장음표시 사용
71쪽
A C Τ I ο I. Ralibus de optimis maiorum ncsrorum institutis deque optimarum legum, morumqt, ct disciplinae sanct rate sparsim agam . quod unum erat ex illis septem,
qua initio actionis proposui, cum res frumentaria durior est facta, coepiti, ingrauescere annona, publico instituto habentur egentium dele elus. etiam nolentes coguntur tanquam milites quasi per decurias uicatim sacramento nomen dare, quicunq; sunt fictae fortunae. Ubi uero quotquot reperiuntur in ciuitate inopes generatim conscripti, centuriatiq; fuerint, ditioribus omnes ascribuntur, commendah-turq; distribute alendi, quotquot quisli non incommode. aut grauate alere posset, habita census, ct cuius' fortunarum ratione, quos alacres omnes accipiunt sine ulla recusatione, aut excusatione. hoc nexu in familiis nostris tanquam ascriptiiij aluntur interdiu, atq; etiam, si eis placet, nobiscum pernoctant, donec ubertate agrorum uilitas annonae con
secuta fuerit . Cauent etiam summopere ciues nostri, ubi in angustiis aerari3 onera, ac pecuniae ciuita ti imperantur, ne exigantur per capita, quod semner nostra ciuitas iniqui imum duxit, abhorruit sed ex censu potius, o, quod aiunt, per aes, o I bram, feri exactionem probant. δε quando tamen durissimis temporibus summa cogente dissicultate numaria, impendentibus infinitis sumptibus a prouinciae quaestoribus in capita, o familias imper
72쪽
tum fuerit, cum etiam e fanis pecuniae tolluntur M.
perto sanctiore arario pro illis, oui propter affictam fortunam soluere non possunt, ditiores inter se onus inopum re semper pari iti suscipiunt, ex censuci, libenter iterum conferunt, quicquid residui debetur ipsis egentibus Ripem elargientes, unde ,
s uesint, pro sese ipsi dissi luant, ne fortes exactori
bus pro aliis ditiores semper parati penderent, magnarn mancipum auaritiae ansam praberent aduersus eos, quorum inopiam, atq; imbecillitatem sistite tiare Rudent. 'Mn minori fere liberalitate, ac pietate ciuitas nostra prosequitur sacerdotes, qui rebus diuinis praesunt, sacrificia i , tam priuata, q pum blica religiones, sanctitaresque, quae sunt in morve maturum, interpretantur, ct nobis deum placatum sanctimoniis reddunt. Nunquam cogunt esstributa cum populo pendere. militiae, militarioru-
que munerum uacatisnem, atq; omnium rerum immunitatem libenter tribuunt neq; eos labrilis prosteri, censeriue, neq; eorum pdia esse , ut cαtera , ueci alia tributariaue patiuntur. Hinc equid m) crediderim potissimum feri, at Deo opt. UUM. CH- . ius est rerum humanarum procuratio , res iciente .
ad banc propensam ciuium pietatem, omnia fere semper prospere procedant, secundas eueniant, ct quicquid agendum instat, bene opuram ponant, 'remcii plurimum ex sententia gerant, oe omnia eis
73쪽
o uirium addatur.Hinc ciuitatis pro 'cra semper, oe quasi aequabilis, perpetuaque fortuna tot ann durauit. Si tamen eadem fortuna paulo uariante aliquando in duriuscula tempora incidimus, diis uolentibus iuuantibusque, o menti ciuium semper lumen praeferentibus Harim emergimus, ct ad pristinum statum fortunamqi reuertimur. inque nobis profecto aduersarii occurrere, ct respondere pose sunt hunc ciuitatis nostrae flatum , hanc opum , ac copiarum mediocritatem repentinam esse, nouaq;, o nunc primum cocti fauore nobis e se constatam,
cum ab ipsa quasi urbis origine semper fuisse Cremonam in aliquo numero compertum habeamus locupletissimorumscriptorum perpetuo testimonis. Superius Polybi , Liastque, O aIiorum instoriam scribentium monimentis clarum esse demonstrauiamus, tempestate Annibalis poeni Cremonam, cum primum deductasuit a Romanis colonia, iam tunc fuisse fortunae muneribus amplissmam, omnibusque rebus auctam, atque ornatam. Cornelius Tacitus vos agens de temporibus Vitellianis cum dixissee Cremonam tunc forte confiuxisse magnam partem Italiae Italo in eosdem dies mercatu subsicit. Tempus quoque mercatus ditem alioquin coloniam mala rum opumspecie compleuisse urbem deinde militi f. Flauianis Antonio duce post longam obsidio- 1 nem
74쪽
nem captam,atque direptam ad praedam totum triduum suffecisse refert. Quantum praeterea opiabus, o copi' ea ciuitas redundet prae Papiensium
municipio, uel ex facie ipsius urbis cognosci potest, in quo ipso etiam en quaedam quase dignitas, cum speciem regalis prope metropolis praebeat, ut hinc quoq; se nobiscum Papienses minime conferre posesnt. Principio optimo Ioco sitam esse liquet. En n.
ut omnes non ignorant . inter Padum, o Olliu fumina , praeterfluentibus etiam aliquam partem eius agri Adua, ct Serio, in mediterraneo tractu,
iocis campestribns data planicie, atq; aequabili, tam tum remota a mari, ut a piratis sit tutissima, neque
tamen maris commoditatibus omnino careat, quod
Padus nobilissimus Italiae amnium muros alluit, in mare superum multis amnibus auctus influit, se quem uariae merces aduerso flumine maximis one- .rarvis, actuari sque nauibus ad nos comportari posesnt. tanta ρο caeli, ct soli clementia, ac temperatione, ut diuina quadam vi, optima hominum acutis morum ingenia, ut infra demonstrabimus,fempen produxerit, producatqi in dies magis, ac magis. Porro est natura, ac tu non tantum commuiliis ,
sed etiam ad aspectum praeclaro conspiιua des rip-rpone aedificiorum, et pulchritudine in primis nobi- Iis, ut nemo fit, qui ad primum aspectum non exclamet praeclaram, Ilippiter, ac plenam dignitatis v v bem
75쪽
A C Τ Ι Ο r. 34hem. praeclare sane aediscatam eam ubique est v dere pro regionis, facultate, 9 natura, et . n. femme tota lateritia propter dii cultatem vecturaru, quod procul a nobis snt montes, ct saxeta .sed ex lateribus labresectis expolitis uisuntur ubiq; praeclara aedificia, tam priuata, quam publica. Diacite per Deum Papienses quid potestis in municia pio uestro conferre cum arco illa nostra munitissuma, atque inexpugnabili triplici muro circundata , ubi tor, tainsrma castella, ct propugnacula,
bi tot aenea uariae magnitudinis tormenta, tot re fertissima armamentaria, tot machinae, totque instrumentorum bellicorum oscinae ' hanc unam arcem Franc. forcia II. uir acutissimus uocare solebat
sui imperii firmamentum. Quid quaeso Papienses
uestrae urbis congyicuum, atq; ostentatione dignum commemorare potestis, cum nos plurima praeclara habeamus , ct inter illa quidem aliquid non modo rerum omnium praedantia excellens, sed unicum plane oe singulare . Video patres aduersarios m
os subridere, ct inter sese obscura susurratione M hi innuere se expectare, utiquam primum aliquid dσnobilissima illa Pyramide, qua nullum usquam opus usenum magis reperiri possit. hic faceti haberi uolant, risuque ineptissimi dignitatem rei, quae nullam
habet comparationem, detrahere connituntur.Easi extitistet temeoribus antiquorum Graecorum, cum
76쪽
ingeret eloquentia arbitror addidissent octauu sedi tem mundi mirabilibus , aut fortas detracta ab eo numcro pharo, quae erat in Aegypto, septimi miraculi ioco haberi potuisse, curn longe antecelle- 3 re existimetur quicquid unquam ulpam turrium
suerit magnitudine operis, proceritate, Irmitudia rne,forma, atque artificis . decreuera patres id opusae nobilissmum ad totius orbis terrarum miraculum,
Pectaculumquactum, tacitum praeterire. ducebam enim sarius illibatum omnino relinquere, de eo pauca dicere, cum opus per se sit toto terrarum orbe fama celebratissmum. Verum aduersarioruscurrilitas haec utcunque me dicere adegit, insuam huic confessui detegerent in statem tam ab re cai.
. Poteram equidem hancce, complares: alias turres eis remittere, cum plurima alia aedificia tum publica, tum priuata non infabre sirusta nobis suppetant, quae illis opponere possemus, forum maximum, pulcherrimae porticus, amplissma curia, publici confiij sedes, templum praeclarum urbis maximum, caeteraque diuorum immortalium fana, ac delubra non modo antiqua, sed etiaM recens constructa, ct nunc etiam surgentia ad antiquorum Graecorum laudem, signis quoque, tabulis, ebore, auro coctato, ct argento, corinthηsque operibus
ornatissma. praetoria item duo uetustissima, basili-ιaeque amplisma regibus hostinosuscipiendis destia r
77쪽
nibus consecrata, aedes sacra uisuntur praeclariss me aedificata, ubi uariae sacerdotum sectae uitam caelibem ducunt, homines a uulgari uita seiuncti,um femori, sacrisque uoto perpetuo alligati, communia omnia habentes, religionesque , ct sanctitates a maioribus nostris adinventas rvdntur, traditasq; apontificibus sententias, atque opiniones diuina quamdam reconditarum literarum scientia integras , in-ractasque custodiunt. cernuntur nunc etiam fundamenta praeclarissimi gγmnasii barbarorum uariis iniuriis diruti. Vidi ego quoque ipse uentia quaedaillius antiquissimi, nobilissimique templi Mephitis deae, cui uni ante moenia posito pepercisse flamma
Cornelius Tacitus refert, cum urbs omnis concre
maru i militibus Flauianis concidisset. Ex imatur etiam reliquias apparere illius amphitheatri, ad quod extruendum paulo ante relictos fuisse Cremo nae milites Othonianos idem Τacitus scribit. Postadiumsacrarum, publicorumque operum aedificia non sunt contenenda priuatorum domicilia non tappere, aut arte insignia, quὰm no , ct habitatione accommoda. Quippe q parentes nostri, maioresve nobis constructa reliquerunt, non sint ita laute fabricata iuri ea quae his temporibus ponimus. Nunc enim Hrenue aedificatur apud nos Graecorum arti-hii sits prwceptis , sumque omnia ad antiquortim
78쪽
rationem propter copiam hominum nostrorum, qui ea optime cadent, ut infra dicemus, cum de ciuium nostrorum ingeni s, artibusque agemus . nulla uia, nullus uicus, aut angi portus tibi occurret, in quo nyadmireris speciem regiae urbis. memini olim parres uestrum aliquos, qui in ea ciuitate sui lis cum pr.
toria potestare mili dixisse, sibi eam urbem uideri
quodammodo exiguum simulacrum, ct instar Μ diolani - Ea insuper nudia aedificandi in ciuitate nσpra nunc esse conspicio, adeoq; ciuium animos esse accensos, per cupidosque certatim in patriam congcrenda omnia ornamenta , ut intra paucissimos annos sperem eam futuram urbem, ubi omnia rerum excellentium exempla inuisantur, modo otiosa, sin pacata in hac pace, o tranquilla libertate permaneat, quam nobis promittere uidetur Caesaris incredibilis, eximia, ac diuina uirtus, qui omnes suas cogitationes, omnia Rudia, omnem operam, mentemq;
omnem in republi. conseruanda , amplificandaque iam diu fixit, qui toties barbarorum impetus crudeles c furibundos sua uirtute retardavit, totiesquσdimicatione, ac periculo uitae suae immamem, a foudam hostium crudelitatem a iugulis nostris auertit dignus potestate, o omnium rerum dominatu. Qiribus uero urbs nostra operibus, muniti0nibusq; an-.tiquitus septa fuerit, non est quod hic elaborem, cisi adhuc, illima moenia durent, interque Italiα mis .
79쪽
ar iis mas urbes habeatur Cremona, tenuiq; ysso. atl exigua manu defendi possit, operibus, ac munitionibus satis per se tuta. Dixi etiam superius de agri optima cultura, cum de ubertate terrae in coten rione, ct coparatione utriushi resonis disierui.Adde amoenitatem, salubritatem illius tractus quis
posset oratione pro is ignitate com editi tot irrigationes, quibus Pa enses cino carent ot prata, tot runos, tot amoenissima uireta, tot qiso urbanas luas, fructuose ma pomaria, ubi selectae, ac generose arbores,e diuersis, Ionginquisque mundi partibus asciatae, optima ratione in quincunce positae non rantum ubertate fructuu utilitatem, ueru etia ad assectum uoluptate pbent. ubi ciso terram vineta, arbusta, quae Gallica uocant , rectius dispositiusve , atque descriptius digeruntur ' Quid de uillarum laute aedificatara comodita e mul, atq; elegantia ' id unum in summa dictum uolo,ru' ipsum ciuitatis dignitatis clare respondere. Ia uidetis iudices, quantum Cremonenses Papiensibus pstent urbis antiquitare, originis nobilitate, frequentia ciuium, censu , opibusque, 9 plurimarum rerum copia. soli uberi te, atque felicitate, urbis amplitudine, splendore, aedificiorumq; ct operum magnificetia, plurimisque munitionum i dijs, quibus cibus rebus Cremona Papiam longe inferiorem ese demostratum fuit iis
qua bactenus a nobis disbatata sunt, dissi uisori s
80쪽
st. r necesse erat,nihil tamen extra causam a me di
Elum arbitror, cum mihi retundenda esset eoru arrogantia, atq; in lentia, qui suam nouitatem, ignobilitatem, solitudinem, inopiam squalorem, cum antiquitate,nobilitate orequentia, opibus, splendore honesti sinae ciuitatis tam intoleranter ausi sunt conferre, nihil ueriti hominum iudicium . aliqua et interdum inspersmus de ciuitatis nostrae moribus, optimisque legibus maiorum institutis, quibus auditis aduersaris, s naturae communi, ac uulgari sensu uterentur, non me ulterius progre isnerent,sed deposita superbia, atque audacia iis contentionibus in plerum finem facerem, socias ciuitates quiescere in otio permitterent, dimouerentque a nobis hanc totam molestiam . Resstabat, ut in colitatione
utriusque ciuitatis dissererem de ijs, quae posita sunt
in sola uirtute a qua omnis recte factorum oritur gloria, nam in iis, qua superius memorauimus, i Met aliquam partem etiam fortuna, licet pleraqueram urbis, e ruris ornamenta constare non posse ne hominum ut, atq; industria. At uero quoniam inrtutis ipsius nome late patet, plurima mili dic eda sunt in comparatione Riantium uirorum uir usque ciuitatis in omni uirtutum genere, ni ratio occupationum uestrarum a me aliqua habeatur , taeteram omnem orationem ab huius d ei actione