장음표시 사용
131쪽
i o DE RATIOCINATIONE se debere negetur I. 243. sequitur , ut non ἀ-nus adesse debeat .in conclusione, quam fuit iti prae
Exempl. Ex. gr. Qui mundum contemnie , injurias
qui Christum sequitur, mundum contemnit. Ergo qui Christum sequitur , in aeternum injurias patitur.
. E67. Pars debilior praemissarum dicitur praemissa particularis & negativa. 9. 261. Conclusio sequi debet partam debiliorem ,
i. e. si una praemissa fuerit vel particularis, vel n sativa ; tunc conclusio quoque debet esse particularis, vel negativa. Demonstr. Ponamus enirn , conclusionem esse uni versalem , quum una praemissa fuerit particularis , tunc plus erit in conclusione , main est in praecmiliis . Propositio enim universalis . plus semper continet , quam propositio particula Is . Cum vero
non debeat esse plus in conciusione , quam suit in praemissis i β. xM. . perspicuum est , conclusionem nore debere esse universalem, sed particularem cum una praemissarum suerit particularis . Praemissa parti- ωIaris dicitur pars debilior praemissarum β. 267. Ergo conclusio sequi debet partem suam debiliorem Porro ponamus , concissionem esse affirmativam , situm praemissarum fuerit negativa , tunc ejusmodi argumentandi ratio erit contra Dictum de Nullo . Vi enim Dicti de Nullo negandum cst de quibusdam , quod de omni . matur et r. , . Requi- fit itaque Dictum de Aullo r. pro Sitionem , qua B , negatur de Α , quae est major propositio , νωoque negativa a. requirit propositionem , qua stenditur , seu affirmatur , C contineri. seu compre bendi sub Α, quae est minor propositio . adeoque asfirmativa , 3. postulat propositionem , qua negatur c de Λ me est conclusio , adeoque negativa . Ut adeo
132쪽
e et SYLLOGssMo sit illis videas , conclusionem debere esse negativam s una praemissarum s serit negativa, Rique ita , eonclusionem sequi semper partem debiliorem, hinc in telligitur Noe . Hae sunt regulae generatiores syllogismorum o quae omnibus syllogismis cuJuscumque figurae sunt
eommunes . Nunc ad speciali es easque primae fiaturae regulas explicandas ct demonstrandas aciadais
g. 16ο In prima figura in or propositio' semper debet esse universalis. Dbmovit, . vi dicti de Omni ita semper argumentandum . Quodcumque Valet de omni , valet quoque de singulis , adeoque a genere ad speciem determinatam eoncludere debemus t . aao. . Si ve-to major propositio Non est universalis , tunc non a genere ad speciem , sive , a propositione subala ternante ad subalternatam concludimus . Adeoque'
ej modi syllogismus non quadrat ad Dictum dου
SehoI. Ponamus, mnorem proposisonem esse paristicularem, tunc Conclatio quoque debet esse particulatis, quia conclusio sequi debeat partem suam debiliorem I. 298. . Iam vero , st conclusio est
particularis , minor quoque propositio deberet elle particularis, conclusio enim di minor propositio habent idem subjectum. Eodem itaque modo, quo sub jectum in conclusione cum suo praedicato comini tur , debet quoque in minori propositione connecti; .arias significatus , A sensus terminorum immutare- ut , adeoque quatuor inde exsurgerent termini ;quod est contra f. 24s. Sic haberes puras particu- ares. Cum vero ex puris particularibus nihil sequa tur g. et64. minor propositio, si major suo est particularis, non potest esse particularis sed debet universalis esse . Ergo. si major propositio is prima figura esset particularis , tunsi minor propinsitio
133쪽
DE R A et i o C I N ATI ONEsitio deberet esse particularis & Mnave is Particularis deberet esse , quia sabiectum iu mia ii propositione eodem modo cum praedicato conia Ans debet.quo subjectum m conclusione cum suo
quia ex puris particularibus nihil sequitur . Cum vero impossibile & absurdum se, aliquam proposi. tionem simul esse universalam & particularem; a sonum quoque est, propositionem maJorem esse par-κ pl. Ex. gr. Non valet consequentia , si ita argumentaris: Quoddam ens est corpus, Omnis spiritus est eus. Ergo quidam spiritus est corpus - β. Do. Propositio minor ia prima figura non coget esse negativa, sed assirmativa Demonstr . Dictum enim de nullo requirit , ut . quod negatur de genere A in propositione majori. idem negetur de specie C in conclusione 9. et t. Cum vero in conclusioue nou poliis de specie negare id , quod in majori propositione de genere A negasti , nisi ostenderis . assirmative in minori propositione j peciem C contineri seu compThendi sub genere Amanifestum est, mmorem propositionem , vi di ii nullo. debere esse ρει ' 'Exempl. Hi ne non valet consequentia, si ita are
sibi conscium est, illud existi
Atque hὰ mundus non est sui sibi conscius, Ergo hic mundus non existit - . q. et x. Cum conclusio tu prima figura Mive ' liter assirmat. tum utraque praemiuarum univerian aer assirmans esse debet. Demonstν' . Fac enim , conclusionem e.le un.Ver saliter assirmantem , oec utramque praemii: M
134쪽
esse universaliter assirmantem; tunc aut major propo sitio. non erit universaliter affirmans, aut minor, aut utraque simul . Si major propositio non est universa liter assirmatis . , debet elle particulariter assirmans . Cum vero demonstratum sit, majorem proposi onem non mile elle particularem . 269.ὶ relinquitur id, ut debeat esse universalis . Minor propositio quoque non potest esse particularis . Si enior haec fuerit starticularis,' tunc conclusio quoque debet este particularis , quia sequitur partem debiliurem di6S. quod
est contra hypothesin . Neque utraque praemissa ruimpotest simul esse particularis, quia sic conpludo deberet quoque essς particularis , quod rursus est contra bypothesin . Ut taceam, ex puris particularibus nihil sequi β. 164.) . Relinquitur itaque id , ut , si co clusio fuerit universalis, pr missarum utraque debeat esse universalis. . et x. Quoties in prima figura conclusio fuerit uniuersaliter negans , major propositio debet esse universaliter neganS , minor vero universialiter assirmans. Demonstr. cum maiar propositio in prima figuranoo possit esse particu inris β. 169. debet esse universalis . Si vero major propositio debot esse universalis, tunc erit aut assi aus, aut oegans. Fac, esse eamdem assirmantem, tunc, quia mi uor propositio iaprima figura quoque essie debet assirmans s 3.1 o. , concluso non potest esse negativa: sed eri. a firmasq; quod vero cum hypothesi pugnat . Ergo si conclusio erit universaliter negans' a major quoque debet esse universaliter nictans. bol. Quod autem propositio debeat esse universa liter affrmaas , cum conclusio fuerit; universaliter negans , ita prubamus . Minorem debere esse in primasguia assirpiantem , probavimus . et Q. ) . Si itaque est afirmatis , cunc aut universialiter assirmat , aut partici lariter. Fac, minorem propolitionem particulariter assirmare, tunc conclusio quoque debet ei Se particularis , quia conclusio & minar propositio unum Baum. Log. H idem-
135쪽
114 DE R AT io C IK A Tio KE idemque subjectum habent, quod eodem modo in mi nor1 propositione combinari debet cum suo praedicato, quo connexum est in conclusione cum praedicato. Cum vero conclusionem hic assumamus universaliter negantem , non potest esse particularis , adeoque minor propositio , si conclusio suerit universaliter negans, debet esse universaliter assirmans. q. et 3. Cum in prima figura conclusionem particu- Iarem eamque assirmantem habueris, tunc major propositio debet esse universalis , . & quidem assi ans , minor vero affrmet particulariter. Demonstr. In prima figura minor propositio, & concluso uno eodemque subjecto gaudent , adeoque minor propositio & conclusio eamdem habent quantitatem; alias diversimode idem subjectum, si ve idem teria minus acciperetur . Ex qua diversa acceptione quum oriantur quatuor termini, quod est contra g. et s. γ ; intelligitur , in prima figura debere esse minorem propositionem particularem, cum suerit conclusio particulariS . Schol. Porro cum minor semper debeat esse in prIma figura assi ans s .et o. ς consequens est, ut , si eonfusio est particulariter assimans , minor quoque particulariter assimans esse debeat. Atque in hoc casu major debet esse universalis. Fac enim, eise eam particularem; tunc habebis puras particulareά, ex quibus nihil sequitur g. 264. . Fac porro, esse eam negativam , tunc conclusio quoque erit neΓWiva , quiae conclusio sequitur partem debiliorem et 68.3 , quod est contra hypothesin . Ergo cum conciusio est particulariter assirmans, tunc major propositio debet esse universalis assirmans. t . et 4. Quoties in prima. figura conclusio sueri Cparticularis , & quidem negativa , toties major pro positio debet esse' negativa.& quidem universaliter , & minor propositio debet esse particulariter aia
Demonstri Si conclusio negat, praemissis quoque
136쪽
que debet esse negans . a 3. . Cum Vero in prima figura minor propositio debeat esse assirmans g. 27 o. i , perspicuum est , si conclusio est negativa , majorem propositionem debere esse negativam . Porro si conclusio est particul/riter negans , tum minor quoque propositio debet esse particularis , quia minor& conclusio idem habent iubjectum , adeoque etiam eamdem habere debent quantitatem . Si vero minor est particularis ; debet essu particulariter affirmans . aro. . Ergo, si conclusio est particulariter negans , minor debet esse particulariter assirmans . Et quia major debet esse negativa per demonstr. 3, expuris autem particularibus nihil sequitur s o. Σ64. ) ; relinquitur , ut major propositio , si conclusio fuerit particularis negans, sit universiiliter negativa. I. 273. Pergimus nunc ad regulas secundae figurae.
In secunda figura major propositio se, Pher debet esse
unIversalis. Ratio hujus regulae eadem est, quam dedimus f. 269. 3 ubi demonstravimus. , propostrionem majorem in prima fgura semper 'debere esse universalem. Exempl. Ex. gr. non sequitur, si in secunda figura ita argumentatus fueri:
uaedam substantia est spiritus,
Nullum corpus es spiritus, Ergo exoddam corpus non es substantia. . 276. In secunda figura conclusio semper debet
Demonstr. Cum semper in secunda figura altera praemissarum deprehendatur esie negativa , conclusio autem sequi debeat partem suam debiliorem β. 268. , consequens est , ut conclusio quoque in secunda figura debeat esse negativa. Propositio enim negativa refertur ad partem debiliorem praemissarum. f. 27 . In tertia denique figura minor semper est prmans NM. Rationem hujus regulae jam dedimus .a c. H a ubi
137쪽
ri 6 DE RATIOC MATro X ubi demonstravimys , in prima figura minorem props tionem debere esse aisrmativam. 1 g. I ii tertia figura conclusio semper sit partiacularis. Demonstr. Cum in tertiae figura unam praemissarum sen: per deprehendamus particularem , particularis a tem propositio reseratur ad partem debiliorem praei. issarum s . 167. , & conclusio imitari debeat par-t-m suam drbiliorem .r68. : sequitur , ud conclusio in tertia sigura debeat semper et se particularis. I. 1 c. Hactenus de figuris syl los iunorum regulisque Silarularum, seu rarum. Quia vero denre odimus, pr po itiones in qualibet figura secundum quantitateme qualitatem alia aliave initione disponi , simulque camperimus novas Uius oriri syllogismorum species :ns vas has syllopisimorum speetes ex diversa trium propositionum dilpositione oriundas, paucis perspi
I. ago. Novae autem hae syllogismorum species , sub certa figura tamquam sub genere comprehensae , dicuntur modi Ollogismorum : ut adeo modum definiamus per disposit idnetri trium propositionum secu dum has quatuor differentias, A, E, I, O. Schol. Hae quatuor vocales, quae diversitatem pro-pasitionum ratione quantitatis & qualitatis indicant , p assunt in tribus propia tionibus multiplici ratione transponi , quod ostendit Leibnitius de Arte combinaiator. probi. II. n. II. p. 13. Sexaginta quatuor harum vocalium in tribus positionibus transpositiones esse
possibiles , commonstrant Hansibius , item Crosa in Log. p. 372. Tot itaque etiam modi dimi possibiles , ex quibus aliqui tantum sunt, qui regulis syllogisticis conformes sunt , ct qui adeo in syllogismis legitimis adhiberi possunt . Modi itaque legitimi , ct qui concludunt , ab illegitimis distinguuntur per regulas , in
138쪽
κT SYLLOGISMO. IIIlItatem propositionum significant, litterae autem consonae ideo sunt adjectae , ut memoriae consuleretur . Inserviunt praeterea hae voces nobis in eo, ut statim possimus intelligere , quot modis praemiisse ratione quantitatis & qualitatis variari possint. q. 1 gr. Schola sticorum nomina , quibus modos &varias species syllogismorum expresserunt , sequentibus versiculis Comprehenduntur: .
secun M. . MODI TERTIAE F1GURAE..Tertia, grande sonans, recitat: dAr Apis,
. et et. Singulorum modorum exempla iubiungemus, ne quid tibi obscuri in mandat.
b A r Omnis affectus turbat attentionem, b A Omnis ira est asse itas. r A Ergo Omηis ira turbat attentIonem.
139쪽
rs mi Ergo Nulla anima bumana habet figuram .d π Omnis virtute praeditus es felix , Y ἰ su. homo es virtute praeditus,l Ergo su. homo est felix.s si Nullus impius salvatur,xi Ou. homo est pius, o Ergo su. homo non salvatur. sECUNDAE FIGURAE . .
o C s Nulla virtus animi tranquillitatem turbat, A e omnis invidia animi tranquillitatem turbat,
o Ereo Nulla invidia est virtus. Am Onanis philosopbus exsentiam Dei credit, Ε, Nullus stilus exseruiam Dei credit, tr Es Ergo nullus Atheus es pbilosophus.s Es Nialus philosophus impugnat existentiam Dert i m. homo impugnat existentiam Der,n o Ergo m. homo non es philosopbus b A t Omnis philosophus providentiam Dei concessit, O c su. homo providentiam Dei non concedit, o Ergo p. homo non es pbilosophus. FIGURAE TERTIAE . omnis pius salvatur, Omnis pius est homo, go su. homo salvatur
N mitium animi tranquillitatem prom et , Onaue mitium inest homini. Ergo quoddam, quod inest homini, animι tranquillitatem non promovet. 9uoddam vitium corpus nostrum ae truit, Omne vitium tranquillitatem turbat, Ergo quoddam, quod tranquillitatem anIms tur bat, destruit corpus nostrum. d At' omnis effectus es appetitus, mel aver1atιo,
140쪽
I Ergo quoddam, quod in se malum es, es .appetitus , NI aversatio. hoc suidam affectus non es bonu3.Λe 0mnis, ectus es apperitus, do . Ergo quidam appetitus non es bonus. Et 2 ullum vitium felicitatem nostram nomovet Is suoddam vitium es dulce, on Ergo quoddam dulce non promota selicitatem
nostram Not. Non opus est, ut modos quartae .figurae 1 ciatim percenseamus. Rarius enim occurrunt syllc'gismi quartae figurae , neque modi , qui a quibusdam hic commemorantur , videntur multum inobis adferre utilitatis, memoriae licet eosdem impresserimus. Ceterum , ut submonuimus jam , modi recensiti ideo sunt nobis familiares reddendi , ut , quomodo a legitimis illegitimi syllogiimi distingui debeant , factilius perspiciamus . Si icilicet vocales adfuerint , quae
nulli mcdorum recensitor 'respondeanz, tum , syllogismum non quadrare admodum, .colligimus β. 283, Ex his nunc vides , primam figuram . omnI bus conclusionibus , c ustumque sint qualitatis aut quantitatis, inserendis lassicer*- . re Demonsr. Cum conclusio sit propositio illa tyllogismi quae ex combinatione terminarum , In praemissis syllogismi diversorum , sormatur s. q. 2. , omnis autem propositio sit Vel univerialiter astarmans , vel universaliter negans, vel particulariter assirmans , vel particulariter negans ὶ consequens est, ait conclusio quoque sit vel 'niversaliter amrmans , vel universaliter negans, vel pardiculariter affirmans, v l particular ter negans . In quacumque itaqt e figura conclusiones universaliter assirmantes & um aerialiter negantes, item parriculariter affirmantes & particulariter negantes inferri sol sunt , illa figura conclusionibus cujusque quantitatis & qualitatis ii Ierendis sufficit . Atqui in prima figura inferuntur ιCOn-ἀlusiones univerialiter ussirmativae, id quod modus bar-H 4 bara