장음표시 사용
481쪽
refutare valeant. Verum. enim vero si ipse hoc restitatare nequeat, quod ait rusticos refutare posse, rusti cis longe inferior ipse, imo pro scurra dc sycophanta planoeliabenduS..CXXXVLI. Sic autem contra me argumentaturaumcunque amittit id quosse instar bracia vel peris ha
bet, is mutilatur partanentes tale quιd amittunt, c. Re
spondeo,quod illa propositio vel major non sit mea, sed autoris pro sua libidine cavillantis. Non enim dixeram talum sese habere ad matrem Musque corpus ut brachium & pedem, sed adhaerere instar brachii vel pedis. CXXXVIII. Quaeritur hic an secundum Philo&phos & Medicos dixerim & num recte dixerim. Garten. sect. 4.aph.comm.I.ait. Undem fartum cohaerentiam ct eoasitum eum utero habere quam cum arboribus fructum. Fructus autem partes esse victilitudinarias Physicorum optimi&esa1sici autores tradunt, .& ex his docet D. Sennertus in epto m. natur. stient. lib. 6.cap.3.Zabarella lib.de ment.human.cap alit rcao reptum ct embryonem ante qua eparetur a matre cto trice vivere instar membra illius 'minae. Ante sepera tionem itaque adhaesit, ut membrum, & vixit, ut
membrum illius foeminae,atque ita instar brachii atque pedis, licet.non sit tale membrum, vel talis pars matris, qualis est pes vel brachium fuerit, adhaesit. CXXXIX. Videamus itaque qualis sit vel fuerit fetus pars matris, & quo in partium nunWro habendu3. Pars vel in significatione proprie dicta vel minus proprie dicta sumitum Ganymedes ad minus proprie dictas resert eas quae ab aliis in generali Ggnificatu recipiuntur, quomodo ab Hippocrate hu-
482쪽
DA PARADO X Is SECTAE SEN. 4 9 mores & contenta. In maxime proprie significatione,ut Medicis definiuntur & usurpantur partes sunt similares vel dissimilares & definiuntur Medicis,
corpora toti cohaerentia, communi vita praedita, ad illius functionem Omque comparata. Secundum hanc significationem . primo nec humores alimentarii & e crementitii ut semen, nec medullae spiritusque influentes sunt corporis partes, quia toti nbn cohaerent, neque communi vita conjuncta sunt: secundo neque tumores e carne erumpentes, licet alantur ut ait Fernelius) & vivant, cum non ad functiones necessarias ususque comparati sint,sed eas laedant, pertinent.
CXL. Quaeritur hic an foetus seu arborei seu humani in utero juxta hanc definitionem referri posta sint ad partes corporis. Si examinentur juxta hanc definitionem t & juxta id quod toti collyreant &communi vita Zabarethe dicantur esse praediti, in
quo ratio partium maxime consistere videtur, non inconvenienter ad partes corporis referri videntur. Si vero postrema pars definitionis ad integritatem partis requiratur, videlicet quod omnis pars ad functiones vel usus totius necessaria esse debeat, fetus non ad functiones vitae matris necessarias, ut nec fructus foresve ad arboris functiones,quicquam fa-
ciunt , & hac ratione partis vicem saetinere nequeunt.
CXLI. Suntne igitur ullo modo partesi D. Sen- .nertus recte ait, esse partes vicissitudinarias, quae ita comparatae sunt, ut cum adhaerent toti, sint innumero partium, quatenus toti conjunctae sunt; cum vero separantur,nec totum mutilatur,neque adsunctiones
483쪽
itiones necessarias perficiendu m quid decedat. Non itaque sequitur, quod a quo talis separatur pars, ille mutilatur, quemadmodum bardus ille, & ex sua insius ratiocinatione plus q iram rusticus Ganymedes Sperlingius mutilatus et cum nocturnis per plateas temulente S scurriliter grassans ciamansque discursationibus manu truncatus fuerit. CXLII. Faetus enim & fructus arborei, etsi Medicis & Phflosophis , quo ad cohaerentiam dicantur brachii vel manus aut pedis comuncti toti, & boc modo partes totius, non tamen per omnia habent talem ad totum rationem, qualem brachium, manus, pes. Non itaque ad cujusvis partis ablationem fit mutilatio totius. CXLIH.Quaeritur igitur an ad omnium partium posita definitione strictim compraehcnsarum qualemcunque ablationem sequatur mutilotio corporis. Partes Medicis sunt similares vel dissimilares. Illis partibus aliquid decedere potest sine mutilatione totius: neque enim qui particulam cutis, membranae aut fragmentum ossis aut particulam carnis amisit, mutilatus esse dicitur. Non itaque sequitur, quod
ille qui aliquid amisit, quod instar brachii vel manus
toti adhaesit, trucatus sit, neque quod ad quamcunque partium communiter dictarum ablationem, que ad omnium sigillatiis dicta definitione comprehensarum, quales sunt similares, abdationem sequatur multilatio &c. CXUV. Has differentias si rectius mutilatusille magister considerasset, non ita barbare ad meum argumentum respondisset fol. Io I. ubi cum objicerem, aliam rationem esse rami arborei , aliam seminis:
484쪽
DE PAR AD Ox Is SECTAE SEN. 681 nisi illum quia sit pars forma totius informata, partem formae cum suo subiecto informato transferre posse juxta mentem Dc Sennerti, quod semen non posset, quia nec pars fuit, nee totius serma informatum. Quando enim ad divisionem materiae vel subiecti forma debet dividi, necessiim est,illud forma
illa dividenda informatum siti atque semen nec pars fuit toti conjuncta, nec communi vita praedita, nec totius forma pariter informata, quomodo itaque potest instar rami arborei esse medium propagationis. In eo igitur erit collatio rami & seminis videlicet an semen instar rami posset transferre formam; ex rationibus collatisid fieri non posse, supra ostensum est; ergo collatio nulla. Debuisset iste veteratorrespondisse ad nervum rei & rationes meas , sed lectori secum faciendo,ista instar lucifugae transilit&praeterit, aliud blaterando , ne nihil dixisse videri. possit. . . Sepotentia, an detur ens ιn potentia. CXLV. D negant absurditatum novarum nOVaeque sects magistri: audiamus rationes.Pri
ma est talis, quae exstat in tractat de form. orig. fol. 23 q. Omne ens aut est causa vel effectus. Si enectus, quomodo in suis causis effectus enim est extra suas Causas,& nunquam ejus realitas est in efficiente ι si causa', est actu, & si causa est, potentia non est, & si actu est, potentia non est, & si potentia non est, in causis non est. Realitatem potentiarum quidem in causia deprehendimus, sed emitatem ipsius entis potentialis in causis reperire non possumuM rationem
485쪽
D I s P V TATI o I addit nisi quis dare velit creaturas in creatore, na- . tu rata in naturis, artificia in artificibus:uno verbor Entia potentialia sunt, non entia. CXLVI. Hic iterum vides, amice lector, sesquiripedalium errorum cloacam esse purgandam, erro rum tamen adeo crassorum, ut a nemine non palpa
Primo recedit a communi metaphysicorum in dubitata & perpetuar veritatis regula, qua dicitur, quod omne enisis Delpotentia. Sed sumamus divi Q1ionem entis,uti ille ponit,quae in suo sensu vera esse potest, quod omne ens sit causa, vel effectus.Si emetus inquit quomodo in causis est λ effectus enim est extra suas causas, & nunquam ejus est realitas ineffciente. Respondeo, effectum esse in causis dupli citer dici posse. Primis dicitur esse actu in suis causis,
veluti cum totum, quod ex materia & forma constat , actu est totum e causis suis tanquam partibus .essentialibus,& totum est ex &in partibus,quia par tes sunt causae essentiales essentiam & integritatem constituentes, &effectum est totum essentiatum.
Consistit itaque effectus in suis causis totum re ipsa jam perficientibus. Secundo, effectum est potentia in suis causis, quia haeret in iis ita ut ab iis actu productum nondum sit, tamen produci possit. CXLVII. Quod addit,ejus realitatem nuoqua ineffciente esse,id uti secundu ipsius& D. Sennerti paradoxa& falso posita principia profertur,ita falsu est. Est enim illis cujusque rei forma pars divisa a forma essicientis. Generat enim illis effciens effectu ex sua essentia, quia tribuit ipsa partem suae formae a se per divisionem separatae, ut vult D. Semerim. Ergo α
486쪽
PARADox Is SECTAE SEN. ψ83 hac ratione actu effectus est in effciente,quia est forma effecti vel generari actu in generante, antequam divideretur in materiam, ex qua illis facit corpus. Etiamsi enim actu non tunc crat forma geniti , tamen actu erat forma & in genitore exstabat, idque realiter& cssentialiter 8 non enim divisio afferidiversitatem essentiae.
Quod porro dicit, si causa est, actu est, & si actu
est potentia non est &c. itetrum falsum est. Nam materia causa est, & tamen ut materia est, per se actu non exsistit.
CXLVIII. Causam vero dicimus cum veridicis philosophis & non cum nugatoribus, esse principium quod importat influxum ad esse causati, id est,omne, principium quod consert ad esse est causa. Dicere idcirco rem non esse causam, quod actu non sit, est materiam ex numero causarum exturbare. Cum enim omnis actus sit forma,& actuatio fit a forma,nihilque praeter formam actuet, & praeterea omnes O .perationes sint a forma: forma autem actuet aliud,&id quod actuet, non possit esse alia sorma, quia sorma formam non informat vel actuat, ergo necessum est, ut sit materia. Materia actum formae recipere seu actuare non potest, si vel ipsa esset actus, vel actum haberet, quia intus apparens, ait Aristoteles lib. s. de ani m. text. q. prohibet abenum vel aliud. Et A verrhoes, omne recipiens debet esse denudatum a natura recepti. Ergo relinquitur in materia nihil nisi pos. sibilitas ad formam,quae est potentia materiae,eaque remota Vel propinqua. Ratione propinquae potentiae ex cibo immediate non fit caro, sed ex sangui
ne et atque sic non ex quolibet quidlibet. Vnderiti et . Philo-
487쪽
4 84 D I s P v T Α Τ I o IV. Philosophorum hoc axioma, quod omnis substantia composita constet ex actu & potentia , non ex duobus actu bus, & quod actus & potentia sint fundamenta essentialium causarum, omnisque causarum ratio ex actu & potentia ducatur. Cum itaque unius rei non possint esse duo actus ultimati & exsilientiales seu exsistentiam largientes,alioquin aliquid simuIesse possit homo Nasinus de monstris hic non est sermo)aurum &gemma,& actus ille sit materiae actus; actuare vero est materiam informare, inque eam talem inducere essentiae rationem, ut sit hoc a Iiquid, & ex iis duobus unum naturale: Ipsa vero rei ratio & quidditas & sit a forma: homo enim per formam homo est,& omnis actus tam primus quam secundus fit a irma in materia,sequitur, materiam ut materiam, nihil aliud esse,quam ens inpotentia, nihilque praeter materialem potentiam ad rem conserre ; quam potentiam Scaliger exercit. II. ait, esse non relationem, sed absolutam enti
CXLIX.Non enim materia nihil est, ergo aliquid est,non est actus, neque actu licet actus entitativus, quoa nihilo distinguitur ei concedatur. J Qui enim actus materiae tribuitur in latissima significatione est, nam proprie actus est formae, non vero omne quM est, actu est,quia actu esse provenit a forma,a lioquin tam materia esset actus rei, quam forma. CL. Et licet dicamus, materiam esse aliquid, non sequitur, quod sit actus, quia actum esse competit
soli formae: si objiciatur, quia sit aliquid ,esse actum, largimur quidem quod sit ens & aliquid: non veris omne ens est actus. Quid igitur est materiap est ens
488쪽
DE PARADox Is SECTAE SEN. 8squod actu per se non exsiliit neque exsistere potest, ideoque per se non habet actum,nisi velis illud quod sit aliquid & ens pro actu accipere. Vnde ei actumentitativum largimur quo a nihilo distinguitur. Nisi
itaque rerum principia velis confundere , actus in propria sigmficatione nunquam materiae competere potest. Quod enim formae praestat id ex determinatione formae habet, vel ex iis, quae praeparant materiam ad sermam. CLI. Deinde ut forma principium actionis est in actu,& deessentia formae eit,quod sit actus,ita principium passionis est materia , dide essentia materrare si, quod sit potentia : unde Maliger istebat, illam ρ
tentiam esse absolutam entitatem:Exercit. IT. Neque etiamsi pereunte materia necesse sit perire formam materialem , quia nulla substantia incompleta absque altera per se exsiliere potest, tamen non sequitur,quod eo ipso materia naturam actus consequatur, quia materia nulla actuat formam, neque est actus formae, neque se ipsam actuat, sed actuatura forma. Neque mima antequam informet mate-xiam fuit actus in potentia, quia est contradictio in adjecto, quia actus non est actus nisi actaeexsistat, &s actu exii stat,ut anima rationalis separata,licet non informet materiam, tamen non est in potentia actus
quia sibi actus est.Et si sit actus materialis dependensa materia, nulli bi esse potest, nisi lit actus in materia, quia in hoc ejus coasistit essentia, quod materiam actuet, S hoc pacto eii λογ'-t itaque de natura firma est, quod sit actus ct actu, sta de natura materia est, quodsit potentiale eniseu potentia realis.
CLIl. Etiamsi enim forma delinat esse serma, &
489쪽
486 DIs PUTATI O IV. pereat essentialiter ex ineptitudine materiae, tam e n materia non desinet esse materia, licet relative des1-nat intereuntis formae esse materia, neque esseri italiter perit intereunte forma. Materia enim s1 ne forma manet distincta essentia , & servat di itinetum suum esse a forma, licet sine forma exsistere non possit. Vnde materia non dicitur in potentia ad suum esse, quia esii ipsametpotentia. Potentia ιtaque in materia dupliciter consideratur: aba ad formam, quae est vel retaria etia, ubι tantum, restucit formam, ut potentιa recipiendi,
velFubstantiata rem se considerata potentia ct principium
rei materiale: Pel res ιcitformam, quatenus e potentia ejusdem educatur forma.
CLIII. Ex quibus omnibus sole clarius appa set, quae sit diversitas inter esse essentiae & inter esse exsi-itentiae. Materia quatenus materia nullum per se habet actum, neque per se ullius activitatis est principium,& quod sit actu ab actuatione formae accipit,&quod exsistere principitque officium administrare queat, rigd et,& nihilominus servat suum proprium esse, quo est principium naturae cum alia &sub alio juxta Aristotelem T. physic. Nest pars com posti . mita physic. & per se formarum fundam ei tum 1 .metaphysic. & subjectum substantiarum se malium s. physic. & per se caiisa compositi a. physic.
CLIV. Forma vero quia materiae actum tribuendo rem in certo entis genere collocat , non solum tribuit essentiam, sed &,si siωultimata rei&specifica, exsistentiam. Vnde Zabarella lib. I.de matta prim. cap .3.proprra naturam omnis forma constituit,tam generasis, quam flecratis: exsistentiam autem a noM omnis
490쪽
DE P ARA D. ox Is SECTAE SEN. 487 inquit in quo fit: ut plura requirantur ad exsistentιam tribuendam,quam adessentiam rei constituendam. Edentiam enim propriam qualibet res habet, at non quaelibet res apta
estpo se ipsem e seresed multa sunt, qπα auo egent,per quod exsistant.
CLV. Ese itaque dat materia,sed commune vagum ct indeterminatum: forma vero dat ut sit hoc aliquid,&materiam contrahendo ad certam quandam entis speciem, largitur naturam determinatam & porro singulare atque exsistens constituit. Materia proinde dat essentiam sed sine exsistentia,potius vero S proprium esse est a serma.Formageneralis dae essentia ne ex lentia: ultimata vero quae es ultimamcisi, esseη-liam ct exsistentiam. -
CLVI. Forma generalis, qua non species infima constituitur inquit Zabarella sed genus aliquod costituitur, uti forma animalis, non potest tribuere ex sistentiam, & dat quidem actum,sed cum podestate commixtum rat forma specifica dat actum perfectum di nulla alia for ma in distente ad exsistendum. Vnde
Averrhoes comm. 17. Metaphysic. inquit: materiam prius recipere formas universales& impersectiores, postea vero particularcs & perfectiores: Et paulo post:& tantum abest ut formae universales materiam prohibeant receptione aliarum, ut potius eam praeparent & aptam reddant, imo & necessariae illae sint ad alias persectiores recipiendas. Quod luculenter ex hoc demonstratur, quod materia prima actu non potest fieri materia rerum generandarum, nisi primo generales elementorum formas assumat, quibus mediantibus & quarum opera fiat miscibilis,&ut per mixtionem rerum generatio inde perficiatur,