장음표시 사용
51쪽
revera in Aristotelis operibus, ut dixi, non legebatur verum & id Graeco codici a Peripateticis additum , ad occulenda propria sensa magistri. His non contentus t nebris Theodorus Gaza , novas voluit ipse obscuritates offundere ,. verba illa qualia ea cunque sint, vel a Peripateticis addita, vel Aristotelis propria ) ς,υσικη κρα- σει, Latina secit, naturali intemperie, quemadmodum cuncta , quae typis mandata vidimus exemplaria, comitanter praebent ) ac si Graece scriptum inveni1Iet φυσακδυσκροσια. Sed tempus jam est, ut unde huc digress est, eodem redeat oratio, ad Aristotelem scilicet Proinphetam
In verecunde estut ita, & quae ne audiri quidem sine molestia pollint i Stagirita Christi Domini praesagivit adventum Z O rem dignam, in qua pronuntianda, non modo dicam docti, verum &bardi, agrestesque erub
scant. Quid est quod protuli y mihi ignosce, amabo,
ignosce Aristoteles t in te , tuosque pcccavi , Veniam peto; dehinc ocellus eris meus jucundissimus , meum inel, mea rosa, teque Vatem semper h bebo , habebo Prophetam, & magis adhuc, magisque, si ita libebit. In poenam delicti , quantacunque sint praeconia mea, eximio quodam tuo vaticinio aures hominum , animos, que complebo; & ne horum expectationem videar m rari , en Tullium sic de te loquentem assero r Aristor
I 6 les veteres Philosophos accusans ait , eos ant sultigia mos, aut gloriosisimos fuisse, qui exi limasent, PbiIο- sophiam suis ingeniis e se perfectam e sed se videre, quum paucis annis magus acce*io facta esset, breta tempore Philosephiam plane absolutam fore.
O nobilem Uatem, qui omnium admirationem, &. applausum mereatur, dignumque, ut Comicum ajentem audiat:
52쪽
puera plaudite, huic cantharo mulsum date . Brevi tempore Philosophiam plane absolutam sore vaticinaris Aristoteles y accurate tamen, diligenterque cave Iates, ne decipiaris ψ Anaxagoras quippe pronuntiat , circumsuta esse tenebris omnia ; Empedocles, anis gustas admodum sensuum semitas autumat ; Democritus vero , quasi in puteo quodam sic alto , ut fundus sit mulus , veritatem jacere demersam dicit., . ζο m tuam quicquam, animose fortiterque sub-clis, & cavebo omnia ; imo iterum, sepiusque polliceor clieta. Bellissime sane Stagirita , perge reliqua, reddo quae rellant; & bene sit tibi veluti homini fausto Apolline nato, cui secretiora natu ne scrinia excutiendi sit data potestas. Et vos modo nominati Philosophi, Ceteri-ve, qui omnem sapientiam desperastis, imbecillum, remulumque extollite animum tempus jam est oscitansve1trum acumen excutiendi. Expergescimini aliquando, exurgite, & accedite Democrite, ut de immenso putei profundo, Veritatem brevi extractam videas: Empedocles, ut per amplissimas sensuum semitas rheda , &
quadrigis, si videatur, spatiari jam postis; deniquo
Anaxagora, quo tonebris zXcussis, veritatis lumine aliquando fruariS. Sed hei mihi, heu me infelicem, nequeo quin fleam εfatale eventum lugete & vos sapientiae amatores cuncti occassem divini viri deflentes 3 heu doleo . Propter metum itidi ii Athceniensium, ipse se Chalcidem recepit, ibique sibi mortem constivit Stagirita ille venturi prinlicius, unicusique interpres naturae. Ruere ipse non potuit, eheu, quin sine accessione, siae complemento,
manca quodammodo, & mutila non relinqueretur Sa '
53쪽
gamusque animos tristitia abjeetos : quomodocumque se res habet, Aristotelem Vaticinatoris palmam rem raturum spero; nam ejus praecinistae classis strenui quidam duces,magistri semitas calcantes, inscitia penitus debellata, brevi tempore Philosophiae negotium absoluturi. Peripatetica haec phalanx ut aliquos illorum mores, & consilia tangam) unius prope formae est & hominum , & armorum genere. Si de militibus quaerati. ; tam bellatores sunt , ut vel cadendum acie, vel vincendum sibi proposuerint. Si de armis; qui clypei , quae Herculeae machaerae, percurram brevit sunt eae nimirum Entitates ; Quidditates; Haecceit tes; Conceptus; Relationes; Formalitates; Intentio nes primae, & secundae, aliaque id genus innumerabilia. His addam murales machinas, testudines, arietes, & salces, quas ad muros ignorantiae ope structos quatiendos, diruendosque excogitarunt , ut harum usa putissima ipsa sapientia in vestrum conspeetum sitne ullo obstaculo se possit offerre; quae quidem istarum more sartificiose, solerterque digestae sunt . Quod non perdidisi, habes ; Cornua autem non perdidisti Cornua ergo habes: uel, Mns BIuba est; inus vero caseum rodit ;fllaba igitur caseum rodit; quemadmodum & haec alia; Rius Bllaba est, sed Duaba easeum non rodit ἔ mus ergo
caseum non rodit. Si vero deinde haec arma non suppetant, voci serationes, & jurgia quoque jacient; & quum occasio postulaverit, adversariorum ora faedabunt uninguibus, pugnisque contundent, adeo sunt illi pugnaces . . Nonne igitur firmiter 'nobis sperandum erit, Ma-ςhaerophoros istos, eo armatu, hisce machinamentis, de ignorantia vi toriam reportaturos, & brevi tempore Philosophiam plane absolvendam esse r quemadmodum Vaticinatus est Aristoteles.. De
54쪽
De joco satis est. Caeterum ne quod sic paulisper luserim , irascatur mihi aliquis rogo, succenseatque ; et enim ait Plato, summa scientia est philosephuri , ita ut
hoc non videaris agere , ct ludentem res serius conscere. Repeto seria . Praetereo, Stagirites, vaticinii tui inanem jaetantiam, qua thesauros firmiter promittebas, qui deinde inventi sunt carbones, ut dici solet. Amplius bis dena jam pertransiere abs tua praedietione saecula,&adhuc naturae scientia in tenebris delitescit. Quod igitur suit illud tempus r quando est, aut a quibus absoluta Philosophia Z
Tibi fortasse memoria intercidit, quod , quemadmodum vespertilionum oculi ad lumen diei se halent, ita ct intelletius animae nostrae ad ea, quae manifesti, a Omnium sunt y At si ita , ct auctorem sententiae quaeras, satim illum prosedio invenies, si Plautinam noetuam perconteris , quae Tu Tu us1ve dicet tibi, & te haec ver-
tur humani intelleetus aciem adeo hebetem feceras: quare Philosophiam brevi tempore absolvendam sperabas rAn tibi sorte suaseras, brevi vespertiliones in aquilas, mirabili metamorphosi sese convertendos i attamen tu vere vespertilio , modo in muribus plane existens, mo, do in volucribus , me tuis technis, Versutiisque non capies . Quod enim fretum , quis Eurypus, tot motus, tantas , tamque varias habebit agitationes fluctuum , quantas tu repugnantias sermonibus tuis commentus es PSingulis quibusque moribus , & ingenio apposita loquo baris, ut sic ad te multitudinem contraheres, & hac quippe arte, sicut aliquem de Coelo lapsum , te intuebantur recentioreS Graeci, Arabes, atque Latini, reli-
55쪽
gione, moribusque inter se abunde distantes. Attamen dum studes placere omnibus, tecum ipse dissides, & in ora doctorum pro ludibrio abis. Hi ac narum , ut versutiis hisce tuis det ediis, Lyceum pene a soleverit, &si qui tui juris, ditionisque sint reliqui, tristes isti, submissiue repetant passim, Fuimus Troest dum vero desertas illas , abjectasque intueantur scholas,
ad quas maxima addiscentium multitudo, tanquam ad sapientiae aram catervatim aliquando confluXerat, gemebundi exclamenti En eampos ubi Troja fuit i Ah, alit Urbs antiqua ruit multos dominata per annos. Quam multis coargui haec Peripateticorum vanitas p
reii r sed quoniam legentium animos hac Lycei insania Completos reor, abeat Sragirites Propheta , quem ego non divino instinctum spiritu cum ejusdem gregalibus, 28 sed Haere rebam potius cum Beato Antonino reputo. Omitto, inquam , Vatem , & de reliquis Lycei vesaniis dicam. Eo petulantiae a Peripateticis deventum legimus, ut illorum aliqui Aristotelis decreta Sanetis Evangeliis paria iacientes, eundem habuerint pro Christo ; de qua singulari, & incredibili re locupletem adhibeo testem Melchiorem Canum Episcopum Cana- I9 riensem, testimonium hoc dicentem: Illos etiam damnant Sancti Patres)Di philosophiam Evangeliis praeferunt , quibus Averrois Paulus es, Alexander Aphrodiseus Petrus, Aristoteles Chrisus, Plato non divinus, sed Deus. Cujusmodi nos ipsi, praesertim in Italia, vidimus multos, qui Scriptura Sacra negistia, ad horum Philosophorum doctrinas, tanquam ad Sirenum scopulos adhaerebant. Stultiliae tantae impatiens solertissimus Ioannes et o Franciscus Picus Mirandulae dominus, non potuit quineXclamaret, Negabunt ne mihi Chrisiani homines, ο
56쪽
fratres unius religionis verae participes id petenti, quod Aristoteli alienigenae, ct prophanis Gentium supersitionibus mancipato , gratis, nulloque intercedente comcuserunt y Non potuit quidam Idololatra ferre Graecam urbem inter Quirites, non potuit tolerare deliramenta
Aegyptia terrae tam longe sitae ; feram ego Christianus Φomo inter Christianos, ipsis sub oculis, ct propalam, Christi Evangelio De praeferri , mel aequari Aristotelivolumina s γε leo exculta, aestimata adeo, ut non difficulter aliquem reperias ex superbis literarum cultori-
i 3 qui Aristotelieam se potius, quam Christianum
dici non ambiat ; eam enim docti,'insignis viri, haner dis, seb plebei nomenclaturam autumant, adeo rudes, ta verae prorsus rationis egeni funt ; inde hallucinati , quod certa omnia apud Aristotelem, si ma omnia, cti'conchfa putent sic, ut nihil certius , nihiι veritate fultum inagis post inseniri. Idemque Picus acriter Propterea indignatus, calamum arripiens, Examinis vanitatis doctrinae Gentium libris, Aristoteli, non sine saponis acrimonia , caput lavit , suaeque tempestatis
Peripateticos tam bene depexit, tamque accurate carmina Vit , ut, si extarent, meminerint semper ejus.
Narrat Cornelius a Lapide, quod quidam exquisiti a I genti Italus , admiratus illas perceptiones de Ethicis, Politicis, Oeconomicis, quas scripsit Aristoteles puras, integras, & nulla externi erroris in Elas Iabecula, Iemper in omni sermone dubitarit, in illis 1 cribendis, plusne habuerit Iurisconsulti, an Sacerdotis; plus Sacerdotis, an Prophetae; plus Prophetae, an Dei. Et cum Divo Ambroso mirari non desinit Jesulta Cabeus, 22
Christianos Philosophos sibi magis religioni dueere rec dere ab Arisotele, qsam a Mase, veloque quod Saucius ille vir ferre non poterat) Aristotelis verba regu
57쪽
Iam ese ad interpretandam Sacram Scripturam, o dum Aristoteles gratis omnino , nutia addita probatione ,
aut experientia aliqua pronuntiat, sumunt ipsi haec dicta pro regula infallibili, eat aceomodari debeant dicta Scripturae, ' quidquid sonent Sacra verba trahi d beant ad sensum, doctrinam Aristotelis ὴ tamen , Ῥeuent Christiani cideri , eum , ut Peripatetici sint ,
Christianis rextilis eredendi renuntient. Adversus hv jusmodi detestandum Peripateticorum morem , non sine
23 stomacho, insurrexit Salmeron & ipse Iesu ita r Certe , ut verum fatear exclamans ) satis patienti animo ferre nequeo, video quosdam adeo superstitiose,
mordicus tueri Aristotelis dogmata , mulint multos rexius Scriptura viοIentis glosses, o sensibus torquere; quam in unum impingere Aristotelem. Et hoc , dicite, non erit loco Dei habere Aristotelem y Iii hujus cui sie dicam deitatis reverentiam non-24 nulli voluntarii se quoqne Martyres obtulere . Apud Peintrum Gassendum legimus , quendam sibi notum Peripateticum a sic rere consuevisse , existimare se magnum iri
Deo praestitum obsequium, si proprio sanguine obsignas
set, confirmassetque , verissima esse quaecunque Arist telis operibus continentur. Quid ' Nonne universa illa Peripateticorum schola eidem salso numini quotidie, passimque immolabat, illius arae proprii ingenii fasces submittens y Forsitan non extrema sacrificatio erit, quando mentis suae arbitrio, acieque mancipata, quasi furibunda, & mente lapsa, aperiis, ut aiunt , tibiisas exclamabat , malis se cum Aristotcle errare , quam - cum aliis bene sentire r Adeo verum est hoc, ut ex Pe-
ab ripateticis illis aliqui proserre sint ausi t Etiamsi ex Catholica fide immortalis animus si, secundum tamen Aristotelem, sirmissimis rationibus morralem defende
58쪽
mus. Et licet Christiana Religio, Platonicique ipsi
cognoverint esse Daemones, nos tamen secundum Aristotelem non cognoscimus ; & hujus generis alia , quae luxuriantia ingenia pepererunt. Rati deinde Lycei alumni aegre popello improbi, scelestique Aristotelis aeternam salutem suasuri , nisi prius proprium deli torum ille a Deo veniam implora-visIet, commenti sunt, eundem, ingruente letho, exundantibus lacrimis dixisse : Faede hune mundum intravi , 27 anxius vixi , perturbatas et redior, Causa causarum miserere mei . - Qnibus verbis tanta haec deliramenta prosequar, &convellam non invenio ; deficit nanque oratio, quum officium linguae vincat ineptiae magnitudo: attamen comu abor dicere, quoniam audaciam hanc vestram , fabellae hujus struetores, consulare fas habeo: Quinam , dicite, Stagiritae interitus speetatores, & testes talia v Nae Chalcide ΑΘ mkῶe nuntiaveret aut illos fortasse eκ veterum monumentis excitabitis , ut de hoc aegro tantium somnio testimonium dicant Z Nisi tamen sit,. quod animam inter discrimina dentium emante Arist tele, vobis, albae gallinae siliis , audisse quoque datum Coelicolas Virgines, Veni, veni in Coelum, veni modulantes, quemadmodum in Apollonii illius Tyanei male sici incantatoris morte auditas refert Philostratus Grγcorum omnium mendacissimus. Vobisne memoria excidit, quod Coryphaeus vester Deum nec curavit, nec ag
oluit Z quomodo poenitentia duci potuit is, qui illam lacontinentiae speciem fecit, & pro vitio habuit 2 en
quae sic exponit Alexander Camillardus t Es autenta comes incontinentiae inollities , paenitentia, ct pl
59쪽
ra eiusmodi, qua intemperantiam comitantur - Sed quid ego argumentor 8 quid plura disputo, &perquiro ζ Adestote mecum una, erigite menteS, amabo , & intuemini Aristotelem animam agentem , aretis. simis Her pylidis lutulentae meretricis alligatum amplexibus , atque jacentem in lacrymis, legem hanc in suo go testamento rogantem: επιι λῶθα δε - sar τροχοῦ Nικῶνα μηΘενας εμου , ψ Eρπυλιδος, ora cra δαα πῆ εμε εγενετο; Tutores, se Nicanor sic curanto , mei, fit μυγlidis meminerint, quoniam bene de me merita es. Nunc a vobis unum quaero, Aristotelis laudatores: qualistam Deus fuerit illi, cui haec licita ad usque ulti-gr mum vitae spiritum p Qualis p Si ab eodem ipso scisci. tabimur Aristotele: Qui prava agere post, responde a bit δυναπαχ μεν γαρ έ ο Θεος. ψ O τουδαοις τα φαυλα
δρο M. Quis y Animat quoddam, climi neque vitium est, neque virtus, f33 olicui ; κ: γαρ ωαπερ Γλε-ε ι
Is ergo Deus ille est ; a quo suorum misericordiam imploravit deli torum Stagirita , & in cujus gloria se iternum ipse traducet aevum y O terque., quaterque ea tu in Aristotelem l verum non invidenda , neque e petenda beatitas.Quam bene de illo scripsit Sanetus Ct 3 mens Alexandrinus , quod nihil de eo Putre, qui est smpremus intellexit. Alio loco hoc cujusmodi sit sufe, lateque considerabimus. Dicat in priaecordiis suis insipiens aliquis . Aristoteles in Coelo est, Propheta est, veluti Deus est ; haec creduntur stultissime, & sunt sutilitatis reserta ἔ selhujusmodi tolerabilia erunt: at ore ψ scriptoque talia palam docere, periculi plena, &non ferenda i es est 3
60쪽
rudis, inexercitatusque juvenis, audito proprio magistro, ut religiosum, & sanctulum extollente Aristotelem: nonne qtiodcunque illius effatum, is veluti cςcus, sine animadversione, absque delediu amplexabitur, & in maximos tandem errores facillime incidere poterit pHaec praepostera de Aristotele pro vero recepta opinio, non paucos a Fide semovit. Exemplo sit, inter c teros Peripateticus Antonius Mirandula , qui pro Aristotele 35 suo, omnia Christi dogmata, & miracula obfirmato plane animo, obstinateque negavit. Lethale virus hoc, ut a Societate , quam instituit homo ille Dei, Beatus Ignatius Loyota , longe repelleret , bonum licet librum, suspecti tamen a tristoris , ab
illius Sociis prorsus vetuit legi; Nanque caiebat sanctus 36vir, & prudens dum mali auctoris bonus liber legitur, primo quidem placet ipse liber , paulatim deinde qui librum scripsit: qui quidem probatus , blande in animos
teneros,atque molles insuit, cet, lectoribus iam benevolis,
suique amantibus , doctrinam suam facile persuadet, ut nidquid scriptum ab illo sit, id etiam verum judicetor. Ba quod in fetium veneno es , id lorgissime etiam serpit, ct dum principiis caute non ob itur , aegre vitantar
Cavete igitur tyrones Sapientiae studio intenti, cavete blandas voces istas, ab eisque tanquam a Sirenum
insidiosis cantionibus aures, animumquC a Vertite, n fortasse earum dulcedine soporati, in errorum oceano
mergamini: turpis nanque, insanaque vetustioris Lycei jadiantia fuit, Aristotelem vel aetatem degisle laudabilem, aut extitisse Prophetam, vel in Cato aeternit sea titu line frui ; sed illum potius tanquam infidelem , &impium apud inferos contremiscere a nobis firmiter
cum Augustino credendum . Et vos si qui sint reliqui di G Lyceo