장음표시 사용
291쪽
t. IB. XVII, CAI . la 289,, set vobis, loquerer. Nunc interroganti senatori, is poeniteatne me adhuc suscepti adversus Romanos ,, belli si reticeam, aut superbus, aut obnoxiNSU Videar β: quorum alterum est hominis alienae liis bertatis obliti, alterum suae. Respondeam igituris Himilconi, non desisse poenitere me belli, neque is desiturum ante invictum vestrum imperatorem in-D Cusare, quam sinitum aliqua tole abili conditi otio is hellum videro: nec mihi pacis antiquae desiderium is ulla alia res, quam paX nova, siniet. Itaque ista. , quae modo Mago iactavῖt, Himilconi ceterisque ,, Hannibalis satellitibus 7 iam lacta sunt. Mihi pos-b, sunt laeta esse, quia res bello bene gestae, M volu- ,, mus sortuna uti, Pacem nobis aequiorem dabunt: 1a nam si praetermittimus hoc tempus, quo magis da- γγ Te, quam acci Pere, POSSUmuS Videri pacem, vereor, ,, ne haec quoque laetitia luXuriet nobis η, ac vana di, evadat. Quae tamen nunc quoque qualis est 3 Ο - ,, cidi exercitus hostium: mittito milites mihi. Quid 1, aliud rogares, si esses victus 2 Hostium cepi binab, Castra, praedae videlicet plena et commeatuum: ,, frumentum et pecuniam date. Quid aliud, si spo- ,, Iiatus , Si exutus CastriS esses, Peto Pes 7 Et, ne is omnia ipse mirer mihi quoque enim, quoniam ,, respondi Himilconi, interrogare ius fasque est , ,, velim seu Himilco, Seu Mago respondeat: quum addi, internecionem romani imperii pugnatum ad Cannas ,, sit, Constetque in desectione totam Italiam esse;
toribus, ut XXV, 29. et XXXIV. 43
iam laetri fiant; sorte iam aut tiam Melia sint.
292쪽
Fa primum ecquis latini nominis populus s defeceritis ad nos 3 deinde ecquis homo, ex quinque et tri-D gin tu tribubus, ad Hannibalem transfugerit D Quum utrumque Mago negasset; GHOstium quidem ergo,n inquit, adhuc nimis multum superest: sed, multi-ra ludo ea quid animorum, quidve spei habeat, scire
XIII. Quum, id nescire, Mago diceret: re Nihil sa
is cilius scitu est, inquit. Ecquos legatos ad II anniba- . lem Romani miserunt de puce 2 ecquam denique is mentionem pacis Romae factam esse, allatum ad is vos est is Quum id quoque negasset: e Bellum igiis tur, inquit, tam integrum habemus, quam habuiis mus, qua die Hannibal in Italiam est transgressus. o Quam varia victoria Priore punico bello suerit, is pIerique, qui meminerimuS, SuperSumus. Nunquamis terra marique magis Prosperae res nostrae visaera sunt, quam ante ConSules C. Lutatium et A. Postura nitum fuerunt. Lutatio Et Postumio consulibus,
is devicti ad Aegates insulas sumus. Quod si id quod is dii omen avertant nunc quoque fortuna aliquid
o variaverit, tum pacem Sserati S, quum V in Cemur,
o quam nunc, quum vincimus, dat nemo 2 Ergo, si is quis de pace Consulet, seu desercnda hostibus. scuo accipienda, habeo, quid sententiae dicam: si dou iis, quae Mago postulat, resertis; nec victoribus
Latιni nominis ' miliu ; vide ad . O, n. a. - XXXV imbtibus ivide ad 1, 43 . u. 22. Si accurate haec dicis, iam tum tot tribus suere. CAP. XVI. t. punie ridicule, quuviI emis Io litat tir, quition luiluit Hi sui uicii iii bellunt di cure , qitam Romauus , si loqueletur, romanum : ergo dele'mniso, aut . si vis, subiice mmiano, vel ita-Iιco. aut 'tignatum; Gron. Sed scri Ptores saepe ex Atia rutioue loquuntur,qimm ex alioru in loqui deberent; Str. Recte: noli urro, ubi alios Io Pu tiles inductitit; saltem id non protianduiti. - Quam nunc, gutim Mincimus ; vid. ud Ix . 3, u. a.
293쪽
3 9 iis iniui attinere puto , et frustrantibus nos salsa at-- que inani spe multo minus Censeo mittenda eSSe . . Haud multos movit Hannonis oratio: nam et simultas
cum familia Barcina leviorem auctorem faciebat, et occupati animi praesenti. Iaetitia nihil, quo vanius fieret, g udium suum, auribus admittebant; debellatumque mox fore, si adniti paululum voluissent, rebantur. Itaque ingenti consensu sit senatusconsultum, ut Hanuibali quatuor Numidarum. millia in sui3Plementum mitterentur, et quadraginta elephanti, et argenti multa talenta; dictatorque cum Magone in Hispaniam praemissus est ad conducenda viginti millia peditum, quatuor equitum, quibus exercitus, qui in Italia, qui quo in Hispania erant, supplerentur. XIV. Ceterum haec , ut in se undis rebus , segniter Otioseque gesta. Romanos, praeter insitam industriam animis, sortuna etiam Cunctari prohibebat: nam nec consul ulli rei δ, quae per eum agenda ESSet, deerat; et dictator M. Iunius Pera rebus divinis
a. Nec Mictoribus muti , quae Mago Postulat, attinere puto; cons. ad cap. 3. n. 4. Simtitias eum Iamilia Bareitia vide ad XXI, D. 53 leMιOremGuctorem sententiae Detebat; vide ad l. νε , u. 7.
3. Quati Or Numidarum, fici equitum . mιmiae ante millia excidisse Mi-
giliti peditum putabat DraLenb.; ego autem , duodecim millia Peditum . de quibus vide cap. 32. Quod caput sico tuleris eum nostro, vel thi, velli. l. Plura eorrupta Suspicari possis. Quae mox memorantur Miginti multa laeditium, quatiior equitrum tu Hispani acrant conducenda, uou . ut Numidae, iii Asrica, nec soli mittenda Hai, nil, fili. Mox Pro mulis Mure luti uelite couic est M. VCtit, li. e. mille ruinSenta , et Gron. mille ex c. 32. - Argentι multa talenta. Creverius mallet millo talenta ex cap. 32, infra. - Γιctatorisque; vide ad I, 22 , n. 4. CAP. XIV. r. Vt in adeundis rebus; vide ad VIII, 3o , tr. 7. - Segnite 'Otioseque velut Per otium, lente velut si tempus sul cresset; Bauer. a. Nam nec mustil tilli rei. . . deerat;
294쪽
iuri sectis, latoque, ut Solet, ad populum, ut equum escendere liceret, praeter duas urbanas legiones 4 , quae principio anni a consulibus Conscriptae fuerant, et scPvo Puni delectum, Cohortesque ex agro piceno
et galli eo collectas, ad ultimum prope desperatae Dei pubIicae auxilium , quum honesta utilibus cedunt, descendit edixitque: Qui cVitassem irara dem ausi si , quique pecuniae iudiCali in Min Culis essent, qui eorum optid se milites ferent, eo S ns a Pecuniaque sese exsolui iussurum. Sex millia hominum' gallicis spoliis, quae triumpho C. Flaminii transluta erant, armavit:
i iiod perperam ex Plutarcii. Fab. png. i , , colligitur. ubi πρῶτον ἴτηο alto, t ramum postquam dictator creat is fuerat, non πρῶτος dixit , vitae Muniit. de Leg. e. S ; Gruch. de Com. Rom. III, a ; Pigh. Λun. ud a n. 252, loci class.; Iuutarch. l. l. , et Duker. ad h. l. , qui ex Mn. H, I 3, suspicatur. dictatori non tu urbe, nequei riusquam ad bellum Proficisceretur, ι 'cendere equum licuisse; in bello aulem, etai Plutarchus contrarium doceat vanam ob rationem, eum equo
velit non prohibitum suisse, idque liquere vel ex Livio, H, 33, 2o; Dionysio, VI, 1r, i a ; X. Σέ, usum equi
in bello saepe necessarium ei es,e, nouitem in V rhe, sed id populo forsan
τυραvvi κώτερον visum. Cur vero haecia a ad populum se rei sola bat Z fortassis ut imperium ipsis militate conlitiis crariatis daretur, quod hoc ritu videri r significatum suisse; couser ad librum V, es p. 46 , u. 8.έ. Praeter duas urbanas legiones , tuus olim conscriptas suisse, non tra-lidit Livius XXII . 36. De se um felecta vide XX ll. 57. 5. Ad tittim uni pruste de eratae Vmblieae auxiliaim quini mox nie- uocatur uescenilite num desce Di De aliquo vel ad alipiid diei intur . qua inviti, et Decessitate eoacti es. Cie. Pro Qi tui. 36 . quaedam faciunt, Oufugiuntque ad alia, eaque graviora vel extrema adeo remedia, ubi leuiora non sussiciunt aut valent. Cons. XLV, Ib , n. έ; Gron. ad Epit. Liv. lib. U. et Ern. Clav. Cic. Ceterum h. l. nexum desiderari ve rhorum, iam Dotavit
Doering. Malim. tame u a uacolouthon agnoscere, quam eum eo legere: . M. Iunius Pera . . . Praeter duas urbanas legiones .... dum ad ultimum Prope . . . tu sitrum. sex millia homi uum . . . armavit. . Lentus stoet oratio, si re posti cris: a cohortes quoque ex agrispiceno et g. collegit , et ad ulti
6. Qui evitatem fraudem ausi; v. ad III, 53. n. 4. et xxii, to , n. 6.- Pecuniae iudicati; vide ad I, 26 .
n. 4. et VIII, 28, u. 8. - Noaα ς v. ud. X, 19, n. a. 7. Ea Q. et sex millia hominum, h. e. tali modo ex reis conscripta. Gasticis spoliis, quae triumpho C. Flaminiit. e. ; vid. ad XX l. 63. u. 3- Itaqtie; vide ad Ill, 3o,n. 3. Mox Pulam et, quam dele udam esse iami videruiat asterisci, inel
295쪽
itaque cum viginti quinque millibus armatorum n Lurbe proficiscitur. Hannibal, Capua recepta, qUum iterum Neapolitanorum animos, Partim spe, partini metu, ne quidquam tentasset, in agriam nolanum exercitum traducit; et ut non hostiliter statim, qui unon desperabat voluntariam deditionem, ita, si morarentur spem, nihil eorum, quae pati aut timero possent, Praetermissurus. Senatus , ac maxime primores eius in societate romana cum fide perstaro: Plebs noVarum, ut solet, rerum atque Hannibalis tota esse metumque agrorum Populationis, et patienda in obsidione multa gravia indignauiae proponere animo : neque auctores desectionis deerant. Itaque ubi senatum metus copii, Mi Propalam tenderent, resisti multitudini concitatae non posse; secunda simulando dilationem mali inveniunt. Placere enim sibi desectionem ad Hannibalem simulant: quibus autem eonditionibus in socdus amicitiamque novam transeant , parum ConStare. Ita Spatio sumpto, legatos Propere ad praetorem mmanum Marcellum Claudium s , qui Casilini cum exercitu erat, mittunt, docentque . quanto in discrimine sit nolana res; agrum Hannibalis esse, et Poenorum ; urbem extemplo su-
8. Plebs no rum, ut solet esse, rerum m.7ue Haran balis lota esse; m
ad III, 36 , έ. et XXI, I . n. I. In plerisque Italiae ei vitatibus plebem
Poenis, senatum Romanis favisse. monet Liv. XX lv, a. - Si propalam tenderene; vide ad IV, 8, n. s. - M--nda simulando; vid. ad II, 38. n. 3. Secunda pro vulg. elam ex optimis NSS. eum Strollito recepi auctore Gron. , qui tamen malehat: posse. Mseeundando dilasionem m. i. , quod omnino arridere potest collato simili loco III, 35. propalam Moiam ire eviditati piarum ausi, Discerandian ici blande eedendo mollire im etiam aggrediuntur. Sic et mox et conoedendo plebei senatum et
Marcellum Claudium c vide ad IlI, t. n. i , qui Casilini eum exem tu erat: in quibusdam Iit,eis Canusii , prob. Sigon. coli. XX l. 57, et Pliit. Marcell. P. Ma. Sed omnes sei e MM. adversatatur, et Marcellus Canusio piofiet ei potuit Casilinum.
296쪽
turam . ni subveniatur: concedendo plebei senatum, ubi velint, desecturos se; ne deficere prae sustinarent. effecisse. Marcellus, collaudatis Nolanis, eadem simulatione extrahi rem se in suum adventum iussit: interim Celari, quae s Cum acta essent, SP mque om
nem auxilii romani. Ipse a Casilino Calaliam petit: at quo inde, Vulturno amni traiecto, per Ille agrum
saticulaniam trebianumque Super Suessulam, Per montes Nolam pervonit. XV. Sub adventiam praetoris romani. POcnus nyranOIano excessit, et ad mare Proxime Neapolim de
scendit, cupidus maritimi oppidi potiundi, quo cur
sus navibus tutus ex Africa esset. Ceterum, postquam
Neapolim a Praesecto romano tenori accepit M.Iunius Silanus erat, ab ipsis Neapolitanis accitus , Neapoli quoque, sicut Nola, omissa, petit Nuceriam. Eam quum aliquamdiu circumsedisSet. Saepe Vi, saepe sollicitandis ne quidquam nunc Plebe, nunc principibus , fame demum in deditionem accepit, Pactus,to. Simulatione extrahi rem ἰ vid. ad lI. 6 t. n. 6. Mox Trebianiamque M . et edd. ante Gron. qui tacite ex omend. Guverit reposuitTrebul.trium que , quod mireris. quum ad Pol) b. HI, 9t , moneat, γε biam oppidum Campaniae post iugum Callicitiae montis suisse cons. ad X xl I. 15 . n. 43. et ad me ni men servare, rusticis autem vulgo I regia diei. Emendatio tamen illa probabi is sit ex loeo simili cap. 33, ira gressus Vulturnum Fu-bitis et Trebulam et Saticulam tirbes equi. Campaniae etiam Τριοοιλα oppidum a Ptol. . tristilantιs ager . Cicerone ad Att. V, 2 sq. et Te laui Latinienses a Plinio III, 5, seu 9, as siguantur. Cous supra ad librum X ,
CAp. XV. T. Me reri, saere sollieitiandis ... Im'inem btis, sellie. in deditionem accipere vide VIII, 2o, n. conatus , quod intell. ex seqq. Str. . vide ad XXI, έ3, n. 4. Pactus . D inermes et e. ae sorte Paetor, ut XXII.
hae re sere meisci et paetos dicit eos. qui se sub eerta conditione dedunt. Sed paeisei etiam dicitur. qui alii pollic tur, et conditionem fert accipienti. vel quam eum aecepturum putat: qua ratione Hannibal quoque diei potest cum iis Pactus esse, ut, si ur hem de .derent, cum singulis vestimeritis ahi. renis; Duk. - Nox honores iis, quι
ν emansissent, ac militare Dellent secum , HY hostiit edd. aule Gri n. No
strae lect. lavent meliores MSS., nisi
297쪽
ut inermes cum singulis abirent vos limontis: deinde. ut qui ii principio initis omnibus Italicis, praeter Romanos, videri Vellet, Praemia atque honores, qui
remanerent, ac militare secum VoluisSent, Proposuit.
Nec ea spe quem quain tenuit: dilapsi omnes, quocumque hospitia, aut fortuitus animi impetus tulit. per Campaniae urbes, maxime Nolam Neapolimque. Quum serine triginta Senatores, ac sorte primus quisque, Capuam petissent, exclusi inde, quod portas Hannibali clausissent, Cumas se Contulerunt. Nu 2-riae praeda militi data est; urbs dirupta atque incensa. Nolam Marcellus non sui magis siducia praesidii. quam voluntato 1'rincipum, habebat: plebos timebatur, et ante omnes L. Bantius η , quem Consensus attentatae desectionis, a metus a praetore Pomano nunC
ad proditionem patriae , nunc, si ad id fortuna do- fuisset, ad transfugiendum stimulabat. Erat iuvenis
aQer, et sociorum ea tempestate propo nobilissimus eques: seminecem eum ad Cannas in acervo caesorum corporum inventum, Curatumque henigne, etiam cum
donis Hannibal domum remiserat. Ob eius gratiam meriti rem nota nam) in ius ditionemque dare voluerat
Poeno; anxium pie eum et sollicitum cura novandi res praetor cernebat. Ceterum, quum aut poena CD-
hibendus esset, aut beneficio conciliandus , sibi as-
quod in omnibus e t remanserant, et In uno remmiserant, Pro g emanerent, vel remanare legeudum inonnit Gron. Ceteriim nee nostrne, nec Tutagatae leet. reprignare temporum ratio nem, eoutendit mi r. adversus Str. .
qui hine recepit illud remanserint, et Perperam provocavit ad verba Cieer. Tusc. Qu. V. 7: Xerxes 'raemium πηλosuit se. ei, quod ab Eln. , ut h. l. ia edd. antl. iis, ii ei, sed olepori lius omitti, doeent Gron. et Stroth. . qui inDenisset nolum Molvtalem. L. Banthis, forte Bandius . ut apud Inaut. Marcell. p. 3o3. - Coninsensus attentatas cles Nonis, quod iuram eonsonserat; Sircitii. Conscientia tentatas d. coni. Gron. o 3. Rem nouiratiam: vide l. 2. n. 3. - δε nis adires; vid. supra ad libruml en p. 52, ni
298쪽
sumpsisse, cluam hosti ademisse, sortem ac Strenuum maluit socium, accitumque ad se benigne appellat: Multos eum inoidos inter populares habere; inde exist matu facile esse, quod nemo cisis nolanus sibi indica-Vera , quam multa eius egregia facinora militaria essent. Sed, qui in ronianis militauerit Castris, non Posse Obscuram eius Distulem esse. Multos sibi, qui cum eo st*endia fecerint, referre , qui pis esset ille, quaeque et quoties Pericula Pro salute ac dignitate Populi romani adisset: utique cannensi proelio non Prius Pugna abstiterit , quam prope exSanguis ruina superincidentium
Porum, equorum armorumque Sil oppressus. MIta Paris macte virtute esto, inquit. Apud me tibi omnis hon nos, atque omne Praemium erit: et, quo frequen- . lior mecum sueris senties eam rem tibi dignitatio atque emolumento esse. D Lactoque iuveni promissis equum eximium dono dat, bigatosque quingonios quaestorem numerare iubet; lictoribus imperat, ut eum Se adire, quoties Velit, Patiantur. XVI. II ac comitate Marcelli serocis iuvenis animii adeo est mollitus, ut nemo inde sociorum rem vomu- nam sortius ac si delitis iuverit. Quum Hunnibal ad portas esset Nolam enim rursus a Nuceria moverat castra , plebesque notanu de integro ad desectionem spectaret . Marcellus sub adventum hostium intra muros se recepit; non castris metuenS , Sed ne prodendae urbis occasionem nimis multis in eam imminentibus daret. Instrui deinde utrinque acies coeptae,
4. Utique eannensi Proelis ete , et ut . seu quomodo Cannensi etc. meis Mirtute esto; vide supra ad lib. II, GP. 22. n. I . hecyιentior mecum Mem, eo magis senties etc. . vid. ll. 4 S. n. 12.
ἀcγυριου πεντακοσιοtς Plui. . l. qui etiam simillima de Fabio et Narso quodam resert tu Fabio , p. l8 a. CAP. XVI. g. Ad de feci. vectaret; vide ad e. I . n. 8 , et I, 9 , tr. 3. In eam imminentibus occasionem, ut
XXV, eto; vide ad III, Si, D. 3.
299쪽
Romanorum pro moenibus Nolae, Poenorum an lo castra sua: proelia hinc parva inter urbem castraque. et vario eventu fiebant; quia duces nee prohibere paucos temere provocantes, nec dare signum universae pugnae volebant. In hac continua tum in duorum exercituum Statione, principes Nolanorum nuntiant Marcello . nocturna colloqiam inter plebem. ac Poenos fictri; statutumque esse, ut, quum romana acies egressa Portis iret, in edimenta eorum ac sarcinas diriperent, clauderent deinde Porias, murOSque OCCUParent, Ut, P tentes rertim sura m atque urbis β, Poenum inde Pro Romano acciperent. Haee ubi nuntiata sunt Marcello. collaudatis senatoribus nolanis, prius quam aliquis motus intus Oriretur, sertunam Pugnae experiri si tuit. Ad tres portus in hostes versas tripartito exercitum instruxit: impedimenta subsequi iussit: calones, lixasque , et invalidos milites vallum serre A. Media Porta robora legionum, et romanos equites; duabus Circa portis novo milites, levemque armaturam, a sociorum equites statuit. Nolani muros I Ortas quo
adire vetiti; subsidiaque destinata impedimentis data. ne, occupatis proelio legionibus, in ea impetus fieret:
In hae e tinua iam et M SS., et sere to alii. Comiliaria edd. ante Gro. nov. qui eotidiana reposuit, et omisito iam, quod rameu ia omnibus NM.
et edd. exstat. 3. Potentes rerum suarum et urbis ;
a destinata , scille. aciei, milites ad subsidia in aete alias destinati, nune impedimentis data praesidio: nam solet Li. ius huiusmodi vocem , qtiae ad . diunctum seu praedicatum pertinet, pro subiecto adhibere, ut e. 42 extr. praesidium Pro eostias in seu ad praesidium modo missas ἰ Siroth. Destinata L. l. esse assueta ut asmetri praesidis XXXVI, 18 . putabat Iam Gron. , et certa, seu selecta ut certis destinatisque sententiis addisti apud
diu e et atationes i. d. eoni. Gm Ov. et s. eustocliae i. d. ut mox alia ruria stodiae im,edimentoνrum areosita Ste. Sed soris leg. destinato, h. P. consulto, ex industria. M. - - Patis ete. , aut glossa est vel destinata, vel data.
300쪽
ita instructi intra portas stabant. Hannibali, sub signis id quod per aliquot dies secerat ad multum
diei in acie stanti β, primo miraculo esse P Od nec
exercitus ro Inanus Porta egrederetur, nec Rrmatus
quisquam in muris esset: ratus deinde prodita colloquia esse, metuque resides iactos, Ρartem militum in castra remittit, iussos proPere apparatum omnem oppugnandae urbis in primam aciem asserre; satis sidens, si cunctantibus instaret, tumultum aliquem in urbe plebem moturam. Dum in sua quisque ministeria discursu trepidat ad prima signa si, succedit pie ad muros acies , patefac se repente porta, Marcellus signa Canere, Clamoremque tolli, ac pedites primum deinde e palles, quanto maximo possent impetu, in hostem erumpere iubet. Satis torporis tuimiliusque in aciem mediam intulerant, quum duabus circa portis P. Valerius Flaccus et C. Aurelius legati in cornua hostium crupere. Addidere clamorem lixae Culonesque, et alia turba custodiae impedimentorum apposita, ut paucitatem maximo spernentibus Poenis ingentis repente excPcitus speciem secerint. 1ix oquidem ausim affirmare, quod quidam auctores sunt 7 , duo millia et octingentos hostium caesos; non plus
S. Hannibali; sub signis ... ad mul- Romnnos cecidis fle. tradit Plut. initim distin scis stanti; vide ad lI. 2 , Marcello , P. 3οέ , ubi etiam monet, D. 3. et XXII, 52, n. I. - Resides , minorem caesorum hostium numerum e es. a Livio memorari. - Ingena eo dies. Trefiat ad yrima signa: vide res, scit. gesta est: vide ad XXI. 43. ad III, 49, έ. Signa matrere ι v. n. 4. - Non Dinei enim ab Hannibale ad VI l, 4o, n. 4. . tunc dissultius Ilia, qtiam Postea, Min- . Quod quidam auctores sime U. eere illum. V em tunc, cui Poste. ad II. 58, n. t , duo et DCCC opponitur, e tribus NSS. recepi cum hostium caesos, non ritia D Romanum Str. et is Mineentibus seil. Romanin amιsisset ita S. Ρut. et al. duo millia eiiciendum puto. Cons. Val. Max. IV. et trecentos h. e. . non Plus uno Ro- 1, 7, et Plut. l. i. Hic dieit, fiduciam manos a. edd. aute Drahenti. Supra animumqtie crevisse Romanis, post- quinque millia hostium caesa, et D quam intellexerint, Hannibalem non