장음표시 사용
21쪽
6 3 DE VERA, RECTA ATQUE SALUTARI PACIS ,
rapient. Non ita abjecte de Dei favore erga gemas humanum seritio, ut putem, tam salutaria consilia , Deo acceptissima, & reipublicae atque coetui sacro utilissima , nullam plane υim atque e caciam in animos hominum habitura. Deus, pacis amantissimus, non potest non amare pacificos , eorumqua sanctis conatibus bene cupere. Excitabit, spero , mox tales, qui operi huic promovendo manus admovebunt, imo plures sorsan suiu, quam p utamus , qui
ad pacem hanc legibus hisce ineundam parati sulit. Nihil igitur
probat argumentum illud ab exigua spe successius desumtum. Neque, uti supra monui, mihi in hoc negotio res est cum istis, qui ab omni plane concordia alienum gerunt animum ; sed cum viris cordatu & eruditu, qui pacis illius ineundae nec talem d dum gravissimis & omni exceptione majoribus argumentis demonstrarunt, neque tamen illius concordiae limites eo usque, quo id faciendum esse puto, extenderunt. Ineptos clamatores, & pacis hostes indignos puto, quibuscum conseratur: quid enim facies cum iis, qui communia sietatis & charitatu officia pedibus conculcant; qui pro leviss1mis sententiis tanquam pro aris atque focis pugnant; qui impudentissime in eos debacchantur, qui consilia pacis offerunt; qui
inepto zelo correpti ex qualibet, ut ajunt, musca elephantem faciunt; qui ingenii humani naturam atque controversiarum m menta nunquam per Vitam recte perpenderunt tales certe permi tendi sunt malo, quo agitantur gunto, Deoque & Medicis sunt commendandi. Neque certe pax , quam ineundam suadeo , interva est referenda; quo enim argumento id probabitur Non postulo ut Lutherunt Resormatorum, aut Reformati Lutheranorum accedant sententiae; sed ut in una eademque Academia, vel coetu,
suam quisque sententiam de controversis articulis modose V libera profiteatur ; hoc autem cur fieri non possit causem non video. Si Deus , & mitissimus noster Soter hanc pacem commendent; si Christi, Apostolorum & praestanti1simorum virorum exemplo p tet, pacem illam olim obtinuit te; si argumenta pro consensu utriusque partis in articulis creditu necessariis valida sunt, uti quidem credunt viri docti, qui data opera de hoc argumento scripserunt, quid prohibet tandem quo minus negotium hoc perficiatur Z In Anglia passim haec libertas viget. In una eademque Academia docent duo
Medici aut Philosophi, diversa sequentes systemata. Num soli tandem
22쪽
Theologi, quos pacis nuntios esse oporteret, ad leges charitatis Ac pacis observandas adduci non possunt 8 Certe nihil facilius est, quam concipere, qua ratione viri prudentes & pacifici ad ineundum filutare. hoc consilium induci possint. Quod denique exemplum celeberrimi attinet, nil id quidem contra necemitatem pacis illius , quam urgendam esse puto, facit. Concedo, Moshemium inter viros erutarissimos, quos habet Germania nos , esse referendum: nihil ipsius es mditioni, eloquentiae, caeterisque, quibus foret , virtutibus dura m mvolo ι maximi illius scripta facis , neque parum ex iis me profecisse Zcontesor. Ita scripseram ante viginti annos. Interim non dissiteor, me vehementer miratum esse, doctum virum, eo tempore. 'quo praestantissimi utriusque partis Theologi sacram illam p
cem omnibus Viribus promovera voluerunt , edita sua consul
ratione de novo discordiarum flammas, ex cineribus suis, addito flabello excitasse. An ignorasse dicendus est vir doctiusmin omnes illas rationes, quas ad sententiam suam probandam viri docti in medium attulerimi Z Num ipsemet satisfecit dissicultatibus , quae in doctrina de praescientia Dei occurrunt, quasque post Bolium muscule ursit eruditisimtis ritus ' Num ignorat Anglos fere omnes Amralia sequaces, Gallorum exulum plerosque, Borutas, aliosque ad sententiam Lutheranorum de gratia &α propensiores diu esse factos Z Num ipse consubstantistionis dogma concoquere potest Z An non Theologo chriitiano dignius ossicium fecisset, si aut tacuisset, aut animos ubiaque pacis studio incensos eruditis & modestis meditationibus magis confirmasset Certe hac sua consultatione effecit, ut multi ineptiri ologastri in sua pervicacia fuerint confirmati; alii vero, optime de salutari hoc paeis promovendae studio sentientes, absterriti. Anumus non est argumenta, quae in erudita consultatione in medium protulit, examinare, secit id dudum doctissimus Vitin, quod tamen, ut sine bile factum suisset, optarem , interim ut Verum fatear, non mihi videntur argumenta cl. Moshem ejus esse 'ponderis, ut rationes, pro stabilienda pace a doctissimis viris allatas, ulla ratione concutiant. Ratio praecipaea petita est ex consequentiis , quae ex
doctrina Supralapsariorum , & si vis etiam Instalapsariorum, sequi
dicuntur; at nihil plane novi attulit cl. Mothemiis; centies ad hane objectionem responderunt Resermati; centies clamarunt se detesari periculosa illa consectaria; centies adseruerunt, se lubentes in ni
23쪽
68o DE VERA, RECTA ATQUE SALUTARI PACIS,
merum male ratiocinantium reserri velle. modo ipsis detestabiles propositiones non imputentur; millies ostenderuiit doctrinam de
i, allibili Dei pr rientia iisdem urgeri dissicultatibus , atque
sententiam Lutheranorum de Sacra Coena omnibus rectae rationis principiis esse contrariam. His non obstantibus, pacem identidem o tulerunt & adhuc offerunt Resormati, atque omnia illa secerunt. quae ad mitigandos statrum animos facere potuerunt. Perpendat s
dulo ch vir, quid viri doctissimi, Ua in inprimis & Turretiviis, de
momento controversiarum illarum scripserunt; perpendat, quam raro doctissimi Reformatorum nostra aetate de controversis articulis
publice agant; quam sedulo caveant, ne hostibus insultandi causam suppeditent; quam gnaviter, Angli praesertim & Galli, Reso malorum coetui addicti in scriptis suis ea urgeant, quae ad Veram pietatem instillandam faciunt Rc. 8 c. quam recte faccrent Christi ni, si cum cl. Turistino assererent , satis esse de decretis Dei hoc scire: Qiιi credit Disabitur, qui nou credit damnabitur; certe ubi ab hac regula discedunt Theologi , iis se involvunt dissicultatibus, quibus solvendis impares sunt. Probe novit doctissimus Mothemiis, quid in controversia hac, inter Bolium & doctiismos ejus adversarios, dictum atque scriptum sit: periculum faciat, utrum. objectionibus omnibus, quibus praescientia infallibilis Dei impugnatur, diluendis par sit, nec ne. Scio quid doctissimus vir respectu
consequentiarum, quas Lauherani contra Reformatos urgent, disse tat. theolog. III. pag. I 8. seq. monuerit; at idem haud ignorat.
quid regesserit vir eruditus, Miscellan. missurgensium tomo semnia pag. 3 98. seq. Cl. IVere est scripta magni fecit praesamus in
Moshemius; at ille dudum gravissimis rationibus probavit, non esse de religione dissentientis judicandum ex consequentiis, quas alius nectit, sed ex propria confusione ejus quem errare contendimus. Ita
inter 'γ Celeh. Pν Amus in Schedia late . de formula consensus helvetica, rotunde id fatetur, dicens pag. 46. - Nec tamen id dissitemur, esse dissiculta- , , tes quasdam nobis fere insuperabiles, quae gratiae universali obiici,. possint, id quod dudum sessi sumus. is provocat ad primitias suas Tubingenses in Notis. Veiba ipsa Auctoris , quia prolixiora sunt & invidiae plena, quanquam dissiculter refutanda, hic adducere nolo, praesertim cum haec Niscellanea passim obvia sint. Diuiligod by Cooste
24쪽
INTER PROTESTANTES INEUNDE, RATIONE. σgi
Inter alia loquitur ὀ , in cogitat. generalibus de unione Pr
usantium: Non id sententia nosra δ, inquit quod alii re dictiso asser vibus mylais concludunt , sed id solum, quod nos , nos ipsi
cressimus, V in animis nostris pro vero agnoscimus. Nam V pe iaciosissima plaviqiae damnabilis Baeresis, quam diu illa talis in animon*ire non es, nihilquicquam in hoc nosro animo mali producere potes rtametsi hanc omnes forte dialectici ex quibusdam opinationibita nostris svinmo jure concludere possent. ,, Ut hoc exemplo declarem: Ponamus, posse ex quadam opinione,, mea necessario & isane secundum Logicae regulas concludi, precesse omnes esse inutiles. Certe haec ab aliis ex hypothesi mea deductari conclusio, quamdiu ego illam tanquam haereticam & impiam detestor se & abominor, minime me impedici, quo minus in animo retineam fimis mam de precum efficacia fiduciam, quominus conservem debitum si in precibus fundendis fervorem & assiduitatem ; unde nec illa i ,, pediet, quo minus Deus assiduas & servidas preces meas exaudiatiis Consecutionibus & conclusionibus fallis & absurdis ex sententia alia is cujus rite deductis, probamus, istam sententiam, ex qua Blsum se- ,, quitur, itidem esse falsam ; opiniones & hypotheses alicujus non bene cohaerere, quasdam earum propriis ejus hypothesibus, saepe etiam ,, praxi, adversari; verbo, aliquem sibi non constare, non bene r tiocinari, non hic esse Logicum; sed conclusionibus & ratiocuis nationibus hujuscemodi minime probari potest, aliquem bovum
si Chri anum non esse , quamdiu talis r era est 3 aliquem non ex is animo credere id, quod vere crcilii, non aversari id, quod toto is corde aversatur ; denique non affirmare, quod affirmat, non ne- gare, quod negat, non secere, quod secit, non omittere, quod is omittit. is Hactenus Meremo A.
Argumentum prosecto a consequentiis petitum plus probat quam probandum erat. Etenim si illud valeret, collegae in uno eodemque Colligio vel Academia viventes propter hujus vel illius dissetisum ferri nullatenus possent. Ponamus duos esse Philosophiae
Proletares in una eademque Academia viventes, unum Eclecticam adaia
mare Philosophiam, alterum illa ris missi fastemati totum addictionesse. Quod si Eclecticus asserat, totum systema moω absolutae patrocinari necessitati ; malum atque necesserium ac bonum; liberi
em omnem sua opinione posito hoc systemate tolli ; uno verbo, R r r r a omni
25쪽
a DE VERA, RECTA ATQUE SALUTARI PACIS . .
omni religioni bellum hac ratione indici, molyianis ille, quicquid ad
suam causam perorandam adduxerit, & ex meris consequentiis haec consectaria consuta esse affirmaverit, cedere tamen & collega amplius in eadem Academia, si principia cl. viri Valent, manere non poterit. Pone Metianum Sc Cocceianum in una sede morari, Voctianum ero clamare, per cocceianam theologiam omnia incerta reddi ob c
nonem : verba Diptiι Ruscant quicquid sigili care possunt 3 Scrupturam secundum horum hominum sententiam cereo naso similem esse, quae quaslibet admittat figuras ; novorum typorum figmenta, &prophetiarum ad novissima tempora factam applicationem, religionem omnem risui profanorum exponere &c. tum necessiario, si argumentandi ratio eorum, quibuscum nobis jam res est , Valet, Cocceisum ille, neque amplius stater neque colliga manere potest, nisi aliunde sorte quis illi auxilium adserat. At experientia constat, V. gr. in Ac demia Lugduno - Batava tianum unum, alterum Cocce num, publice tradere theologiam. De consequentiarum Valore plura m nuit celeia merensesus, in dissertatione de ratione umendi Fecisus protestantes quae extat Opp. Tomo I. p. 431. novae editionis At provocat cl. Moshemius ad Ssnodum Dordracenam, conte dens , decreta Lutheranorum in illa Synodo esse damnata , atque
canones hujus Synodi Resormatis esse sac sanctos. Pone jam quidem , Patres Synodi hujus sententiam fratrum Lutheranorum damnanse; an hoc non sufficit, quod praestantissimi Theologorum Reso malorum nostrae aetatisfacto ipso huic proscriptioni repugnent quod Pacem identidem offerant Z quod Lucteranos pro fratribis, & um is Chri mnnbris habeant an non hoc ipso testantur, Synodi illius a
ctoritatem nihil impedire, quo minus benigne de controversis artiaculis sentiant 8 certe non minor est numerus Reformatorum , qui de Synodo Dord racena non magis magnifice sentiunt, quam de aliis quibusvis Conciliis, in quibus ut plurimum semper qui numero ierant plures atque potentiores Vicerunt, quam eorum, qui hanc Synodum extollunt. Ipsemet cl. Mostam , secti ultima consulta tionis suae, quorundam Reformatorum mentionem facit, qui opi rent Synodi illius auctoritatem rcspectu rerum credendarum, a
ctioribus, quam quibusdam in locis fit, limitibus constringi. Et sunt inter ipsos Resormatos viri doctissimi, quibus multa in Syn
do hac displicent. Inter illos est reverendus , dissimus Bru eram, hodie
26쪽
INTER PROTESTANTES INEUNDT, RATIONE.
hodie Pastor Ecclesiae Basileensis, in libro cui titulus: Penseta furti Reunion der 'hos Protesantes. On alligue inquio mur is fer la
droiens les opinions condar Ere, o qu'on letor defendit seulement lonaires, mis elan Hest deis trop ὰ mon arrem Refuser la tolerancoalix Remonoranti, apres Iamir si Aument demandia aux Lutheriens, Usur des potnis controverses enire les Refremes V les Lutheriens, me se bis une Upece de contradiction. Le temperaUens Padmetire les rimianiens a la communion es lovabis, mais si ne sint pas s les Giberiensa event Auυens . leur communion des gens , quVis Det ent rere imbus des principes des Reformes. Si que Pun dit, que la sentenca porree pare les Peres de Dorisechi ne mune pas les theriens, qui ement par de leur comps, je lui rEponis, que les autetiri de laformide de Concorde ont semblablement AriarE , Peio nlavolent pus pre-randia de eoudamner les ulifes Drangeres, mala de metire Ieulement un
Hasias, patet ex Biblioth. Memens Clas . VII. pag. 378. verba ita sonant: Hic liber bonae frugis es plenusimis, auctorisque sui limatum judiciu , V in bisoria eccle sica peritiam batia vulgarem sagis prodit:
Neque me memini legisse , qui illo metiora media, quissu grande istud. M vix nostris, rit nunc hominum mores sunt, temporibia spreandum
caericordiae niae rura Prote nitum opia promotri posses, Iosuerit.
27쪽
DE VERA, RECTA ATQUE SALUTARI PACIs.
Ipsemet instris Burnetis, vir in controversiis illis, quae in ΘκοώDorisacera agitabantur, versatissimus, improbabat magistrales illas Patrum Dordracenorum decisiones. Testimonium ipsius adducit a ehor libelli cui titulus: Enrretiens fur diverses matteres de Threlogis. stelodami Auctores esse dicuntur Charies le Cenedc Joh. clericiu. Collocuto es in prima parte libelli sunt AgapE & Phialalethe. Prior ita loquitur pag. 7. δε υoin a ue que Ju1qu'ici faico qu'im Ministre s iles est des vrais principes V de Pesprit de La Reformation, quand iI s' ignoti des definitioris da Θ de δε μνώeat Philalethe. δε υo- plabis Monseur, de ce que -- Dites ainsissipenda e Pamour de la Reformation de Pallachemens aia Θnode ae D Beat. Mau, Monsur , oi-il pes te, que voin ne fέμα -- citne r0lexion sur la maritise , doni mut is parti des Lutheriens atraue ce fame- Θnode Z Allia muriant his dire quVis Ont quislEPesprit de la Reformation , -- F serea se bim - veni dans la visite, Monsieur, si Ea servi qu'a Uemvir le shome, qui es enire les Proto Iani , V it ne semira, ranais quisn en reconnoit a Parisiariti, quufamesaeverumpisFe, iam mus ce qaesis ades ons de Hen ista olens pro rer la gumson auae depens de uin propre vis. Θωψu'estime, que -- en fasset ici, Mes in f his 63gisterre, que vom ne s chira pas commens une de plis eois Erabies parties dia monis en juge 'ns ne sonipas Luneriens, comoe voin is favea, V rependans iis conciemnent a cet stria ore les Lutheriens. Volci re qu'uri des piis celebres Theologiens de re Pavs-la en dit: eoi ti Ore Docteter Bumet, danssa r ponse une des msthodes Clero de France r Il avince hardiament, que quand ce Synode a prononce positivement fur des politis mysterieo, comme te sent l'ordre des Decreta & la mantiae deI'operation de la grace, & quand it a impose a ius les Ministres la n&essite de se s umetire a ses decisions. ii a Sit une demarcheque beau up des plus geleet Protestans ont tousours desapprouum& condamnia, croyans que cetis maniere politive donne atteintea Punite des Protestans. & tient trop de la putilance, que nous r
28쪽
INTER PROTEsTANTES INEUNDR, RATIONE. 68s
fiet unefou quVl n, ait misit Hasse Ee Onodale infatili , -αυα-- ungrod crinis a meiter in Asons, doni on emit vorrisD seire Hactenus ille. Et profecto sapienter principiisque suis convenienter agerent
Protestantes, si praeter S. Litteras norinam credendorum admitte. xent nullam ; at sunt semper tales, qui utilitate cuncta metiuntur, neque ab iis, quae a parentibus & Μajoribus acceperunt , vel hilum
recedunt. Sed mitto haec. Suffcere debet fratribus Lutheranis. quod Reformati publice fateantur, Lutheranorum sententias in Synodo Dorharena non filisse damnatas, aut si perlatus id factum sit. se hoc factum nolle ι quod nulla habita Synodi hujus ratione pacem
offerant, ipsos pro statribus habeant, atque inctius a citia viscu
Neque tandem illius Synodi ambigua decreta de praedestinatio. ne, quod urget α Moshemiis, pacem illam morari debent; novit doctivimus vir, multos Reformatorum, Anglorum inprimis, dudum durioribus sententiis nuncium misisse. Anglos hodie. sere omnes a decretis Synodi Dordracenae abhorrere in vulgus notum est. Celeb. G. Bulim in apologia pro Harmonia pag. ita loquitur: Canones Θ di mrbaenis nunquam in Anglia, publica aliqua sicci fae voce, probatos ac receptos fuisse, negire unquam recipi debriae, dudum ansa nos palam V virere monuerunt prae istissimi quidam Helesia nostra Praesutis, quippe gureum nonnulli claris tum nostrae, tum alia. νum Ecclesiarum Reformatarum nobiliorum definitionisin plane rem' nent ι unde V ante Mam nari essem in Smnodo ita, damnati V memfuere , sub nomine aniculorum Lambubanorum. Videatur etiam Anglieani Episcopi Gil. Nichosi defensio Ecelesiae Anglicana, parti Lcap. V. p. ISI. seq. ut & Sev. Murupit disserti de inremo tam cilia miaraceni in Anglia. Illi vero, qui in sua perstant opunione , vel Supra- vel Inhalapsarii sunt, vel Salinuriensium imhaemni systemati. Horum omnium sententias pulchre callat ch-ιhemiis. At hi omnes pacem offerunt, atque concordiam illam omnibus votis atque desideriis exoptant , quid ergo tandem juvat
29쪽
DE UERA, RECTA ATQUE SALUTARI PACIs,
nostra Mase ad ambigilitatem decretorum Synodi Dordracenae provocare O quam bene ageretur cum Ecclesia Protestantium, si utrius que partis Doctores crederent, sese Sacramentum dixisse soli CHLso, infallibili Doctori, Canino, neque Lutheros Utinam meminissent se Protestantes esse, id est tales, qui jugum excessissent; qui in religionis negotio nullius , praeter Dei tenerentur imperio atque auctoritate; qui omnia sua decreta ad reυelationis & recta rationis
normam, non unodorum atque formularum quarumcunque onssuram
exigerent, & unicum Doctorem Chriylam, de quo elegantissimam orationem ipse celeb. Moshemiis scripsit, audirem At eheu passim immemores sunt suorum principiorum, neque sua norunt bona multi Theologorum. At pone tandem cl. Mosbemium, aliosque Doctores publicos . pacis illius conditiones aspernaturos esse, num ideo spes illius obtineudae plane est abjicienda, atque salutare negotium negligendum Z non putaverim. At pergo, videns alia tela, quae in me vibratura sunt candia da illa pectora: nimirum argumentabuntur aperi BD, contendc tes , concessa illa libertate alterutram sententiarum in una eademque Academia docendi, lites inter docentes & discentes exorituras 3 plebem in diversa tractum iri studia, alios Resormatis , alios Lutheranis
Doctoribuet adhaesuros: neque plebem, neque Viros controversi rum gnaros perpessuros, ut in uno eodemque coetu sacro diversae
propositiones publice doceantur. Hunc diisensum & amaros ejus
fiuctus tanta verborum pompa enarrabunt, ut jurares , eos per
aliquot annos eloquentia stadio haud perfunctorie operam dedisse. Haec sola est, amicorum optime, mea opinione alicujus momenti dissicultas. Hujus, si non rethoricationibus , sed perspicuis argumentis demonstravero vanitatem, nihil intercedere debere putu, quominus viri cordati atque pacifici agnoscant. nihil esse pacis hujus
ineundae ratione a me commendata magis necessarium, utile atque
salutare. Age ergo paulo prolixius ostendamus, inane esse & fi- ctum hoc periculum. Primo ergo respondeo. Aut Theologi illi, qui in una eademque Academia publice docent, atque in quibusdam articulis. dissen-
tiunt , sunt viri prudentes, modest, pacifici, controυersarum momenti probe gnari; aut superbi, disputaras, atque impotenti zelo abrepti. Si poserius est, concedo , lites atque conteuciones orituras. At ea dem Diuisa in hy Coo li
30쪽
dem essent oriturae, si vel maxime uni sectae nomen dedissent, ubi Calomu& Ma sit, id est homines impotenti eteso abrepti. publice dolent. atque levissimos errores in majus extollunc, nullus esse poterit co sensus, amicitia nulla, pax denique nulla. Hinc videmus pleriL'que in locis, ubi talia ingenia publicis sunt admota mulieribus. lutes atque contentiones gliscere. Unde simul patet, ignorantiam, -- perbiam & disputandi femorem ι non vero aliquem circa opiniones sensum, litium atque eurbreum causam esse , atque hoc malum. ubi maximus est in minimis etiam opinionibus consensus, tamen sempere. Exemplo esse possunt lites inter Cocce anos &. Metianos, magno animorum aestu olim agitatae. inita si vero rheologi illi phcincto sapientes atque modoli sunt, nullus erit contentionibus locus ; l quentur, scribent, disputabunt, ut fratres decet. Atqui demo strarunt viri doctissimi, articulos, de quibus dissentiunt Protesta res , ita esse comparatos, ut se mutuo tanquam fratres in necessariis conspirantes ferre & possint & ribeant. Nihil ergo ad pacem illam tendam requiritur . quam animus a superbia, invidia, Se disputamin prurigine alienus ; fieri autem fine miraculo posse credo, ut tales Theologi amice mutuo vivant ; fac v. gr. Ua m & Turremium collegas esse, vel Ttibingae, vel Gen aes persuasissimus sum, eos eonjunctissime invicem vitam transacturos , atque mutuum disset silm aequo animo laturos. Ratis in promtu est: Viri sunt sapientes. pacisci, & momenti mutroversiarum gnarisimi. Ut autem hoc amplius pateat, conser secundo loco, aliarum disciplinarum Prosetares. In una eademque Academia sunt duo Prosen res Philosophiae, quorum unus Ecle am Phil suphiam, alter Mol nam docet; quilibet opiniones suas defendit atque tuetur, salva amicitia & eoucoris . dia; studiosi in diversas, ut fieri solet, eunt partes . atque aliquando mero irrigati a verbis ad verbera prorumpunt. Num igitur doctissimi Proselibres litium illarum causa sunt 3 num publico de- ercto una saltem philosophandi ratio stabilienda, quod in gratiam Aristotelis aliquando factum esse novimus 8 At unde tandem auctoritas illa Z quis infallibilis judex in controversis Philosophiam spectinibus 8 quem fractum tandem ferent ἡ, qui incredibili dilige tia his litteris vacant 3 deerant, qui suadebunt, si suasisse periculum
fit, inquit Darius api)d Curtium. Deerunt sane, qui incredibili labore atque industria liudia excolent, si nullum est culturae rationis D . IL Pari ada. S a s f pr Diuili do by Corale