장음표시 사용
151쪽
C rit,alterum in Aeram alterum in Aegilopen frequentius conuerti restat: quod etiam maximu est argumentu,zeram idem esse quod toltu, SI Aegilopen ide quod Auona. Quam Plinius gallica Nardu appellat,Dioscor Celticam uocat,quemadmodum illa apertissime indicant,quae de nardo celtica 3c gallica ab utro autore reseruntur. Hanc eande nardu celtica scribit Dioscor.libro primo in alpibus Liguriae nasci atq; ab incolis Saliuncam appellari. Plinius tamen de nardo gallica 8c Saliunca locis separatis,tanqua rebus disserentibus tractat Saliuncam nihilominus lib.ai. herbam odorata esse fatetur.quae si uestibus interponatur gratissima sit:eandem quo testat in alpibus nasci, at eius in medicina usiam tradit, non
multum a nardo celtica disterentem. De s I O H E R B . A.
Idem Plinius lib. 22. scribit, Sion Irjs Aph, sed latiotibus in aqua nasset, alias p eide proprietates uires subscribit,quas etiam Dioscor.libro
secundo refert. De eodem postmodum Plinius libro. as de Silao fere e dem. Silaus nascitur areosis Ac perennibus rivis,cubitalis.Apa 3 similis tudin*coquitur ut olus magna utilitate uesicar Vtraq; descriptio sin e dubio et herbae conuenit, Apio simili in aquis nascenti,quam quidamsalso Senectionem appellant aliqui uulgo Crisiones uocant . Videtur tamen
Plinius aliud Smaliud Silai nomine indicare uoluisse:aut si pro Silao Sison legendum sit frustra eandem herbam duobus in locis descripssse.
Quid quod Plinius aliquando uidetur uulgare sequi opinionem, cum Einnabaris. libro. 3 3.scribat Cinnabarim,cuius color in picturis proprie sanguinem reddit,ine Sanguinem draconis elisi elephantorum morientiu pondere, permixto utriusis animalis sanguine, quam quidem Cinnabarim utile antidotis medicametis. esse confirm at. Medicos uero sui temporis, qui pro hac Cinnabari utebantur Minio,quoniam 8c ipsum Cinnabaris uocaretur,iure reprehendit. Nam haec Cinnabaris, quae etiam Minium di- citru uenenu est cum ex ea fiat argentum uiuum, quemadmodum uicissim ex argento uiuo fit Cinnabaris factitia,quam nos uulgo Cenabrium vocamus. mego sum nescius, pisrosch etiam medicos artate nostrain eundem labi errorem,cum Cinnabarim in Receptis sic enim sitas com*- positiones appellant scriptum inueniunt , ac pro ea nominis senilitudi' ne decepti,Cenabrio utuntur,quod uenenum esse probat. Quemadmo, , duigitur consula hinc Cinnabarim in usu medicinae fugienda,ita iam sita deo draconum ato elephantora sanie ex India petenda. Nam ut fabulossum esse pute, Cinnabarim illam quae ad usiim picture A medicinae adhibetur,ex utriusq3 animalis sanguine permixto concinnari, grauissimi resstis Dioscor . me facile mouet autoritas ,qui quinto sui uoluminis libro, uo de metallicis tractat , falso quosdam asserit existimasse, coloris sis litudine deceptos,Cinnabarim sanguinem esse draconis. Durat uero
alitiquoruim in eodem nomine persuasio: nam hodie quoque me
152쪽
allieum illud, quod D ioscorides atq; Galenus Cinnabarim nominant, Avulgo Sanguis draconis appellatur. Quamqua sere omnes nostra aetate medici, Serapionis atq3 Avicennae errorem sequentes,id genus Sanguis nis dratonis,quod in usu est, succum herbae cuiusdam arbitrantur, quae
a Graecis Sideritis uocatur . Sed de Sideritide quidem herba,omnibus Sideritis. eius generibus plenissime scripsit D ioscorides . Ex nulla tamen eiusdem specie talem exprimi succu edocuit, quo medici pariter at pictores ad suum utri opus uterentur. Hunc tamen duplicem & in pictura & modicina usum compertum habemus, in eo quod purum Sanguinem dras conis appellant, & de Cinnabari eundem Dioscorides Plinius testans
tutaquod me maxime mouit, ut existimarem idem esse Cinnabarim, de qua Plinius, ac ueteres autores Grsci scripserunt, S id F nos uulgo San scitietis, dea guinem draconis vocamus. Nam hic quo sanguini colore quamsimii conis. limu reddit, & est rarus inuentu atm difficilis, nec minus carus qua legi tur fuisse apud antiquos, quando syncerus at incorruptuS uenundat. Nam qui passim in medicametarioru officinis uenalis exponit adulteris nus est, licet eum pro uero in medicine usu recipiamus: quemadmodum uile quanda terram,at uulgare pro Lemnia terra, quam,ut supra dixiomus, ueteres medici Lemniu sigillum appellabant . Sed in hac omnium rerum etiam ad uitam pertinentium incuria,st sanae uenis locus,si altera
Pro altero negligenter accipirur,modo in uenenum praeceps non feratur
ignorantia, ut in Cinnabari diximus, pro qua saepe Minium faciticium re Acipitur,quod uenenu es Ie docuimus: liceat pro Terra Lemnia terra no stratem gypseo colore recipere,que licet nihil habeat cum illa commune, praeter quendam ficti tamen sigilli characterem, non tamen est hic error
cum uitae pernicie . Pro Argemonio herba, quae ut scribit libro secundo Dioscorides, habet solium simile Papaueri agrest florem pariter rusum,
radicem rotundam plurimo succo croceo manantem: utantur altero frutice,qui etsi plurimum a uero Argemonio&esti e 8 uiribus distet, in
multis tamen morbis utilis esse probatur . Pro Eupatorio, Eupatoris res gis inuento, sumatur herba uulgaris passim in foveis nascens, qua licet quid sit a pluribus ignoretur, constat tamen non esse uenenu. Pro Spina alba,qua Arabes uocant Bedaguard, quonia haec a medicis ignoratur, utantur Spongiola rosae sylvestris,qus in spinis nascit.Nam etsi hecplu'rimu in medicinae usu differat a Sphiaalba,no tamen est haec permutatio exitialis. Hosce atin alios quamqua &ipsos reprehensone dignos erros res quandoquide interitu manifestum non adserunt, condonemus illis quorum intererat haec potius, tam ad usum medicinae necessaria, qua plexaq; alia nullius ad uitam momenti diligenter at subtiliter perscrutari et modo pro semine Rute sylvestris semen Cicute,quam nemo ignorat esse
uenenu,non admittat. Non si tanti unus accentus, ut quo, cum Harmel Armes
scribit apud Arabes cum aspiratione significat Cicuta: m sine aspiratio Rurasylus
OnRRuin sylvestre, aliquando ex tantilla nota homi uita pericliteo .. Ego βα-- .
153쪽
C ouide saepius artifices , s pillulas ex Hermodactylis ac stolidas conficiut.. huius erroris admonui nec cesso quotidie admonere quamuis maior insuetera e consuetudini quam mihi fides adhibeat. Quod si me audiant neo pillulis e lapide Lazaei eum lapidem adiungent, quo passim pictos
Tm utuntur. HON TAG NAN A quidem medicus sua aetate cele αherrimus,huius Iapidis usum periculossim existimat: quonia saepius nonativus, sed arte, qua alchimicam uocant, fictus uenundatur. Ego uero tam naturale quam fictilium cauendum censeo: quoniam non miuus est
Menenum quam Miniu,quod uulgo Cenabriu uocari indicauimus: at ideo nihil de hoc lapide apud Graecos autores legitur, quod ad Pnmansdam atra bile sit efficax, aut quod alios quos de eo scribit Mesue praestetam essectus , quos ego uerius de lapide Armeno affirmari posse existimaue m μ' , rim .-8c Mesue ipse licetlapide Laetuli. a lapide Armeno distinguat,
non tame uires ac proprietates admodu differentes in utroq; eonscripsit.
Serapio uero cum lapide Lmuli notificat, eluis potestates exponit, noesia refert ,quam qus de lapide Armeno a Graecis traduntur, neq3 postea quicquam lapidis Armeni alio in loco commeminit. Quod sane non teρnuecst argumentu, Serapione eunde putasse lapidem,&qui Armenus a solo in quo gignitur,& Lazuli a colore caeruleo que Arabes Lazul apLapis Pellaiar uocaretur. Aulaena uero etsi seorsim de Azuhid est, de lapide La Laetuli. Tuli 8c de lapide Arm en o in ter alios lapides scribat,quscu n tamen de D. lapide Linuli refert eade omnia fere a Graecis autoribus, D iosc. praeser' 'tim, atq; Galeno, de lapide Armeno scribuntur:haec enim sunt Avicens de lapide Laetuli uerba. Uirtus eius es: sicuti uirtus eius quo adhaeret auru. Dioscor . de lapide Armeno libro quinto ita. Eade facit qus Chryst 'socola. Avicenna de Azul, siue lapide Laetuli sic. Inest ei uirtus eradicatisua, putrefactiva SI abstersio eius cum acuitate,& stip cicitate pauca . Galenus 8c Paulus de Armeno lapide eadem fere: Habet uires abstergenteS Cum acredine, A pauca quadam as ringendi facultate. Avicenna de lapis de Lmuli pariter. Bonos clipilos palpebrarum, est ultim v, sic uidiscitur, propter proprietate quae esst in ipse:&dicit quod propterea, quia Ipsum euacuat humores malos phibentes oriri pilos bene. In eande quoρ 'Q fere sententiam Galenus de lapide Armeno ita scribit . Cum igitur tali j narura praeditus sit miscetur medicaminibus oculorum, ipsium quo sest 'orsiam terentes, & in puluerem quodammodo redigentes, utuntur sicco lad augendos pilos palpebram: quando ob humorum acredinem quida iex ipsis decidui, quida no augent, neq; nutriunt Na ubi huiuscemodi hu lmoru acrimonia fuerit consumpta, ad naturale habitu palpebra res itui Φ tur. Ex hiis igit tam similibus, ac pene eisde tum Avicenae, tum Dioscor.
at* Gal. de lapide Lazuli. 8c lapide Armeno sententiis, unicui uide ri potest, Avicennam sque ac Serapion e in lapide Laetuli lapidem Arsmenum designare. Magis uero in hoc Serapio quam Avicenna laudan ρ duS: quonia cum lapi de Armenu sub lapidis LMuli nuncupatione notis
154쪽
ERRATA, LEONICENUS.ficasset, nihil postea seorsim de lapide Armeno tanquam re a lapide La si Azuli differente, id quod Avicenna fecisse probatur, scribendu censuerit. Quod si pauca quaedam in lapide Lazuli addit Avicenna,ut quod uirtutem habeat eradicativa, 8c putrefactiva, quae de lapide Armeno a Grecis non scribuntur,sed de altero metallo potius, quod ab eisde Graecis Cya neus appellatur,non sane miranda est, Avicennam ut in pigrisq; aliis, ira
in hoc quo lapide rerum differentium proprietates miscuisses Unde iis
lud euenit, ut sibi parum constare,atin inuice pugnantia in hoc eodem lapide scribere uideatur. Nam si uirtutem habet eradicatiuam,quemadmodum de ipso scribit, quo pacto nutrit, aut producit capillos ex proprietas
te quae est in eo quos ex uirtute eradicativa debeat extirpare Quodsi eotiam sit putrefactivus, cum ea quae putrefaciendi uim habent, a medicis doctissimis, ac Galeno praesertim,inter uenena computentur,qua ratiosne psitatae ex eodem suae viis periculo sumuntur oc enim est id quod ex lapidis Lazuli usu non paruu imminere pericula significaui . Eunde enim esse censeo illi que Dioscor.atin Gai sub Cyanei appellatione noti ficant, que idem Dioscor. libro. s. uim destruendi ac putrefaciendi has here testatur. A tq; ideo nullus ex Graecis autoribus sicuti lapidem Aromenu,ita Cyaneu quo purgandae atrae bilis gratia docuit in pillulis deuorari. Ne me latet, queda eiue,qus per se sumpta sint exitialia uenena, Ralrjstsi admixta salutaria reddant. Sed dicat aliquis, quisna usus, intra tio hoc in lapide Lazuli deprehederii nisi forte in eade re Arabib. auto ribus fide adhibere uelimu s, o uerisimilc est lapide Lazuli a lapide Arrameno nesciuisse distinguere,cum unias uires ac proprietates in altero notent. Huius siquide erroris no est oino ne ipse Serapio expers. Nam liscet de lapide Lazuli tantumodo scribat quo nomine lapide Armenu uoluit intelligi Quoniam uerba Gai quae Serapio in lapide Lazuli refert, sunt ab eodem Galan lapide Armeno conscripta. In sine tamen subruias git ex cuiusdam Alchalazi sententia, lapidem Lazuli habere uirtute adustiuam 8c putrefactivam, ato ideo auferre uerrucas. Haec autem, ut dixismus no esto lapidis Armeni,sed alterius potius medicaminis, quod a Grscis Cyaneum, a Latinis Caeruleum appellatur, potestas. si De CICUTA, NAPELLO, & ACONITO. .' Nein uero mirandum est Avicennam in lapide Armeno, qui etiam a nostrae aetatis medicis ignoratur, haesitasse quid esset qui in Cicuta herba adeo uulgari ta anceps fuerit ac dubius ut ea aliqn folhs Cucumeris, aliqn Mandragorae iuxta diuersoru autoru opiniones constare tradiderit : &nunc eande Succara, nunc Alpharas,& nonnunΦ Hyoscyamu nigruappellet. Nam in suo de simplicibus medicaminibus libro. a. sub Succis Tam appellatione Cicutam describit: eosdem siquidem Succaram tribuit esse fius quos Cicuts DioscoridesAn quarto autem libro ubi de uenenis agit,Cicuta no Succisa sed Alpharas uocat: Sc existimatipsam esse Na
155쪽
C ea subiungit eandem huius rei caussam, quam assert Gale. non in napello 8c turdis sed potius in Cicuta & sturnis. Haec enim sunt Galeni uerba tertio de simplicibus medicaminibus libro . Cicuta hominem quidem interficit ob meatuum latitudinem,& caloris abundantiam, ac propter magna quam habent arteriar in attrahendo uim pollens adhuc pertingit ad cor . Non exanimat aute sturnos , contrariis eX caussis. In eandem sententiam
seribit idem Galenus libro secundo de alimentis, Sc tertio de complexi mibus, de Cicuta 8c sturnis, non autem de Napello Sc turdis: ut in ore est omnia fere medicorum, qui sola Avicennae autorirate freti, id constanter affirmant quod nulla habent experientia compertum . Quis enim sciat an turdi sine noxa Napello uescantur, cum quid sit Napellus ex ipso A
vicenna non constet c Signa enim quae ab Avicenna ponuntur in eo qui
hauserit Napellu sunt eade hiis quae a Dioscor & Paulo scribunt in hiis qui toxicu biberint Est aute Toxicon quodda ueneni genus, quo sagitatae ab antiquis tingebanturillinc enim illi apud Graecos nomen, qm misesilia, que ipsis toxeumata appellant hoc potissimum medicamine inficeretur . Sed hoc idem ueneni genus 1ple Avicenna paulo infra nominat corrupto uocabulo. pro toxico Tusson, cuiuS se ne naturam, neq3 nomen noste fatetur Eosde tamen in eo ex aliorum sententia tradit essedius, quos etiam Gioscorides ac Paulus in Toxico notant, ac quos paulo supra ide Avicenna in Napello conscripserat . Quod autem in autore Pandectam Napellum. legitur,atq; ab omnibus fere medicis creditur Napellum esse speciem AAconstum. coniti id ex Avicennae sententia affirmari non potest . Aconitum enim
D duplex est autore Gale . Aliud quod interfieit lupos, atq; idcirco apud Graecos Lycoctonos dicitur. Aliud quod pantheras exanimat, ac simili ratione ab eisdem Graecis Pardalianches appellaturi De hiis autem duobus Aconiti generibus Avicenna eundem Galenum secutus, sub nomine strangulatoris adib. id est lupi, 8c strangulatoris leopardi seorsum a
Napello tractauit. Quod si A vicenna no minus noxias quam etia saluta Tes herbas incognitas habuisse probatur quodnam ex eius uiri doetrina aut in euitandis uenenis, aut in capiendis remedηs auxilii sperare possumus Atqui omniu artium professeres haec duo suscipere ac polliceri uis dentur bonorum, scilicet ac malorum in sua quisq3 arte scientiam. Idem Avicenna, ut ad id unde digressi sumus redeamus, eande Cicust tam eode libro . f quarto ubi de uenenis agit, Hyoscyamu nigrum nominat. Nam quecun signa ab Avicenna scribuntur in eo qui hauserit Hyoscyamu nigra, ac contra ide uenenu remedia, non alia sunt quam qus in Cicuta Dioscor. ac Paulus pariter notauerunt. Nec minus ide Avicenna
in altera herba, quam pro Cicuta recipi oportere in pillulis ex Hermoda etylis insinuauimus, incertus fuisse uidetur quid esset, cum gummi eius inter uenena ponat,a , ea signa pariter atin remedia in hiis qui idegum mi hauserint scribat quae Dioscorides ac Paulus non in gummi Rutae syl
vestris siue montans neq; em ustb legit aliqua Rute sylvestris specie habe
156쪽
regummi tale, quod uenenu sit; sed potius in ueneno quoda quod Ιxias Asa appellat, de quo etiam Nicander in theriacis suis iaciti nentionem,pariter notauerunt. Avicenna etiam in eode quarto libro,ubi docet curatisonem morsuS uiperae,scribit Rutam agreste non esse, ut multi Opinant,
Harmelicum tamen Sc Dioscor. & Galenus ac Paulus quoddam genus Rutae agrestis Moly besasa,atin Harm ala appellari testent . Quod quos Μosqniam,vcrjdem tradunt autores, uim habet incidendi dic discutiendi lenotos ac tenaces humores in articulorum doloribus:ad quos pilials o hermoda Stylis ualent, quoniam magna ex Parte talium humoru uitio prosueniunt, utilius adhiberi existimauerim quam Cicuta, quae sua frigiditate augere potius eundem morbum possit quam tollere. Galenus squidelibro de simplicibus medicaminibus primo,semen Cicutae pri omnibus aths frigidissimum esse testatur. In quinto uero eiusdem uoluminis lib. etsi quaedam uehementer frigida probat hebetandi sensus gratia, ubi im patibiles crutient dolores usum tamen Cicutae in totum damnat: utquae non solum frigiditate,sed etiam superflua humiditate sit perniciosita De CIS THO, α HEDERA. Non uidetur tibi Plinius libro.12. iure reprehensus, qui Cimon hersham ex qua fit Ladanum, Hederam nominauerit,quoniam, ut inquit Paulus. Aegineta Cisthon hanc etiam Cisson,id est,Hederam nomine Sc Dioscor. eande Cissaron, id est, Hederulam uocari tradat Ego quod cu ueniae praefatione dicere liceat, doctissime Hermolae, nus' reperi as Apud Paulum aut Dioscor. herba illa ex qua conficitur Ladanu, de qua nobis est disputatio praesens, Cistari, id est Hederam.uel Cissariori, id est, Hederula nuncupari sed potius Cisthu aut Ledon,siue Ladona:hec enim sunt Pauli uerba quarto sui de medicina libri uolumine in quo agix
de simplicibus medicaminibus:ωαψον visoύλάβανον - γινεται,id est, Ladanum ex Cistho Ladone appellata fit. Sic Galenus medicamentum id quod Ladanu appellatur,ex Cistho non autem ex Cisso fieri attestatur. New Aetius, his aetate aliquanto posterior no tamen exiguae apud Grscos autoritatis medicus, alia usus est in eade herba, qua Cisthi appellatisone:altera tame huic non longe dissimile sub qua nascitur Hypocistis no Cissaron,sed Cistharu duo isti nobilissimi medici nuncuparunt. Dioscostrides uero alterum Cisthi genus sub quo nascitur Hypocistis, tam Cismarum, quam etiam Cissarum a quibusdam scribit nominari: alterum uero ex quo fit Ladanum non cissaron, sed Ledon tantum a quibusdam inquit uocitari. Quo fit ut Cisiari nomen, quod latine Hederulam recte dici posse arbitraris, non et herbae ex qua Ladanum generatur, sed illi potius sub qua nasciturHypocistis etiam Dioscor. teste conueniari quae etiam herbaladani fera, si nomine a Cisso, uel Hedera diuerso diceretur, νηνεν potius quam κιώia pronunciaretur, faciendi gratia inter ipsam atque Hederam saltem ex accentu differentiae. Quare απὸ μώσει uox diminu G
157쪽
C tiua formata no hederulam, sed proprii generis herba significaret, cluod etiam sit de altera sub qua nascitur hypocistis, statuendum. Quamquam 86 Plinius ipse Cisthum non idem cum Hedera nomen, sed uicinu tantusortitam esse insinuauit. Uicinu aute nomen uel M- fuerit,uel ψω, a quo . per diminutione κἈαρον,sicuti ατή- V.Neq; uero hanc ipsam planota ut etia tibi concesserim facta is V.ziύ- diminutione a Graecis Cissariununcupari, puto a Latinis recte Hederulam posse nominari:quonia non
sequitur,ut si πι- uel multa significent apud Graecos,plantam. f sub qua nascitur hypocistis, & hederam, uel hederulam,si qua inter hederae species alijs minor existit, qualis est ea quae a Theophrasto Elice, non austem Cisarum nominatur, idcirco & Hedera, uel hederula totidem habeat apud Latinos significatus: tanquam is frutex qui arbores scandit accircunuoluitur, quam etiam alter suffrutex sub quo nascitur hypocistis .
quae due plantae inter se non solum genete atque natura, sed etiam colo Gre atque figura plurimum distant, Hederae uocabulo comprehendantur. In hoc sane, quemadmodum in multis aliis, errore fuit autor Pandectas rum: qui uolenS,ut arbitror, Avicennam tueri aeque ac Plinium medicis nam utranque confundentem, Hedere nomen aliquanto etiam quam ceteri fusius accspit:adeo ut omnem herbam qua caprae libenter uescuna tur ab edendo Hederam appellari posse putauerari At tibi homini literastissi1mo,quem crassa Minerua dedecet, scio hanc rationem non probari. D Atque ideo non parua me carpit admiratio, quo pactio unquam in anismum inducere potueris, ut Hederae nomen apud Latinos planta, ex qua
fit Ladanum,significare posse credideris:cum nusquam inueniri possit huiusmodi significatus exemplum: qn 8c Plinius ipse libro duodecimo dubitare uidetur, utrum sit Hedera, uel Lada, quam hirci depascentes medicamen id quod Ladanum nuncupatur, barbarum, villis adglutionent. Non te sane latet, uirum tam graeca quam etiam latina insignem literatura, plarraque apud Graecos uocabula multipli citer dici quarta men apud nos non seruant eandem significatus multiplicitatem . Nam ii , uerbum apud illos significat amare,&osculari: Amare autem pro osculari nunquam, ut arbitror, in nostro sermone reperies . Sed ut ab
ipsis de quibus agit plantis sumatur exemptu βχω in Grscoru lingua &lentiscu arbore,& id cepe genus quod ab ipsis mox α a Latinis Scilla appellatur,significat non tamen in nostra lentisci uocabulo aliud quam arbor designatur. An non tu Theodorum Gazam, quem tamen in Themisti editione prae caeteris imitanda tibi proposuisse fateris, in hoc tamen Plistnianarum castigationia opere carpis, quod nimiu lingus latins amplifiea de studiosus id genus Rhaphani agrestis, quod a Grςcis 4 vel χ- aps pellat:quoniam Pisibi apud illos etiam Pirum significatuatine dixerit Pisrum Quid enim aliud inuere uolebas, nisi non esse piri apud Latinos aesque atq; apud Grecos NVuπii duplex significatu et Ego uero Theo . Gazein hac pie patrocinari no uerebor, que puto asti etiam P Rhamano agre
158쪽
st: pirum rectae conuertis Ie:quonia id Rhaphani genus idcirco tale nome Aapud Graeco S sortitum uidetur, quod Piri essi em sua figura repraesen φtat. Quare ob eandem similitudinem eii ama nostris commode Piru disceretur. Oraeci sane uel rustici qui eiusde Rhaphan1 usum que&Theos
phrast. 8c Dioscor. retulerunt habent experientia compertum, quod. pars eiuS superior uomitum faciat, inferior uero aluum citat, nsnc etiam Chamaepidium, id est, terraestrem pirum uulgo uocare consueuerunt . Chamaepia multa tamen alia sunt, in quibus iudico eunde Theodoru Gaza minus Φμ- arecte latinis uocabulis usum fuisse pro Graecis. Nam hoc ipsum, de quo diximus, haphani genus, quonia non luam sed etia; μα uocari aquihusda in graeco Theophrasto codicelegitur, ide nomen Theodorus Ca irica transtulit. Sed qua uis ita apud Theophrastu, cuius de plantis uoluo mina magna ex parse sunt deprauata, legatur, ne tu id uerbu in Plinio castigauetis: Diostor. tamen. cuius liber aliquanto emendatior quam Theophrasti apud Graecos habet, non Ischada, sed Ischiada potius alio nomine ide medicamentu nuncupauit. Qui si etiam Ischas ut apud Theophrastu Sc Pliniu scribitur, diceretur, non posse tamen Caricae Vocab
lum in lingua nostra aliquam Rhaphani speciem, quae nullam habeat Caricae si lationem,significare ε De errore Theodori G A Σ AE in
Iisdem rationibus quas paulo ante de Hedera atruli, ausim confirmas Bre simili errore a 3 aliquato sane maiore. Theodorus Gaza Centauriu maius, Fel terrae nominauit. Nam cum Theophrastus libro f. de plan o Centaurium iis scribat, Centaurii radice ad dece annos reseruar ac proculdubio Cen μαμ- tauriu maius intelligat, cuius radix, no aut folia,quemadmodu contra minoris soli non aut radix, ad usum medicinae adhibeatur: hanc in utra , Centaurio distierentia non animaduertes Theodorus, ut qui apud Dio G scor. Gale. 8c Plinium etiam forte non legerat, Centauri, minoris radice esse superuacuam. at ideo nullam esse ipsam reseruandi necessitate; ita illum Theophrasti locum est: interpretatus. Publica uero omniu radicia disserentia, qd aliae plus, alis minus teporis durant. Hellebori efii uel annis. CCC. utilis durata alum terrae aula V. aula VI. Verriilago. L.Fel temrae. XII. Pinguis haec spissach admodum est. Iam uero hic error Theodorari manifestus apparet; qui scribente Theophrasto, Centaurη maioris radicem pinguem ac spissam,cuiusmodi eam Diostorides&Plinius etiam
scripserunt,sicuti minoris tenuem, ac nullius in medicina usus retules runt ipse tame de minori ea scribi a Thcophrasto putauit quae nullo practo eidem conueniebant:ato ideo Centaurium Fel terrae uocauitaquo sane nomine Centaurium minus ob eximiam amaritudinem conuenientius insignitur:maius uero tantu abest ut Fel terrae dici possit ut multo res. ctius mel terre uocaret. nam eius radix esse subdulcis a Dioscoride tradis
vir:& qui eandem norunt ita esse experientia comprobarunt. Ego sane
159쪽
6s s N P L I N I IC scio ipsam ab omnibus sere medicis aetate nostra ignorari . Conciliator quom differentia centena,Centaurium maius aeuo suo incognitum fulsese testatur licet milies ipsum, ut arbitror,uiderit,atq; ad opera medicinae frequenter adhibuerit:quod etiam nostri temporis medicis frequentissi a ime contigit. At qui fieri potest, aliquis inquiet, ut uel Conciliator, uel eo iposteriones medici id medicamentum ignorauerint,cuius usum aliquan do nouere nam proculdubio haec inuicem pugnantia uidentur. Atsi mi lQuaedam me hi more sophistarum loqui liceat, illud dicere ausim, Centaurium qui dicia usu no - dem maius amedicis nosci non tamen ab eisdem nosci Centaurium maea ιζ mi ius: quemadmodum Eupatorium agnoscunt,non tamen agnoscunt E M sunt. ' patorium, in quo sane minus quam in Centaurio maiore sunt excusano idi. Nam licet hoc non solum peregrini sed etia sit soli Itali germen ,no tis men in multis Itali e prouenit locis. At Eupatorium in pratis,in uiridaris lis,in uepribus,in planicie in montibus passim nascitur nisi connivesamus ubi fere nostros incursat oculos. A Dioscoride uero ac Plinio eis ius effigies ita describitur, ut pene ante oculos poni uideatur. Hae quales lsint herbae quo nomine a nostris uulgo uocitentur, consulto celari comstitui ne quod quidam mihi suis contra me scriptis,ut audio, obiecerunt. iqui scilicet inter te ac me discordiam quaesiuerunt, tuum uidear expecta; ;tissimum de huiusmodi rebus praeripere uelle tractatum. De errore Gaze in B THB IN ELL A,et
D Redeo ad Theodorum qui Thrialidem Bibinellam,& Seolopeno scirium Lingua ceruina conuertit, eodem. s. linguae nostrae amplificandae studio amotus, no sane improbando modo reru Pprietas & natura sera :uetur. a ut de Lingua ceruina tacea, quae no est Graecis Scolopen
sed altera potius ab eisde Hemionites nominata,illi quide uiribus proxa sm figura aute plurimu distans. Licet tu in tuis castigationibus tam am has similes scripseris,ut difficilc sit internoscere:ut, inquam,de ista tacea. . ob ea salte qua habet cum Scolopendito potestatu similitudinem,Th lis omnino differt ab ea qua uulgo Bibinella appellamus. est enim alterae potius quam Graeci tum Phlomum, tum etiam Trialida uocant,hoc est. Elychnium:quonia pro elychnio in lucernis utuntur, Latini Uerbas,
nominant,quidam recentiores Taxum barbatum. De Μ. I D O A R B O R E. Misa arbori Pari errore Theodorus Milon arbore,Taxonlatine dixit,cum tamen
Taxos arbor non mitos,sed Smilax a Graecis uocetur.De qua quidem Smilace Theophrastus tan* arbore disterete seorsum a Milo tractaui Quoetia in loco Theodorus graecam seruauit appellatione,hoc est, Sm1 slacem dixit, ubi Taxum potuit interpretari: ubi autem Milon scribere ostportuit, quoniam huic sorte arbori nomen lingualatina non dedit, i pse i
Taxum nominauit. Quo tame in errore magis est Theodoro ignoscenε
dum,. & Plinius noster simili Ppinquitate deceptus,milon arborem l
160쪽
inter Velia',id est Fraxini species libro.ls.collocaui quod facile est ani Amaduertere,si quis quae de Milo arbore lib.3.Theophrast. qus de uariis Fraxini speciebus scripserit Plinius, diligentius inspiciat. Vide quot no
di apud Theodorum, male aliquando Theophrastum interpretantem, 8c Plinium etiam implicant, qui,nisi tu eos doetorum doctissimus seloueris,mihi sane uidentur inexplicabiles. De C H A M AE D A P H N E. Idem Theodorus Chama daphnem Vincampervincam apud Theo Chamota phrastum interpretatur, cum tamen Chamsdaphne alia sit planta,cuius Pline. deseriptio apud Dioscoridem pΙurimum a Vincaperuinca est aliena.Cuius etiam Vincaepervincae naturam, imaginem. accuratius contemplantibus,illa esse uidebitur quae a Dioscoride ac Plinio pariter Clematidis atque Daphnoidos,& Polygonoidis nominibus designatur.
Theodorus insuper Aparinen Lappam nominauit, cum tamen Lappae nomen communius appareat, ac sicuti per excellentia Personatue potius grandes lappas ferenti conueniat . Hη tamen de Vincaperuinca, ScLappa Theodori errores ex Plinii autoritate, ita easdem herbas nuncuo pantis,habuere occasionem: quemadmodum 8c ille haud parui fine momenti,quo aeque ac Plinius, Theodorus lib. 6 Theophrasti Cisthu Hedera transtulit, at eode modo in mare diuisit 8c foemina,& flore utri rosiaceum adscripsit, in mare purpura accedente.Ιdcirco autem superio Bra illa in Theodori translatione errata notauimus,ut hoc postremum qd plurimum meae opinioni aduersabatur, exemplo aliorum magis confir maremus Iam enim quida mihi Theophrastum ob1jcere moliti sunt lib. interprete Theodoro Gaza non aliter quam Plinium libro.iis. Hedes
ram diuidentem,eundem illi florem deputante. Que si pro ueris, at R. deliter ab utro autore scriptis recipiantur, nulla dubitatio relinquetur,
Cisthum,id est, Ladam, posse etiam Cissum,id est Hederam,ut tibi ui deo placere, uocitari:& quae de Cistho Theophrastus, caeteri autores Graeci tradiderunt, cadem a Latinis de Hedera abs ullo errore referri
Quare cum in hoc totius controuersiae nostrae cardo uertatur, liceat mi hi hunc locum cum bona abs te uenia impetrata, diligentius examinare,
quando & tibi non fuit indecoru ad leuia ista nostratia legeda; 8c iudicio cognosceda descedere. Hactenus quide de solo nomine disputauimus,li ceretne Cimu utra , tam ea. f.que fert Ladanu,qua altera sub qua nascitur Hypocisthis, Hederam latine appellare. Sede hoc uerbuCistas apud Graecos tam de Cimo altera planta,qua de uera Hedera proferat, sicuti uox ista Canis,lam de animali terrestri, qua etia de coelesti sidere dicituriat quemadmodum neo canem coelestem recte in marem ac see sminam diuiserimus, ne utrun. sexum habere latrandi naturam con scesserimus: eadem,utputo, ratione neque Plinium Hederam per maris
aestaminae disserentias iure partitur, neque utriusque florem saceu con