De arte recte cogitandi lectiones sex auct. ab. Franc. Longano

31쪽

28hris anglice editis an . I 694.esariem cogitandi comprehendit . HosGPetrus Coste in Gallicum sermonem , Burrigidius vero in Latinum vertit . Lockius enim summo mentis. cumine rerum causas rima,tur, vires humanae rationis computat, denique Logicos docuit qua via se explicari possent , neque erubescere se nescire , quod reapse ignorant . Cartesanos aggreditur , ac disputat omnes ideas vel sensuum ope, vel meditatione oriri: a. Ostendit quo pacto unaquaeque idea adquiratur : 3. Diligentissime artem criticam exposuit . Postremo de humana cognitione , de veritate cuju libet generis, de ratione , de fide , ceterisque aliis fuse lateque pertractavit . Attamen repreHendi

tur.

Bataviam petivit , atque ab Angliae rege requisitus ire noluit. De Intellectu humano librum consecit, quem an . I 697. edidit: rure composuit librum de Imperio ciυLli , in quo tyrannidis injustitiam exposuit : eoque in loco composuit praeter li-hrum de puerorum educatione , etiam aliquas epistolas, ac Christianismum ratiocinatum, quo in libro Rationis vires nimium

32쪽

29tur . I. Quod saepissime eadem magno verborum adparatu repetat. 2. Quod quae . dam inutilia addat : 3. Quod exempla necessaria omittat. 4. Quod libertatis arbitrium non recte explicuerit. Ex Lockii Schola Ioannes Clericus prae stantissimus philosophus prodiit , qui universa judicandi praecepta in sua arte cri. pica complexus est. Nam I. de ideis. 2.de judiciis, ac propositionibus: 3. de me. thodo , postremo de argumentatione azisllogismo disseruit. Post Clericum mariolte Gallus docti si simus vir Logicam duas in partes divi. sam edidit, quarum altera in quibusdam propositionibus evidentissimis versatur; altera Vero qua via ex praemissis propositio. mium , quam par est, praedicat , vitamque aeternam iis offert, qui Christo credunt, legemque naturalem exercent. Ο Cubuit an . I7o . num materia possit cingitare , conatus est ostendere . At quid imterest utrum materia sit cogitans, nec ne ΤQuid enim interest , si mentis humanae simplicitas in tuto collocetur ρ Fortasse ipsa essicere posset, justitiam injustitiamve

nostrarum actionum, nostram futuram felicitarem , veritatesque systematis politici t

33쪽

tionibus aliae deduci recte possint, pertractat. Culpatur primo quod de veritate probabili , deque arte critica nihil dixerit ;Itemque quod ratiocinandi artem confuse tractaverit . quod omnium errorum causas non patefecerit . Quod in Anglia Ioannes Lockius, atque in Gallia Clericus, ac Mari orte, identidem in Germania fecerunt Christia. nus Thomasius , Leibnitatus , Wolfius , aliique complures. Primus enim fine praeteriti seculi introductione ad Philosophiam Aulicam, Dialecticam a nugis, atque e roribus , quibus eam maxime infuscave. rant scholastici , emendavit . Id quoque fecit Andreas Rudigerus etiam Germanus

in sua philosophia Sinntherica , atque in libello de feno veri, ac falsi. Id ipsum dici

nia editus est in lucem an . I 646. ex Fre derico , & Catherina Schmuch, illi pra, mortuus pater a matre suit institutus . Mix ex Ephebis egressus maximam libro. rum copiam, quam eidem pater relique- rat , legit. at .cognita magistri indigentia, ad Thomasium omni in re literaria

34쪽

dici posset de Francisco Buddaeo, de Le-ibnitrio i q) , Christiano Wolfio , dequa aliis pene innumeris , de quibus verbum nullum addam, ne propositae brevitatis ibmites prest iantur, 'His omnibus accentendi denique tune

praeclarissimi viri Antonius Genuensis Neapolitanus noster Praeceptor maximo vir ingenio, ac per quam longa meditatione, ac lectione contritus aliaq. fortuna dignus, Aloysius Vern ejus Lusitanus , Sorias Pisianus, Salvator Rugerius, atque Ab. Angelonus P. Coelestinus ambo Neapolitani . Quorum omnium Opera amo , a que excolo , primum ob rerum gravitatem , secundum ob methodi clarit,tem in tota Germania insignem avolavit. Sub tanto Praeceptore historiam , & Politices artem calluit . Peragravit deinde omnem

Germaniam , atque Italiam pro describenda Ducum Bruns iscorum historia . Cum rediisset Codicem Iuris Gentium diplomaticum edidit. occubuit ann. I 26.

ejus vita legitur in Κortholi , Eckata,

35쪽

tem , di sermonis latini nitorem , Pi

sanum ob methodum , atque praecepta Logica , alium praeter res , etiam ob linguae latinae elegantiam x postremum pro.

eter ejus methodum clarissimam .

36쪽

INTRODUCTIO.

1. Mnis humana persectio ab os ficiorum, & virtutum adcinrato exercitio unice pendet. Verum nullum est ossiciorum, ac virtutum laudabile exercitium, nisi a naturae notitia, ejusque. auctore , qui eam ad proprium dirigit finem : haec vero rerum latebrosarum cognitio. est laborum, ac speculationum prosum dissimarum fructus , quae . rationem requirunt omni ex parie illustratam . Ratio autem est quaedam io homine vis , sive facultas, qua dc nostram, & aliorum codiporum existentiam , eorumque relationes cognoscimus; qua sumus liberi; qua alia separamus, aliaque conjungimus; qua praeterea a quantitatibus cognitis ad occultas; incognitas pervenimus; ac idearum , dc judiciorum series necessario vinculo connectimus: & qua, signorum ope , nostra intimiora animi sensis aliis communicamus, errores cognoscimus, Veritates detegimus: qua denique justum ab injusto, ho- A num

37쪽

: Lectio I. De mentis actibus. num a malo, honestum a turpi facile decernimus. Hata Vis, quaecumque illa sit, dum vivimus ex sensuum applicatione ori- ur experientiis , atque observationibus augetur, studio vero Logices perficitur. Ex quibus sane concluditur, Logicam esse summo emolumento iis omnibus, qui vel seipsos, vel alios perficere curant. Cum igitur mihi propositum suerit ipsam juventuti enucleare , resta via ac ratione processisse arbitror , si primo de mentis humanae Operationum ortu , ac progressibus, tum de signis,. quibus eas aliis explicamus; deinde de errorum , ac veritatum fontibus, atque augmentis pertractaverim. Haec vero omnia quatuor lectioni. bus complectar r quarum primae duae do. e utem , duae vero postremae lectiones Logicam vientem. , ut aiunt , constituent .

Quibus ultimo loco accedet de Logicae reductione ad Arithmeticam brevissima

lectio , ut a Di demco supputandi necet

38쪽

LECTIO PRIMA

DE ORIGINE OPERATIONUM RATIONI. HUMANAE, EIUSQUE MAXIMIS PROGRESSIBUS. Illud quidem maximum est, gloanimum videre. Cic. Tusc. I. C A P. I.

Auibus panibus conset homo . X omnibus animantium generibus nobiς usque adhuc cognitis, unus homo vi suae rationis ceteris praestat, quia hujus facultatis beneficio non modo seipsum , sed infinita quoque objecta exteriora cognoscit. Etenim diutina corporum impressione in suos sensus, eorum existentiam pri- A a m.

39쪽

4 Lectio Lmo intelligit, deinde mentis meditatione illorum adtributa, qualitate. , Sc relati

nes comprehendit. Itemque naturae leges, rerum ordinem rimatur: rerum praeterit rum recordatur , e sque cum praesentibus conjungens, futuras praescit, ac veluti intuetur. Quid multa8 ad propriam felicitatem contendit , propriae existentiae principium mundique conditorem & intelligit, & colit.

Hanc maximam ac pene divinam Milonis vim mihi delineare nitenti , visum est, primo idearum originem enucleare , tum quo pacto eaedem vel inter se, vel cum aliis possint combinari. Sed priusquam ad haec perpendenda aggrediamur, de hominis partibus paucissima dicamus. 3. 3. Principio insunt in homine paristes, quas videmus, dividimus, contrectamus, dimetimur; quaeque sunt extensae , resisteries, mutabiles. Verum haec, atqu*ejusmodi alia corporis sunt adtributa. HO-mo itaque ex corpore constat.

f. 4. Insuper quilibet homo quodam vehementissimo naturae impetu ad veritatis maxime utilis studium, ad bonum com. parandum, ad malum declinandum duci. tur . Rursus ordinem, pulchritudinem, perfectiopem amat; eidemque justitia, hone

40쪽

De menili actibus. Ista , libertasque placet. Praeterea sepe magno animi maerore angitur, eodem tempore quo est omni ex parte sanus. Contra quandoque est hilaris, licet ejuς corpus maximis

cruciatibus torqueatur . His omnibus ac cedunt tot abstractiones, atque alienatio nes invitae, tot rerum peregrinarum inventa, tot artes, tot disciplinae . Quae omnia nonnisi ab homine prorsus hebete, ac Veluti plumbeo, materiae solidae, atque in ertissimae tribui possunt. Quamobrem limmo corpore, & spiritu constat. 3. 1. Quod si quis ulterius urgeret, ac diceret , hominem ex sola materia conflari ; quaererem ab eo : unde tanta cogitandi vis, tanta agendi libertas, tantaque rerum etiam abditissimarum scientia ρ unde tanta sciendi, dominandique cupiditas unde denique tanta sensationum contrarietas, actionum oppositio , virium interiorum pugna , tot tantique conscietitiae laniatus P6. Ex quibuς omnibus planissime de duci arbitror: primo hominem ex corpore, & spiritu conflari: a. errasse eos, qui vel solo corpo e , vel uno spiritu ipsum conflare crediderunt: 3. eos quoque sui

se deceptos, qui spiritum ipsius Dei mo--ilio A a di