaluit apud Authores , ut Ordine orationis dicatur prius volitum a Deo id , quod necessario intelligitur jam volitum , quoties dicitur , Deum aliquid velle , ut fusius explicat VasqueZ de hac ipsa re agens i . Probatur nunc quod hic finis quia creationis Mundi sit Divina Bonitas . I. H-nis qui et creationis Mundi , quem Deus modo nostro intelligendi sequi potuit, debet esse bonum dignum , quod a Deo gratia sui ametur ; Nam ratio boni per se amabilis pertinet ad notionem finis, & ratio boni digni , quod a Deo gratia sui ametur , pertinet ad dignitatem Dei: sed tale bonum est Bla Bonitas divina , Ipsia enim est bonum , quod Deo non Qtum honestum est, sed etiam necessarium velle gratia siti: neque hoc de ulla bonitate creata dici potest ; Nullam enim, inquit Vasque 2 Σ) , diligeret Deus creaturam, nisi prius seeundum rationem diligeret fimum , ea ena Ae plocex ipsi creaturae , gratenus sunt aliquid
388쪽
ipsius per porticipationem : ergo sola Bonitas Divina est modo nostro intelligendi sinis quia creationi; Mundi. II; Probatur aut horitate S. Augustini, qui ad illud Gene-seos, i Spirisus Dei ferebar tr super aqvas , dicit Σ quoniam egenus amuer ita diligit, ui rebus , quas diligit subjiciatur . propterea Spiritus Dei , in quo ejus sum bene polentia dilectioque intelligitur, luperserri dictus est, ne facienda opera sua per indigentiae neces atem potius, quam per abundantiam beneficentiae Deus amare putareIur . Apertius alibi : De creatura si quae
ri nus quis fecerit Z Deus est. Si per quid Z Dixit flut , sum sunt. Si quaere secerit Z u a bona es ; nec enim Author es ex
cellentior Deo , nec ars e cacior Dei sperbo , nec causa melior, quam ut bonam crearetur a Deo bono . ergo Deus juxta S. Augustinum omnia extra se secit ex sancta benevolentia , & ex sita
III. Probatur aut horitate S. Thomae: Primo , inquit, Memi , qui es agens rancum, non convenit agere propter acquistionem alicujus finis , sed intendis solum communicare fuam persectionem , quae es ejus bonitar . . . Sic ergo dipina bonitus es finis rerum omnium . Et alibi expressius: s Finis Dipinae Voluntarii, non potes esse nisi ejas boni as: Non autem agit propter hunc flinem producendum in esse , nec propter ejus meliorationem, cum bonitas ejus fit aeterna immurabilis : nee eIiam agit propter hunc finem acquirendum flibi ; ipse enim es sua bonitas . Resatigi ur , quod agar propter finem , in quantum effectum producit ad participationem finis . Quam doctrinam multis aliis in locis is repetit . Quare ubi alibi dicit, Voluntati causa volendi e sfinis . His autetis Dipinae Voluntatis es sua Bonitas. Ipse igit; es Deo causa volendi , nomen hoc causse usiurpat pro ratione , quam per nostium intelligendi modum sequutus est in creatione
389쪽
hItindi. Confirmationem non omittam ex Platone , qui in Tina eo quaerens de caussis Mundi dicit , ut habet Ficinus in ejus
ligentium, aIque VolunIatem; exemplarem vero, ideas Intelligentia Dipina conceptas : finalem denique , bonum ζ quam ultimam causam ab aliis non distingui nisi per rationem luculenter de- clarat, quippe omnes hujusmodi caussas, ut ipse Ficinus advertit , rὶ ob absolutam simplicitatem nominat ipsene unum: ob exuberantem pero beneficenitam , per quom tamquam principium producendo efficit omnia, ct Iamquam finis eadem perficit reducen do , nominat ipsum bonum . Hanc doctrinam credo habuit praeoculis Philo, dictus Plato Hebraeus, ubi juxta eumdem Ficinum dicit , 3 Siquis eateam , quare universum hoc creatum sit, petit exquirere , non errabit, si existimabis, quod quidam ex peteribus, protulit, honum esse creatorem universi, ct bonitatis suae gratia substantias singulas fecisse. Haec in mentem revocant illud Apo
stoli, Ex ipse , O per ipsem ,-in ipse funt Omnia. Ubi
Segnerio interprete csa ex ipse significat caussam efficientem , Potentiam Divinam : per ipsum , caussam exemplarem, Sapientiam Divinam : in ipso, caussam per modum finis , Bonitatem
S E C T I o III. Deus in ereatione Mundi habuit pro sine
cui omnium ultimo suam Gloriam . 334. Uoniam Mundus non est a se, ne est quidem propter se : ergo est Propter aliud sibi extrinsecum, quod habet rationem finis cui, quem Creator sapientissimus intendit. Hujusmodi finis requiri potest in singulis Universi partibus, &in omnibus simul sumptis, quemadmodum in machina aliqua composita, ut horologio, inquiri potest finis hujus vel illius organi , ct finis totius horologii; ac cum finis totius horologii sit esse
390쪽
esse meta eam temporis, idem etiam erit aliquo modo finis sim.gularum partium , sed ultimus ; Nam finis illarum immediatus alius evidenter est , ut temperare vim elasterii, reddere motum determinato modo celerem , de uniformem , dc similia . Eadem ratione totius Mundi machina , dc singulae etiam ipsius partes habent quemdam finem ultimum cui, quem statuo esse Gloriam Dei. Hoc autem nomine intelligo cognitionem Divinarum per sectionuin, ex qua creaturae intellectuales in Dei laudem erumpunt, quae est notio propria hujus nominis juxta S.Thomam cu, quam advertere opus fuit , postquam iub eodem nomine res diversissimas aliqui significarunt. omista enim sensit illo Malebranchii proprio , silpra q. 3Σ7. allato , gloriam Dei distinguunt aliqui in intrinsecam Deo, & ipsi extrinsecam , atque hanc in formalem & objectivam, .Nomine autem gloriae intrin-1ecae significant cognitionem Divinam, qua Deus se ipsium infinite persectum comprehendit , dc amorem , quo se ut infinitum bonum amat : nomen vero gloriae extrinsecat ibrmalis habet notionem. quam dixi propriam nominis gloriae e nomine tandem gloriae objectivae veniunt persee iones Divinae . quas cognoscunt creaturae intellectuales , & ex hac cognitione ad earum laudes
Opponuntur huic propositioni , qui finem principaliore inis Reationis statuerunt esse utilitatem nostram . Hos consutatos jam a S. Bonaventura Σ recentius sequuti sunt Bayles, qui statui t. 3)-ereresse Debum nisi ut benefaceret , ilis ere turis , quae finitatis esseni capaces : Et Anglus Anonymus apud Tre voltianos , qui credens gloriam nullam redundare in
Deum ex aeterna ullius creaturae rationalis damnatione , dicit ibias creatas esse ad finem felicitatis, ita ut nulla possit esse aeternum misera in Inferno , sicuti habet Dogma Catholicum apertis Scripturae testimoniis innitens, contra quem errorem alibi
33s. - I. Suadetur ex S. Scriptura, in qua de creatione ratio-