Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

111쪽

libero. ignoro hercle ego quemnam ex omni aetate hoc loco nominare potis, nisi rose ad recentiores uos referatis Mathaeum Curtium in medicina non contenendum adducatis, quavis forta e o surre ni illi, qui Clementis septimi immaturum imterarum adhuc deplorant . fuerit utcunque ranti pon tricis ObiIlis . non omnes fanat medicina multosque

etiam abfs medici culpa interire en necesse. Quem aliam ahquo literarum g nere claram afferre pos cis , mihi plane nresquamsui. currit, vis velitis medioc rem quempiam de turba, oe ex aliqua obscuriore summa excerpere . At egos quotquot nostra ciuitas creaverit in omnibus discipliηis ystantissimos recensere uoluero, erit disscilius huius orationis eratum, e initium inuenire. Seligam igitur iudices ex omni genere aliquos, quos juisse excellentis doctri nae,am industriae constat, nes aduersarij inficias ire poterunt, clim etiam illi nigrauissmorumscrip torrim monimentisppetuis comendati. Mihi ued ui consulto proposui nemiuem nostrorum, qui adhuc uiuunt ad euitandam inuidiam nominare, cu complures, eo ingenio 'sent, ea optimarum artiu tum, ut doctomi post hominum memoriam habeantur, quom famam n eorum scripta, mella unquam obscuraturast obtusio. non enumerabo quot-

quot Cremona Ieracissima ingeniorum nostra, po M irums

112쪽

numque memuria, uel et paulo superiore aetate tui vir uiros i claros in theologia, cui uni tan g omnium scientiarum regina caeterae disciplime,'pbuo; phiae Ites oes ancillantur adminii trae, atque pedisequae. 'Possem hoc loco inter optimos theologos iure recensere ciues nostros adhuc uiuentes, qui hanc set

scientiam,seu scientiarum quoddam quasi columen

ad quam omnes aliae referuntur . eloqu2ntia cumADrurit, atque Latinis literis adbibitis oratorijs orn Meniis ad omnem elegantiam splendorem, tum

ιιersu, tum soluta oratrone illustrare pergut. de quibus sum loco postea agemus. His igitur omissis multitudinem quantum possum deuitans unum Ei siebium antiqui1smum theologam addisco, qui IAjt Hierony

mi sanabora theologi discipulus, omit tempori

bus Ambrosii , ct Augustini Annstitum, non m anus doctrina o sanctitate clarus, parque illis ipsis,

quos m do nominaui, uereris sanctitatis pariter , doctrina exemplum, in quo cuin nihil habere possitis, quod improbetis, neq; cui parem conferaris, o missis Sicardo ciae, et Epo Crem ense, necnon Ge ilalmo eius de pariter urbis antistite, at primus Papiae theologiam docuit, Setinose diem monachor, O Io. Francisco Faerno, quem ego uidi nostris temporibus in sacris literis pro oraculo haberi, caeterii clueeplurimis eiusdem ordinis, et classis theologis, trauso adrilai disciplinas . Quosus rogo uobis uidetur . Apollinaris

113쪽

dj0rum, frui ist corrupte dii itur Ossi edorum nostrorum familia ingeniorum Iertilissima ipdist, quiq; inter alia jure exquisiae doctrinae monimenta; illos aureos Comentarios in libros Aristotelis de anima coscriptos edidit, quos usitato iam .puerbio ipsius Aris oretis animam Philosopla recentiores uocant, eosque in scholis mul cum iisdem Aristotelis librisJegemes, o explanantes exosculantur, o in delichrhabent, atq; in oculis. s.n.aureolus totus, dr ad uerbum ediscendus libellas. Duotus etiam in eadem sientia vcbis ira tuar Gerardus Sabloneta, qui in-rer suae aetatis Philosophos facile princeps fuit, tam Urellarum optimarum artium scientia, e cloqucria i gnis ' Hic, cum sermonem, o linguam missrarlim nationum calleret, Avicennae Arabis,

Almansoris libros latinos fecit.Hisce duobus pilantissimis philosophis coplures alios crum aeratum bonestissimos annectere possim, sed in bac collatione minime necessarium duco, cum aduersari, nemin σκθ ara habeant, quem nobis opponant, costat etia' eosdem duos sua quens aetate, in medicina princ parum tenuisse, q ars cum primum cognita di ab hominibus, non tantum qHuc assed etiam summo semper fuit in honores quidem, qui se ad philosoobiam

contulerunt, non unam tantum scientiam adepti

m, sed eorum late diffunditur industria, rariq; O M ij timi

114쪽

timi philosophi evadunt qui non medicinam qui sacere, uel saltem noscere, ac discere uelint.Hasuit .n. nostra ciuitas prer hos duos pclaros medicos p tris mei memoria nobilissimum, ac pstantissimion Io. BaptiIlam Plasium, qui etiam in Mathematiricis disciplinis , ut postea dicam, cunctos suae, po seriorisque aetatis supauit. Multos ali0s prer eo doctissimos medicos, quos hoc loco minime est necesse

recensere. eoru uero, qui adhuc uiuunt, quanil proposuerim neminem nominare, attamen uix hic mihi remperare possum, quin omisso .pposito, rapti prepagulis extra cancellos longius excurram. babet .n nostra ciuitas in psenti eos uiros, ea excellentias antes, quis aliquo graui casu, eluuione, aut te rarum exustione, aut pestilentia, uastitateve omnis medendi ars amissa intereat, facile eam denuo e citare possint. Aditur undique mediusfidius urbs no IIra tanquam olim Epidaurus ad opem ab Aesculapio implorandam. ex omnibus partibus non m9do Italiae, sed etiam ex aliis .puincijs buc costuunt, xt quondam no tantum ex omni Graecia, sed etiamcx toto terrarum orbe ad Delphicum oraculum,nspectatissmam medicorum nostrorum industriam, quorum incredibili, ac prope diuinastientia, uulga-

tum exl in tota Italia, etiam mortuos e rogo Cremonae reum cereineminem nomino, tamen bona pars

utrum patres intelliget, quem dicam. Vivit. uiuit . adhuc,

115쪽

adhuc. ualetq; apud nos, licet iam in pcipitata aetate, Omnium medicorum nostrae aetatis Iacile princeps, non infimo loco nostrae ciuitatis natus, ex ea

ipsa antiquissma familia, quam optimum philosophum, undemque medicum tuli e commemoraui. Hic e usta quadam medendi ratione praeditus aliquos quotidie sanando, qui periculose aegrotabantiam prope desperati, complorarique ab omnibus , ut aliquis medicinae deus imploratur, ct a nitimis civitatibus iam usitato nomine cremonensis Hippocrates vocatur. Ad artis rationem , quam ex optimis Graecorsi. Latinorumque auctoribus haurit, a

didri quoque experimentum inius disciplinae, o rerum Uum . nec tam ex libris didicit herbarum multiplicem, atq; reconditam uim, stipsas herbas ipse i picere uoluit, o explorare,noscq i, qua quήeque non tantum nomine uocetur, sed etiam qua forma, ac figura sit, ut pictitetur, an earum facies descriptioni antiqliorum medicorum resp0ndeat, ne in errorem, ut multi alij prolabatur, aliamque pro alia medicaminibus adhibeat, q res nostra tempestate πherbariorum inscitiam maximum mortalibus afre incommodum. uix uno hic noster errare poset ca optimorum auctorum lectione, tum longinqui temporis usu, ac periclitatione experientissemus. A de hominis per se ingenui faciempquam liberalem, uultus alacritatem iucundita tem, quem etia,

116쪽

cum ad aegrotantem nenit. de industria componit ,

dulcis quadam hilaritate inspergit, atq; perfundae ad haec accedit asyrduuas illius, ct bengnitas se monuqi suavitas, ac festiuitas semper sicunda po

licendo Ante omnia sudet agrotam e a tristitia , arq; acerbitate abducere totus hilarulus. totus lepiadulus. blandesquidem semper appellat, quos tr piores uidet quasi atra bile teneri, acuto, atq; hila re dicto festiuus ut deliniti blanditiis medici humanissimi, medicinae remedia, licet fortia, austera, non aliersentur . Odi ego equidem quosdam horridos, tristes, ac seueros , non medicos, sed Mad manthos superciliorum remissione, buccisque me tibus, ct uisu ingratos, tristique, recondisa natura nulli labiles, qui mortem unici gnati immatura semper lugere uidentur, ut uultu, ita etiam sermone duri, dissiciles, inculti, tetrici, atqi ieiuni. at nostri senis humanitas, iucunditas, atq; suauitas magna leuarioni se rotis fuit, quibus rebus pra ditus semper iudicatus fuit inter medicos implere

omnes numeros. iccirco summe des ieratur ab omnibus, qui graui, ac periculasio morbo laborant, undiq; summope aditur, deposcitur, atque expetitur .βqAis eius nomen nunq audierit, neque eum de facie Horit, cum primum hominem uiderit, nequaq lici possit, quin et Homo bonus statim uidearum, ac iudicetur. Si et ad Clarurgiam, q en aliqua pars medi

117쪽

cinae, descendere uelimus, habemus in ea arre peri- tissimos homines, cui uulnera nura quadam adhibia

curatione citra sectionem. udionemus celerrims sanant. nonne ex tota Italia, multis ex luinciis,

cygi calculo laborant, ad nostr s confugiunt. quos ipse uidi ex.usca bominis, senio morboque conse Elit item Ouigallinacei magnitudine longi temporis negligentia atque incumia cocretum extraxisse. elique ui prae dolore, acerbissimoque cruciatu modo mori cupit bat, post tertiam, aut plurimum quarium diem incolumem, optimeq; valentem eua se . Audiui saepius ab ijs. qui m 'dicinam infimunt , op-rimum medicum esse non pose, qui non humani cor poris partes omnis non tantum extrinsecus. sed et interius p disiectione humani cadaueris, 4 ανατομή ς ν uocant articulatim inspexerit huius rei peritiss- reus in orbus medicorum academiis tota Italia, et pupuincias nomen suum nobilitauit ciuis noster adhue Miuens, Cremonensem medici iam uulgaro nomine uocant, ne aduersarii nostratem esse negent. Hic totum hominis damnati recens cadauer e carnificina auectum minutatim disiecans .pponit medicis cesparticulas pardatis ins iciendas, ut explorare possint. qst humanae carnis natura, q copositis membrorum . que ossum, neruorumque conformatio atq; coniunctio q medullarum uis , unde he initium ha

beant singula uenae, quave eae , O quousque dissis'

dantur

118쪽

dantur p corpus, utque omnes arterias introspiciant, oes sanguinis rivulos, ct uias ab intestinis tam adiecur 4 ad aliam partem ductas atque directas, oesitemspiritus meatus, ct receptacula, omnes muscis cartiliaines euissonasque membranulas, tunicas, sinusque , ct radios, omnes articulos , exta quoque tota, ct intestina, atq; eorum fibras. totamq; demum hanc naturae tam diligentem fabricam contemplari ualeant nungaut plus, aut minus il expudiat concidit . sed ad formulam antiquissimoru m dicorum eam partem, quam constituet, enuclea te desecat. Neque uero sistaec tantum manu transigit , uerumetiam de iisdem in scholis magna auditorum.

frequentia doctissime, ac subtili spme dissutat a ciui

tatibuspmagna mercede conductus, semper paratus grentibus omnium, q ad artemptinent, P sicam rationem reddere . T ranseamus tandem hinc

ad alias disciplinas, nihil tamen comparandi causa elaboro, cum pterea neminem habeant aduersarij, cuius nomen sit hoc loco dignum, opera .n. pderems disiunctissima inter se comparare conarer. In Mathematicis maximum nostri studium semp positore, cum ea non ne summo octo discantur, quod magna in obscuritate rerum, et recondita arte, multiplicis atque subtili uersentur. ille idem Gerardus Sablon is, que supra pclarum pDsicum, eundem media cum comemorauimus, tame oes diffsiplinas uni Geon

119쪽

AcΤIO TI. οἱ metriae semper posthabuit, quod eam omnibus scientijs certiorem nosset, Physicas.n.rationes Isuadere quidem fatemi r omnes , sed Geometras certis, ac necessarijs demonstrationibus, q minime uitari posse sunt, cogere affirmant. id est in ea arte omne ille, studium ponebat, familiari etiam sermoni inseresin militudinis gratia lineamenta, formas, interualla, ct magnitudines. hunc non tantum sua scripta n0bilitarunt,iserum quoq; aliorum qui de eo scribunt, monimensa illustrem reddidere, licet etiam .ppter

inuidiam obtrectatoribus non caruerit. Idem rei

quit in nostra ciuitate coplures suae intelligentiae haeredes, exbaeredesque uspi admostra tepora, in qu bus quosdam etiam nouit qui ne docente sine lueris: sed solo ingenii acumine intima artis penetrarunt, ut de omnibus Geometricis partibus. nun movido apte, ct congruenter , uerum etiam copiosel ἰqui possint,s quid quaesitionis coortum fuerit de circulis aut quadrati, uel alicuipiam alterius figurae dimensione, semper i in ore, et sermone habent, aut . Eucliden , quide j, cumulatissme scripsit, aut Archimedem In Arithmeticis quo si exercitati, re dio i immoriuntur dimetiendi coeli, ct terrae rerusuarum negligentes, totius f humanitatis obliti. iamdudum gestit mihi animus in his Pliadijs Mathema ticis immorando ad Astrologiam uos prouehere , neque mihi magnopere Ut necesse huc iterum euoca a

120쪽

re eo rem ipsos pclarissmos uiros Gerardum S bloneram, Plafium , et iapui nos hanc artem scriptis luculentissimis illustrarunt, cum doctissim0rum hominum qui historiam scripsere, testimonijs, praedicatione iam posui int extra abeam, neq; ullus in hisce Rudiis uersatur, qui non utriuisi libror bi diligentissime legendos, ac perdiscendos nece

rio arbitretur. Permittamus igitur ambos in sua quenqi gloria quiescere hominibus potius suspiciendos, admirandosque,'patiamur eos a quo indigne redigi in ordinem. Fuit ante Plasium Leonardus Maniardus, qui suo tempore nan tantum inter n0sros, sed etia inter omnes in iis Rudiis tenuit primcipatum. Habet plerea Cremona hac aetate uiros complures pquam doctos, qui coeli ratione, cor Chaldeorum placita diuturna siderum obseruatione optime callent, neq, unquam in Mathematicis descriptionibus errare conuinci potuerunt. bi quotidie non tantum defectiones Solis, ct Luna multo ante m-bis pdicunt, neq solam indent, quo in gno quinq; errantium nullarum quoque tempore futurast, quoue die cuiasuis signi ortus , quoue occasus ppetua coeli, ac bderum ratione tam eorum, e certis locis infixa sunt q haud re, sed uocabulo tantum sint errantia,ucrisin etiam, ut est Chaldaicu pdicendi gemis, planiscant mirandum in modum, cuique porro sit euenturum, fato nariu is γ