Cato major sive De senectute, Laelius sive De amicitia et Epistolae selectae. With notes, and an index

발행: 1850년

분량: 303페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

251쪽

XVI. 11. A. U. C. 705.

Etsi opportunitatem operae tuae omnibus locis desidero, tamen non tam mea quam tua causa doleo te non valere. Sed quoniam in quartanam conversa vis est morbi, sic enim scribit Curius, spero te diligentia adhibita etiam firmiorem fore. Μodo fac, id quod est humanitatis tuae, ne quid aliud cures hoc tempore nisi ut quam commodis-Sime convalescas. Non ignoro quantum ex desiderio labores, sed erunt omnia facilia si valebis. Festinare te nolo, ne nauSeae moleStiam Suscipias aeger et periculose

hieme naviges. Ego ad Urbem accessi pridie Nonas Januar. obviam mihi sic est proditum ut nihil possit fieri ornatius. Sed incidi in ipsam flammam civilis discordiae vel potius belli, cui quum cuperem mederi et, ut

2. A joint letter Dom Cicero, his son, his Wise, his davgliter, and Quintus fallier, and Quintus Sonto Tiro. A family episti e Writtenis Cicero to Tiro. Omnibus locis J This does not

Ad Urbem accessiJ He Wasoulside the walis, expecting the honour of a triumph mr his petiywarsare in Cilicia. A generat WhoWas a claimant for a triumph could nos enter the cisy Without for- iting his claim, for me entry putati end to his military commiSSion. The granting of a triumph by tho

Senate Was a permission to enter tho city in military proceSSion. Henco the phraso ad urbem accedere, ' ad urbem esse, ' are

applied to a generat WhO Was Walt-ing oulside the walis for a triumph. Hero Cicero Was With his lictorsand the insignia os authority Wait-ing for What he never got. When Cicero was in Cilicia he wrote a long letter to Cato xv. 4), in Whichhe triod by ali tho aris in his poWer to prevail on this stubbornbut honest Roman to consider his claims to a triumph. Cato's letter, whicli is the nexi, is a Sample Of

the man.

252쪽

192 M. TULLII CICERONIS

arbitror, possem, cupiditates certorum hominum, nam ex utraque parte Sunt qui pugnare cupiant, impedimento mihi fuerunt. Omnino et ipse CaeSar, amicuS nOSter, minaces ad Senatum et acerbas literas miserat; et erat adhuc impudens qui eXercitum et provinciam invito Senatu teneret: et Curio meus illum incitabat. Antonius quidem noster et Q. Cassius nulla vi eXpulsi ad Caesarem cum Curione profecti erant. Posteaquam Senatus consulibuS, praetoribus, tribunis plebis, et nobis qui proc0SS. Sumus, negotium dederat ut curaremus, ne quid res publica detrimenti caperet, numquam majore in periculo civitas fuit, numquam improbi cives habuerunt paratiorem ducem. Omnino ex hac quoque parte diligentissime comparatur. Id fit auctoritate et studio Pompeii nostri qui Caesarem sero coepit timere. Nobis inter has turbas Senatus tamen frequens flagitavit triumphum : sed Lentulus Consul, quo majus suum beneficium faceret, simul atque expedisset

is told in tho buginning of the Civil

in Cisalpino Gaul, the nearest toWn in his province to the frontier of Italy; for the name of Ιtaly didnot at this time comprehend Cisalpine Gaul. AdhueJ This is ad hoc bo-sides impudenS . . . qui tene

ret, shamel ess in resolving tokeep his ariny and his province against the will of the Senato. As to impudens qui . . . teneret, Vsee De Sen. c. tu: U O miserum qui non viderit, ' and De Am. c. 27. Antonius, &c. J Μ. Antonius and Q. Cassius Longinus, tribuni plebis, ' nod to Caesar after tho Senatus Consultum WaS PaSSed, whicli Cicero montions in the nexi sentence. Beli. Civit. i. 5.)ProconsulesJ Cicoro Was stili proconsul: he stili hept his titio, for he was eXpecting a triumph,

Ne quid res publica, &c.J Theusual form of a Senatus Consultum, by which unlimited poWerWas givento the magistrates to maintain the public Sasely. It Was enacted ontho 6th of January, B. C. 49, Or

Beli. Civit. i. o.) Compare this passage of Cicero With the passage of Caesar just referred to. Simul atque expedi88et, &c.J Lentulus said that ho would bring the matter of my triumphorWard as SOon as he had selliod the urgent matters of the state. The expression quae QSSent necessaria ' is the genuino Roman expression in these dependent clauSeS, particularly when sum' is used ; the object is not to eXpress

253쪽

EPISTOLARUM LIBRI DUO. 193

quae essent necessaria de re publica dixit se relaturum. Nos agimus nihil cupide, eoque est nostra pluris auctoritas. Italiae regiones discriptae Sunt quam quisque partem tueretur. Νos Capuam SumpSimuS. Haec te scire volui. Tu etiam atque etiam cura ut valeas literasque ad me

mittas quotiescumque habebis cui des. Etiam atque etiam Vale. D. pridie Idus Jan.

3. Μ. CATO S. D. Μ. CICERONI IMP.

XV. 5. A. U. C. 704.

Quod et res publica me et nostra amicitia hortatur, libenter facio, ut tuam Virtutem, innocentiam, diligentiam, cognitam in maximis rebus, domi togati, armati foris, pari industria administrari gaudeam. Itaque quod pro meo judicio facere potui, ut innocentia consilioque tuo defensam

provinciam, servatum AriobarZaniS cum ipSO rege regnum, sociorum revocatam ad Studium imperii nostri voluntatem,

any particular matter, but generalty something of tho kind indicated by the word necessaria 'M Do re publica' belOngs to necessaria,' but I do not for that reason put a comma after it. The student must learn to exerciso his understanding Without the holp of Stops. Referro' is the Word usedio signify the bringing of a matterbosoro the Senate. Discriptae Orelli has do- scriptae,' and yet there is areading discriptas, ' Whicli is the true read-ing. See De Sen. C. 2.3. Tho lettor of Cato resorred toin the notes on the preceding letter. Toguti,J In the genitive Singular, Whicli rofers to tho tui' im plied in tuam.' Cato refers to Cicero's services in his consul Ship, B. C. 63, When he crushed the conspiracy of Catilino. Toga,' thodress of tho citigen: hence togatus,' in his civit capacity, nos his military, Whicli is eXpressed by armatus' foris . AriobarzanisJ Tho inird of thoname, Ling of Cappadocia, and anun rtunato debior of ΡOmpeius Magnus, and Μ. Junius Brutus. Cicero Worked about a hundrediatonis out of him for the patrioland philosopher Brutus; and gothis noto at fix monilis for tWohundred to Ρompeius Cic. A dAtt. vi. 3): Bruto curata hoc

anno talenta circiter C. Whicli contains an eXample of curo, ' as

254쪽

Μ. TULLII CICERONIS

sententia mea et decreto laudarem, feci. Supplicationem decretam, si tu qua in re nihil fortuito sed summa tua ratione et continentia rei publicae provisum est Diis immortalibus gratulari nos quam tibi referre acceptum mavis, gaudeo. Quod si triumphi praerogativam putas supplicationem et idcirco casum potius quam te laudari mavis,

neque supplicationem Sequitur Semper triumphus, et triumpho multo clarius est, Senatum judicare potius mansuetudine et innocentia imperatoris provinciam quam vi militum aut benignitate Deorum retentam atque conSerVatam esse: quod ego mea Sententia cenSebam. Atque haec ego idcirco ad te contra consuetudinem meam pluribus scripsi

Supplicationem decretam, J Thesewords depend On gaudeo,' noton gratulari s though one of

the constructions of gratulor' isthis : Ei recuperatam libertatem est gratulatus. V Cic. Ρhil. ii. 12. The accusative after gratulari' herois qua in re, V &Q.

Tibi referre acceptumJ Is a

count books Were called codices,' or tabulae accepti et eXpensi. 'These terins frequently occur in tho Roman law writers. Those

liko that of the Original. Neque-etJ See De Am. c. 27. PluribusJ Ιf this Was a longlutior sor Cato, What Would a Shortone bu Z The student should read

255쪽

EPISTOLARUM LIBRI DUO.

ut, quod maxime Volo, eXistimes me laborare ut tibi persuadeam me et Voluisse de tua majestate quod amplissimum sim arbitratus, et quod tu maluisti factum esse gaudere. Vale, et nos dilige, et instituto itinere severitatem diligentiamque sociis et rei publicae praeSta.

4. Μ. CICERO S. D. Μ. CATΟΝΙ.

XV. 6. A. U. C. 704.)Laetus sum laudari me, inquit Hector, opinor apud N aevium, abs te, pater, a laudato viro.

Ea est enim profecto jucunda laus quae ab iis proficiscitur qui ipsi in laude vixerunt. Ego vero vel gratulatione literarum tuarum, Vel testimoniis sententiae dictae, nihil est quod me non aSSecutum putem. Idque mihi quum amplissimum, tum gratissimum est, te libenter amicitiae dedisso quod liquido veritati dares. Et si non modo omnes,

Mawn the man so that he cannot

maged. Here majestas' is applied to Cicero, and means themiuess Or completeness of his

merit or dignity. Cato did notvoto for the supplicatio,' or religious thanksgiving: he expressed his opinion that Cicero had dis-charged his duty well, and hethought that sussicient: hoWeVer,as Cicero preferred a supplicatio,'such as Caesar had obtainod fortiis Gallic victori es, Cato says hewas glad that he had got it. As

256쪽

196 M. TULLII CICERONIS

verum etiam multi Catones essent in civitate nostra, in qua unum exstitisSe mirabile eSt, quem ego Currum aut quam lauream cum tua laudatione conferrem l Νam ad meum

sensum et ad illud sincerum ac subtile judicium nihil potost

esse laudabilius, quam ea tua oratio quae eSt ad me perscripta a meis neceSSariis. Sed causam meae Voluntatis,

non enim dicam cupiditatis, exposui tibi superioribus literis, quae etiamsi parum justa tibi Visa est, hanc tamen

habet rationem, non ut nimis concupiScendus honos, sed tamen si deseratur a Senatu minime aspernandus esse Videatur. Spero autem illum ordinem pro meis ob rem publicam susceptis laboribus me non indignum honore, usitato praesertim, eXiStimaturum. Quod si ita erit, tantum ex te

peto, quod amicisSime Scribis, ut, quum tuo judicio quod amplissimum esse arbitraris mihi tribueris, si id quod

maluero acciderit, gaudeas. Sic enim secisse te et sen-SisSe et ScripsisSe video; resque ipsa declarat tibi illum honorem noStrum supplicationis jucundum fuisse, quod scribendo adsuisti. Haec enim Senatus consulta non ignororis lociis liquidius do toto sonsu tuo judicavi ' Cic. Ad Div. X. I 0. Quem-currum, &c.J The car of the triumphant generat: the laurea the wreath of bay round his head. And these Were the things

Summam Veritatem legitimum jus

nerat. Aster ali, his petiy victories Were gained by his brothor Quintus, Who Was his legatus in Cilicia. Quod scribendo adfuisti.J That JOu Were present Wheu the Senatus

257쪽

ab amicissimis ejus cujus de honore agitur scribi solere. Ego, ut Spero, te propediem Videbo; atque utinam republica meliore quam timeo.

5. TULLIUS S. D. TIRONI S.

XVI. 12. A. U. C. 705.)Quo in discrimine versetur salus mea et bonorum omniUm atque univerSae rei publicae ex eo Scire potes, quod domos nostras et patriam ipsam vel diripiendam vel inflammandam reliquimus. In eum locum res deducta est, ut, nisi qui Deus vel casus aliquis Subvenerit, Salvi eSSe nequeamUS. Equidem ut veni ad Urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere quae ad concordiam pertinerent; sed mirus invaserat furor non solum improbis, sed etiam iis qui boni habentur, Ut pugnare cuperent, me clamante nihil esse bello civili miserius. Itaque quum Caesar amentia quadam raperetur, et oblituS nominis atque honorum Suorum, Ariminum, Pisaurum, Anconam, Arretium occupavi SSet, Urbem reliquimus ; quam Sapienter aut quam fortiter,

nihil attinet disputari. Quo quidem in casu simuS videS. Feruntur omnino conditiones ab illo, ut Pompeius eat in Hispaniam, delectus qui sunt habiti et praesidia nostra dimittantur; se ulteriorem Galliam Domitio, citeriorem Considio Νoniano, his enim obtigerunt, traditurum: ad

and tho names of thOSe WhO Were present Nere prefixed praescriptae, for that is tho true readirig) to tho Senatus consultum. There is a complete example of this in a letter

Cicero, not instanding this sino letter, Was greatly displeased atCato's conduci in the matter Ofthe supplicatio, ' and he eXpresSed himself about it to his Diond Atti

cus in no mensured termS.

5. Cicero describes the evenis which had happonod since Caesar crossed the Rubicon. Ηe indothors sed Dom Rome. Invaserat-improbis, J The vorb invado,' is somelimes used Witha dative. See Forcellini.

258쪽

Μ. TULLII CICERONIS

consulatus petitionem Se Venturum: neque se jam Velle absente se rationem haberi sui: Se praeSentem trinum nundinum petiturum. Accepimus conditiones; sed ita ut removeat praesidia ex his locis quae occupavit, ut sine metu de his ipsis conditionibus Romae Senatus haberi possit. Id ille si fecerit, spes est pacis non honeStae, legeSenim imponuntur, sed quidvis est melius quam Sic eSSe ut sumus. Sin autem ille suis conditionibus stare noluerit, bellum paratum est; ejusmodi tamen quod sustinere ille non pOSSit, praeSertim quum a suis conditionibus ipse fugerit, tantummodo ut eum intercludamus ne ad Urbem possit accedere; quod sperabamus fieri posse. Delectus enim magnos habebamus ; putabamusque illum metuere si ad Urbem ire coepisset ne Gallias amitteret: quas ambas habet inimicissimas, praeter Transpadanos: eX Hispaniaque sex legiones et magna auxilia, Afranio et Petreio ducibus, habet a tergo. Videbitur, si insaniet, pΟSSe ΟΡ- primi ; modo ut Urbe Salva. Μaximam autem plagam accepit, quod is qui Summam auctoritatem in illius exercitu habebat T. Labienus, socius sceleris esse noluit; reliquit

Absente Re, &c.J Caesar had insisted on coming to Rome, to bea candidate for the consulfhip. Ηewould nos consent that so important a matter silould bo dono in his absence. Orelli has haberi Suam Trinum nundinum J Trinum nundinum, ' Or trinundinum comprehended three nundinae, Or tWORoman weelis, for the firsi and third nundinae Were both included in tho rechoning. The nundinae

weeli, and the last os a current Weeli, Were both includod in thorochoning. on the Roman use of the ordinal numbers in rechoning, see Savigny, System des Heut. Rom. Rechis, vOl. iV. Beylage II. Tantummodo-ne, &c.J Tantummodo' refers to quod sustinere ille non possit,'' a fact whichthe common punctuation disgaeses

259쪽

illum et nobiscum est: multique idem facturi esse dicuntur. Ego adhuc orae maritimae praesum a Formiis. Νullum majus negotium Suscipere Volui, quo plus apud illum meae literae cohortationesque ad pacem valerent. Sin autem erit bellum, video me castris et certis legionibus praefuturum. Habeo etiam illam molestiam quod Dolabella noster apud Caesarem est. Haec tibi nota esse Volui: quae cave ne te perturbent et impediant valetudinem tuam. Ego A. Varroni, quem quum amantissimum mei cognovi tum etiam valde tui studiosum, diligentissimo te commendavi, ut et valetudinis tuae rationem haberet et navigationis, et totum te SuSciperet ac tueretur: quem omnia facturum confido ; recepit enim et mecum locutus

est Suavissime. Tu quoniam eo tempore mecum eSSe non

potuiSti, quo ego maXime operam et fidelitatem desideravi

tuam, cave seStineS aut committas ut aut aeger aut hieme naviges. Numquam Sero te venisse putabo, Si Salvus

veneris. Adhuc neminem videram qui te postea vidisset quam Μ. Volusius, a quo tuas literas accepi: quod non mirabar. Νeque enim meas puto ad te literas tanta hieme perserri. Sed da operam ut valeas; et si valebis, quum recte navigari poterit, tum naviges. Cicero meus in Formiano erat: Terentia et Tullia Romae. Cura ut valeas. 1v. Kalendas Febr. Capua.

6. CICERO F. TIRONI SUO DULCIS S. S.

XVI. 21. A. U. C. 710. Quum vehementer tabellarios exspectarem quotidie, ali-

260쪽

M. TULLII CICERONIS

quando Venerunt post diem XL. et VI. quam a vobis disceSSerant ; quorum mihi fuit adventus optatissimus. Nam quum maXimam cepissem laetitiam ex humanissimi et

carissimi patris epistola, tum vero jucundissimae tuae literae cumulum mihi gaudii attulerunt. Itaque me jam non poenitebat intercapedinem scribendi fecisse, sed potius

laetabar; fructum enim magnum humanitatis tuae capiebam ex silentio mearum literarum. Vehementer igitur gaudeo te meam sine dubitatione accepisSe eXcusationem. Gratos tibi optatosque esse qui de me rumores asseruntur

non dubito, mi dulcissime Tiro: praestaboque et enitar ut in dies magis magisque haec nascens de me duplicetur opinio. Quare quod polliceris te buccinatorem fore existimationis meae, firmo id constantique animo facias licet.

Tantum enim mihi dolorem cruciatumque attulerunt errata aetatiS meae, ut non solum animus a factis sed aures quoque a commemoratione abhorreant. Cujus te sollicitudinis et doloris participem fuisse notum exploratumque est mihi; nec id mirum. Nam quum omnia mea CRUSavelles mihi successa, tum etiam tua; Socium enim te meorum Commodorum semper esse volui. Quoniam igitur tum e X me doluisti, nunc ut duplicetur tuum eX me

Cicero, a studens at Athens, to

SEARCH

MENU NAVIGATION