장음표시 사용
161쪽
Inst. 1.' Dici potest materiam ex simplicibias olementis coal scero , ut placuit Leibnita : ergo . licet cogitatio sit simplex .
non sequitur illam in materia non residere. R. 1.' Τotum concedi potest argumentum , ct nihil obtinent materialistae ; Volunt enim animam a corpore non esse distinctam , ae consequenter materiam , ut extensam , cogitationis e se capacem : at, in Sensu praesentis objectionis . subjectum in nobis cogitans esset simplux : ergo causam obtinemus. R 2.' Negari potest ant. In eo enim sententia . Omnia eorP rn nunc existentia ex clementis simplicibus eoalescerent : atqui illud repugnare videtur : pars enim simplex cum pario sinisti ei juncta totum extensum componere nequit. Quoniam tamen multi celebriores Philosophi, ac Theologi docuerunt prima materiae Ple menta esse simplicissim n. controversiam dii imere non intendimus. R. a.' Nego conseq. Nam cogitatio supponit in nobis pr; ne i- pium activum: atqui me loriae clementa etiam simplicissima, ut supponitur , non essent ae liva ; materia enim , qualentis est DX- tensa , essentialiter est incrs: at sola divisio activitatem illi tr dero non potest : ergo ele. Inst. 2.' Deus convertero potest materiam in substantiam e gilantem : ergo non repugnat materiam rogitationis esse ea p3cem. R. t.' Hoc iterum argumentum est extra causam ; supponit enim principium in nobis eogitans a corporo esso distinctum , quod adversarii negant. R. 2.' Nego ant. Deus potest quidem materiam destruero . et Substantiam cogitantem loco sejus crearo : id a nemino in dubi-Um revocatur. Verum substantiam cogitantem ex malem a naturam suam retinenlo constare non potest , sicut artifex opus suum conficit ; Deus enim , licet Omnipotens . impossibilia laceron quit: at impossibile est materiam, ut talem cogitaro: ergo Pic. Non ideo limites omnipotentino Dei ponimus , ut asserit Loche :
Omnipotentia quippe Dei ad possibilia ianium cxtenditur , et non ultra , quia ni nil est ultra.
9bj. 7.' Veleres Philusophi, ipsi suo primi Pa ros Ecclesiae docuerunt mentem humanam esse corpoream : atqui illo consensus est argumentum Voritatis : ergo cle,
R. 1.' Omnos Philosophi , solis Scepticis, et Epicureis exestp-tis , lonuerunt ulteram post praesentem esse vitam . proindequo mentum corpori dissoluto manere superstitem : ergo eredubantillam a corpore esse distinctam , sed tantum in asqignanda natura ejus errabani; porro talis doctrina materialistis directa ironio adversatur : ergo haec disti cultas sententiae nostrae minime Doret.
R. 2.' Nego in . et quoad veteros philosophos. et quoad Patres:
1.' Ouod veteres philosophos : Plutarchus otii in l1ὶ postqv. ms de Pluetiis philosophorum , I. ό. c. S.
162쪽
praecipuos philosophiao magistros nominavit, videt ieet, Thalem, Pythagoram . Platonem, Aristotelem, etc. subjungit: si omnesi, hi , quos nominaVi, corporis expertem Bnimam statuunt, natu-υ ram ei tribuetiles . quae moveatur a ge ipsa , et mentu sitn instructa. BIdeo Aristololes animum vocat entelechiam , id est , persectionem , ut quasi quintam essentiam . quia persuasum habebat quatuor clementorum genera , ex quibus omnia Oriri dicebat. tium-Pe ignem, aurem, aquam et terram . nullo modo possu re cogi-B taro, et providero, ut discere, ei docero, ct inventro aliquid , v et tam multa alia meminisse , amaro , Odisse , cupere , time.
D re , Bligi , lactari. M sit. Ipse Cicero, quamvis definire non audeat in quo natura mentis consistat , do illa tamen sic eleganter loquitur 2ὶ: α Dubi-v lare non possumus , ni i plano in ph) sicis plumbei simus .n quia nihil sit animis admixtum , nihil concretum , nihil con putatum . nihil coagmenlatum , nihil duplex : quod cum itan sit , certo , nec secerni , nec dividi , nec discerpi , nec dissen trahi polost, nec inlcri ro igitur, D Dic. Quam illac sentcntiao a vili abjecta quo hodiernorum malorialistarum doctrina longo distanti ergo 1.' salsum est veteres philosophos , etc. 2.' Multo ovidentius est primos Ecelesiae Patres non docuisso animam osse corpoream ; nonnulli quidem singulares exposuerunt. Vel admiserunt opiniones eirca naturam substantiao cogitantis; id proveniebat ex sublili philosophia qua plerique in juventuto
lustrant imbuti, vel ex disti ullato quaestionis; accuratae eni in locutione'. quao nunc sunt in usu, nondum erant receptau: mirum ergo videri non debet si quaedam reperiantur obscuritates in operibuq seorum circa naturam rei sensibuq imperviae ἰ verum omnes professi sunt mentem esse substantiam a corpore Aejunctam, Et immortalem; frustra igitur auctoritatum corum sibi vindicaro conarentur increduli : ergo utc. Inter Auriptorus occlosiasticos duo viduntur dixisse anima mox partibus constari, scilicet, Tatianus . et Tertullianus : at plures alios il leuerunt errores, qui ab aliis Patribus, et a tota Ecclesia suerunt proscripti: etiamsi ergo 'urum materialismum a nobis i in tignatum docuissent . quod evide uter salsum est . ipsorum testimonium contra nos invocari non posset: orgo utc. ViduCardinalem De la Luzerne 3 .R. 3.' Neuo 3nin. Homines enim iacito decipi Possunt circa D Cio. Tuscul. I. l. n.' 22. 2 ibul. 1ι.' Tl. 3j Dissertation sur Ia uitritualite de I' itine
163쪽
rem sensibus imperviam, ad quam natura non impellimur: atqui natura non impellimur ad pronuntiandum quid sit natura sui stantiae cogitantis ἰ sola discussione id attingere possumus : cr-go , etiamsi per aliquod tempus in hoc speculative erravis ently imet docti , eorum coDSenSus non esset argumentum Veritatis.
Inst. Apud universas gentes , et in omnibus linguis principium in nobis cogitans per voces rem corpoream significantus Oxprimitur , scilicet, per spiritum , qui significat ventum . halitum . respirationem , per animum , et animam, a voco Graeca αγε idem significantu : ergo omnibus semper persuasum suit principium cogitans esse aliquid corporeum. It. Neqο eonseq. Quotidio enim caedem voces duplicem habent sensum , videlicet, litteralem . et metaphoricum. Ites omnino incorporeae per metaphoras, aliasque figuras eleganter exprimuntur : Voces autem spiriιus , animus , et anima litteraliter signi-seant praesentiam substautiae cogitantis. quae per halitum , et respirationem manifestatur ἰ aptissime ergo usurpatao sunt ad ipsam nominandam, nee ullo modo indo concludi potest, populos
credidisse animam esse corpoream : ergo etc.
Olo. 8.' Nullam habemuq ideam substantiae incorporeae: ergo est nomen gine ri . Ila auctor oporis jam citati l .
R. Nego ant. Nihil enim clarius novimus, quam proprias eο-gitationes nostras: atqui demonstramus cogitationes nostras in subjecto composito residero non posse ; hinc merito inserimus cxistero subjectum incorporeum , culus plurimas proprietates novimus : hoc autem sussicit, ut ipsius existentiam amrmemus. Quid sit ejus natura . ignoramus ; quid ηit essentia materiac , non melius intelligimus : unde materialislao substantiam spiritualem rojiciunt . quia eam sibi repraesentaro non possunt ; ct immaterialista o existentiam corporum negant , quia relationem inter ideas . et extensionem realiter existentem non percipiunt. Verum multo sapienti philosopho dignius est sacta colligero, existentias per essectus ostensas admittere , quamvis naturas , et modos explicare non valeat. Praecipuas objectiones incredulorum pereurrimus, cas sine ulla imminutione exposuimus. et nulla cum demonstrationibus nostris
directe pugnat. Quam ergo lugenda conditio hominum , qui tam debilibus argutiis innixi , excellentem naturam suam deprimunt, ut similes , vel deteriores belluis suso constituunt l
164쪽
Ex duabus substantiis , una corporea . et altera incorporea , individuum humanuin conflari nunc constat. Ut integer homo persccle nosceretur , nunc de utraque Sul, stantia separatini tractandum foret, postea de mirabili illius conjunctione. Ex partibus mira ordinatione dispositis coalescit corpus ; sagacissimi analomiae Oxeullo res, ot pirisiologistae quotidie nova suprema o sapientia Q arcana in eo rcperiunt : at de illo sic diseserero ad medicos pertinet; utilissime tamen, et jucundo philo
Huche , etc. ele. 1 o anima jam dissoruimus, et qua am adhuc postea dicemus: do sola igitur. unione mentis cum corpore nunc tractandum est, ct dicemus 1.' de illius initio , 2.' de natura ejus , ut 3.' de ejusdem consectariis.
Initium existentiae corporis ab omnibuq noscitur : initium πω ro animae non ita apud Omnes sonipor consiliit: variae onim haede ro, in diversis temporibus, prodierunt philosophorum opiniones.
clas simul creasse animas, eas tuo in sidoribus collocasse, ut infinitas ipsius persectiones indo facilius conspicerent: illac vero oculos in terram conjicientes , pulchritudines creatas dilexerunt: quod indigno surons Creator . eas ad habitandum in corporibus humanis , sicut in carceribus , statim damnavit.
luisse creatas, et in totidem corpora . sive hominum , sive brutorum , immissas , ex quibus duineops egredierales , in alia corpora nobiliora, aut viliora extemplo transolant; sicquo meliorem, vel deleriorem obtinent conditionum , prout hone , vel malo in praecedenti corpore so gusso runt. Perpetuam hujusmodi animarum transmigrationem appellabant metempsychosin a verbis gra cos . Particula, quae aliquam mutationum exprimit, εν , moto χη, anima, hinc brutorum occisionem, et carnium esum omnino
165쪽
Absurdam hanc metempsΥchosis doctrinam semper lania Brunt. oi etiam nunc tenent Brachmani in tota India. Parapui in regno Siam , et Bonei in imperio Sinensi.
, - hi. .. . hi qui philo ophi opinati sunt mentes humῆφ'
quasdam esse portiones o di Vina subuetantia exceptas , vel ipsam divinitatem per orbem universum dissusam. et varia corpora Organis instructa animantem. Idem sermo sub hoc respectu habet Spinosa . cujus sSSloma superius fuit explo iam .
quamdam manationem . Sicut eorpora ex corpi ribus. Propagari. ot ita animas liberorum ex animabus parentum per traducem, ut ajebant , descendere. Hinc huic opinioni aliqui doctores primitivae Ecclesiae suMagati sunt, ut peccati originalis transm ssionem facilius explicarunt. Inter eos numeratur S. Aug. qui in lib. I de Anima, et ejus origine sim hanc vetat damnari opinionem : eam tamen postea omnino rejecit.
mois Altissimum enim reproductionis corporis organici mysterium sic explicare conatur : Omnium suturorum corporum Deus si-mni creavit germina infinito parva . sed cunctis partibus organ cis unicuiquo propriis instructa . et ea in singulis speciebus collocavit ; ubi autem unum ex his germinibus, juxta leges a Creatore statutas , emitti iur. tunc evolvitur . augescit, et paulatim totum complementum acquirit , hinc organica germina omnium corporum humanorum continebantur in Adamo. Quo posito . asserit Leibnita Deum culicias simul creasse animas . et eas germini eorporis , cui postea praeesse de heant, statim conjunxisse: sic a prima mundi creatione manent quasi sopitae . donec . sur- malo corpore per germinis explicationem , usum facultatum suarum aequirunt,
tom humanam immediate a Deo creari . quando novum corpus humanum formatur, licet de instanti, quo illa creatio locum haheat inter se non conVeniant. Ultima haec sententia sola admittenda est. Certum est enim 1.' mentem humanam non esse substantiae divinae portionem, quia divina substantia, utpote simplex, et persectissima , discerpi non potest. Certum est 2.' illam non esse modi fidationem animae mund nae ubique dissusae , ut ex consutatione sIstematis Spinosae evi-dsentor patet. Certum est 3.' illam ab animabus parentum per traducem non venire ; propagatio enim hujusmodi supponit multiplicitatem par-
166쪽
tium , quarum aliae traducuntur . aliis remanentibus: al demon. stravimus mentem humanam nullas habere partes : ergo Ptc. Certum est ..' transmigrationum animarum ad sensum Pythagoricum , ut presbyterorum Indiae defendi non posse , 1.' quia nulla ratione innititur , 2.' quia natura hominis haec opinio indigna est . 3.' quia nulluς Philosophus serio eam nunc propugnare audet, ..' quia communi fidelium sensui adversatur . 5.' quia Ecclesia , Scriptura sacra, ct traditione innixa , docet animas , cum corpus formatur . creari , et di Ssoluto corpore . rodire ad Deum , juxta Verba Ecclesiastae superius cilata , et spiria rus redeat ad Deum qui dedit illum.
corporibus antiquiores faciunt ; singulares enim Opiniones nullosundamento innixae , juxta rectas ratiocinandi regulas statim ro-jiciendae sunt: quod gratis asseritur , gratis nugatur: atqui tales esso pracdictas opiniones nemo dissileri potest: ergo etc.
creari co instanti . quo unitur corpori , si o id fiat quadragintadios circiter Post conceptionem , ut communiter docuerunt volures , quia tunc corpusculum coepit habere figuram humanam , sive ante hoe tempus , ut plurimis exemplis comprobatum vide-inr : sive in ipsomet conceptionis momento , ut pluribus ararmaro nunc placet. Objicitur quod in ea sententia Deus ad nutum hominis quotidie novas crearet animas : verum haec objectio nulla est : Deus enim cuncta opera sua volendo perficit : non disti cilius est ipsi
novas animas creare, quam nova sormare Corpora, quam req crea
tas conservam : atqui Deus ad nutum hominis singulis diebus nova format corpora ; non tamen ideo subjicitur homini , sed ordini a se libero constituto : ergo et c.
Duantum evidens est corpus, ct animam secum uniri, et uni umessicero individuum . tantum obscura et incomprehensibilis est natura hujus unionis. Certum est enim mentona saepe pro nutu motus in corpore producere , ct diversas sensationes , median locorpore , experiri. Sed qua ratione anima, cum sit simplex, agat in corpus . et corpus in animam , Pxplanare arduum est : id tamen plerique Philosophi tentoro voluerunt , ut quatuor pra sertim excogitaverunt sSstemata , quorum primum dicitur influxus physici ; secundum . causarum occasioni lium : tortium . harmoniae praestitutae; ei quartum , mediatoris plastici. 1.' Systema infliurus physici in eo consistit quod mons , lico tDisiti geo by Cooste
167쪽
simplicissima . in sorpu& physice agat, et vieissim corpus inanimam. Ita Euter.
luna. et a plerisque Philosophis propugnatur. In no situm est , quod nec corpus in animam , nec animam in corpus ruipsa agat.1od solus Deus motus emcaciter producat in corpore occasione volitionum mentis , sensationes in anima occasione motuum coinporis.
ot anima , juxta hunc auciorem . duo sunt automata . quorum unum est Spirituale , et alterum materiale . Motus corporis , essensationes animae per quasdam mechanicae regulas unicuiquaproprias emetuntur , ut ita sapienter a Deo praeordinatae sunt. ut sibi semper correspondeant: in hac utriusquo substantiae motuum , et assectionum concordia tota uarum sita est conjunctio.
in opere inscripto Bibliotheque eboisie . ij supponit quoddam
existero in nobis ens vivens, nec omnino spirituale, nec omnino materialc , sed medium inter utrumque tenens , cujus ministerio motus emciuntur in corporo ad voluntatem mentis , et sensatio- nos in mente occasione motuum corporis. Sic pcrpetua actio Dot non necessaria ost, ut in opinione Cartesianorum. Eus istud v eat mediatorem plasticum. At t.' nulla ratione percipitur quomodo substantia omnino simplex physico agere possit in substantiam extensam , et vice vorsa: Euler igitur unionem in latis cum corpore minime explicat.
et aliundo libertas humana tolli videretur.
..' Superost igitur s stema causarum occasionalium , quodniagis rationi consentaneum osse videtur: allamen non plene sa- iis facit; tunc onim mens in corpus, et corpus in mentem reipsa non agerent. Hoc autem communi hominum sensui parum congruit. Idcirco n0c illud systema defendero volumus . sed nostram iterum confitemur ignorantiam. Quaesierunt insuper Phi sophi, an mens luimana in toto corporo, an in aliqua Parte lantum, et in qua partu resideat. Varia o adhuc prodierunt Opiniones secum pugnantes . quarum nulla volui probata haberi potest : id unum ccxlum est , scilicet .animam toti rogendo corpori praeesse ; at recto dici non potes eam esse in corpore , vel in aliqua partu corporis residere , quia hujusmodi loculiones substantiae omnino simpliei proprio convenire nequeunt.
168쪽
Sumeienter jam diximus mentem in exercitio facultatum suarum a dispositionibus corporis multum pondero : hoc est generale consectarium ipsius unionis cum corpore. Sed multo magis pendet a corpore in iis, quae ad sensibilitatem spectant. Hic est loeus dicendi de sensationibus , passioni hus , habitibus , imaginatione , memoria , somno, somniis, ac deliri is, circa quae plures agitari solent curiosae quaestiones. Νonnulla tantum paucis verbis delibaturi sumus , praecipuas difficultates indicantus , ut qui eas perscrutari voluerit, adire possit auctores sustus de illis disserentes , inter quos eminentem tenent locum Mallebranche, de la Reeherine de la eέrite: Bosquet, Trailὸ de la eonnaissaneε de Disu, et de soiam me : Para-du-Phanjas, Thὸ orie des δε res insensibies ἰ Bhrard, Doetrine des rapportes du physique, et du morat , ete. De sensationibus. Sensationes congiderari possunt, vel in mente, Vel in corpore. Prout in mente spectantur, nihil aliud sunt, quam ipsamet an bma diverse modificata : v. g. videns objecta , exeipiens sonos , sentiens odores , etc. Sunt omnino simplices , et prorsus indivisibiles : unde cenelusimus mentem esse substantiam ab omni materiae molo segregatam; nihil ergo cum sensibilibus eorporum qualitatibus commune habent. licet in praesenti rerum ordino cum illis sint conjunctae. Hinc quos video colores non sunt in objectis, calor quem experior non est in igne , dolor quem sunt o non est in manu, nec in pede , ubi ust vulnus. Has tamen assectiones mentis ad externa reserimus O cela, non quod arbitremur eas. aut aliquid eis simile in talibus sui, tantiis residere , sed quoniam aliqua existit corporearum partium d S- positio . cujus praesentia sic assicimur : ideo dicimus ignem calidum , glaciem frigidam . nivem albam , solem lucere , etc. Sensationes autem . quoad eorpus spectatae , sunt quaedam fibrarum. et nervorum commotiones. Quinque sensibus a Creatore donati sumus , visu , auditu . olfactu , gustu, et tactu ; duos habemus oculos ad videndum , duas aures ad audiendum , duos Dares ad olfaciendum . palatum ad gustandum, et tactus per totum corpus Oxterius, ot interius dissunditur. Duplices itaque sunt Visus . auditus. et olfactus, et unicam sensationem tamen idem objectum excitat. Ut unaquaeque specialis sensatio in mente Oxcitetur, sic commoveri debent partes organicae corporis :1.' Ad uidendum , necessa est ut radii luminis ab omnibus
169쪽
objeeti partibus reflectantur, ad pupillam oculi eonvergentes per-voniant , triplices membranas , et liqui ros inter eas contentos Donetrent . pluries se invicem secantes , persectam in retina exhibeant imaginem , nervum Opticum tangant, ut in curebro commotionem expiloni.
Cartilagino gam auris partem percutiat , canalem introeat , tym- Donum concutiat, et nervum audituq commoveat.
lae fibras narium tangere, ct opo illarum n rvos agitare debbiit.
exeuntes fibras palati, et nervos eis connexos agitant : undo Sitivis humor flexibilitatum naturalem fibrarum disturbet, gustus, o tollactus statim perustriuntur.
junctae per totum corpus expanduntur, et omnes nervi velut laniculi in eamdem cerehri partem , quae dicitur Sensorium . coeunt , quoties aliquod objectum corpus nostrum susticienter tangit, ut fibrarum nervorumque commotio ad sensorium pervetitat . tunc sensationem tactus experimur : ita dignoscimus utrum corpora nos circumstantia sint calida, vel frigida, dura, vel mollio, gravia, vel levia, plana, vel aspera, longa. Vel brevia . etc. Ad hunc sensum nonnullae reducuntur sensationes, quae ex te num non habent Objeclum, quales sunt fames . et Sitis, dolores stomachi, et ventris, sobris, et podagra, etc. in his uni in casi bus humores, alimenta, etc. quasdam partes corporis internas nimis dilatant, vel comprimunt. vel distorquent, et ideo mons allicitur. Hinc laetus mullo latius extenditur, quam singuli alii sensus; imo alii sensus ad laetum quodam modo reducuntur . siquidum nulla sensatio nascitur in mento , nisi organa corporis lumine , aere . corpusculis materiae , etc. tangantur. Ita nihilominus a se invicem distincti sunt , ut unusquisque proprios essectus Suos habeat : unde qui a nativi late caeci sunt, et muti . colores. Othonos nullo modo sibi repraesentare possunt; olfactus , gustus . aut tactus, Visum, vel auditum supplern nequeunt. Optima , persectaque harmonia dispositi sunt sensus ad fines propter quos nobis concessi fuerunt; si enim longo acutiores essent . externis Objectis in eodem statu remanentibus , intolerabilia inde nascerentur mala : guttula aquae , V. g. nobis .ppar ret velut stagnum in quo magna multitudo piscium nataret , et Puncta alimenta horrorem in nobis excitarent : dulcis Zephyri in status aures nostra A concuteret , et verba hominum ferre non p0Memus ἰ suavissimi odoros tanquam liunus nus suilocarent ἰdiliciores ei hi palatum dilaeoraroni; molliores plumas, aloui hir Diuitiam by Corale
170쪽
17.sula ligna carnem ii astram excruciarent, etc. I usi initum orgo, si sapientissimam divini Auctoris nostri industriam nunquam satis demirari possumus. Λt, si modum quo haec omnia fiant criosius perscrutari v luerimus. impinc trabilis obscuritas statim nos irretiet: supremacigitur majestatis omnipotentiam, sapientiamque jugiter Veneremur, ac perpetua jubilatione celebremus. De passionibus. Passiones quaedam Sunt commotiones ad bonum reale, aut apparens nos excitantes, et ab eo quod repraesentatur ut inatum , retrahentes. Aliae dicuntur spirituales , ut aliae corporales. Spirituules illae sunt quao immediatam non habent connexio num cum dispositionibus corporis : tales sunt invidia . superbia , amor , vel odium Dei, etc. Passiones corporales uao dicuntur , quae immediatam connexionem habent eum dispositio uibus corporis, ut sunt gula, ebriositas, impudicitia, pigritia. iracundia, etc. Varias utriusque generis passiones Vario apud diversos homines existero constat: carum autem generationem a S- Signare , naturam explicare , essectu; praedicero , remedia indicare hic non aggrediemur ; multo quippe longius protraheremur. IIac de re legi possunt Muliebranche , Para-du-Phai as, Berata, etc. lj. De habitibus. Nomino habitus intolligitur facilitas aliquid operandi ae libus
frequuntur repetitis comparata. Habitus, sicut passiones, duplicis sunt generis, scilicet , spiritualog , et corporei. Spiritualesii sunt ii ii facultatum animi exercitium spectant; et iterum sunt, vel tantum intellectuales , ut facilitas percipiendi . recte judicandi , ratiocinandi , etc. vel morales , ut habitus quosdam elicio nili actus internos mores spectantes , quales sunt actuq amoris , vel timoris Dei : hi pertinciat ad voluntatem. Habitus eoim porei per exercitium potentiarum corporis acquiruntur : tales sunt habitus cantandi, instrumenta musicac pulsandi , saltandi , manducandi , bibendi , etc. Facilius , vel disssicilius aequiruntur habitus , juxta animi, vel corporis . vel utriusque dispositiones, actuum repetitioncm, ex γcitii ardorem , etc. Hi habitus . sive honi, sive mali , uuillo sa-cilius contrahuntur in juvenili, quam in senili aetate. In quo praeciso sita sit natura habituum , prae ortim spiritualium , delinire , et explicaro Opus QSt arduum , qu tu utaro