장음표시 사용
321쪽
adeo ut actus significet operation e m, non emnii manimae. Verum ista interpretatio repugnat textui Aristotelico, & explicationi, quam adducit, Scaligeri&Sennerti. Quod ut demonstremus, quae si ionis status sic est formandus: An cum dieat Aristoteles animam vegetativam esse in seminibus potentia non actu, an ibi in potentia esse, significet animam essentialiter&substantialiter ineste, & actu primo inesse, ut ait Scaliger&sennertus, & hactenus dicendum tantum potentia inesse, donec operari incipiat, &tum demum vere dici actu inesse. Hic assi
malivam tuetur Subornatus, conaturque asserere
philosophi mentem esse, animam potentia inesse,significare idem quod essentialiter & substantialiterdi actu primo inesse, actu vero inesse, idem signifi- Care, quod animam operari, adeoque per cactum saltem significari operationem. Verum illa fraudulenta explicatio repugnat Aristotelis menti & textui. Cum enim agit Aristoteles de anima,an insit semini, quaerit de tali anima, qua res vivat, .& qua res dicatur animal. Atque eam triplicem ponit, vegetabilem, sensualem & rationalem. Has autem animas esse substantias, & formas rerum, quas inῆrmat, eertum est. Has vero potentia in semine inesse dicit, non actui Et porro quaerit, cum actu in semine non
snt, an extrinsecus accedant, & si extrinsecus accedant, an cum corpore aliquo veniant, an per se & sine corpore obrcpant' Hanc quaestionem sic decidit, quod dicat, illam animam cujus actio corporalis sit, sine corpore inesse non posse, quocirca extrinsecus eam venire impossibile sit. Nec enim perseaccede-- re posse, quod inseparabilis sit, neque cum corpore
322쪽
venire, quia semen sit excrementum alimenti mutati. E contrario vero illam selam animam posse accedere extrinsecus, cujus actione corporali, eamque esse mentem, quae divina sit. De reliquis vero animabus concludit esse a corporibus inseparabiles, nec extrinsecus accedere in corpus,nec eue in corpore,in quo corpoream actionem producere non possint, & cum nulla actio corporea perficiatur a corpore virtute animae, nisi per organa
corporis, intelligit corpus organicum,quod indicat, cum dicit se intelligere talem actionem corpoream, qualis est ambulatio quae perficitur ab anima pedi bus, unde etiam animam definit actum corporis oringanici. CIX. Ex quibus ipsa meridie clarius patet, philosophum, quando dicit, animam actu non esse in semine, loqui de essentia & substandia animae, quatenus est actus primus, quia primo quaerit, quomodo
anima veniat in rem animatam, unde sequitur nondum adesse; & quia alias extrinsecus accedere ait, ut animam rationalem, quae si cum semine venirci, vel illi actu inesset, extrinsecus eam nois ccerseret. Deinde magis perspicuum ex hoc est, quod dicat animam a corpore Organico, Vel a tali corpore, cujuSorganis ad operandum utitur,esse inseparabilem,nec cum alio dari, nec in alio accedere,adeoque nec cum semine venire,& consequenter,quia organicum non sit corpus, sed dicente philosopho, tantum ultimi alimenti mutati excrementum in eo esse non posse.
Vnde satis claret & fulget, quomodo intelligendum sit illud philosophi,animam potentia esse in semine, nempe per potentiam non intelligi substantiae ani
323쪽
31o DrsyvTAT 1 omae in semine praesentiam, sed absentiam, talem reis
rorationem, qua ex potestate seminis educi possit forma:quar forma actu non insit,neque inesse possit, neque emergat & educatur e potentia semini prius quam ex semine & materno sanguine sit fabricatum corpus, quod animae sit ultima materia & adaequa tum subjectum talibus instructum organis,ut adii nes corporeas vitaeque necessarias edere possit a omnium partium se totius eorporis ultima d 'ositio Γώ- sophis dicitur animae introductio, tam in his, quibus anima rationalis vel extrinsecus juxta Aristotelem oe Theudugos aliquos accessit, quam in his, quibus expotentia materiae caetera eorruptibiles educuntur formae. Vnde patet, quomodo intelligendum sit , actu inesse formam conceptui, cum agere & cibum trahere, hoc est vita les actiones exercere possit, nempe hanc actionem esse operatione animi praesentis & informantis corapus organicum,quae non in alio, quam tali corpore, cujus organis ad operandum uti possit, esse vel exta flere queat, unde actu inesse animam non significat operationem Uimae, sed operatio animae certum signum est, jam actu adesse animam, quae antea actu essentiali non adfuit, sed tantum haesit in potentia seminis. CX. Atque ut haec res rectius & liquidius d monstretur, videantur sinceri interpretes. a Zab rella lib. de ment. human.genuinum hujus quaestionis, An in semine & conceptu insit anima, philosophi sensum explicaturus ait, tenendum esse,quod omnes ηιmapartes in conceptu ab utero nondum separato insῖnt iuspotesate quam actu, quia in materia apta ad formam
324쪽
DE PARADoxis S E CTAE SE N. 32x recipienάam, necesse est ut formaprius isse otestate quam
actu. Secundum vero hoc intelligo posse de actu tum primo tum secundo: nam embryon antequam accipiat animam, habetpotestatem restem actus primo, ea vero recepta, ha betpotestatem reflectu actusecundi, quia anima illa nondum utitur in frumentis proprais, quiueus non incipit uti,nis pos parationem conceptus ab utero, quare antequam se paretur vivit illud animal instar membri illius saeminae, non enim nutritur1umens ore proprio cibum, nec proprio ventriculo concoquιt, sed per umbiocum recipit a matre sanguinem, sicut alia omnia membra illiusfemina, ct haeratione dicitur etiam habere animam potestate, quoniam ejus ansma nondum per propraa organa operatur. CXI. Quod autem anima actu non sit in semine, neque cum semine venire juxtaAristotelis mentem,
neque id ex supra allegatis probari possit, idem Za
barella clare ex contextu deducit & gemonstrat. Proponit enim ex philosopho quaestionem hanc. Quum anima in conceptu nondum separato pro actu primo accepta, prius insit potestate quam actu, unde nam adveniat actus λ Ad quam respondet ex philosopho, uno ex tribus advenire modo necessum est. Oportet enim vel omnem animam praefuisse &postea illi materiae advenisse, quod esset eas omnes extrinsecus accedere: vel omnem in illa materia in Anasci, quum ante no fuerit, & ita nullam extrinsecus advenire; vel tandem aliquam innasci cum prius non fuerit, aliquam vero induci cum prius fuerit. Verum idem ex eodem probat argumento, ab illis quae organicae sunt δc per propria organ operantur, sumpto, nullam excepta mente vel anima rationali, quae sola divina sit, extrinsecus advenire, caetera S praeter
325쪽
α 22 D I s P v T A T I o III. . hanc ita in illa materia innasci, ut de illius potestate educantur, quod Aristoteli dicitur ab agente nat . tali attingi, hoc est, produci. . Si enim, inquit, extrinsecus accedunt, vol cum corpore aliquo adveniunt, vel sine corpore: Non sine corpore, quia cum sint organicae, operari sine corpore non possunt, & sic essent otiose dc sine p-peratione, quod dicendum non est. Eas igitur extra corpus sine ullo corpore praefui sie impossibile est,
quum sine corporeo organo non operentur. Sed n que cum corpore extrinsecus advenire possunt, quia nullum aliud corpus apparet, cum quo advenire dicantur sanguini menstruo, nisi emen: cum hoc tamen advenιre nequeunt , quia tales anιmae partes non possuntose sine corpore habente organa quaedamstatuta, quae ad In ιιlas requiruntur; ut facultas ambulativa non potes essesin eperibus, nec visiva sne oculis. At semen non est hui'usinodi corpus his in rumentis natatum, sed est iure quoddam, rmo excrementum ultimi alimenti ex cibis genitum. quibus patet has animas nec in siemine esse,nec in eo operam, nec cum eo venιreposse; ut magna fit ins-Ientia ct audacia torquere verba Philosephi contra illius
mentem es textum. Vnde liquet, quam absurdum sit statuere, cum dicitur animam actu primo inessimi , Aristoteli idem esse, quodpotentia inesse. Sed operae pretium fuerit haec D. Sennerti verba ex Scaligero descripta, & a suo subornato allegata impensius cribrare.
CXII. D. Senner t. intract. de Gai. cum Chym. cons.c. 9.ait. Verba Aristotelis, quibus dicitur semen potenti solum haberc animam, non intelligenda deessentia animae , ac si actu primo non sit animatum,
326쪽
DA PARADoxis SECTAE S EN. 32gsed quia careat instrumentis & apparatu organorum ad operandum idoneo, & sic intelligendam poten
tiam secundam quae perfacitur actu secundo, nimirum operationibus&c. Verum enim vero hanc interpretationem esse textus Aristotelici corruptionem, eique ediametro adversari patet ex hoc, quod ris Totelesprobet hoc argumento actumprimum non esse in semine, quia non sint m eo organa, quιbus exerceat actum secuηdum, adeoque ex negatione actus secundi, ct defectu organorum, quorum merito infit 9 operetur actus primus,procedit ad negationem actus primi. Quod autem maximus in eo etiam laboret Scaliger, humanae fragilitati dandum. Quae enim subtilitas cst, di cere in potestate seminis csse formam canis, quia semen continet eam, eamque dare possitΘSi actu continet essentiam&substantiam formae, actuque dat,
sane actu inest. quod subdit: Educi vero eam de potentia remota, qui est actus primus, ad potentiam propinquam qui est actus secundus, tanto ignoscite mihi divi manes Scaligeriani Philosopho indignum est effatum. Potentia enim propinqua ct remota actumsubstantialem resticientesμιntpropraepotentia passivae, principium non agendi sed patiendi conjlituentes. Actus primus nunquam est in remota potentia, ct omnis remota potentia e ypassiva, totoque genere differt ab activa, ideoque mira hac primo es potentiarum confusio. Deinde nulla forma unquam dicitur esse inpotentia Puti constituit actum primum , qui est sub Tantialis. D. Sennertus vero animam actu primo inesse, coque animatum esse semen dicit. Vertimenimvero actus primus est forma informans ct Mnλέχεια ct perfectio rei, quocirca si animalis forma est in semine, X a eaque
327쪽
sa D I s P V T A T I o III. . eaque animal, semen est animat: atqui ut actus primus& informans & Dπλέ iis inesse nequit,quia semen non est adaequatum S ultimatum subjectii m quod esse debet corpus organicum ultimatae animalis formae & quomodo juxta Maligerum potest esse anima e semine emersis, cum sit ejus forma ct utpostea forma animalis p Verum tandcm alio actu semini inesse formam dicunt, videlicet entitati vo . Sed ex Arbstotelesupra auditum, nullam excepta mente, animam actu alibi dari, quam in corpore organico : &nullum actum corporis organici esse separabilem, ideoque andinalis forma actu ent: tativo, qui est separabilis, & seorsim illis exsistere potest, in semine quod organicum corpus non est, este nequit. Et si, 3uod falsum est inesset, tamen non inesset actu primo,
quia actus primus efformativus, & quo, ut Sennertus dicit,animatum sit semen. Si eo animatum est,etiam informatum est, & sic non inest actu entitati vo uti anima starabaei in sterquilinio) ut nec animat, nec informet. Nec enim animare potest, priusquam in
CXIII. Demum turpiter etiam sibi contradicunt in hoc, quod animam potentia in semine ideo dicant, quia non operetur propter desectum N ineptitudinem organorum,seminis conceptus vel embryi,& ab operatione cesset, dum ea plene consequat ἀr, cum tamen ex operatione animae in semine , praesentiam ejus in semine, quod pro maximo habent argumento, demonstrare satagant Neque hic obstat alia eorum ratio, cui, si objiciatur promtissima ad manus est responsio. Sed quis aesculapius has animorum
328쪽
DA PARADoxxs SECTAE S E 3as morum barbaras intemperies sanet, aut has ditatutas scopas recolliget.
Superen ut videamus an Forma ex
CXIV. ID Veterator & corruptor cadestis &phialosophicae veritatis in tractatu de Formar. orig. l. 6 I. affirmat, pressus sequentibus ratiociniis ibidem sol. 3 8. extantibus. Forma substantialis, quae est distinctum quid a materia, aut fuit aliquid ante generationem, aut nihil fuit: si fuit, tollitur generatio; si non fuit itidem tollitur generatio, &statuitur
creatio. Neque ergo formae sunt antequam fiunt,neque inducuntur per creationem: Ergo educuntur epotentia materiae. Id refellere tentat hoc responso : necessario formas ex nihilo fieri quia si ex aliquo fierent, non principia, non formae, sed principiata, formata &composita essent. A sserere, formam ex eo,quod potentia est, fieri, ait esse dare sine mente sonum & relegit lectorem ad supra posita milies A. conclus. ubi I. Creationem, quae dicitur productio rei ex nihilo, ait non esse metuendam , quod in illa ad duo respiciatur, videlicet I. ad producentem, qui sit solus Deus, 2. ad producendum, quod est corpus vel spiritus: at utrobique esse disparitatem. Bella sane argumenti solutio. CXV. Haec responsio pessima ad argumentum optimum, pluribus belluata est fanaticarum & impiarum opinionum monstris, quam comprehendi- tur verbis. Nam primo, quod concludit ex hoc, si
329쪽
3 26 DIssu T ATTO' III. Arma fuit aliquid antc generationem, tolli omnem
generationem, id vanum cst. procederet equidem argumentatio veterato is, si forma ante generationem actu fuisset forma; quia vero ncqUe forma, neque nihil fuit,sed aliquid videlicet in subjecti potentia fuit, e qua educta est, gen cratio non tollitur, sed maxime confirmatur δc datur. Ideoque sic ponenda erat propositio haec: Si forma aetii fuit ante gener tionem, generatio tollitur &hoc modo Lu Senner cum suo Ganymede tollit generationem, quia huic omnis res & omne ens cst aetii, nullum in potentia;& cum D. Sennerto nulla forma fiat ex nihilo,neque ex potentia materiae eliciatur, & non generetur per novae essentiae productionem, sed tantum propagetur per divisionem formae generantis adiuexiliciatis, aqua sit pars avulsa, necessario actu fuit, & quae est in genito, eadem actu fuit in generante, inevitabili necessitate ex probato axiomate sequitur, tolli hoc
dogmate Sennertiano omnem generationem.Dei hinde si non fuit forma ante generationem, pari modo ait tolli generationem, & statui creationem, sed eadem est responsio, quae supcrius data: Non fuit actu, sed in potentia, ex qua si virtute agentis naturalis c-
ducatur, non ponitur crςatio. CXVI. Audiamus nunc ros ponsum ad argumentum alioquin bonum, scd male ab ipso allegatum: Necessario, inquit,principia ex nihilo scri, quia si ex aliquo fierent, non forent principia sed principiata,
formata & composita. Vcrum & haec responsio ridendo in proscaenium procedit schemate. Omnes omnium rerum corruptibilium formae corruptibi les ut ex sacro codice, omni exceptione majore, in
330쪽
examine operis 'extiduani vidimus ex Gementari materia productae sunt: spirituales autem animarum immaterialium essentiae ex nihilo a Deo creatae, uti ex nullius materiae ratione eductae, ita quoque incorruptibiles existunt, neque in ullam ejusdem potentiam resolvuntur & corrumpuntur. CXVII. Id itaque nec naturae formati,neque principio quicquam derogat, quod formae ex materiae potentia, quae est essentia simplex, educatur simplex substantialitas: Eductio essentiae formalis ex potentia materiae non in portat compositionem. Neque ortus formae ex potentia materiae infringit rationem principit: quia forma est principium respectu corporis naturalis, ejusque potissima pars constitvcns: &principia essentialia corporis naturalis faciunt corpus naturale non per sui conversionem in corpus, sed per sui conjunctionem tanquam partes essentiales illud constituunt. Hoc modo materia non est principium forma, quia non constuιtforma partem, neque utι materia essentiam formα perficιt, sed per conversionem essentiae potentialis, cujus inexhaustus est in materia prima abesses, forma vi essicientis educitur. Atquc sic materia non constituit formam ut principatum sui vel materialc, ncque est par formae, neque haec compositum.
vi ex materia, sed sorma & materia sunt principia
corporum naturalium, quorum csentiam constituunt, & partes essentiales existunt. Ideoque nee forma materiae, nec materi firma ut forma prine pium est sed utraque corporis naturalis est principιum, neque alia ab altera constituitur,2 utraque diversem ab altera habet essentiam ct naturam, ut neque forma sit sentia materia,