장음표시 사용
491쪽
488 Drs PUTATIO LIV. ut in disputatione de elementis in genere demonstratum. Vide Zabarellam & Corneliu m Martinium in metaphysic. CLVII.Ex quibus primis liquet corruptorum V teris veraeque philosophiae vanitas & falsitas. Falsum enim est, id omne quod causa est, per actum causa titi actu esse. Vnde Cornel. in Metaphysic. inquit:
tam ab actu quam a potentia , ct tam a potentia amet quampa si causantur res cst oriuntur cause, sicuti omne ens aut actu est, aut potentia, aut actu spol tia uticthae ratione omne ens aut causea est, aut causatum.
CLVIII. Deinde patet, quomodo abutantur vocabulo actus, & principia rerum confundant, dum materiae actum tribuunt, & sic e causarum ordine pene extrudunt. Eadem enim barbarie, qua dum efficientem per suae formi participationem & divisionem in genitum, asserunt perficere rerum generationem, & hac ipsa essicientem, quae est causa externa, in internam & sormalem convertunt, adeoque rerum naturam causa essiciente privant, hic quoque
eandem materia spoliant, dum illam in principium
DLIX. Non ergo sequitur id quod causa est,necessario actu esse, ita ut sit actus. Materia enim causa est&confert ad essentiam rei, non tamen ut MuS, neque sic actu,quia ejus causalitas in actuatione non consistit. Ideoque tencndum , id omne quod causa est, non esse actu, neque actum constituere, diligenterque distinguenda usurpatio voc4buli actus. Possumus enim dicere materiam actu esse rei causam,
non quod actum praebeat, neque quod ipsa actu per se subsistat, sed quod revera insit, ut causa essentia-
492쪽
DE PARADox Is SE ET AE SEN. 8stis, & pars essentiae rei, & hic impropria est actus u surpatio, etiamsi enim actu insit, tamen ipsa nec actum confert &per semetipsam non habet. CLX.Ideoque res non statim idcirco est actu,quia causatst,neque quia actu inest,actum confert,neque ipsamet actus est, neque quod in causis adhuc est, id vel plane non esse vel actu esse necessum fuerit, porro demonstrabitur.Inter actum enim & nihil est ensin potentia juxta saniores philosophospneque statim ex nihilo res fit, quando generatur,uti nugatur Sub- Ornatus , neque quando corrumpitur in nihilum abit, sed ex qua potentia erat producta, cum gene-
rabatur, in eam revertit, cum corrumpitur. Ex nonente naturae vi non fit ens, neque ens in non ens deperit. CLXI. Et sine ridiculum est istarum stlantiarum corruptores sibi propria finstere principia, quae licet
gerris siculis vaniora sunt, nihilominus pro fundamentis usurpent, di ex his consequentias nectunt; qualis est illa, quae intract.de formar. Orig. l. 23Σ. exstat. Realitatem inquit potentiarum in causis deprehcndimus, sed entitatem ipsius entis potentialis in causis reperire non possumus, nisi quis dare velit, creaturas in creatore, natu rata in naturis dc artificia in artificibus: uno verbo. Entia potentialia non
CLXII. Pulchra me hercule consequentia ex formoso blateratorum principio, videlicet hoc, quod omnis forma generetur per divisionem formae efficientis in generatum, deducta. Vnde illis sequitur, quod si res sit in causis tanquam in potentia, neces
sum est, creaturas esse in creatore, natu rata in natu-
493쪽
qsio D Is PUTATIO IV. ris. Haec absurda consequentia ex absurdo eorum &tri faetido atque ab omni saniore philosophia abhor- .rente principio, quo statuitur, enicientem generare per formae suae divisionem S communicationem ingenitum, est: profecta. Et sane plura in una periodo 1iunt absurda, quam verba: an artifex aliquid com municet de sua essentia, dum format techn' gema aut stas uam: an in statua essentia artificis, aut Dei ter Opt. Max. in rebus creatisΘCLX1l I. Ex hoc eodem fundamento crassus ille Orbilio etiam conatur concludere,formas fieri ex nihilo. Primo potentiam materiae negat, & licet genitor partem formae divisione uxta D. Sennertum a se avulsam in genitum traducat, tamen quia in genitore non fuerit forma geniti,& in genito non sit amplius forma genitoris &jam numero diversa, concludit formam esse ex nihilo. An ipsa ineptia potuis
set ineptius concludere. 'Ridete quicqvid est Lmι cachinnorum. Iu Venes corripite ferulas, explodite scuticis ejusmodi juventutis & bonarum artium corruptores.
An forma, per divisionem & si dividi possit) aliam
induat essentiam &desinat esse forma, dum integra utrobique manet, & tota sit in parte , uti loquitur Scaligerὸ An quia formalis essentia patris filio communi cata,cum facta sit essentia filii, ideo prorsus antanilipata fuit & desinat esse aliquid dum abscinditura patre, & iterum fit aliquid ,dum communicatur filio, S interea nihil fuit ' quis ex nihilo illo fecit iterum aliquid P nunquid formae manet eadem essentia,
quam non potest mutare quantitas numerica, nec
abolere & annihilare respectus patris ad filium. Pudet
494쪽
DE PARADoxis SECTAE SEN. 691 det sesquipedalium 'absurdorum & infinitorum. mendaciorum quibus bcmas artes corrumpere sata- gunt. CLXIV. Et quid sibi volunt ista verba, quibus in quit se realitatem potentiarum in causis deprehendere, sed entitatem ipssus entis potentialis in causis non reperire. Estne contra dictio in adjecto, concedere realitatem potentiae, & negare entitatem po telatiae, quod reale quid est e facere non ens & non enti realitatem attribuerepCLXV. Deinde trifaetida& scurrilis est calumnia, qua doctrinam de universialibus in natura rerumi fundatam & a philosophis conditoribus &cori pharis
assertam , nugas dc meae mentis commenta vocat.
Est ne in isto disputatore aliquid, quo natura cognatior est Petro quam asino, videlicet illud ,per quod homo est, & quod illi cum hominibus tam muneest; & non etiam quicquam, quo asino cognatior est quam ferro aut lapidi , quod ipsi cum animalibus
commune sit. Hoc commune &generi cum an sica mea dependet mente, ut sit pura notio mentalis an vero realiter est & fundatur in rebus 8 definitur ne homo per illud animal rationaled an ista animalitas nihil continet realis causis p an est nuda idaea & speculatio' an tu, qui sic garris, animal non es realiter, sed tantum juxta notionem aut operationem mentis meae mentalem' Scite te redarguit Scaliger exercit. aqI . singuiare est universis circumscriptum ultimis M opriis eonditionibus.
CLXVI. Con edis rationem generis fluere ex materia, & tamen genus reale nihil importare statuis: quare quia dantur genera, ubi nulla sit ma-
495쪽
69a D Is v v TATIO IV. teria. Verum primo sufficit dari genus substantiarum, quod realitatem designet, videlicet illud ,cujus ratio ex materia deflviat, ut in substantiis corporeis. Deinde an caetera praedicamenta dispositionem rerum per genera& species proponentia sint intenti Onalium & non realium λ an accidentia corporum &substantiarum nonsntres & revera aliquid tam in genere quam in specie'nunquid natura in rerum generatione assumit primis formas generale. seu res ad 'generationem formis generalibus inflauctas, S ex his per intermedias ad ultimas & praestantiores procedit. Non format statim ex elementis hominem, sed primo mixta, ex his animata vegetabilia, ex cibis chylum sanguinem iemen, R ex eo hominem,cujus corpus rerum omnium miscibilium praestantissimum S caeterarum finis cst: Et sic natura procedit ab esse ad vivere, sentire, intelligere, ab universalioribusad specialia. Et licet individua nascantur,interrant, agant, patiantur, ut ait Subornatus, tamen
illud, ex quo fiant & nascuntur, ex rc bu, commemoraris dicto ordine venit S iis corruptis in ultima, unde primam originem sunsere,revertuntur di sislvuntur principia. . CLXVI. Hinc Scaliger inquit exercit. IOI. per
gradi m eatque promovere sese naturae numen a mate-
cere ad nolitiora corpora s formas atquem homne con-
CLXVIII. Ex his omnibus porro apparet novatorum pemersitas,' qua essentiam rei ab exsisteneri ejusdem non differre, volunt demonstrare. Proba-τum enim est, aliud esse principium essentiale,quod essentiam
496쪽
DA PARADOXIs SEC T AE S E N. 693 essentiam rei quidem conserre, tamen nunquam exsistentiam afferre possit, & aliud esse principium essentiale, quod & temper conserat essentiam, non tamen simul exsistentiam, nisi quando ultimatam spe- ciem aut indiὐiduum constituat. CLXIX. Hic in quaestionem venit, cum natura in specie non deficiat, an perpetuitas illa specierum fiat per continuationem actu exsistenti Am, actu propagatarum, ita ut quemadmodum essentiae rerum sunt perpetuae, ita&exsistentiae, ideoque essentiae rerum nullae sunt in potentia, vel nulla res sit in potentia, atque ideo etiam non sit in potentia, quia sit in cau-ss suis,& nullam esse essentiam sine actuali exsistentia, idqae ex eo,quia Omne ens sit causa vel effectus; quod causa est, id actu est, ergo potentia non est, &quod effectus est extra suas causas, & non amplius inclutis; quocircaactu exsistat. An vero res perpetuatur, quia essentiae rerum sunt perpetuae, non verae exsilientiae, &an id, quod non exsistat, ideo, quia non exsistat, licet talem essentiae rationem in causis habeat, ut exsistere possit, omnino non sit,neque inpotentia sit , & idcirco nullum ens detur in potentia , veris philosophis sic nuncupatum , sit
non ens pCLXX. Priorem opinionem novatores 3c corruptores disciplinarum defendunt, illisque omne ensactu exsistentiali exsistit, vel nillil est: nulla res ipsis est in potentia:& quia id, quod actu est non generaturin m h l est in potentia,ex quo fieri possit genera
tio,c5cllidunt formas rerum fieri ex nihilo. Sed verius uti demonstrabitur, cocludendum juxta eortina sequelam, totius' rei generationem fieri ex nihilo. Saniores
497쪽
49 DIs PUTATIO IU. Saniores &verae priscaeque Philosophiae sectatores ajunt, quicqui is ct generatur fera ab eo quodest 4ctu ex eo quodessin potentia: ct inter actum cst mhiloli uens m potentia, neque ex nihιώ res sis quando feneratur, neque quando corrumpitur in nihil-i abit, ped ex qua potentia primitus producta es cum ad generationem teIenrit, in eandem revertit, cum corrumpιtur Vbi illis inservit aeternae veritatis principium, quod naturali τι ex non ente ct nihilo, negatιvo .hιlvel nullum emseri , ct quod nullum ens in non ens seu nihilum verti post. Omnis autem caula natura prior est suo effecto, ut habet, vetus versiculus: ' . Tempore, natura prius oriune dic π hono e Causam causaso dicimus esseprius.
Quando itaque effectus nondum exsistit, sed ejus in natura sunt causis, quae talem habeant propensiuenem ad rem, ut non alia quam haec sis ex eadem generari possit lexempli gratia ponatur ovum gallinam ceum,ex eo non alia avis, nedum aliud animal gen rari potest,quam pullus gallinaceus quaeritur,quando res ea veluti pullus ex ovo generatus est, an non causae pulli essent alis re ipsa fuerint in ovo. CLXXI. De materia nullum est dubium: de forma dubitari non potest: quia efficiens eam ex nihilo producere non potuit: ergo vel ex sua essentia illam sic indidit, ut actu insit,vo materiam talem communicaVit, ut ex esus potentia haec necessario pulli &non alius rei serma educatur. Primum non procedit, quia nec efficiens Ronerat
per formae suae divisionem, nec, si id fieri posset for-κ In vultimo vo esset, quia forma insormans nulli bi
498쪽
DE PARADOXIs SECTAE SEN. 49 est quin informet: neque alibi actu entitativo esse potest. Ergo relinquitur , quod forma insit po
CLXXII. Sed quid si inesset, uti omnino falsissimum est, actu entitativo in ovo, necessario cause pulli sunt in ovo. Philosophis autem dicitur res esse in potentia, quando est in suis causis, quae uti sunt propinqui & remotae,ita potentia est propinqua vel remota. Exinde porro quaeritur, si res generatur cxliis causis necessitate 8c virtute naturalii an dicendast, ex nihilo generata esse; aut enim hae causae nihil sunt, aut res ex nihilo generata esse, dici non potest. Cum vero ex his causis generatur pullus, neque aliud quicquam quam pullus generari potuit &hae causae fuerint ante pullum, & tamen non consitu erint pullum ovum enim non est pullus carens articulis, ut ait Scaliger, de semine canis, etsi juxta eorum mentem ibi sit forma pulli actu entitativo) antequam in actum producantur, necessario hae cauis
sunt id in potentia proxima, quod pullus est actu: &scirrefragabiliter, nisi quis impydentia & cavillatione pro philosophiae regula uti velit, sequitur,rem
esse in causis, antequam generatur. CLXXIII. Quod autem occinere possent,rem generari cum producatur Arma,uti, juxta Scaligerum, non generatur arbor cum pullulat ex semine, sed cum producatur ejus semen, quia in semine actu sit forma, unde semen canis possit diti canis,id nullius momenti amplius est, satisque supra demonstratum est, nullam formam rei generanda: actu formativo vel entitativo in semine esse, aut cum eodem avelli& transferri posse. Recte
499쪽
ερσ DI s PUTATIO BLecteproinde Aractoteles, a quo turpiter iuutilatus, & novae sectae Panacet sicae architecti, disciplinis melioribus & veritati ruinam molientes, recedu't 9.metaph stem. I .ens dividit inpotentiam ct actum quod variis modis ab interpretibus accipitur. SOcin. enim. 9.metaphysquaest. I . de tota latitudine entis, ut ex Om- nibus entibus, quaedam sunt actu, quaedam potentia, vel de eodem ente , quod quandoque sit actu, quandoque potentia, intelligit. Hic accedit A ver- rhoes a.de ani m. t t.6.& 3 .phys. comm. 9. & Tho
firmatque suam sententiam ex ipso Aristotele, ubi proportionaliter dicit potentiam ct adrum pervagari omnis aedicamenta sed de horum sensu alias latius. De duplici potentia.
Argumenta, qua adversus illam adferunturi refelluntur. .
CLXXIV. DRimum argumentum Subornati tale est. Potentia est universalis vel partu cularis ex universali ait non educi illam formam specificam,quia aqualem habet ad omnem formam respectum: neque ex particulari potentia, quia haec est accidens. Et haec est dispositio: accidens vero non mutatur in substantiam. CLXXV. Respondeo, hoc esse ex arena nectere funiculos & ex atomis facere corpora & elementa rerum , Veluti faciunt novi absurditatum professores. Α professoribus Aristotelicae philosephia recte statuitur potentia universalis. Materia prima inge
500쪽
DE PARADOXIs SECTAE SEN. 697nerabilis& incorruptibilis est, per se, uti talis est, no vero siccoparata, ut non sit subjectiim materiale mutationis rerumomnium, idq; vel , immediate vel mediate.Ipsa vero ut per se exsistentiam non habet, quia omnis exsistentia rei est a formis, nullibi esse nec
inveniri potest nisi sub formis: & cum sit ideo a Deo
creata, ut rebus generandis praebeat materiam ; generatio vero fiat permixtionem;quod vero simplex& uniforme est materia mixtionis esse nequeat, necessum fuit, materiam primam talem acquirere rationem, qua fieret miscibilis, & ratione rerum generandarum, non vero sui generabilis. Quo fine universim & tota est formis elementaribus primo vestita, adeo ut nullibi sit,quatenus universalis generabilium cst materia, nisi sub elementorum formis &mediantibus his elementis insit rebus omnibus.
CLXXVI. Nulla fit generatio ex his, nisi per mixtionem : hanc perficiunt elementorum qualitates primae, rectae & directae a suis formis & virtute coe lesti. Quae qualitates omnium mistionum & hinc de pendentium generationum sunt causae proximae &instrumenta, sine quibus nec mixtio fieri, & consequenter nullius rei generatio perfici possit, ut in disputatione prima de elementis demonstratum est: Vnde infallibiliter sequitur, omnem rem constare ex elementis. Haec vero prima mistionis & generationis sunt principia materialia actu exsistentia, &uti ex iis omnia primo fiunt, cum generantur, ita in eadem vicissim solvuntur cum pereunt. neque ulla
ulterior solutio fieri potest, quam in haec ipsa, quod
snt corpora simplicia, quorum formae non possint esse & exsistere sine materia, & materia horum,quae