장음표시 사용
271쪽
a68 DIs P v TATIO III. XLVII. Quod rationibus demonstratur solidissimis& inexpugnabilibus. Quarum primam ex priscq philosophiae meditullio a se accersitam , ut verissimam constanter propugnat &ipsemet sui immemor ponit ClarissD. Sennertus lib.3. institui. pari. I. sect.
I cap. 2.his verbis:Forro requirit quatibet forma οικειαν. propriam υλην seu adaequatam materiam, qua non nisi
uniformasubjicitur es eum hae Amul est mini intent. Et ibidem paulo post.Etsi verumpisforma'anima humana excepta, planesiparabιles a materia non esse, tamen una eumsubiecta materiaparte arctius eoharere , quam
cum asia ct in una peeuliariter saltem consistere posse,cum ex aliis tum explantis multis pateι. Idem D. Sennertus lib.de Chym. cum Galen.cons& disscap. 9. l. 22s. inquit:Forma rerum naturalium nusquam siunt, ni is uasteriei individuis, estper ea custodiuntur ct propagantur: ubi igitur serma scarabaei actu est in equo vivo,adhinin cadavere, aetii in sterquilinio p pudeat contradictionum & absurditatum. XLVIII. Altera ratio ex Scaligero venit exercit. I . ubi inquit: ZManifenum est, materiam a formά ct a materia formam aliquid aeripere , ut ex utraque fiat hoe aliquid oeper se unum. Eque enim destat esseforma haec, si materia desinatus ub ea,atque materia desinat se materia har,si forma abeat. XLIX. Tertia deprompta est ex sacrarum literarum oraculis cap. I.Genecubi solide docetur , omnium plantarum 2 animalium, excepta humana ormas ex elementari materia productas esse. Quales vero prima creatione omnipotens maIesias produxit, tales
specie S essentia per jugem geperationem propagari ad mundi exitum voluit. Non enim per generati.-
272쪽
Da PARADox Is SECTAE SEN. 269nem aliae formarum essentiae fiunt & propagantur, quam quales ab initio erant conditae. Quod & ex D. Sennerti opinione sequi necessum est, cum statuit per divisionem formas propagari. Eae enim quae &quales initio conditae sunt, tales primo ad generationem &sic porro in omnem mundi durationem divisae & dividendae forent. Vnde primo apparet pulcherrima veteris philosophiae cum sacrarum literarum hac in parte harmonia, nempe corruptibilium rerum Armas secundum esse & secundum fieri de
pendere a materia. Secundo quod uti illae, quae ex potentia materiae non sunt eductae, sine omni materia suam essentiam tueri possunt; ita has,quae ex eadem ortae sunt, idque ex certa peculiari non enim quaevis ex qualibet educitur suoque modo constituta & comparata, quam & propriam & ultimatam esse necesse est, sine hac nec esse, nec exsistere, imo
male disposta nec amplius inesse, nec alibi superesse posse, tantum abest,quod pereunte & dissoluta amplius exsistere queant. Uuod itaque, sicundum essectsecundu eri dependet a materia, id corrupta illa materia distositione, qu ά mediante expotentia materia ortum est, quaque durante conservabatur, durabat ct exstabat, acturn sis materia, nec alibi exsistere vel severesse potest. L. Quarta ex Aristotele 2. de generat. animal. cap.3. Uuorumcunque principiorum amo est corporea, illasiue eorpore exsistere esi impossibile. Vnde animam rationalem,quia praestantissimam intelligendi& ratiocinandi actionein fine organis corporeis exercet,sne corpore & materiali subjecto exsistere & essentiam suam tueri, cae teras vero sine materia nec exsistere nec esse nec alibi superesse posse concludunt. LI. Ex
273쪽
2 o DISPUTATIO III. LI. Ex quibus quinta propyllulat ratio , quod nulla substantia , quae Philosophis silo modo& respectu incompleta dicitur, per se sςorsim S alia ab L.
que alia exsistere, neque materia sine forma, neque forma sne propria sua materia sola & nuda stare queat. Etsi enim dicantur habere actum entitati invum, qui tamen uti dictum est,in actuum ordinem improprie venit, quo sunt entia , non tamen per
hunc id habent, quod possint seorsim ex si1tere Sed
sales forniae, uti probatum est, ut exsistant, opus habent materia, caque definita, ultimata & propria,&omnis materia sua forma. Vt nihil sit vanius-nugacius, Quam dicere rem quampiam, seu materia seu
forma sit , per se seorsim exsistere posse per actumentitativum.
Forma proinde rei exsistentiam tribuit, quia materiam actuat, & facit hoc esse, substantiamque cum illa completam constituit. Vnde res ex duabus sinb- stantiis incompletis hoc habet,quod sit una substantia completa & composita, & ex earundem unione propriam habeat exsistentiam. Quare forma non exsistit per se seorsim extra propriam suam male riam , cum qua constituit totum vel substantiam compositam, neque materia seorsim esse vel exsist re potest, sed ex his natum compositum proprie ex sistit seu exsistentiam habet. Res vero perit pereun-tς forma : forma intercidit, quia materia inepta fit pro sustinenda forma,eaque pereat in illa dispositio,
qua mediante ex ejusdem potentia educta erat & in eadem porro conservabatur. Res cum perit resolvitur in id, ex quo orta erat: Forma ex potentia materiae originem duxit, proinde in illam revertitur. Omnis
274쪽
DA PARADoxis SECTAE SEN. 2 IOmnis enim res corrupi bilis,excepto homine, proprie perit, quia ejus perit forma,& non quia haec separatur ut anima rationalis,aut seorsim alioque actuentitativo exsistens divagetur aut haereat, sed quod corrumpatur.Non potest autem in nihilum corrumpi neque in aliud quam in id, ex quo orta erat,relabir Necessario itaque forma cum perit, in potentiam materia recidit. Et sic nec seorsim & per se exsistere, nec a materia, a qua secundum e sse & secundum fieri dependebat,ullo unquam tempore ita separabilis Grat, ut vel seorsim exsineret, vel pereuns L illam non
L II. Sed ad majorem rei declarationem, natu- rapa & rationem formae penitus inspiciemus. omnis forma rerum corruptibilium corruptibilis substanti lisque est actus primus. Actus primus est entelechia & perfectio:in hac itaque consistit formae essentia & entitas, & per illam definitur. Tolle a forma actum primum seu entelechiam, &simul auferes ecsentiam & entitatem , &sic nullus saperesse potest formae actus entitativus, desinente forma formalique ratione, qua sola erat ens. Si quidem lxtra formalem rationem & formalitatem nulla formae essentia est vel ehtitas,& sic nullus ejus actus entitativus. Quale ens, talis essentia,& vice versa. . LIII. Dictum est, rem ob id, quod habeat essentiam propriam, vel sit substantialis, confestim non habere actum exsistendi. Actum exsilentiae habent actus materiati & immateriati. In his non differt ctus essentiae ab actu exsistentiae ; Actus generalis multis communis non largitur exsistentiam: quod exsistentiae rerum corruptioni sunt obnoxiae, essen-
275쪽
tiae non item; siquidem iis intereuntibus manent in sentiae perpetuae . Nec quod res habet essentiam substantialem communem, subsistit, nec quψd substantia in completa sit exsistere potest. Formae itaque materiatae generales largiuntur ecsentiam, quae est communis pluribus : quod enim
homo est homo id habet ab humanitate, per quam cognatior est homini alii, quam leoni; & quod animal est, eo ipso cognatior est leoni quam lapidi, &hoc habet ab animalitate. Humanitas vero vel homineitas & animalitas sunt actus reales&gencrici pluribus communes , non nudae notiones & operamentis nostrae, ut garrit Ganymedes Sennertianus:
Vltimatae vero formae dant exsistentiam 3 quae impertiunt exsistentiam, eae & singularitatem & indi vidualitatem, materiae S subjecto, cui insunt r. disserunt ab actubm immuriatii , in quib- essentia non
potest esse absq- exsistentia.
LIV. Formae enim materiatae non constituunt
Individua vel singularia exsistentia , nisi per mat riam vel subjectum, in &cum quo sunt causa singularitatis, individuationis &exsistentiae. Actus vero, in quibus exsistentia immediate sic fluit abessentia, ut haec sine illa, & illa sine hac esse nequeat, illi sibi
metipsis sunt actus , neque alii rei largiuntur esse qua in parte animam rationalem semper exceptam volumus) neque essentiae carum ratio in hoc consistit, quod opus habeant materia quam actuent, ursint actus, vel exsistant, hoc est, actus rationem ex eo non acquirunt, quod materiae largiuntur essentiam rei propriam ., neque ab ea vicissim accipiunt, ut essentiam suam tueri & exsistentiam conserre a
276쪽
Ds PARADO 2Is S E C t SEN. 2 sque ipsae mel habere queant. Vnde ab omni materiae consortio liberae exsistunt, & sunt substantiae spirituales, nulli corruptioni aut mutationi essetiali ob noxiae. Quicunque vero actus sunt tales, hoc est, ut ab omni materiae consortio vel plane sint liberae,vel salva spirituali sua substantia instar animae humanae liberari postlint, hi quoque non tantum per se seorsim exsistere & esse queunt,sed & sunt incorruptibiles, & consequenter aeternae & immortales. 'L V. Actus vero materiatus corruptibilis in hoc habet essentiam propriam & rationem , & ex hoc consequitur exsistentiam, quod sit aetiis materiae, seu eandem actuet, quu ratione rite consideratur ut
essentia & quidditas rei, seu quatenus dat esse, & perquam res est quod est. In illis quae sunt abjuncta a materia idem est prorsus quid ditas , &id cujus est quid ditas. In habentibus materiam distinguitur ratione quid ditas ab eo, 'cujus est quidditas. Re ipsa idem sunt, ut docet Aristoteles lib. . Metaph. coni. Eo.& rami hil enim aliud est quid ditas leonis, quam
forma leonis in propria materia. Ex quibus liquet, duplicem esse quid ditatem , ut inquit Cornelius Martinius in Metaphys aliam, quae nullam habeat conjunctam materiam, sed omnis materiae expers sit, ut sun t puri actus& genii; aut cum materia concre ta, vel materiam simul continens, uti est quid ditas essentia,λν rei materiatae; utramque Vocari formam. In illa quidditatem ab ea re, culus est quid di. tas, nihil differre, in hac non re sed ratione differre. Vnde apparet, quod formae materiatae essentia si1-ta sit in hoc, quod sit actus materiae propriae, quodque in eo ejus essentia & essentiae ratio omnis consi-- S stit,
277쪽
mate I tu, quae est ens in potentia ex se neque esse hoc : lneque unitatem habet, ita actus est actuare, hoc est subjectum de potentia ad actum reducere & dare
LVI. Forma proinde est entelechia & actus materiae, quam sic actuat& perficit, ut quae erat ens inpotentia per hunc actum immediata persectione fiat ens actu, & hoc aliquid, &ua cum illa certam constituat entis speciem. Actus enim & potentia se ipsis uniuntur, ut figura & cera. Formae itaque essentia consistit in formali causalitate, seu in hoc, quod sit causa formalis: causalitas in hoc, quod sit actus &persectio materiae. Actus cst primus vel secundus: Primus est entelechia dc perfectio rei, quae persectio est ipsa formae ratio & essentia , in qua omnis ejus consistit entitas, adeo ut praeter id, quod actu et &informet, seu quod sit actus.& forma materiae, extra
materiam nec essentiam nec entitatem habet, eamque nec absolutam, ut angeli, nec absolutam S simul respectivam ad materiam, ut anima rationalis.
LVII. Triplicis itaque sunt generis actus: alii qui
ab omni materia sunt immuncs, ut angeli. qui sunt actus puri: alii materiati,quorum alii quidam materiam insormant & actuant, ejusque sunt entelechia& perfectio, sed ratio essentialis di cntitas non consistit in hoc , quod sunt actus S perfectio materiae, sed quod etiam separati a materia possint suam ensentiam tueri, & sint mancantque actus&cssentiae incorruptibiles, qualos sunt animae rationales. Tertii generis sunt actus & formae , quae in hoc omnem es sciatiae siti rationem & entitatem sitam habenti
278쪽
DE PAR AD Ox Is SE CTAE SEN. 27 bent, quod sint formae & perfectiones materiar, sed tales, quod uti materia non possit exsistere & esse sine his, itaehae vicissim sine materia, cujus sunt actus& persectio , nec essentiam nec cxsistentiam tueri
queant, atque extra eam nec sint, nec inveniantur,
nec esse possint; nisi quis cum absurditatum & novae istius rancidaeque & impiae sectae magistris velit sta
tuere, 'sermas rerum corruptibilium cum animabus nostris caeterisque angelicis formis esse incorruptibiles & exsistcre, quatcnus sunt essentiae & substantiati Secundum has enim sunt causae& formae ut substantiae completae vel incompictae. Non completae, quia sic forent e sientiae spirituales , ut angeli Scanima rationalis. In completarum vcro substantiarum neutra per se seorsim & sne alia cxsistit, neque licet ens sit, vel essentiam vel actum entitativum habear, exsistere possit.. LVIII. Haec omnia praeclarc consirmat D. Zanchius comment. in oper. sexti dui part.3 . lib. 2.Cap.2.
ubi juxta vel cris selidaeque plii losophiae invictam veritatem ita inquit et Caeterum formarum substantialium duo sunt genera. aliae materiales,aliae imma teriales. Materiales sunt, quae quia per se non subsistunt, sed tantum in composito, cujus sunt sermae actust idcirco illarum esse sca materia, cujus sunt actus, pendent, ut ab ca separari Sper se subsistere, non possint: sed ad corruptionem subjecti corrum
Proinde Philosephi dicunt has esse conditiones
formarum materialium: prima,quod nunquam sunt in actu, nisi cum sint alicu)us corporis actus ut ani
279쪽
2 6 DIs P v TATIO III.& actus talis corporis equini: Hinc sequitur secura da, quod tales format non sunt id, quod operatur, sed tantum compositum , proinde organo ad operandum indigent. Neque enim anima equi proprie vivit aut sentit, sed est principium, quo equus ipse vivit & sentit. Neque forma ignis calefacit, sed ignis pet formam. Tertia est, quod sint sormae limitatae ut loquuntur j& extense.ad limitationem & extentionem subjecti; a quo tanquam a fundamento, quosus sentantur, dependent. . LIX. Contra formae immateriales sunt & dicuntur, quae non solum actus sunt alicujus corporis, sed etiam actu per se sunt &subsistunt: ac proinde ab illa materia, cujus sunt actus & formae, sepa rari possunt & per se subsistere. Vnde fit ut cum sunt actus alicujus corporis, non solum sint principium, quo compositum dicitur operari: sed etiam ipsae operen tur. Et sic Aristoteles 3. de anima , desinit de anima humana quod ipsa anima sapiat & intelligat, & non
solum homo per animam. Utrumarre enim verum est,
ct quod homo intelligalper animam ; ct quod anima ipse
intellant. Proinde otiam se litur,has formas non es se ita materiae suae hoc est suis corporibus, alligatas,
quin ab eis re per se possint abesse, & per se operari.
Non enim a corporibus sustentantur, sed illa potius ipsae sustentant. Atquὸ haec est causa eur immateriales appellantur,quia lPut a materia, cujWsunt formae, non Γώbent, uisiui ct operentur,sic etiam ab ista non pendent nec
280쪽
His pro re nata consideratis ct cribratis, pryximum es
ui de vita agamus, ct quidlia sit ctio quo
LX. R TIta consideratur ut est creatoris,qui creatu V rae. Ille ex se ipso est,& vivit, '& est ipsa vita. Ex illo, in illo & per illum sunt omnia. Vivo,ego inquit: Ipse est via, vita & veritas. r in ipso erat vita, &vita erat lux hominum,&c. Creadurae omnes, uti omnipotentia & munificentia Creatoris, suam nacti sunt in creatione essentiam, ab eoque dependent ; ita& ex earum numero vitam habent aliae, aliae non habent.
LXI. Quae vitam possident, ita illam habent, ut sint mortales, vel immortales. Hae sunt essentiar&substantiae simplices & spirituales, uti angeli & anima rationalis.
LXII. Quae vitam habent, sed non perennem &aeternitate donatam, suntque corruptibiles & mortales, sunt substantiae non siimplices, sed ex materia& forma compositae, suntque animatae, & beneficio animae vitam obtinent. LXIII. Animatae sunt viventia simpliciter, & animalia. Animalia sunt rationalia vel bruta.Et haec omnia vitam habent, actuque sunt id, quod sunt per animam. Atque ut cuilibet sua est anima peculiaris, veluti viventibus vegetativa, qua sunt, de vivunt, &opera vitalia exercent; & brutis sensitiva, qua non solum vivunt, sed &sensitivae animae facultates ext riores & interiores obtinent,ejusdemque munia exere ent; & homini rationalis, qua vivit, sentit &in-