장음표시 사용
261쪽
. Patres conscripti. Nunc autem quemadmodum hiis boni fidelesque nam sortes ne ipsi quidem dixe-M rint) cives esse possunt 3 nisi quis credere potest
o fuisse, ut erumpentibus, quin erumperent, obsistere conati Sunt: aut non nvidere eos, quum ino columitati, tum gloriae illorum per virtutem partae. D quum sibi timorem ignaviamque servitutis ignomi- . niosae causam osso sciant. Maluerunt in tentoriis is latentes simul lusem ntque hostem ex SpeCtare,n quum silentio noctis erumpendi occasio esset. . Atra enim ad erumpendum e castris defuit animus; ado tutanda sortiter castra animum habuerunt. Dies a noctesque aliquot obsessi, vallum armis, se ipsi tu is tali vallo sunt: tandem ultima ausi passique, quum M omnia subsidia vitae abessent, assectisque fame n viribus, arma iam sustinere nequirent, neuessitati a bus magis humanis, quam armis, victi sunt. Orto in solo hostis ad vallum accessit 4r ante secundam in horam , nullam sortunam certaminis experti, timis diderunt arma ac se ipsos. Haec vobis ipsorum per
is Qiduum militia fuit i quum in acie stare ac pugnaro
D decuerat, tum in Castra refugerunt: quum pro is vallo pugnandum erat, Cnstra tradiderunt, neu Deis in acto, neque in castris utiles. Vos rodimam n Quum eria mpere Castris oportet, cunctamini ncm manetis: quum manere, castra tutari armis neces-n Se est; et castra , Et arma, et vos ipsos traditis hora sti. Ego non magis istos redimendos, Patres con
ante Groii. sententia fure eademnente; Stroth.
2. . . vid. V, 1o, n. s. 33. Orto sole hostis ad Daliam ae
cessit; MM. ab hostibus ad M.illum ce/εum , imper ou.iliter. epiod magni feeiitIns videtur, Seholt. III, Oh s. s. Liviaem seripturae non levia vestigis eOmpatent in Pal. Prine. Gebla. Forte lii eodd. exhibuerunt ab hostibus ad Mallum aecessit , sient iu Flor. iiii. Lov. I. έ ..Voss. Sed Seboui scriptis eonsentit Lov. 3.
262쪽
n scripti, censeo, quam illos dedendos Hannibali, is qui per medios hostes o castris eruperunt, ac per
is summam Virtutem se patriae restituerunt.
LXI. Postquam IIanlius dixit, quamquam patrum quoque plerosque captivi cognatione attingebant, praeter exemplum civitatis minime in captivos iam indo antiquitus indulgentis, pecuniae quoque Summa
homines movit; quia nec aerarium eXhaurire, magna iam summa erogata in servos ad in ilitiam emendos armandosque, nec Han Dibalem maxime huiusce rei, ut fama erat, egentem locupletari volebant. Quum triste responsum, non redimi utruos, redditum esset, novusque super veterem luctus tot iactura civium
adiectus esset, cum magnis fletibus questibusque legatos ad Portam prosequuti sunt Vnus ex iis domum abiit quod sallaci reditu in castra iure iurando se exsolvisset. Quod ubi innotuit, relatum qite ad so- nutum CSt, omnes Censuerunt, Comprehendendum, et custodibus publice datis deducendum ad Hannibalem esse. Est et alia de captivis fama decem primos venisse: de eis quum dubitatum in senatu esset, a mitterentur in urbem, nec ne , ita admisSOS USSE, ne lamen iis senatus daretur 4. Morantibus deinde Iongius omnium spe, alios tres insuper legatos Venisse , L. Scribonium, et C. Calpurnium, et L. Manlium. Tum demum ab cognato Scribonii tribuno plebis de redimendis captivis relatum esse, nec censuisse redimendos senatum; et novos legatos tres ad Hanniba-
Cip. LXI. I. Ad Portam 'rosequuti sunt; cons. ad Il. 18, n. 4. a. mms ex ias domiam abiit ele. , vide nil u. 3.3. I st et .iaia de caseimis fama etc. vide ad caix. u. 3. 4. Ita admissos esse . ne lamen iis senatus da Qtur , mimissos illos qiii detra, se i senatriis iis hion datum Lin. COuf. ad I, 37, v. b, et VI Η, S,
263쪽
lem revertisse , decem veteres remansisse; quod porcausam recognoscendi nomina: captivorum ad Hannibalem ex itinere egressi, religione sese exsolvissent ε. Do iis dedendis magna contentione actum in Sonatu esse; victosque paucis sententiis, qui dedendos censuerint. Ceterum proximis censoPibus adeo omnibus 7 notis ignominiis Ille consectos esse, ut quidam corum mortem sibi ipsi extemplo consciverint: ceteri non
eo solum omni deinde vita, sed Pi Ope luce ac publico caruerint. Mirari magis, adeo discrepare inter auctores s , quam , quid Veri Sit, discerne o queas. Quanto uutem maior ea Clades supe Pioribus cladibus fuerit, vel ea res indicio est, quod , qui sociorum ad eam diem firmi steterant, tum labare coeperunt se, nulla profecto alia de re, quam quod desperaverant de imperio. Defecere autem ad Poenos hi
populi : Atellani, Calatini, Hirpini, Apulorum
5. Per causam recognoscend. nomina ; vide nil II, 32, n. a. 6. Religione sese exsolWissent , vide ad V. 23, u. 7. 7. Ceterum a ρν' ximis censornus adeo omnibus a tis ete. Cotis. Pol1 Ii.
VlI, i S. Iu iri inos deinde enplivortiintili Haunibale iii tersectos sitisse , sit dain vero principum Carthaginem missos. tradunt Et trop. Iu , ii , et Zcin. - Confectos; vide ad V, Io. N.
vide ad Vll, 9 , n. 4.lo. Irim labara e Perunt; vid. ad II, 39, n. s. Ex J.SS. leseuduin potius cum Grouovio et Salmas. Mel deeliaret sues , aut Dei sides indieat sociorum , quae ad eam diem firma steterat, inmlabare coeyil etc.
viali etc., nota subito omnes. sed quidam statim, quidam Post annum,
264쪽
pars , Samnites praeter Pentrosy , Bruttii omnes, Lucani ; praeter hos Surrentini', et Graecorum omnis sermo ora , Tarentini, Metapontini, Crotonienses, Locrique, et Cisalpini omnes Galli. Nec tamen hae
clades desectionesque foetorum moverunt, ut pagis unquam mentio apud Romanos fieret; neque ante consulis Romam adventum, nec postquam is rediit, renovavitque memoriam acceptae cladis. Quo in tem-ΡOro ipso adeo magno animo Civitas suit, ut Consuli, ex tanta clade, Cuius ipso causa maxime fuisset, rodeunti Ἀ , et obviam itum frequenter ab omnibus Ordinibus sit, et gratiae actae, quod de re publica non desperasset: cui, si Carthaginiensium ductor fuisset, nihil recusandum supplicii foretret. Sammtes Praeter Pentros: vide ad IX ,3t, ti. 3. Praeter Pelfflinos edd. ante Grou. recte. opinor, si iunxeris citi a Siscinio Praeter Petelinos Brutili omnes. Cous. XXIII, aυ. 33. Praeter hos Surrentini , immo Sallentini: nam uti debuissent nominari post Calatinos; Gronovius. CLCamilli Peregr. de Cnpua Diss. 2. Et Gra virum Omnis fere ora, quise
XXXI, 7, distinctius dieitur olui illa
Italias, quam Maiorem Graeciam μο
cane. 4. Ex tanta clade . . . redeunti ἰ v.
ad IV, 31, n. a. Rein, paucis li. l. narratam. probabiliter et ingeniose amplifieavit Sil. X . 6oS-639. Cons. et Frontin. Strat. IV, Sἰε. i5. Nihil reetixandum sumtieii Ib-
ret ei, h. e. frustra conatus e set. gra vissimum quodvis su Pylicium excusa
tione aliqua deprecari et effugere; volpatieuter hoc ei perserendum suisset.
265쪽
C p. I; Compsa in Hirpinis a Statio Trebio traditur vanniba-Ii ; qui inde petit Neapolim, sed oppugnare non nudet, et Capuam flectit iter. - II-III ; Ibi senatum et sibi et plebi
obnoxium secerat Pacuvius Calavius, data populo facultate me liores iustioresque eligendi senatores, qui non facile inveniri Poterant. - IV ; Inde orta obsequium principum , licentia plebis , contemptus telum, magistratuum imperiique Romanorum et a quibus tamen deficere adhuc dubitant Campani propter eonnubia vetusta et multitudinem nobilissimorum, qui apud illos militant. - V; Horum parentes cognatique aegre pervincunt, ut Venusiam mittantur legati ad Varronem c ., qui Romanorum suique contemptuin auget nimis detegendo Cladem', et Campanorum opem implorando. - VI ; Vibio Virrio auctore Campani desciscunt a Romanis. - VII; Pacem eum Hannibale faciunt, et romanos Comprehendunt. cives. Decius Magius mirifica constantia adversatur Poenis. - VIII IX; Perella , Calavii filius, Hannibalem Capuae epulantem interficere statuit: sed patris precibus a proposito deterretur. X; Magius, iussu Poeni comprehensus, in punica perdueitur Castra , Et extemplo in navem impositus Carthaginem mittitur. Tempestate autem desertur Cyrenas, et ad statuam Ptolemaei confugit. Inde deportatur Alexandriam, et a reguvinculis liheratur. - Xl; Dum haec geruntur, Q. Fabius Pictor legatus a Delphis Romam redit. Mago autem , Hamilcaris filius, nuntiusque victoriae ad Cauniis, venit Carthaginem, ibique in senatu res a fratre in Italia gestas exponit. - XII; Tuin est uudi in vestibulo curiae acervum iubet au-
266쪽
nulorum aureoriam , Petitque, ut Hannibali pecunia, laumentum et milites mittantur. Hoc dissuadet Hanno, ab ΙIi
iniicone increpatus. -- XHI: Mago eius orationem resutat, et, quae postulaverat , ingenti consensu senatus decernuntur.
- XIV ; Romani impigre hellum reparant, et M. Iunius Peradictator servos quoque et capitis reos armat. Hannibal ite innimos capolitanorum partim spe, partim metu, nequidquam tentat, et in agrum nolanum traducit exercitum. Nolae pletis favet Poenis: at senatus simulatione extrahit desectioncm
in iidventum Claudii Marcelli praetoris , qui legatis clam ac Propere missis Casilino arcessitur. XV et Hannibal, Nola Neapolique omissis , petit Nuceriam , eamque fame captam diripit et incendit. Marcellus Nolae timet plebem , et anto
omnes L. Bantium , sortissimum nobilissimumque equitem, qui proditionem patriae molitur : huius tamen animum comitate ac donis prorsus mutat. - XVI; Nolam castra movet Poenus, et, plebe de integro ad desectionem spectante, Ma cellus, eruptione facta, hostes vincit sugatque. - X, Il; IIannibal Acerras capit, et exercitum ducit Casilinum. qiio i DPraenestini et totidem sero Porusini tuentur. - XUll; Frustra oppidum summa vi oppugnare parat, et ipse, modico in eastris praesidio relicto, in hiberna' Capuam concedit: ubi voluptatibus immodicis corpora animique exercitus eius ene vantur. XIX ; Ohsidio Limen continuata Casilinum adducit ad ultimum inopiae, quae a Romanis quidem paululum Ievatur, doliis frumenti plenis, nucibusque Vulturno aiunnil urbem missis; sed tandem obsessos ad eam hostibus tradendam compellit, pacta ante redemptione liberorum capitum. - XX : Eodem tempore Petelini, qui uni ex nouitiis manseratit in amicitia rouiana a Carthaginiensibus limitti isque ceteris oppugnantur , et , legatis frustra Romam Hil praesidium petendum missis , soli sortissimo resistunt. - XXI ;In Sicilia Sardiniaque T. Otacilius et A. Coructius Mamurilla propraetores ab Hierone et sociis civitasibus adiuvantur. Romae Creantur triumviri mensarii, ct tres pontificos. - li; lhidem deliberatur de explendo senatu, eiusque legendi causa M. Fabius Buteo ex senatusconsulto dictator sine magistro equitum in sex menses dicitur. - XXIll ; Is cI xxx II cum
ingenti opprobatione hominum in patres legit, et Extemplo sues,dicat magistratu. - XXIV et M. Iunius Pera dictator, Romam accitus , comitia edicit, quibus L. Postumius III ubsens,
267쪽
et Ti. Sempronius Gracchus, magister equit uni, et aedilis curulis, consules creantur. Sed mox nuntiatur clades Postumia atque exercitus eius, iii Litana silva a Callis deletorum. - XXV; Scnatus negotium dat aedilibus , ut urbi inoestitiae publicae speciem demi iubeant; et, Gallia eo vnno omissa, de hoste Poeno legionibusque , per quas id bellum sit gerendum , consultat. Reliquias exercitiis cannensis traduci in Siciliam placet, inde vero duas acciri legiones, et totidem ur-hanas conscribi. XXVI; In IIispania Scipiones, Cnaeus terra , Publius mari, prospere rem serunt: et Carpesii , ab Hasdrubale in stati, duce Gallio hostes animose repellunt. - XXVII; Vniversa quidem haec gens in doditioncm venit; sed subinde ab Carthagine assertur, ut Hasdrubal in Italiam
exercitum ducat: quae vulgata res per Hispaniam omnium serme animos ad Romanos avertiti - XXVIII ; Ilimilco Carthagine cum exercitu iusto huctaque classo ad tuendam II spaniam, mittitur, et Hasdrubal, Pecuniis raptim exactis, ad Iberum descendit. Se ipiones ei iunctis copiis obviam eunt, et mox eodem die velut ex composito utrinque signum pugnae proponitur. XXIX; Vincunt Romani, et Hasdrubal eum paucis effugit. - XXX ; Petilia in Bruttiis pertinaciter
delansa, et Consentia ab Himilcone, Croto a Bruttiis capiuntur e et Locrenses ceterique eius regionis populi, praeter Rheginos, desciscunt ad Poenos. Ad eosdem deficit Gelo , Hieronis filius; qui tamen morte opportuna absumitur. Ludi dantur funebres, Romani plebeiique ter instaurantur. Praetores sortiuntur provincias, ct M. Marcellus pro consule imperium accipit. - XXXI ; Duplex imperatur tributum , et scuatus decernit, quo et a quibus deducendi sint exercitus. Equites Campani ccc , stipendiis in Sicilia cum fide emeritis,
Noniam xeniunt, suntque cives romani. In locum L. Postumii primum M. Claudius Marcellus consul sufficitur , sed, quia is vitio creatus videtur, mox Q. Fabius Maximus Ili. Prodigia expiantur. - XXXII; Novi magistratus , ipsique Praetores, ad ius dicendum creati, in provincias prosiciscuntur. Carthaginienses autem cum classi hus copiisque in Hispaniam mittunt Magonem, et Hasdrubalem Calvum in Sardiniam, quo Hanapsicora aliique principes legatione clandestin ncos vocaverant. XXXIII et Philippus , Macedonum rex , ad Poenos mittit legatos, qui primum iu romana, deinde ita Ηa Dibalis eastra perveniunt, foedusque cum eo et nviicitiam
268쪽
T. I. IVII iungunt. - XXXIU; Eos lem cum Gisgone, Bostare et Magone redeuntes, ianique tenentes altum nomani persequuntur , et comprehensos Romam ad senatum mittunti Q. Mucius
Scaevola praetor in Sardinia in longum incidit morbum , et hinc eo T. Manlius Torquatus eum imperio mittitur. Eodem tendit Hasdrubal: sed classis , cui Praeest, foeda tempestate vexata ad Baleares insulas delicitur. - XXXV; Campani, ut
dolo Cumanos suae ditionis faciant, eorum senatum ad commune statumque sacrificium ad Hamas faciendum invitant , nec procul inde in occulto Marius Alfius medix tuticus eum xIv millibus armatorum considet. Cumani autem, quibus fraus suspecta est, rem nuntiant Ti. Sempronio Graccho cos. qui circa Liternum stativa habet. Is media nocte Campanos in castris opprimit, multosque obtruncat. - XXX I; Castris hostium potitus Cumas se propere recipit, et mox ab Hanni-halo oppugnatur. - XXXV l ; Poeni eruptions ex oppido laeta lagantur , et ad Tifata redeunt insecta re. Iisdem diebus Hanno a Ti. Sempronio Longo ex finibus Lucanis in Bruttios rcpellitur, et tria Hirpinorum oppida vi recipiuntur a M. Valerio practore. - XXXV HI ; Philippi Poenorumque legati
ducuntur Romnm, et classis L navium paratur, quae regem
in Macedonia contineat. - XXXIX ; Legatio alia a Philippo ad Hannibalem mittitur , quae prospere fert ac refert mandata. Fabius tres Campanorum urbes vi capit, et M. Marcellus proc. in praesidium redit Nolam, ubi plebs adhuc novarum rerum et Hannibalis tota est. - XL : Α T. Manlio in Sardinia primum , IIampsicorae filius, deinde pater eius et Hasdrubal, qui copias iunxerant, vincuntur. - XLI; Hasdrubal , Hanno , auctor rebellionis, Et Mago, propinquia cognatione Hannibali iunctus, vivi capiuntur; Hiosius in acie ea lit; Hampsicora mortem sibi ipse consciscit ; Cornus, sugitivorum receptaculum, expugnatur, et aliae civitates sese dedunt. Sardinia sic perdomita . Manlius cum navibus praeda onustis Romam redit. Per idem tempus T. Otae ilius praetor depopulatur agrum carthaginiensem, et ex classe Hasdrubalis, Africam repetente, septem capit naves. Bomilcar cum novis militibus Carthagine missis ad Hannonem in Bruttios perveniti Marcellus autem ab Nola crebras excursiones facit in agros
Hirpinorum Samnitiumque. - XLII; Itaque legali ad Hannibalem ex utraque gente mittuntur, pracsidium petentes.
- XLIII; Isso Nolam proficiscitur; eodemque Hanno cx Bru
269쪽
tiis venit, qui animos Nolanorum frustra tentat. - XLIV; Marcellus erumpit, et imber dirimit pugnantes. Tertio die utrinque in aciem copiae educuntur, se XLV; ac summa vi et duces hortantur, et milites pugnant. - XLVI; Poeni in castra compelluntur, et tertio post die ' CLXxII equites, mixti Numidae Hispanique, ad Romanos transfugiunt. Hannor edit in Bruttios, et Hannibal Apuliae hiberna petit. Quod ut audit Q. Fabius, Capuam propius movet castra. - XLVII;
Iubellius Taurea campanus et Claudius Asellus romanus, so tissimi equites , in singularo descendunt certamen. - XLVIII: Scipiones nuntiant , quantas res gesserint in Hispania, sed provinciam non retineri posse, nisi pecunia, aut eerte vestimenta et frumentum mittantur. Senatus itaque populo Indicat publicas necessitates, cohortaturque redemptores, ut sumptus necessarios aerario ad tempus commodent. - XLIX; Privata pecunia respublica administratur, et Scipionibus aequabilis adspirat fortuna. Ex tribus Poenorum ducibus bis ingentem
reportant victoriam, et Illiturgi Intibilique obsidione liberant: quo facto omnes prope Hispaniae populi ad Romanos deficiunt.
I. Elannibal, post cannensem pugnam , caStPR Capta ac direpta, consestim ex Apulia in Samnium moverat: accitus in Hirpinos a Statio, pollicente, se Compsam traditurum. Compsanus erat Trebius nobilis inter suos: sed premebat eum Mopsiorum iactio, samiliae per gratiam Romanorum potentis. Post sa-
CAP. I. r. Hannibal Post cimnensem Pugnam , et 1 ost castra Romanorum capta ac direpta cui si evm aliis Ieg. Castraque, aut ante eastra inserendum et, quam tamen copulam, si Tacitus iaec scripsi saet,aheo Potitis omissam crederem mos erat, scit. Castra Lua. Cons. ad Il, 3, n. a. Ita in omnibus edd. legitur, at in nullo NS., Red potius: mee Hamibal Post cannensem magnam eama ae direpta , et in uuo His Hannib. Post cannensem Pugnam eamis ae direptis; unde Gron. inseniose eoni. Areas Hannibal Posteann. ηι iam cutis ac direptis: vid. ad
XXII, Ia, n. 3. Nox Post Statio, quod est praenomen italielim, Trebinaditetendum videri, iam monuit idem Geonovius, qui etiam Moysiorum δε-
pro Statio. Ceterum Compsa in Hir pinis prope sontes Λvsidi sium. sita ,
270쪽
mam cannensis pugnae, vulgatumquo Τ rubii sermonibus adventum Hannibalis , quum Mopsiani urbe excessissent λ; sine certamine tradita urbs Poeno, praesidiumque acceptum os t. ni praeda Omni atque impedimentis relictis, exerCitu partito, Magonem Γegionis eius Drbes , aut deficientes ab Romanis accipero aut detrectantes cogere ad desectionem iubet. Ipse per agrum campanuin mare inserum petit, ΟΡ- pugnaturus Neapolim, ut urbem maritimam haberet.
Vbi sines Nea litanorum intravit, Numidas partim in insidiis et plerucque cavae sunt vive, Sinu Sque Occulti , quacumque apto Poterat, disposuit: alios,
prae se actam Prnudam ex agri S Ostentantes, obequitare portis iussit. In quos, quia nec multi et incompositi videbantur, quum turma equitum erupisSet, ab cedentibus consulto tracta in insidias, circumventa est: nec evasisset quisquam, ni mare propinquum , et haud procul litore naves, piscatoriae pleraeque, conspectae peritis nandi dedissent effugium. Anci uot tamen eo proelio nobiles iuvenes capti caesique sunt: inter quos et ΙΙegeas, praesectus equitum, intemperantsus cedentes sequutus, cecidit: ab urbe oppugnanda Poenum absterruere, Conspecta moenia, haudquaquam Prompta OPPugnanti. II. Inde Capuam flectit iter, luxuriantem longa selicitate atque indulgentia sortunae , maxime tum n,
2. Pratim In fauni υν be excerris sent; vide ad H , 37, n. 5. 3. Aut desieientes ab Romanis acce-Pere, sc. in fidein , vel, ut VH. i 6, 13. 3, in deditionem; aut deιreci intesdefeetionein , deficere recusantes, C gere ad deueelionem, nisi cum Duliero deditionem, ii ita defectio non estiti vitorum ne eliss rectitulium . s d vo- Ietilium. Mare in ortim; vide udi thrum cap. 33, et i in n. 3