장음표시 사용
21쪽
infinita,' Concipias etiam necesse est, hunc Deum adhu esse infinitu. Si enim humana natura est infinita pos ibilitate, quia quantum ad se attinet, multiplicabilis est in infinitum: mare enim existente & foemina, nihil obstat quin tertius generetur. Ignis quoq; , si apponas cobustibile, crescere potest in infinitum. Si ergo haec sunt possibilitate infinita, sequitur quod natura diuina quq Ω-cta non est,& est omnium maxima)erit actu infinita: quia inter actum & potentiam nullum est dMe medium. Et quia natura non potest multiplicari per indiuidua, relinquitur , quod in uno indiuiduo est acta penitus infinita. D o M. Mirabile ex hac nostra disputatione de Deo lumen concipio. R A E M. Maiora videbis, cum tibi corripero demonstrare ex his quatuor praefatis gradibus, Deum habere Esse, Vivere, Sen-vire,& Intelligere. D o. Oro ut mihi ocius ista demonstres. Deus quomοῶ habeat Esse Viuere,
CVm certissima ratio ne constet,Deum cuncta creasse,& Esse, Vivere, Sent ire, dc intelligere humanae contulisse naturae: qui ergo haec aliis beneficia manu conceta sit, mul
22쪽
sit, multo magis in semetipso &vivit,& sentit,& intelligi Non enim hcc aliis conrre posset, si in se vacuus esset. Et haec quidem in genere raptim dicta sint munc specialius, quomodo Deus esse habeat, insinuemus. Esse Dei nec habet exordiu a nihilo, nec ab alio, nec ab ipsomet Deo. D o. Tria haec quae nuc enumerasti, da Cperam, rogo, ut expressius manifestes. R AE. Dixi
Deum non accepisse Esse seu a nihilo , nec ab alio quo iam, nec a seipso. No a nihilo, quia nolens nihil producit, nihil costituit. Non etiam ab alio quolibet superiore, vel
priore, quia tunc vere Deus creatura esset,no creator, faetura no factor. No etia habet situ Esse a semetipso, ita ut sibiipsi tribuerit Esse quod habet:quia tuc aliqua doEsse no habuisset, quod absurdueist dicere
Non refragaris puto. D o. Credo vera esse quae dicis. R AE. Considera nuc praeclaram
esse Dei conditione. Vnde quia Deus Esse suu no recepit ab aliquo, neci seipso ideo non recipit multitudinem, colunctionem, copositione, diuersitate sed est simplicissim v, purissim v,indivis bile, & summe unu.
Deus praeterea esst, Suum mei esse, & Torum esse, a quo no esse longissime separatur. Omnia nempe quae praeter Deu habet
Esse, habe: Non esse sibi coniunctu: Deus a b a
23쪽
vero in infinitum a se abigit Non esse, &ante se,& post se: & ideo Deus est Ens interminatum, infinitum, aeternu, sine prin- cipio , sine fine Et quia Esse Dei excludit a se omne Non esse: idcirco eontinet in se
quicquid pertinet ad Esse. Atque ideὁ in Gnitos gradus & rationes & modos essendi intra se complectitur.Sicuti si esset aliquis numerus aetii infinitus, haec infinitas numeroru species in se veraciter contineret. Do M. Intelligo optime cucta quae loqueris : quia nisi diis Deus noster infinitos essendi modos intra se concluderet, posset augeri.& crescere in his, quς non haderet: nec esset completus, nec persectus Deus, esiatq; Non ens fibi csiiunctum: quod impium est asserere. Relinquitur ergo quod Deus est Ens actu altissimum , c5pletissimum, perfectissimum,& maximu. Est praeterea immutabilissimum: quia si mutaretur, haberet Non esse loci ad quε. Et ideo est in omni loco,in omni tempore, no habens praeteritum, neq; futurum:sed latum Esse praesens:id est, nihil noui aequirere potest,nec perdere quicqua. Est igitur Deus fons δc mare essendi infinitum, line mesura, sine termino, sine fundo. R Aa M. Puto te etiam intelli3ere,ut quoniam diuina es
sentia excludit a se omne N5 esse,ideo no
24쪽
posse esse plura entia infinita. Si enim duae essent infinitae substantiae, Esse unius non esset in altero, & sic neuter Deus esset perfectiis,& infinitus: cum utercit, haberet sibi
coniunctum Non esse alterius. Praeterea,
uia Deus abiicit a se omne Non esse:idebebilitas,impotetia, ignoraria longi ssim Aab eo remouentur. Tenemus ergo Deum
summae esse virtutis,potestatis, sapietiae,&maiestatis: cui uni soli creandarum rerum potentia tribuaturm o. Habent haec, quae dixisti, ex praecedentibus consequentiam: unum tamen abs te interrogo, Deus quia abigit a se omne Non esse, ideo necessario intra se continet omne Esse. Sequitur ergo quod Deus habet in se esse terrae, esse aqus,esse aeris V ignis, esse quoq; asini, bouis,leonis. Sed nunquid Deus terra est, aut aer,aut ignis,aut abnus,aut leoὶ Quis sa nae mentis ista dixeritὶR Ag.Facile respondeo.Duplex aute est Esse terre,aeris,ignis, omniumque rerum c5ditarum:Vnum quod in se habent, & in natura propria, qua Videmus.Aliud quod in suo habent coditore , quod videre non possui'us. Res ergo creatae iuxta esse quod habent in sua natura nullatenus sunt in Deo:quia Esse Dei tale Esse habere non potest: cum sit ipse
incompositus , indivisibilis, immutabilis,
25쪽
aeternus. Omnia aute creata de se sunt eor-Iuptibilia, composita, mutabilia, finita tali 'ter ergo no sunt in Deo. Sed quonia Deus habet in se omne fise , ideo omnes res createt sunt in Deo,ut in suo creatore, moderatore, conseruatore. Cape manifestum
exemplum: Domus qua tu fabricasti habet j duplex esse: V num, quod extra videmus in
propria datura: Aliud, quod non videmus, in mente artificis. Ita dc de rebus creatis intellige. D O M I. Sed si Deus abiicit omne Non esse, ideo nullum esse potest extra Deum haberi: sed creaturae habent ut certum e st) E sse reale extra Deum: ergo vel tale Esse est etiam in Deo, vel Deus no habet omne Esse. R. A E. Fortiter me premis: Primum dico, Separa mihi ab omni re
creata omne compositum, omne corruptibile omne finitum, mutabile, caducum, diuisibile, & breuiter omne quod sonat imperfectionem, atque indigentiam .' Quod dum seceris, vide si non tunc omnia creata sunt in Deo , imo ipse Deus. Habet ergo Deus omne si de reale rei u intra se: seclusa tamen a rebus omni impersectione, quae Deo persectissimo admisceri non potest. Dico jecundo, Omnia entia esse in Deo secundum triplicem causet respectum. Exempli gratia,Domus fabricata respicit prim o
26쪽
DE NATVRAHo M. 23 suum artificem, ut causam efficientem:secundo Vt causam exemplarem,propter similitudinem vitam in suo gerit opifice:terrio ut causam finalem , propter quam domus ipsa sumpsit origine. Pari modo de rebus creatis,& suo coditore cogita, in quo sunt, ut in sua causa efficiete, formali & fi
Iaalia. non autem materiain quia mundus ex nihilo,agente Deo, costitutus est. etia.Mudus in Deo,ut in suo gubernatore, prouisore, conseruatore, propagatore D o M I. Adiutus sum responsis tuis: at quoniam in rerum prodistione incidimus , oro te, vequomodo a deo mullus procreatus si, brnuiter edisseras. R A E M. Faciam quod precatis. Primo uoueris, Mundum per modum Quomo- artis a magno Deo; non natura, neque ex necesia late producium. Nam ex quo Deus mundum. habet arbitrium liberu, ideo omnia producit intelle stu & voluntate.Et 'uia mun'
di productio est artificialis , ideo no est de natuca sui opificis. Praeterea sicut artifex producit domum iuxta similitudine quam gestat in mente: ita& Deus pulchrum, pulcherrimus ipse, mu dum mente continuit, dc simili imagine extra in esse constituit. Et sicut artifex ante productionem habet' intellectu forma,& similitudinem rei producedet,alio eam producere no posset: Ira
27쪽
Deus nunquam extra se mundum forma
ret, nisi ipsam ideam mundi prius in mete sua teneret. At quoniam Deus hac mundis militudine non potuit aliunde ab aliquo
extrinsequo recipere, ideo ab aeterno eam
in suo retinuit intellecturac perinde mundus est in Deo aeternus, atq; idipsum quod Deus. Verum quia Esse Dei est multo praeclarius, dignius ac nobilius, qua esse mundi extrὶ producti de nihilo : ideo dignius& illustrius Esse habet mudus in Deo, qua
in semetipso. Praeterea sicut artifex ipse potest innumeras domus producere per domum quam gestat in mente:ita & Deus, si vellet, infinitos adhuc mundos formaret ex mundi imagine quam retinet in corde. Et sicuti artifex meliori qua potest industria, di iuxta condignam exigentiam domum producit:ita&Deus mundum, quem condidit, summa& condigna persectione donauit. Verum in hoc sallit ex eplum artificis de conditoris. Nam quoniam artifex solam ponit formam in materia, nec tamε facit ipsam materiam:ideo non necesse est ut semper cum sua domo permaneat: potest enim domus persistere ipso ruente. At non ita est inter creaturam &plastem suur Deus nempe non solum ponit formam ita
materia , sed de ipsam materiam de nihilo proda
28쪽
producit.Idcirco mundus necessariam habet continuam pret sentiam Detinec posset ad momentu unum persistere, sed per prς-ceps iret in nihilu, si suam illi Deus subir
hat manu. Portat igitur Deus robustissima manu sua mudii uniuersum, illu ereas, illumoderans,conseruans, & ad finem debitu cuncta perducens.At quoniam hic celsissimus conditor continuἡ mudum coseruat, α manu retinet, ne ruat in nihilum: idedelare relinquitur, quod etia continuὸ mu- dum creatincut Sol sine intermissione suos in aere radios format. Nisi enim incessanter Sol a se radios diffunderet,radioru claritas contabesceret.Ita & mundus repente deficeret,si non continue a Deo crearetur,& seruaretur. D o. Ex his quae docte nune perorasti, haeresis Peripateticoru Philosophorum facile conuellitur,qui mundu garriunt ab arxerno suisse:quod si verum esset,
nunquam potuisset a Deo creari, nec ego xet gubernatione,coseruatione,directio
ne. Est ergo ut tu asseris in tempore,& de nihilo a deo productus,no necessitate,sed sola Dei voluntate,dulcedine,bonitate liberalitate. Dum ergo respicimus ad mundum,que in tanta maiestate de nihilo se mauit:apprehendimus dominsi Deum nostrum fortasimum, omnipotentissimum,
29쪽
yr A Loo us 1 aeternum,infinitunt, incoin tabileni, ae Asumme unum: tinniensae maiestatis, gloriet, ac celsitudinis , qui de Non esse ivniuersa constituit, retinet,& moderatur.Hinc vehementer exulto, dum huius admiradi opificis in me faeluram considero : dc clim de nihilo sim ab eo sermatus,principalior ta
men & dignior pars su in uniuersi, sub ipso i
rerum omnium caput & dominus. Gaudeo igitur, & tibi Raemunde gratias maximas habeo, qui me in id perduxisti,ut nouerim me habere tam nobilem , tam sublimem,
tam beneficum creatorem : qui me, cum non essem, nobiliter creauit:creatum vero conseruat,regit, & dirigit. At nunc unde paululu digressi sumus, ocius reuertamui. Sicut Deus habet Esse,ita habet Gr
ANimaduertisti quam fructu sus tibi
fuerit excursus noster: verum, ut hortaris, sicut paulo ante de Esse dei diximus, ita nune quomodo Deus Viuere habeat, disseremus. Sicuti per esse mundi quod cernimus arguimus aliud Esse quod non ce nimus : sc phr ea. quae videmus in mundo tuere, Deu viuere manifeste colligimus. Nunquam enita inudus viveret, nisi P pus
30쪽
ante vixisset. Praeterea cum Deus neces rio habeat Esse, habeatq; quicquid contie' iiit cum Esse: cum Esse Dei separet a se o mne Non esse:ideo necessario habet, & Viuere, quia Viuere conuenit cum Esse.Viuere enim ipsum Esse nobilitat, & iIlustrius reddit, ut videmus ad oculum in creaturis. Si enim Deus haberet Esse sine Vita, Sensu,& intellectu: tunc Esse Dei non include rei omne Esse,quia Vita, Sensus,& Intellectus sunt res reales, quae ab infinito Esse separari non possunt.Et ideo manifeste col- Viuere &ligitur , ut quia habet Esse, habet necessi- Intelligerio& Viuere,& Sentire,&Intelligere. D o. fς in
Nihil verius: sed quia Deus est Ens simplicissimum,& summe unum, sine compositione, sine diuisione , ideo Vivere Dei est omnino idem quod suum Esse: nec Sentire, aut intelligere quicquam aliud sunt in Deo, quam viuere. Et quia Deus est suuiu Esse, M Esse Dei idem est quod Deus, ita
Deus est sua Vita, suus Sensus, suus item.Intellectus Et quemadmodu Deus excludit a se omne Non esse, omne stilicet Non estis negativum,&Non esse priuatiuum:ita excludit omne Non vivere, No sentire, Non intelligere. Et ideo ab aeterno&in aeter
num Deus vivit sine principio , sine sinς. Ideo solus habet immortalitate : quia suar