장음표시 사용
51쪽
τοῖ MEDITATIO, DE EO, QUOD NIMIUM EST
nostris laboribus non certa sunt signa meritae laudis: Laudant illi saepe ut laudentur a nobis ; laudant saepe nullo tiret accuratiore instituto scriptorum nostrorum examine ; nesciunt sepe quot alienis plumis . se exornarint s criptores; laudant saepe nonnili amore sectae, quam sequitur scriptor, inducti &α Sc. Idem etiam skpe dici potest de laudibus amicorum. Idem, quem supra laudavi Acoiitrus, IV odio auctor cit, ut probe perpendat, quam partim amicis in hoc negotio tribuendum sit. Quonam autem inquit paeto sati ere psis, titi ni de tuo judicio remιm esse judicium, cum tam multi in eo errent f Qua ratione te nou errare tute les Z Ardua res es, ac nescian ulla magis. Amicis , inquies . plin is me credam quum inibi. At
vero id dictu multo es facilis quam factu. Sed faeturus sane fis . quid si amici satis sinceri sint, tit nolint, arit nimis verecundi, ut non audeant, quod sentiunt proferre Quid si fuerint aliis in rebin quod
plerumque accidit) occupati, us qu0d oportebat, cens rae tenuem dare nequeaut ' Sed mitte haec omnia , quid denique, si ne illi quidem judicio satis valeant ρ Dices nonnisi proballismos quosque adhibebo. Cujus ju- dieio probatusimos ρ Vulgi ne Z miniime. Praeclarum tu auctorem narraε An itio 3 fiat s jam alieno opis non habes. Ex quo satis constat, quam incerta, dubia Sc misera sit illa felicitas, quae a laudibus aliorum duntaxat est suspensa. Rectissinae eiusmodi hominibus applicatur illud Soteris nostri ad Pharisaeos
dictum : τον istae ον αυτων. Quae Verba ita eleganter παρα-
idem eximius ille Theologus meret et x: Nihil non inquit
egerunt tit viderentur V laudarentur. En habent quod volunt, cernuntur , laudantur s abeant igitur, auferaut merciam suam e fruantur fumo quem captariunt, per me licet: Sed voti compotes facti adquiescant, solidum pietatis V verae laudis praemium aliis relinquant. Hi hominus certe minus sapiunt quam rustici. Hic cur agrum colat, cur semina terrae mandet, cur sulcis eam proscindat, causam dicere potest, & fructum ex labore suo sperare non putatilium S imaginarium, scd solidum. Eruditus autem , qui solitu famae α piandae studio ducitur , nil adserre potest, quod sapienti satisfaciat. Si quis enim ex eo quaerat . cur ab ipso lucis ortu libris circumvallatus ungues praemordeat, legat, sudet, tot libros evolvat, in cha tam sua cogitata coniiciat , & post immensos exantlatos labores tandem scripta sua prelo committat ; nihil aliud reponere potest se
52쪽
quam hoc, se omnia haec praestitisse, ut lectores laborem suum laudent, utque ex sola hac laude voluptatem capiat. Tamine autem res ista est, ut propterea tam grave onus humeris nostris imponamus Z Qiiid aliud est illa voluptas, ex sola laude aliorum percepta, quam admiratio caeca suarum virtutum Z Ahi quam misera est illa felicitas tandem hoc solo fundamento superstructa r Rectissime talibus applices , quod de studiis hominum in genere dixerat ' cimiis in Contemplantibus. Ita enim Τom. I. p. 3 S. seq. Edit. .emii, Charonem ad fercurium loquentem inducit: 'Eλλω γουν σοι
i. e. Volo igitur Merci ri dicere tibi, ci inam similes homines mihi via deantur, eorumque vita omnis. Vidbline aliquando bullas istas tomre1ite cum strepitu scaturiente Murgentes, fattiosis iuco tumores, ex quibus spuma cogitur ' uarion igitur aliae patiae sitiit, quae pr0tinus ruptae evanesci ut ι alia vero diutius durant, sibiqite adjunctis aliis et Ghementer intri escitui, ac in maximum tumorem attollantur : ac tamdem aliquando illa etiain prorsus ruptae dissolistitvr , neque enim secis fea i posset. Hac tibi hominum vitar Singuli fatu tumescunt shi majores, illi minores, atque alii momentanea1n moxque deficientem insationem habent , alii simul aspιe musitati sunt, demunt. Itaque omnes miripi necesse es. . . V. Ut autem vitii huius magis patescat, videndum, quibus mediis ac rationibus utantur homines, incredibili inclarencendi desiderio capti. Vir eruditus & sapiens , qui animum adscribendum impellit, id unum intendit, ut suam & aliorum feliciata; promoveat. Lum in finem nihil in medium profert, quam quod
53쪽
io MEDITATIO, DE EO, QUOD NIM UM EST
. quod alta mente diu versavit; nihil quod ostentationem ingenii prodat ; nihil denique quod non utile, grave & attentione dignum
sit. Hac autem in parte Vanae gloriae auram captantes multipliciter errant. Quod per partes, sed strictim tamen s peciminis loco, ostendam. Qui vano studio inclarescendi aestuat, ti nilnio hoc vitiose adfectu praepediti r, quo iubius rem , qrtiυn auu mPl Nare vult, recte inteiligat, rite perpendat, i=i clara luce, quai tum argumenti natura patitur, c0 lacet. Inaniensia autem illa la dis cupido, quae animo insidet, nullas moras, nullas procrastin tiones ferre potest; sed quoscunque haec cura vexat , gloriae coronam quam ocyssime videre gestiunt. II nc festinanter corradunt &in chartam conjiciunt quakunque immaturas cogitationes. Quc libet imaginationis lusum pro argumento solido habent. Evomund potius libros, quam scribunt. Exiguus valde inscriptis horum hominum reperitur ordo; nulla cogitationum harmonia; nulla se monis perspicuitas; nulla argumentationum, apte inter se cohae. Lentium, coagmentationes, sed strues vcrborum
non bene jwictarum discordia semina rartim. Contingere hoc potissimum solet πολυγραφοιe, & diversas er ditionis paries illustrare simul conantibus. Hi singulis fere annis ex XCVIIII. libris centesimum conficiunt ; quos ob indoselsum quiadem Hidium laboris laudamus, in quibus tamen ut plurimum j dicit aliaque, quae libris verum decus & ornamentum conciliare possunt, merito desideramus. In hos quadrat illud Amriani, inter stoicae Philosophiae sectatores secile principis, dictum. quod extat lib. IV. pag. 387. Euit. Cantabrig. Δua τί. inquit) si
ν2ν φιλοπονον. i. e. Propter hoc non polisum dicere iussit strium, si au- Hero istιd solum, aliquem legere aut Icribere, tames aliquis adiecerit
54쪽
IN STUDIO LITERIS IN LARESCENDI, PARS I. r r
eoto noctes. Nondum hoc Aeo nisi cornovero, quo ista refer antur. Neque enim tu induintam eum dicu , qui propter puellam vigilatis. Ergo ne ego quidem eum qui miata legit: sed si gloria causa id fecerit. ambitiosum dico ι si pecuniae iratia, amarum, non industrium. . Si
vero ad rationem suam laborem tyrum retulerit , ut illa naturae pareat 3 tum demum indilirium dico. Conruit sta est saepe cum hoc vitio nimia V ridicitia osentatio eruditionis, in excitandis innumeruantiquis pariter V recentioribus scriptorib- , U 'quidem iis tu locis. tibi id minime necesse es. Scio in rebus iacti, ut appellantur, opus esse testimoniis, qui enim veritatem rerum gestarum probare uit , testimoniis instructus esse debet luculentis & fide dignis. Qtii novam graeci vel latini scriptoris elucidationem promittit, perspicuis locis veterum ostcndere tenetur, hoc vel illo sensu phrasea ab iis usurpatas fuisse; sed illi famae captatores id agunt iis in i eis, ubi id minime quadrat, in rebus nempe, quae argumentis, non aliorum dictis, probandae sunt, aut quae meridiana luce cl riores sunt. Scilicet sol non luceret , nisi Alphonsis Arragoniae Rex id dixisset; triangulus non haberet tres angulos nisi Euclides, vel Academiae Parisiensis Sociis, id assumaret. Et, ut vanum ac ridiaculum ingenium magis prodant, ex omni linguarum genere testia monia conglomerant, agentes etiam de iis, quae omnibus promiscue nota sunt. SN aethiopica, arabica, rabbinica, graeca, hispani M. testimonia adducunt, ut probent res, quas vel rustici callent.
Sic quidam ex hoc grege albo amici cujusdam arabicIs literis illud Germanorum proverbium t Es suid nichi alge Meche , die laudi Messertragen, inscripsi. Imo saepe testimonia, quae ad rem tamen nihil faciunt is amplissimis commentariis illustrare conantur, adeo ut lector
tandem quid ejusmodi homo sibi probandum sumserit, ignorct pro sis. Quaesitum aliquando est ex homine Parisiis redeunte, ecquid de splendidisinia urbe sentiret: res ndit ille , se prae aedium multit
dine' urbem videre non potuisse. Idem sane de multorum libris dici potest: adeo multis sunt reserti citationibus, ut qliodnam potissimum argumentum explicandum sibi sumserint auctores dissicul. ter pateat: dubitari autem non potest, quin haec consuetudo ex meista cupidine ostentandi nescio quam diffusam lectionem oriatur. cum quem alium in finem ea adducta sint, nemo videre possit. Quo ipso tameti omnes citationea testimoniorum veterum & ro. To . . II. Pars ada. X x x x centi
55쪽
τia MEDITATIO, DE EO. QUOD NIMIUM EST
tentiorum eruditorum improbare nolo : placent illi, qui veterum& recentiorum egregia & acute dicta data opportuna occasione scriptis suis inserunt. atque hac ratione cogitatis propriis decus aliquod & ornamentum adserunt. Huc reserendi etiam sunt illi, qui ob certas quasdam rationes, in re clara, aliorum tamen testimoniis uti coguntur. Ita contingere saepe solet Theologis, novitatis crumen a se amolituris, ut in re non obscura, ad alios 'fidei socios proVocent, apud multos enim lectores plus valent testimonia, quam Vero argumenta. Sed nescio qua ratione factum est, ut morbus hic viros etam doctos invaserit. Hic certe locum habet illud Taciti 1n vitia Agricolat Sublimia saepe, inquit, V erecta ingenia pulchritudinem ac speciem excesse maguaeque gloria vehementiis quam cause appetunt, nec retinere possunt in sapientia modum. Hoc certum, nimiam illam curam excitandi virorum omnis aevi & idi lmatum testimonia & dicta, infallibile verae eruditionis signum non lesse, cum quibus artibus hoc obtineri possit, obscurum non sit. UI. Accedit tertium vitium, quod ex immoderata hac ines
rescendi libidine oritur, nimirum pudenda quaedam insolemtia, posita omni modo . confiden ter Dictatoris instar de divinis V humanis νε-bus loquendi ο scribendi. Εjusmodi homines plerumque altos ge- lrunt spiritus ; credi sibi volunt sine ulteriore mora, demonstrationes erepant , neque tamen sorte quanta vis huic Vocabulo insit, u quam perpenderunt. Cum autem inclarescendi studium eos vehe- menter agitet, fi equentissime in duo contraria & .sibi' invicem odi lposita, aeque tamen absurda, prolabuntur Vitia s nimirum aut pe- lxiculosas de religione fovent sententias , aut inepto quodam zelo icommoti, vel leviter errantes, & a receptis opinionibus recedem tes, impudenter lacessenti Vir vere eruditus res, quae ab omnia
hus sapientibus sanctissimae & momentosissimae habentur, summa cum prudentia & religione perpendit. Nihil quidem sine examine eredit, sed ad rationem, tanquam lydium lapidem, cuncta exigit
leves errores, quos parum cavet natura humana, facile condonat
aliis; aut aliud agendo, ubi necessitas aliqua illi est imposita, moulissimis verbis emendat, aequo animo disshnsum aliorum fert, nullo sectae stilino in praeceps abreptus; gloriolam vero in tuendis se tentiis novis & sngularibus, sed nullo fundamento iuperstructis,
rapn quaerit. Sed homines illi, de quibus jam quidem sermo est,
56쪽
tatam semitam calcare non volunt, existimantes se acuti Ingenii viarorum famam non consecuturos, si cum caeteris sentirent eruditis hinc raras tantum, paradoxas, & a c6mmuni aliorum hominum sensu abhorrentes dissendunt opiniones, nullo vel debili fund mento nixas: Eum in finem ut plurimum capita religionis gener lia , quae communi Christianorum conseni admittuntur, aggrediuntur, existimantes hanc esse compendiosissimam , aeternam n
minis famam consequendi, viam. Omnem igitur ingenii, quod habent, vim adhibent, ut novas sentcntias vel inveniant, vel jam repertas acriter defendanti Athei, Deistae, vel Sceptici vocari d siderant, quasi hujus furfuris homines soli saperent, caeteris omniabus plumbum pro cerebro essedi Alibi, ut nosti, Vir Clarisi e . multorum exemplorum inductione hoc probavi. Unum tantum Ralterum hic in medium proseram. Primum mihi suppeditat P. B liis in Lerico Liti Gumara. Les nouisses inquit de la R
eompose uti hire, M si monimi pin des premes h incoles , quemur ce , qui est contenu dans ter Commentinos de cisar Ducham laeuerre des Gaules , es Dux , U il falsest viis aerisseuri ampi ment , que jamau cisar Ua DE au dela des Alpes. Alterum praebet ingeniosissimus E emonsim , describens ingenii indolem celebris Is Vtigii. II entendest inquio presque mutes langues de P rape, 9 Uen parioit Hen sumne. II atmoit une litterature immense. Ileon issest 4 Dia is gense V les mutumes des anciens perstes , mis
57쪽
ri4 MEDITATIO, DE EO, QUOD NIMIUM Esi
ἐχuns de mure creanta. o sont les propres termes verba sunt politissimae eruditionis viri Mr. de Maiaeuux /e Mr. St. remoni, qui avolt aissea pratiqne V s- , ptuir is Heu, convolare. Vison nomvienne dire m es cela, que les cpriis foris soni des gens epitres, des gens sans prejugis, qui Uadmetiens rien qui ne soli exactement υrai, Ptine evidenre palpabis. His adjiciam bina exempla, quae prC- seri Tolandia, qui & ipsemet novas & religioni mimicas opiniones defendit. Extant in ejus dissulamone p. 32. ita enim loquitur ad amicum suum et Virum quenaam honeso loco natum V in rebus cia vilibri exercitatissmmm tibi olim non ignotum aifirmabas, qui dum pr videntiam Δυinam pro alim fatidica cinn Epicureis irridere solum es .
rerum revisersitatem a se arion in luxu regi credebat, aliaque eum
trala rum portento a V ridicula figmenta admisisse: Alium tibi mihique familiarem, qui spiritibin omnibis incorporeis reiectis inteElem xias, nescio quas materiales , qua vaticinia funderem V oracula , ereparet. Inter sententias veterum & recentiorura Philosophorum de origine rerum omnium, nullum magis ineptum esse, quam systema Epicuri, conveniunt docti omnes. Itaque ad famam ingenii
obtinendam in eam descendiise opinionem Philosophum hunc , ii sanientis sapientiae Consultum , quam maxime probabile est. Sautem hoc assirmavit doctissimus vir, Plutarchus, in libello ne sum viter quidem vivi posse secundum incumran, pag. m. a I. Κει μην
58쪽
IN sTUDIO UTERIS mCLARESCENDI, PARS L et i s
i. e. Poris a gloria etiam quasdam projPisci voluptates Epicurus f tetur. Qui vero hoc non faceret 8 Ita insisne flagraus atque ouans gloriae studio, ut non modo negaret i is se usion essepraeceptoribus, Ucum Democrate decreta ejus totidem verbis Murato alterca retur de Bilabis V apicibus, nutamque diceret extitisa sapientem 'extra se Ustios discipulos ι sed scriberet etiam , sibi cum expliciu et naturam rorum ad genua aecidisse suppliciterque ea tetigisse Colosen. Neoclem autem fratrem satisu a puero pronuntiavisse neminem Epistro sapiem. t rem unquam fuisse : matrem quoque suam ita se tot tantasque s kιisse atomos, quarmn congressu sipiens, diceretur. En Vir Clarissia me, quo illidiuim inclares)enili viros quosdam non indoctos sicpe praecipitet i Nollem autem te cacillinaare, me ex eorum numero esse, qui omnibus propterea minutis sententiis Theologorum inlis Tendum esse putet, aut me omnes promiscue novas de his vel illis eruditionis theologicae partibus in medium prolatas sententias do festari, adque ignes & rogos eos amandare , qui talia destiadunt. Si quisquam enim libertatem sentiendi amat, is ego sum, nec quoad visero mentem mutabo. Sed non possum tamen laudare & m . Eacere eos , qui de rebus gravissimis & sanctit Iimis abjecto qu vis duth occasione garriunt , acerrimique ingenii homines sibi esse ruidentur, si ea desendunt, quae eadem lacuitate, qua proseruntur, negari possunt. Dantur, ut nosti, homines hebetis ingenii & extimo vel nullo eruditionis apparatu instructi, qui non Verentur, sanctissima quaeque, italico perfundere aceto, omnesque , qui r Mionis christianae dignitatem & praecellentiam tuentur, pro stusidis & superstitiosis habere ingeniis, antecedentium turbam sine causa sequentibus. Eos interim facile suo genio stui permitto, modo nimio inclarescendi studio ceterosque sine fine lacerandi cupiaditati modum ponanti Sint per me, si ita velint, soli acut, , ingeniosi ; soli vere docti, & supra caeteros mortales, quos ex alto despicimi, evecti. Plaudo. Ego modestiam amo, quae verae eruditionis vernix eae Thrasbnisinum nec laudare, nec adprobare glotiae cupidi , incidunt in vitium , uti dixi, huic contrarium. Nimirum receptas semel sententiaw, dogmata etiam X xxx 3 minu-
59쪽
is MEDITATIO, DE EO, QUOD NI IRUM EST
minuti finia, singillari ardore defendunt , levissmos errores in malis extollam , quosvis muctioris V liberioris ingenii homines antrant, V haereses se videre clamant, ubi alii, vel armatis oculis , se nil tale deprehendere confidenter in M. Hoc vero inclarescendi studium . hunc vanissimum cordis aestum , artum pro gloria Dei appellari vo lunt, qui tamen cum omnibus illis vitiis conjunctus est, quae gloriae Dei & voluntati ejus repugnanti In hos rectissime quadrat ista Cl. epigramma, quod ita sonat: Magno cum sudio propugnaι dogmata Patrum. Numinis Me a me gloria poscit ais: Forsitan hoc a te, poscit quolue gloria Patrum, Forsan U hic aliquid, poscit amice tua. Ilo . vero optimos saepe & praestantissimos viros lacerandi stirudio, putant, se immortalem nominis famam consecuturos, licet avere eruditis pipulo differantur. Quoties legi & audivi, misellos homines, & vulgi crepitacula, in illustrem Gratium, aliosque via ros eruditissimos , qui se infallibiles esse nunquam existimarunt, debacchantest Licet autem solida eruditione, judicio omnium, qui sapiunt, destituti sint, sibi tamen domi plaudunt, & ut sapere via deantur, omnis religionis systematicae particulas miro servore deis fendere solent. Legi pleraque scripta, quae ab aliquot annis de tuis eunda inter Protestantes pace a Theologis quibusdam in lucem fit runt edita. Pauci quidem modeste diisensum suum testati sunt,
adductis rationibus. Plurimi vero controversiarum, quae mutuo intercedunt, momentum ita exaggerarunt, ut putares, non minus
distare Lutheranos a Reformatis, quam Judaeos a Christianis:
Homines erant adeo impudentes , ut asseverare publice non dubiataverint, pacem illam Orationi Dominieae, Θmbolo Apostolico, N-nibiu religionis chrisiana capitibus , in Catetaismis consensis, comtrariam esse. O tempora, exclamabam haec legens. o mores ' ubianam gentium sumus 3 Initio, cum haec perpenderem, credidi ejus modi homines nulla religionis constientia duci, & eam albis dentiabus riderer Neque enim mihi persuadere potui, hominem sanae mentis , & religionis christianae amantem, tam inepte, tantisque cum conatibus paci huic sacrae, Deo gratae . coetui puriori utilissu .
60쪽
IN sTUDIO UTERIS INCLARESCENDI, PARS L mir
mae, christianae religionis, quae nonnisi pacem spirat, genio commodatae, praestitu etiam iacili, obniti posse. Sed mutavi semientiam, & jam quidem crediderim, eiusmodi homines inepto quo dam inclarescendi studio, ad tantam insaniam abreptos fuisse. Ε
ravi ergo cum existimavi eos pro veritatibus, sua opinione, vel magis vel minus momentosis, pugnare voluisse. . Pugnant pro gloria sua: volunt mallei haereticorum & lumina ecclessae orthodoxae
haberi. Hinc ille fervor , hinc clamores illi stentorei hinc singularis ille, si Diis placet, pro veritate zelus. Quod si rigidi illi &morosi censores riderentur, & risui, ut digni sunt, publice exponerentur ι si nonnisi eruditi & pacifici Τheologi pro optimis haberen- tur; si ille vulgo praestanuisimus vocaretur Theologus, non qui in disputando de quovis argumento est servidus, & pro omnibus munutis opinionibus tanquam pro aris & socis pugnat, sed qui solida eruditione, pietate cumprimis, & zelo pro gloria Dei, Dei inquam, 'ε ornatus, inst mis esset; qui crescenti indies uti errorum gravissimorum, ita & vitiorum torrenti, sese opponeret ; si haec inquam vulgo essent recepta, ausim quovis pignore contendere, numerum ejusmodi reiotarum vehementer imminutum iri, tantum- . que absore, ut rixando & clamando aliquam nominis celebritatem ment consecuturi, ut potius omnium sapientum iram & contem-
tum in se essent provocaturi. Haec autem cum aliter se multis in locis halaeant, famam aliquam iniqui illi censores ex servore tanto captant, iisque, qui veram indiam rerum theologicarum ignorant, in deliciis sunt. Quam varitim autem est, in dilacerandis fratribus fimam nominis quaererer Quam υαnum est, tum se beatum crederect celebrem, si quantum potuimus, omnem spem pacis praescidiamus a, si operam damus, ut Christiani, qui modesti, pacificique esse' deberent, in mutua viscera saeviant; si ex una controversia, qua-
rum multitudine obruitur orbis, & ingemiscit Ecclesia, decem procudimus , si nos Romanensibus deridendos δ: devorandos exhibemus; si deniquo a principiis, quibus innititur magnificum opus Resera 'mationias, quam longissime recedimus. Hoc unum tamen in nus. modi hominibus mihi placet, quod omni data occasione in rationem invehantur: hoe enim summo sti l jure. Nam haec semper est assis contraria, imo a longo iam tempore prorsus eos deseruit.
Vanusmi vero hoc inclarescindi studium, eos eo deducit aliqua