장음표시 사용
31쪽
Io D E C o N s T A N T I AVbi familiare oculis caelum,stumina,agri: ubi longa serie colanati, amici, sodalta: de tot gaudij ille rae, quas trustra terr rum alibi lilaeram. Nec opinionis hic, ut videri vis,filum te- Elia in si is nite, sed firmi compedes Naturae. Ad animalia abi. serae ecce
cubilia sua amant & agnoscunt; aues,nidos. Pisces ipsi in m gno illo & interminato Oceano, frui gaudent certi eius parte. . Nam homines quid dicam 3 qui culti siue Barbari, ita adii a genitali huic glebar; ut quisquis vir est, nihil ambigat mori proca,&in ea. Itaque,Langi,nouam hanc & rigidam tuam sapientiam nec sequor adhuc, nec adsequor: Curipidem magis, uta
T stati fecundus A sectiu nil amoris in patriam . quam Piet tem falso vocant. idque senseum. Item unde origo i i Adfectui. quid Patria proprie ac Nerλ
Ao hunc sermonem renidcias Langius, Adolescens, in- pietas: M iam periclitatur, opinor, te cos- nomine suo M. Antoni j frater. Sed tamen hoc commode,quod ultro offert se hic Adfectus& procurrit ante signa: quem iam ante aggredi inibi decretum, & sternere leui hasta. Detraho AJ 'm autem illi ante omnia velut spolium pulcherrimae vcstis, qua
Pietatis no , male se exornat. Amor enim sic in patriam, Pictas vulgo die ' tur, nec capiente me, fateor, nec serente. Vnde enim Pietastquam eximiam virtutem cile scio : nec proprie aliud, quam LEGITIMvM DEBITvMQUE HONOREM ET AMOREM IN DEVM AC PARENT E s. 49 fronte autem
Patria mediam his se inserit Z Quia, inquiunt, etiam illa sanctissima de intiquissima parens O inepti: nec iam in Rationem Nec pax iam iniurij,sed ut Naturam ipsam l illane parens Z ciar, aut quom H ἡ. doὶ Nihil enim bla video: & tu si acutior Lipsi, tenebras meas illii thra. Quiane excepitὶ id enim visus ante dicere . atqui ctiam hospes aliquis saepe aut caupo. Fouit Z haud paulli, mollius olim gerula aut nuuiae. Aluiti hoc pecudes, hoc arbores, hoc
32쪽
segetes cottidie: & inter magna corpora quibusque nihil imputa Terra , Caelum, Aer, Aqua. Denique transscr te, & hoc idem faciet quaevis alia talus. Madida naec & natantia verba sunt: quibus nihil expresseris, praeter plebeium & inutilem quemdam opinionis succum. Parentes quidem ij soli, qui genuerunt, sormarunt, gestarunt: quorum nos semen de semine, sanguis de sanguine, caro de carne sumus. Quorum s quid in patriam vel comparatione conueniet: nil recuso, quin Pietatem hanc oppugnem irrito telo. At enim viri docti, virim: i,sicessati passim. Fateor, sed ad famam, non ad verum. quod si sequeris , sacrum illud & augustum nomen deo remit
tes, si place parentibus: hunc quidem adfectum,etiam cum ias: in pania. emendatus est, contentum esse iubebis honesto titulo Cariti wΡ' tis. Sed de nomine, tantum est: rem potii, videamus. quam equidem non totam tollo, sed tempero, & velut scalpello circumcido rectae rationis. Vt enim vitis,iij si amputes, latissime
se spargit : sicuti praesertim Adfectus, quibus aura aliqua velificatur popularitatis. Ac fateor liberas, Lipsi, non enim ita limminem exui aut ciuem inclinationem aliquam &amorem cis, e nostrum in minorem hane patriam esse: sed cuius caussae, ut vaco,parum liquido tibi cognitae,aut origo. A natur a cnim Vnde ea ca esse vis: reuera aute est a more quodam & instituto. Postquam λolim homines, ex rudi illa dc lolivaga vita, ab agris in opida compulsi sunt,&domos ac moenia struere coeperunt, & tus facere, & populariter vim inserre vel arcere: ecce communio quaedam necessario inter eos exorta, & societas variarum serum Terram & fines quosdam coniunctim habuerunt: templa in promiscuo,sora, aeraria, tribunalia: &quod praecipuum triam, quia vinclum, remonias,iura, leges. tamen ipsas res ita ama- ὰbh: Hae & curare auaritia nostra coepit nec errauit prorsus) ut suas.
Vere enim singulis ciuibus in ea ius: nec differunt a priuatis I, possessionibu nisi quod non unius. At consortio ista velut so mam,dcfaciem quamdam expressit noui status . quam Rem p. Meamdem proprie Patriam appellamus. In qua clim intelisi Misit gerenthomines quantum momenti esset ad salutcm singulo tum: latae etiam lcges de ea iuuanda & propugnanda: aut certe traditus a maioribus mos, qui instar lagum. Hinc iactum,ut C com-
33쪽
18 DE CONs TANTIA commodis eius gaudeamus, doleamus incommodis: quia re ipsa priuat. ae nostrae opes salu illa salua; & mortuae, moriente. ω;. G Hinc carisas in eam sue amor. quemmoni publici caussa ibluc autem occulta quaedam dei Prouidentia nos trahit) auxere maiores, ctis dictisque omnibus maiestatem patriς adstruentes. Ab instituto hic adfectiis igitur, me quidem iudice . quod talicii. si a natu A, ut tu pertendebas: quid ita non pariter in omnes, primo, quia &cadem mensura, diffusus 3 cur nobiles diuitesque patriam magis amant, curant: minus plebeij aut inopes,quos plerum, que curarum suarum videas, publica omissat Mod tame aliter euenire certum est, in omni adfectu, qui a violento iussit seesido qui naturae promanat. Denique quid caustae adseres, quὁdomi di tau ' uis cauda saepe cum minuit aut tollit 3 Ecce alium ira, alium amor, qubsdam ambitio patria elicuit: & hodie quam multos Lucrius ille deus Z Quot Itali,relicta regina regionum Italia, in Galliam, Germaniam, imo Sarmatiam sedes transtulerunt &fixerunt, quaestus tantum caussa Z Hispanorum quot millia quotannis in sepositas, &sub alio sole terras, auaritia aut ambitio trahit Z Magno hercules & valido argumento, externum& opinabile totum hoc vinctum esse, quod una aliqua cupidi
Reiem ori tas tam temere soluit aut rumpit. At erras etiam largiter, Lin
tia fit 1 circumscribenda patria ipsa Adstringis enim eam adii Nori. in .s solum, quod institimus, quod pressimus: & quae alia lacu natale. 'mihi tinnis inani sonitu verborum. Petere enim illinc frustravis insitas amoris huius caussas. Nam si genitalis solius soli id nomen : patria mihi quidem Bruxella tantum crit, tibi Isic num, alteri cuipiam tu Surium aut magar. imo multis nectugurium quidem, sed silua & nudus ager. Amor crgo meus &' cura, intra istos angustos limites conclusa Z villam illam inimium aut domum, ut patriam, amplectar &defendam Z Vides ineptias. & quam beati, te definiente, siluani illi aut agrestes, uorum natalis terra florens semper est, &paene extra Omneadis aut interitus discrimen. Sed non illita proscctὁ Patria
vis , latebor. dessendi; gnoscam. mortem proca suscipi pe
34쪽
mittam. Eon illud, ut etiam doleatquis, iaceat, lamentetur. . mulce decoreum estpropatria mori. magno adsensu caueae dixit poeta Venusinus: sed mori dixit, non flere. Ita enim esse boni ciues debemus,ut etiam boni viri plorauii simus. quos exuimus, cum in luctum & lamenta transimus puerorum aut mulierum. Postremo,Lipsi, altum illud & arca- sahita umnum tibi instilla: si hominem totum aspicis, vanas filsasdue: ' et esse has omnes patrias. & corpori quidem sertasse aliquam hic posse tribui, nullam animo: qui e supero illo domicilio det,psus, velut carcerem & custodiam habet omnem hanc terram. At caelum vera illi germanaque patria est . ad quam adspir mus, ut cum Anaxagora cx animo possimus dicere fatuo huic
vulgo quaerenti, tibi curae patria est φ ibi merὸ i a patria.
&vigitum mentemque in aethera intendamus.
rentius a sectus temperatus,qui miseratio. eam nimium in vitio esse. Asiriminata, lucu causia, a imisericordia. quomodo, θ' quateruus
v v ε M aliquam inibi ab animo dispulisse hoc sermo
ne visus Langius. & ad illum, Itium largiter mi senex sua monendo, qua docendo. & iam Adsectum illum,qui erga in aut statum est, videor temperare poste: nondum illum qui in homines ipsos. Quomodo enim non tangant & angant me damna patriae,propter ciues & populares meos: qui iactan- mm. tur in hoc calamitatum pelago,aut pereunt,varia dc misera so stiLangius excipiens, At isti Lipsi, inquit, non dolor proprie, sed Miseratio est: quae ipsa tamen spernenda a sapiente dc con- Q eali etiactante. Nihil enim illi magis conuenit, quam firmitas animi &robur: quae esse non possunt, si dehcit contrahitque cum non suus Blum luctus , sed alienus. Interrupi hic ego, & Quae istae Stoicorum spinae sunt Z inquam. liserari me vetas ξ at virtus ea apud bonos est, certe apua nos qui vera reli ione imbuti sumus & pietate. Langius adfirmate, Ego vero veto,inquit: &Nee Ch Gaegritudinem hanc si ab animis tollo, aegre non feret quisquam νω l o bonus. Vere enim aegritudo: nec longe a miliaiaest, quis- C 2 ' quis
35쪽
quis miseratur. Vt imbecilli malique oculi nota est, lippire ad conspectum lippiciatis: sic animi, clolere viso dolente. Dcfinia
duri & ferrei nos, qui stecti in alieno dolore quemquam noli-M; ὰ bia a mus aut inclinari Z linis stecti non displicet: sed ad iuuandum, non ad dolendum. Misericordiam tibi permitto,non miscrotionem. Distinguere enim ea nuncylacet,& recedere paullis pera nostra porticu,docendi caussa. Misericordiam appello, I N-
CLINATIONEM ANIMI, AD ALIENAM INOPIAM
AvΤ LVCTu M sv BLEvANDvM .Haec virtus illa, Lipsi, Piscrimen quam velut per nebulam vides, & pro qua Miseratio tibina At enim humanum est adfici, & miserari. Eito. scd non rectum. An tu virtutem ullam in inollitie & abiectionc animi esse censesZvine ingemiscasὶ ut suspiresZvt verba fracta & tertiata cum lugente misceas 3 Erras . alioqui dare tibi auaras aliauot anus & deparcos Eucliones possum; e quorum oculis mille lacrymas citius expresseris, quam unum e bulo nummum. At noster verus ille misericors,non miserabitur quia dem,sed tamen eadem omnia aut maiora faciet miseranti. Adspiciet aliena mala humanis oculis, sed tamen rectis: adducto quodam vultu adfabitur, sed non lugubri aut deiecto. solabitur sortiter,iuvabit liberaliter: & faciet benignius, quam dicet:& manum potius egeno aut lapso porriget, quam verba. Atque haec omnia caute & circumsilecte praestabit. ne,ut in mala coimtagione, alienus morbus in illum transcat: neve, quod de gladiatoribus dicitur,per alterius latus ipse feriatur. Quid hic rigi-Multa sita- dum,sodes,aut durum 3 & talis omnis Sapientia est: quae prin
cui intuentibus seuera & tetrica apparet: cum propius successens, lenis, elemens reperitur, & qua non mitior aut amicior Ula
Amorum dea. Sed satis de tribus his Adfectibus. quos D in parte tibi detersi, magnum mihi id ad reliquam pugnam vaQ-
36쪽
Temoto ob taculis, ventu erso adeleuantia aut togendi issi Tulli
ca mala. quattuor ea praecipuM argumentis 'pugnanssi a me Mexpi nanda. . primo hic de Trouidentia ictum: eaqueprobuia inesse in praeesse rebiu humanis. Vε Nio enim tandem a velitatione ad veram seriamque pugnam . de omissis leuibus istis telis & luserijs,ad decre- nuue ei uiatoria arma. Milites copiasque meas omnes ordine & sub signis inducam: quarum quadruplex mihi agmen. Primo pugnabo, Dicisio&o A deo immitti & circummitti hcc pusilica mala: secundo,N : 'ibis tacessaria ea esse & a Fato: tertio, Vtilia nobis: postremo, Necy grauia nimis,nec noua. copiae si locis suis apte pugnant de repugnant: etiamne resistere mihi ultra aut os obvertere aud bit exercitus tui doloris3 non audebit. Vici. Et cum hoc omine, igna canant.. Cum omnes istur adfectus, Lipsi, qui vitam humanam tu sin a
varie incurrunt & turbant, a demcnti mente lint: tum, incoctus dolorem
animo,dolor praesertim, qui de rep. sumptus. Nam cum ceterisnem aliquem habeant & tamquam scopum sui amator, potiri; iratus, ylcisci; auarus, acquirere; itemque in cetcris: huic nihil propositum reperies, praeter ipsum. Ne vaga &lias vico bera nimis oratio mea sit, sed adductis lia nis maneam in hoc gyro: nempe tu patriam nunc luges, Ut ais, corruentem. sed qua fini, cedo Z aut quid speras in eo aut spectas 3 Utrumnovi rem lapsam corrigas 3 labentem firmes 3 an ut dolendo imminentem patriae pestem perniciemque depcllas 3 Nihil limrum. tantum ut tritum illud possis dicere, Doleo; & cetera vanus irritusque hic omnis luctus. Rei enim praeteritae is est: quam reprendere S inferum reddere, ne dijs quidem voluerunt esse in manu. Et vanus tantum ἶ imb Qrtas se impius, si ruindEim rem pendes aequa iudicij lance. QDd enim te non fugit, aeter- Fugitia. na quaedam mens est, quam Deum appellamus: quae caelorumperennes orbes, quae siderum inaequales cursus, quae clementorum alternas vices, quae denique omnes res superas, inseras,
teinpera moderatui gubernat. Casum tu aliquem Fortunam- Fortuna ex.
H dominari in hoc pulcherrimo mundi corpore censis Z tem
37쪽
2 DE CONs TANTIA ratio aut caeco impetu serri miscerique res humanas i scio , noti censes: nec quisquam a te alius,qui aliquid non dicam sapiet prouidentia tiae habeat Ad sanitatis. Naturae enim,naturae ista vox est: αquocumque oculos animumque conuertas; mortalia, immo talia ; sublimia & terrena; animata & inanima , clamant clard. & loquuntur, quiddam suffr nos esse, quod haec tam mira, tam magna, tam multa, crarit, ecerit.: & creata, facta, etiam nunc dirigat & conseruet. Id autem est Deus. cuius summae dc persectissimae naturae nihil magis conuenit, quam ut curam
tutelamque operis sui gerere & velit, & possit. Quidni autem veliti cy'timus est. quidni possit 3 maximus est. assioque vires Crim i ' nullae uipra ipsum, ut nullae nisi ab ipso. Nec distringit eumelias, oleri- aut distinet magnitudo haec rerum, aut varietas. Spargit enim
a tertia illa lux quoquoversum suos radios: & uno eoaemque, ut ita dicam, ictu unus omiaci & abystas penetrat caeli, terrae, maris . nec praeest solum diuinitas naec rebus omnibus, sed interest, imo inest. Quid miramur Z Sol ille quantam mundi partem simul lustrat & illustrat Z nostra mens quantam congeriem rerum una cogitatione complectitur& scruat Z & δ f tui,non censemus plura inspici & concipi ab eo posse qui hunc ipsum Solem,hanc ipsam 1 cntem cieauit deficiuὶ Egregie vel ciuine potius,is qui non multa de rebus diuinis, Aristotcles:
curru auriga n choropraecentor, in mile lex,in exercitu imperator: id
' in orbe es Deus.Hoc tantum d crimine, u)didis quidem laboriosum suum regimen,anxium, exercitum est:deo autem me dolore aut labore eiunctumq , ab omni corporis nitu. Est igitur in deo,Lipsi,fuit,
Dese ditio eris, PERVIGIL ILLA ET PERPEs CvRA sed cura tamen secur in civΛ REs OMNEs INsPICIT, ADIT,COGNOSCIT: ET COGNITAs IMMOTA QUADAM ET IGNOTA NOBIs sEME DIRI G I T AC GvBERNAT. Id autem est, quod prouidentiam
hic voco. de qua queri non nemo per imbecillitatem possit, nemo quaerere, nisi qui obsurduit & obbrutuit contra Naturae vocem omnem & sensum. CAP v v
38쪽
Nihilh ter m prouidotia e . tu ab ea clades in populos aut v bes immitti. ideo parum pie super iis queri nos aut flere. Denique ad. hortatio adparendum Aeo .cum quo temere in frustra pugnatur. voti si bene imbibisti, si gubernatorem illam vim inse- Arrii Aurarere se atque insinuare,&vicum poeta loquar, '. -i ''
- , --- ire per omnes Uxiemein.
serib&ex animo credis: non video, quis locus ultra esle possit dolori tuo aut querelae. Illa enim ipsa prouida mens, quae cae- ό Pelum hoc cottidie voluit reuoluit, solem ducit reducit, fruges promit recondit: casus istos & vicissitudines omnes rerum pG 'perit, quas miraris aut indignaris . Grata tu tantum, de no is commoda, submitti caelitus putas 3 imo tristia etiam, & incommoda: nec quidquam omnino in hac grandi machina
geritur,turbatur, miscetur, speccatum excipioin cuius non caus- la& origo a prima illa caussa. ' Ποίν ων enim λάου smi 'Omnium cest recte Pindarus:&aurea quaedam veluti cathena demissa su-j.is
perne est ut per fabulam Homerus velat) ad quam omnia haec' 'inferna alligata. Quod ibi labes terrae opida aliquot absorpsit, a Prouidentia est: quod alibi pestis multa millia hominum demessuit, abisti: quὁd caedes & bellum apud Belgas, ab eadem illa. Diuinitus Lips,diuinitus immissae omnes illae cla
des : ideoque bene&sapienter Euripidi Oscpvia λατοι dictς. . Ma Fluxus,inquam,omnis & refluxus hic rerum humanarum, ab ' --
illa Luna dependet: ortus runorum de occasus, ab illo Sole. Itaque tu nunc cum fraena dolori tuo laxas, & indignaris patriam tuam conuerti aut euerti: ne illud quidcm cogitas, quis, PId in quem,indigneret Quis λ homo, umbra, puluis . in quem '' 'ru' 'si nido dicere,in deum. Vetustas gigantes quosdam fabulata est,qui diuos deturbare aggrum de sua arce. mittamus fabulas: vos quemli, hes se. Si enim haec omnia non permissa solum adeo ed immissa: vos qui fremitis, qui repugnatis, quid aliud quam sceptrum illi ruod in vobis est eripitis, & arbitrium regnancti Caeca mortalitas: Sul, Luna, sidera, elementa, & om-c ista Euirin haec secti animantum, parent non inuita dc obaudiuut su-
39쪽
premat illi legi: nobilissimum rerum homo , solus in condito. rem suum calces iacit & resistit. Atqui si vela ventis dedisses, sequerere non quo voluntas impelleret, sed quo illi: & in L
vitae Oceano spiritum illum sequi recusas, temperatorem Vni- . s. ix stuli ε uersiὶ Et recusas tamen frustra. quia aut sequere, aut trahere: & ἀό caelestia illa decreta vim suam ordinemque seruabunt, siue in o--ἡἡ ri volentem siue in rebellem. Rideamus, H is qui cimiam ad ru- pem alligauit & funem idemtidem trahat rupem ad se accede- re censeat,cum ipse ad illam: & non maior nostra stultitiaest. qtes ad rupem illam . aeternae Prouidentiae nexi, trahendo & ideo 'oMὸ luctando volumus eam nobis obsequi,non nos ipsiZMittamus m -- aliquando haec vana: &,si sapimus, sequamur ab alto attrahcn rem illam vim,&aequum censeamus ut homini placeat, quid- quid placuit Deo. Miles in castris, audito viae signo,vasa colligit; audito pugnae, leponit; animo, oculis, auribus, paratus ad omne imperium & intentus.idem nobis sit,& in hac militia se- . quamur alacres & pleno gradu quocumque vocantem impc- . . . ,2 bdo cramentum sumi , ait Mneca, Ierre momu armcperturbara hu,q-vita re nostraepotestatu non est .serum
MI sicundum pro constantia argumentum transitum quoda Necessitate. Vis eii , impetus. 2upliciter ea Necessita/ considerata: νprimo in Rebus ipsis.
Plato po C tanum, Lipsi,& Vulcanium plane scutum com-tra omnia externa: haecaum illa arma, quibus tectos,
PIato pugnare nos iussit in casum & Fortunam . Deo subi es, Deum cogitare: & in omni eventu, mentem hanc flectere ad magnam illam Mundi mentem . Prouidentiam dico. Cuius pias & felices copias quoniam satis explicui: producam & ii A necessitate ducam agmen alterum , quod est sub Necessitatis vexillo. '' Agmen sorte, durum, ferreum : & quam non vane legi nona dixerim fulminatricem. Rigida clarin sic infracta ista vis, uae omnia domat, superat: citi mirabor, I ipsi, si rostra . Thales interrogatus olim, H-: recte respon-
40쪽
L I, B E R P R I M V s. 21dit, sera &sermo de eadem vetus his parum cautus, Di ν ά ά κω, i δὲ τοῦς, οβια ερια . Hanc Prouidentia nunc attexo: quia cognata illi, vel, ut verius dicam, ex ea nata. δε- .u. . 'A deo enim eiusque decretis Necessitas. nec aliud haec ut Graecus philosophus definiuit, quam Κ κρεουα, α --ONGδυαίαμκ τῆς προνοίας. Fi RM Asinctio, mimmutabitu Prouidenti potes . Eam Malis publicis interuenire, luplicitareuincam, Quyn lex A rebus,& a Fato. A rebus ipsis: quoniam ingenium hoc om- 'iaia: nibus cres is , ut insta quadam vi ad mutationem serantur & insilii Esis casuiri. Vt ferro coiisse mens quaedam rubigo per naturamnata est: ligno, exedens caries aut teredo: sic animalibus, opidis, regnis, internae & suae caussa: pereundi. Supera, infera re spice; grandia, parua; manu facta, aut mente: ab omni anao m- corruunt, &corruent in omne aeuum. Atque victumina ad se mare feruntur, perpeti & prono cursu: sic res Omnes humana per hunc ut sic dicam cladium canalem labuntur ad suam metam. Meta autem ea, mors 5e interitus. quibus Pestis, Bella, Caedes,administri&instrumenta. Ita si mors snecessaria: n cessariae hoc respectit&clades. Qus d ut clarius vide sub exemplis,non diffugiam mente & animo paullisper incurri per grinari pcr magnum hoc uniuersum. CApvT XVI. Exempli nec aria mutat si aut is in toto sine. Delum , - . elementa conuerti, aliquando interitura. Dem in via pectar tu . prout is, et rum. Devique Oprare bic o is , nec quidquam. flabile aut firmum .' Ac τε LN A lex a principio dicta omni huic Mundo,na- Εωemplissu
sci, lenasci, oriri,aboriri: nec quidquam stibile aut fir
mum arbiter ille rerum esse voluit, praeter ipsum.
exclamat Tragiciis vates. Omnia ista quae suspicis, quae mir iis, vicibus suis aut pereurit, aut certe mutantur. Solem illumini in via, videsὶ deficit. Lunam i ta rat & tabescit. Sidera Θ labuntur & D cadunt.