장음표시 사용
301쪽
298 DIs PUTATIO III. parum differre ait, animamque & formam esse amchitectam cujusque rei, quod opcra caloris S spiritus insiti perficiat mistionem , unde formetur illud formae & animae domicilium. In Physica sua mihi lib.s.c. s. l.23O.inquit: primo produci formam mistionis quam animam, & generationis misti causamessicientem remotam esse coelum : proximam Vgro
duas qualitates activas , agentes in passivas, eisque dominari & formam misti e subjecti materia educereσuae forma animae loco subjecti sit. Si itaque mistioue generatio parum differant , nullaque rei generatio sine mistione fiat, ex mente D. Senn. lib. de Gai. cum Chym. cons & dissens c. I 2. sol. 3 9. Et a rius producatur forma mistionis quam anima, certe anima quae ante formam mistionis, quam pro sede accipit, non producitur neque producti fuit, neque advenit nec mistionis nec per mistionem ejus corporis architecta, cujus postea inhabitatrix & se ma est, esse potuit.
An animapossit actu esse in semine ct ibi
XCIV. Mnes actiones animae in animantibus -- sunt organicae,excepta sola ratiocinatione quae est inorganica actio in homine. Anima itaque non trahit, non coquit, non alterat, non generat
sine organis , iisque legitime dispositis. Est enim
omnis actio ingenere ab anima , y ecies actionis ab organo, bonitas cuiuscunque temperis Uitunone , v rum his organis non utitur ut faber serra vel securi, sed quatenus ejus corporis , citus sum partes inter Srales,
302쪽
DE PARADOXIs SAc TAE SEN. 29svirales, eii forma. Actiones em uni composetorum non componentium. Forma animalis tantum operatur iis
organis, in quibus est quod sit serma totius, sic videt in oculo & coquit in hepate, vivificat in corde, quia his omnibus partibus, per id, quod totum informat, sermaIiter inest. Nun nam enim est actus secundus ante primum: actus autem primus est ipsa persectio & en-telecheia res; rei persedtionemsequuntur assiones ct operationes ; ut ressese habet in esse, ita in operari. Hinc D. Senn. in Physiclib. 6.cap. I. mihi fol. II. & vere& Aristotelice & elegauer inquit. Tenendum sic ex ristotele .actionem agentis non prodire a subsedio fine
forma, neque a formasine sidjecto, acto quin subjectum Oe informa duo essent in actu. Quod actiosiera non potena pubjecto sine forma, nequo a forma sine subjecto , multo
minus fine instrumentis ab opisse feri poterit , e quibu sequιtur, ut adii at a composito ex materia ct forma ct
murumentis , ita totum compositum dicatur principium, ut Uuod, cumsit stud, quod agit ; Forma vero principium ut udio , cum agat. beneficio forma ; Instrumenta dextrue per Ouod, cum per 'se operesur. Uerum enimvero ex his omnibus sequitur quod anima tantum non possit operari, ubi non est forma corporis, sed etiam quod sine corpore tali, cujus non sit vel est forma, nec esse, & in vel cum nulla alio, quam suo corpore esse queat. , Si enim in proprio corpore, cujus rma est, manere dc durare non potest, nisi ptimo salvis suis organis, quoad num crum conformatio itemq;&caetera requisita, simul sumpta dei de quoad totius & orgastorum Iustam pro servanda anima & exercendis debite actionibus temperiem
lesitimam , quae in calido & humicti potissimum
303쪽
3od DISPUTATIO III. consistit; si, inquam animam a corpore proprio,. cujus jam forma est deficientibus istis conditionibus rationalem decedere, brutalem perire necesse est, quomodo alibi esse potest , ubi nec informat, nec subjectum & οικε αν υ λη obtinet. Etsi enim in semine dicatur esse temperies calida &humida, vel cali dum innatum cum suo humido , tamen in tali non est illa ibi conditio eaque corporis organici ratio &temperiei proportio,mensura&gradus,qualis ad viatam & animae praesentiam requiritur. Vita enim est actio in corpore organico riu disposito,ad quam se
vandam utitur corde quod est organon, cujus beneficio vivificat totum, vitamque conservat. Neque potest anima sne hoc organo animalem dare vitam, neque sine ejus commoda quoad organum constitu rione, neque quoad temporiem, dispositionem eandem servare r ut enim servetur temperies, opus est tali organo, quod per motum trahere ae sem&sanguinem possit, ad sui nutritionem & spirituum vitalium regenerationem,& temperiei debitae conserva e . tionem , qua operas per momentum exiguum frustretur, temperiem vitalem extingui necesse; si enim
a consortio communis aeris per morbum cordis organicum in via secludatur caloris in corde flammula vitalis, derepente illam extingui & antipat mori videmus. Vt itaque nulli bi anima in animalibus dictis potest dare vitam sine oriano, in quo facultatem ad
vitam necessariam procrcat, ad organum vero,ut officium debit c prauiet, requiritur Justa conformatio& te desperies certa, nulli bi anima vi vificat sine operaeordis, aut q'ipd ei ad officium respondet & neque' cor operari potest sine debita structura& temperie
304쪽
Ds PARUDox Is SECTAE SEN. 3ox convenienti. Vti enim anima non praestat visum nisi per oculum, nec sensum nisi per nervos, nullasque in corpore operationes effcit, nisi per peculiaria organa, eaque rite constituta, ita & viviscare non potest,nisi in corde & mediante corde aut eo quod cor- . dis vicem sup plet. Tria itaque requiruntur ad operatιο-nes anιma, Primum est, quδου anima operetur per nulla organa, quae non sintpartes corporis ιίbus, cujus anima rei a
fructuram organicam oporteat esse rιte conformata , o
quoad temperiem debite desta quorum unumsidesis neque anima adesse, neque operaripotest.. XC V. Quaeritur itaque an anima in semine esse& operari possit Θ Respondetur quod non, quia anima nulli bi reperitur nec esse potes , nisi in corpore organico, quod informat, quod si esset, ubique esse queat,& foret omnis anima essentia spiritualis N im mortalis: Neque vero in quolibet organico eorpore esse potest, nisi proprio. Anima leonis aut asini non potest esse,in homine dc contra,sic enim statuere Pythagoricum est. Deinde non potest esse in corpore organico, nisi toto & organis, quorum merito vitam procreat & tuetur, rite dispositis. In his primarium cst Cor, quod hac ratione & suo respectu primum est: vivens, & ultimum moriens. Hujus opera anima utitur ad vitam tuendam, unde Mors dicitur Galeno cordis ab actione cessatio. Aetionis ejus in tegritas a conformatione pendet & temperie : talis Vero temperies quae d vitam necessaria est defendi nequit, nisi in organo taliter constituto ut supra dictum, neque organon taliter operaxi possit, nisi tali
temperie calidi & humidi nativi taliter perfiasum de
305쪽
instructum. Oritur enim mors per immodicas cor dis intemperantias eodem dictante Galeno. Neque vero temperies licet calida & humida in quocunque membro vel parte etiam animata, apta est praestare vitam & facultatem vitalem, sed requiritur certa incertis organis , ut sint ossicinae facultatum & causae . operationum , idiosyncrasia si1t calida di humida temperies in ventriculo chylificat, iii hepate sanguificat, non vivificat unde S Averrhoes dicene actiori messeri a calore conmensurato; Quare, licet in semine vel sanguine sit calor & humor & spiritus, tamen in hoc non est ista temperies, quae ad animalem vitam acquirendam vel tuendam est necessaria, neque enim vita potest inesse per calidum & humidum naiativum, nisi prius insit anima ut forma & actus primus, inta enim est actus secundus, qui nullιιι exerceturn ab anima ctuli ista fuerit actin primus. Ergo in semine ubi nima illis fingitur esse actu entitativo , non. potest esse instrumentum animae: neque etiam corre modum instrumentum, quia alia est idio syncrasia calidi & humidi in corde per quam cXercetur vita, quam in sernine. Neque enim satis est esse calidum S humidum ibi : sed ut vitale sit & porro maneat, quia est in perpetua consumptione & fluore, dcbita aeratio S refectio & regeneratio ex aere & sanguine subtili requiritur, ejusque inpecubara organo elaboratio, ut vitalem mm acquirat, quod in simιneferι nequit. ' Et licet calor & spiritus innatus sit in semine, ut id ad animae praesentiam tuendam pihil facit cactus enimentitativus, quo ipsis anima est in semine, non re-
qui ut dispositionem certam subjecti, ut insit, potest enim anima scarabas juxta illos esse tam in sterquilinio,
306쪽
ubi Gn')ita frivole allegatur a subornato intra t.deform. Orig. quod sit vinculum animae cum semine. Statuunt eniriphilosophi, qui sic sentiunt non e nim omnes hic in una sunt opinione ibi esse vinculum animae cum corpore, uti & revera est, ubi anima est forma corporis;quomodo enim subjecti qualitas aliquais temperies & dispositio pro alia servanis da forma faciat, quam pro sua propria. Dispositio subjecti est formae propriae, non alterius in eodem conservatio. Anima itaque nullibi esse potest nisi in corpore organico ., & non in quoliti sed proprio, neque in proprio,nis & rite disposito & debite temperato, quae temperatura certam habet latitudinem per omnes anima saetates, cum qua animal vel sanum esse potest; certa enim ad sanitatem est latitudo S certa cum qua aegrotare,sed tamen vivere possit,& talis etiam cum qua nec vita nec anima in subjecto vel animali amplius esse queant. Anima itaque est cum tali temperatura, quae est in.organis & orga-
.nico corpore, non in alia extra organicum corpus,
per quam nec in ulla re, nec in semine, in quo praeter hoc , quod non sit organicum , nunquam talis temperatura dari potest, quae sit pro anima sustinenda; quod enim seminis formae temperamentum naturale & conveniens est, id extraneum est temperamento & dispositioni ad animae incolatum.
307쪽
Sed ulterius aboque modo examinatimus hanc de amima. semine opinionem.
XCVI. 'Vaestio erat an anima sit in semine : Hic Subornatus Sennertia suo magiitro vel ipse Senncrius a seipso sub persona Subornati disi sentit. Ait enim in tract. deform.origaeol. IOO.Non loquimur de semine prout in parentum testiculis,vel etiam parastatis glandulosis haere , sed illud semen animam habere asserimus,quod in utero hepe disposito legitime missum suscitatum est. Contra Sennertus in tract.de Chrm .cum Galen. cons&disi cap. 9.sol et I 2.asleverat semen quod masin sese generat, & in uterum foeminae mittit, anima non destitui: illud vero generat in testiculis,& in his ac parastatis asservatur. Deinde ibidem fol. 213. marem in se ipso formam fartus efficere concedit. Tertio non potest serma propagari per semen genitoris, uti statuit Sennertus capite allegato, nisi sit in semine, neque cum semine aliquid animae transferri, nisi . fuerit insemine ante separationem a corpore: atqui Zmequam separaretur erat in parastatis& testiculis fparentum. Quarto ait Sennertus,cum &ex Scaligero, tari generationem arboris cum producit scmen, non cum arbor ex semine pullulat: ergo formam arboris oportuit esse in semine, quia generatio est for mae productio. Quinto,D. Sennertus loco citato fol. 2o6.animam actu esse in semine affirmat, non quia in utero misium cum alio & suscitatum : Quaerit enim ibi, nisi actu insit, a quo in actum sit deducendum. Et demum, si semen sit secundum
308쪽
Da DA RADox Is SE CT AE SEN. 3os animam & corpus il generante,& formae dividantur ad divisionem lubjecti, cum quo transferuntur, necessum est animam actu esse in semine, priusquam in
Et demum quid ad rem faciant haec inepta diveraticula, cum postea formam esse in semine actu enitia lativo asseveret, quo actu tam in semine haerente in . parastatis & testiculis, quam in utero exsistente esse possit: quin imo non solum in semine,sed & in cadavere ex istere potest, ut forma scarabaei in sterquilinio& cadavere equi. Et si semen non habeat animam, cum est in testibus& parastatis parentum, sed eandem consequatur , cum aliud alii in utero missum,uteri facultate suscitetur,necessum est animam vel e potentia materiae educi, vel aliunde immitti. Hic,Subornatus sese suo magistro, aut se sibimetipsi conciliet, & purget sua scripta a contradictionibus, deinde pro viribus statuminent suas falsimo nias 3c veritatem nequicquam oppugne M. XCVII. Sed cum ex Scaligero vanam istam optinnionem de anima in semine delibarit D. Sennertus, videamus porro ipsum Scaligerum. Dixeram in thesi 26. disputat. meae de formari orig. juxta Scaligerum, animam triplicis valdeque diversae materiae es se informativam: primo forma geniti suit forma generantis, a qua ad materiae divisionem separata est rsecundo forma seminis eadem illi est, quae animalis ex semine nascituri: Tertiδ illa eadem est forma animalis ex semine nati. Fuit itaque eadem forma, quae:
a forma genitoris divisa est in semine, forma seminis juxta Scaligerum, & demum forma nati animalis ex
309쪽
Ad hanc absurditatem cum respondere conat veterator Subornatus in tract. de for m.orig. sol. 218. Primo antiquam cantilenam accinit, videlicet eandem numero animam in generante nunquam fuisse;
di sic putidum sophisma reponit, nec elabitur: antequam ab anima geni toris barbara vestra opinione divisa sitit, una numero suit.Est enim anima canis filii, dicente Scaligero, pars animae patris ab ea di visa, ergo una numero fuit. Ad secundum oggannit; non fuisse formam seminis. Sed contrarium de sua sententia testimonium perhibet Scaliger exerc. 6. sect. .dicendo: Si est formasieminis eadem nunc, qua postea
sutura est animalis, ct qua animal erit hoe, quod est, sicut animales actuarumalper formam in actu, ita semen es actu siemen per formam in actu. Quid clarius dici potest Postea subdit, quia semen propter animal est, diciturque
id reo animal esse inpotentia, ob eam causam forma semianis dicitur esse in potentia, quia et inpotentia animal, sed non adsemen. Vnde liquet, quod per quam formam fuit actu semen, per eandem esse postea actu animale atqui animal non est animal per formam actu entitativo sed Armativo; neque lemen est semen,nisi peractum Armativum. Apage igitur te cum misello tuo syllogismo nihil ad rem faciente,nec responsione ulteriori digno. 'i XCVIIJ. Sed miser iste Scaliger nondum intellexit actum formarum entitativum : Quia enim dua-hus formis substantialibus ultimatis unam rem constare non posse norat, non audebat nec poterat, aliam statuere & ponere formam insormantem in seis mine, quam animalis e semine generandi: undeposeasimen canis Oon inepte dici canem assimat. Scalgero m
310쪽
Ds PARADOXIs SECTAE SEN. so enim absurdum erat alibi esse formam eorruptibilem, ubi non informet. Debuit itaque forma animalis ex semi ne nati fuisse etiam forma seminis. Quod si nunc revivisceret Scaliger , & ex Sennertiano-paracelsica Philosophia edoceretur de formarum actu entitativo, quam impense rideret, & plauderet. Sed quia nulla forma ultimata ullam, quana pro priam & ultimatam informat materiam, forma animalis non potest esse forma seminis, uti ex ipso Sen-nerto jam ante demonstratum est; neque anima est vel ulli bi informat, ubi non est actus corporis organici; de quibus superius uberius.
Restat igitur ut concludamus ex superioribus, a nimam nequaquam esse vel esse posse in semine tam aetii entitativo, quam formativo. XCIX. Actuum entitativorum formarum, quos antea demonstravimus nullos dari,novitii veteratores duplicem rationem statuunt; aliam, qua sunt actus entitativi ante generationem; aliam, qua post
generationem. Anima actuentitativo ante generationem rei ipsis est in semine, quod si ita est , falsum
dixit Scaliger, semen canis esse canem saltem articulationibus carentem , quia actus entitativus non constituit rem, nisi sit plane formativus. Semen enim sanis non potest dici canis,nisi forma canis informet semen: formae praesentia non constituit rem nisi informet. Forma scarabaei, quae ipsis actu entitativo
esse potest in sterquilinio, sterquilinium non facit esse Larabarum. Anima actu entitativo ipsis superest& exsistit post rei corruptionem. Sed quo fine exsistunt & sunt superstites animae animantium p an ut remigrent ex aliis in alia corpora , sic statuit ut meis. V a tempsy-