장음표시 사용
171쪽
τs INPLINIIC eundem autorem Heliotropium cum Cichorio confundere : quonia MHel1otropium csruleo flore describat,& cibo gratum esse dicat, quς duo Cichorio conueniant . Ego uero & alia adiunxi qus de Heliotropio scri bit Plin . Cichorio pariter congruentia: ut qd semiped alem altitudine noexcedat & no nisi pingui culto solo nascat: quae omnes notae aggregas tae. Cichorium manifeste designant. Tu uero priores duas ita refutas,qd nihil impedituescendo esse tam Heliotropium, quam Cichorium: nec
constat in Dioscoride,x Ἀω., ὰ, f. id est, candidum, an . , id est, caeruleuscribere oportuerit. At ut ad utrunq3 respondeam, & de Cichori j radice γ esiti sit. 8c de flore quod caeruleus sit, sensu atq3 experientia probatur,
quae de Heliotropio non audes assirmare quando etiam in dubium r uocas, qualis Heliotropri flos a Dios or. describatur, ceruleu S, an candidus. Ego autem illud certe scio, multos quos uidi 8c quide antiquoS Dioscor. codiceS,λ Vκώ, non autem scriptum habere: 8ί nisi mea me fallit opis nio, puto te eandem scripturam in tua translatione secuturum. De L A S I N E. Quosdam ais,uerbum Lasinem corruptum es se nescientes, Pliniu culpare, quasi hanc herbam libro. . inutiliter repetierit, Laginem uocan do, non lasne. Tu uero pro Lasine Iasione censes legendu ex Theophrasto tam libro Plin 3. 2s. quam etiam. 22. ato ideo aliam statuis a Lagine, de qua ide Plinius agit libro. Mi. Demum ut meae modestis consulam, mi D hi putas recantandu:quoniam non sit tanta inter Laginem at lasionem affinitas , quantam tibi uisus sum existimare. Quas uero ego in nostro
libro tenuem tantum uocis senum secutus, ac non multo magiS naturae
proprietates, eandem esse cum lasne laginem apud Plinium iudicaues rim. Quoniam quae de lasine libro ra. scripserat Plinius,eadem fere in lagine libro. . repethi, ut quod pthisicos iuvet, quod lactis ubertatem is σciat, quod infantibus illita capillu alat, quod in cibis placeat, quod uenstrem stimulet. Sed uide quantum mihi contulcrit cum te homine doctissimo de huiusmodi rebus disputatio. Ea enim quam tu adduxisti autoritas Theophrast longe me fecit ad ea quae pride scripseram confirmanda audentiore nedia mouerit ad recantandu: nisi recantare pro eandem repetere cantilena accipiatur. Suspicari me in meo libro scripsi in utrobi . 8c libro T. 22.8c libro. . pro lasne uel lagine,& elxine& eusne legi debeρret. Adeo non nesciui quod tu mihi obncis uerbum lasne esse corruptis, ut etiam quo pacto castigandu esset admonuerim: cuius castigationis illa ratio fuit: quonia Plinius eodem libro .f. .no modo lagine, sed etiam Echirem, & tenue Scamonia eande herba a quibus da vocari testaret. EsTenue Sca- go uero non agnoscerem planta, quae proprie tenue Scamoniti dici posemonium- set, praeter illa quam Dioscor.sub Elxmes, Euxines,& Cissam peli quo obhvivo ' nominibus pinxit soliis Hederae similibus omnibus secta inuenerit cir lum. cuiauoluente:ob qua etia natura scuti Diosc. Cissam petu ita Plin. Couoi
volu alibi nominat. S3 de q antea in suspicabar, nuc certa ex Theophrλ
172쪽
sto habeo noticia in cuius codice, que scis etia Plinianis esse corruptiore, Asic pro lassione elxinem uel eusine, ueluti apud Pliniu pro Lagine uel Laosine puto scribenda: na de Lasine Plinius lib. ai. ita scribit. Lasine unu Heliu habet sed ita im plicatu, ut unucu sit plura esse uideant . Theophrasti aut, a quo, ut par est, Plinius accepit, de flore lasonis lib. i. de historia plataru eade qus Plinius de flore lasines tradit in haec uerba. Nonn ulli solio uno emergui, descriptione tame plurin ostenderes ut flos in Iasione. None haec flori eius herbae qua Graeci Elxine at Cissam petu Plinius,ut dixi. Conuoluolu alibi uocat mire conueniunt Estein hic flos, ut Plinius inquit,rudimenta naturae Lilia facere condiscentis:& cu unu foliu tanta habeat, quibusda tame quasi incisuris ita distinguit, ut uideat in quin diuisum. Eade aute herba dicta latine Conuoluolum,sicuti hoc in loco.
libro scilicet primo de historia plantam, apud Theophrastiam pro EIxione uel Eusine uitio codicis Iasione nominatur,ita libro secundo de eausis Lasne aeque corrupte uocat quod tamen uerbum ueluti diumans Theodorus Uolucrum uertit. Quare cum Dioscorides atq; Galenus multo snt, ut te non latet, tam accuratae doctrinae, uirum, in lingua graecaemendatiores qua Theophrastus in eade, uel Plinius in nostra, quid est quod dubitemus laginem Sc lasnem apud Pliniu, Iasione aute 8c Asinem apud
Theophrastum nomina itidem deprauata ex uerioribus codicibus castigar eccum praesertim quid si Graecis Elxine, uel Eusine.quidue Latinis Conuoluolum, uel sensu ipso monstrante noscatur. Quid autem sit eisde BGraecis Iasone aut Asne seu Plinio Lasine uel Lagine, ab illis etiam qui se omnia in Plinio scire profitentur ignoratur De s I O, & S I LA O. Male me Pliniu accus ante quasi duas herbas fecerit quae si una, in tusis primis defensionibus notauisti: quonia tibi non uideatur Siu esse Chiusones sed tantum similis herba. In secundis contra me latam sententiam pene reuocasti: nam Silau uerbu es le corruptu in Pliniano codice, & L Muer potius esse legendum iudicasti. Cuius descriptionem tu quoq; fateris ad eius oleris naturam proXime accedere, quod Graeci Sium uocant. Et quoniam O ioscor. ait Slum a Rom anis Lauer appellari, quam tu etiam concedis esse illa herbam, quam uulgo Crisiones appellantula tande mecum iacum Dioscoride sentis, quod Sium quidest Lauer,sed Lauerdoratum: quandoquidem Stum herba est odoram,reste Dioscor. Lauerisue Crisiones minime. Sed cum idem Dioscor. duo Sss genera faciat: alateria odoratu, ob qua natura Iuncus aromaticus alio note dicit altem inodorum,qd quia Nasturt' refert sapore,ideo etia Cardaminea Gricis uocat: cur sicuti duplex est Sivς at ut tu quo i sinuasti, Lauer, odoratu.f.&carens odore, non etia Crisiones quidam esse inodori, quida odoratidicant Quo quide admisso mea stabit sententia. Stu esse eam herba qua Crisiones nominamus:qua cum bis descripserit Plin.8 sub S1j,& sub Si sium. lai,sive ut tu legendu putas,Laueris nomine, iure est a me incuriae, ne dis Crision .
173쪽
c cam inscitiae accusatus, qui quae una herba erat duas fecerit sicuti ob id eo itiam merito possitreprehendi,quod duo Sij genera in una naturam cons i
derit. Na quae de Sio scribit Plinius,quod latius si Apio,atq; in aquis inascat pinguius, nigrius , quod calculos frangat, quod dysentericis iamulierum mensibus prosit, hae omnes sunt Sit odorati apud Dioscoride proprietates. Quod autem Nasturtii saporem reddat, quod lenti ni &
mulierum uitiis in facie illitum nocte momento cutem emender, ut de
Sio pariter scribit Plinius hoc non de eodem generesed altero potius inα :odoro quod ut diximus,a sapore que reddit,Cardamine a Graecis numcupatur,Dioscorides retulit. Des 1 GILLO LEMNIO. Venio ad Sigillum lemnium quod ego autore Galeno medicoru o Φ smniu longe doctissimo rectius terra quam milton,id est,rubricam nominari monstraui. Tu contra Nicandrum affers, ac Celsum: quoru alter id terrae oenus Miltu, alter Miniu uocat. Sed cur non etiam Andromacha medicu antiquissimum allegasti, qui in suae theriaces compositione Ter sram lemniam Milton appellauit Praestat autem,inquit Galenus, in eiusdem compositionis expositione, non Milion, sed terram potius dicere: eam,ut puto,cauenS confusionem, quam uisus est fecis se Plinius. Terra llemniam inter rubricas Sc colorum genera librori . M3. numeranS:cum stamen, ut idem Galenus inquit,aliud sit lemnis terrs genus, quo fabri li O gnar' pro rubrica utuntur,quod uerius Miltos nominatur,picturae poti sus quam medicinae accomodatum . Ego igitur non adeo de nomine, qua :de re ipsa a Plinio dissensi.Nam etsi 8c Cinnabaris,& Minium,& plaer
forte alia aeque medicis ac pictoribus serviant utrunq3 tamen usum leo
nio Sigillo contingere ne* tradit a Dioscoride, diligentissimo alioquin sin huiusmodi rebus explorandis autore, a Galeno autem rubrica a Ter in lemnia plane distinguente negatur. G De CINNABARI. De Cinnabari non putas eam opinionem,quam secutus est Plinius, a
Dioscoride improbari:quoniam idem Dioscorides simpliciterscripserit: lputauerunt quidam Sanguine draconis esse Cinnabarim: no damnans. lsed referens aliorum de Cinnabari existim ationem. Sed qui defendi pos
sit huiusmodi de Sanguine draconis opinionem,non iudicari a Dioscos 1 ride falsam, qui de Cinnabari non lib. 2 . inter medicinas ex animalium sanguine sumptas,sed potius. F. inter metalla tractauit De Cinabari quo , metallo in Hiberia & Colchis nascente, ut te non latet,agit Theophra 'stus. Et si contra te cognomine tantum Barbarum, autorem lingua & natione Barbarum licet allegare, Auecois pariter in suo Colliget,non aliter lde Cinnabari quam de metallo scripsit. Galenus etiam medicus nobilise lsimus sui de simplicibus medicaminibus lib . uoluminis.M. Cinnab Immetallis adnumerauit. In altero aute de eisdem medicaminibus ad Pater immum tractatu sorum aperte sententiam improbat,quam Plinius com s
174쪽
ERRATA, LEONIC ENUS saprobauit ita scribens.Cinnabaris non est Sanguis draconis, ut quidam Aputant. Sive autem haec sint uerba Galeni, Pergameno Asiae ciuitate oriundi siue alterius eodem nomine insignis medici, satis constat tantoria uiroru iudicio, ea quae de Cinnabari prodidit Plinius, esse fabulosa:no tamen ob id,ut nobis obiecisti,Plinia irrisimus. Absit enim a nobis tanta te meritas,ut hunc celebris nominis autore, tam de humano genere benes meritu ludibrio habeamus. Sed neq; tanti fecimus,ut nefas putauerimuSipsi aliqn non credere,ut quod quida legules,qui solis nitunt autoribuS a
nobis exegerunt, Plinh autoritate sine ratione ratione esse censuerimuS . De T v R B I T.
De Turbit autem de quo in chirographo quaeris, dissicile est etia quo
nomine apud Dioscoridem censeatur determinare. Turbit enim est noγmen barbarum : Barbari aute autores de ipso uarie loquuntur. Aliud siγquidem de ipso scribit Serapio, aliud Mesues . Quare si a me petas quid
sit apud Dio cor.Turbit,a Serapione descriptu, possum tibi sine aliqua Tuintil, TH haesitatione respondere, esse Tripoliu: licet hoc nome apud Serapioneat poli scolanimante in eo Diosc.sit deprauatit. Nam quae de Tripolio Diosci ac Plin. UiQR scripserui, qd in maritimis natat locis ubi allidit unda,neq; in mari, ne in sicco folio Isatidis crassore, palmeo caute 8c mucrone druiso,radice alha, odorata, calida guitu,&reliqua: haec eade Serapio de Turbis scribit, qd Caricamia uitiose, ut diximus, pro Tripolio nominat. De quo uel codicis, uel autoris errore minus sit admirandu:γ 8c apudPliniu non Triγ B poliu sed Trifoliu potius corrupte legit: adeo, ut Simon dubitauerit, an
sit idem caput de Trifolio apud Pliniu. & de Tripolio apud Dioscor. Si de Turbit apud Serapione. Pandectarius aute duo capita scripsit,alteria de Tri potio secundum Dioscor.alterum de Turbit secundum Serapiosenem:quasi Turbit apud Serapionem sit aliud a Tripolio apud Dioscor. qui forte error Pandectarii una cum Simonis dubitatione,inde etiam habuere occasionem: quonia in latino Dioscor . cuius uerba citat Pandectas rius scribitur Tripoliu habere folia similia Apio: cum tamen uerius Dioscor. tradat esse sim1lia Isatidi herbar,hoc est illi quam uulgo Guadum appellamus, que in ut tinctoru celeberrima est. Apud Serapione aute haresimilitudo neq; ad Apium,nein ad Isatide refertur,sed ad quandam plantam, quae Arafatis nominatur. Quod uerbu puto apud Arabes esse corruptum, & pro Italide, Arasatin scribi:sicuti etiam apud Pliniu no folio Tantidis sed folio satis crassiore palmo itidem uitiose scriptumvenitur. Qiti quidem locus fuit a me pridem in libro de Plinii, at aliora medicoruerroribus castigatus.Si autem a me queris,quid sit Turbi quod describitur a Mesue, apud Dioscoride,dicere oportebit, Turbit illud Mesue non Tu si diu esse Tripolium apud Dioscoridem,sed radicem alicuius herbae habentis melae. succum lacteum, utum, ex genereThithimalorum,seu lacticinorum,ut: iuniores medici loquuntur . Tale em est Turbit,quod describitur a Mesrae ,non habens foliu simile Ualidised Ferulae potius.haec enim sunt eius
175쪽
s 2 IN PLINI EC uerba,ut nosti: Turbit est radix herbae, cuius folia sunt sicuti solia Fe urulae, minora tamen,& est ex habentibus lac. Quo circa Achiarius, grauitis apud Graecos autoritatis medicus, multum tamen Galeno ac Paulo aetate posterior, qui multas Arabum medicinas illorum nominibus meumorat, inquit Turbit a Barbaris uocitatum esse radicem plantae, quae a oraecis Pitiusa uocatur . In qua etiam opinione quidam ath Graeci praeuter Actuarium fuisse uidentur, qui capite de Pitiusta apud Dioscoridem, ubi de radice fit mentio uerba illa interseruerunt, quae non puto esse Dioscoridis, sed glossema potius ,,, καλιῆι- αιθα j.id est, quam radicem scilicet. Piciusae uocant Turbit . Sed contra hoc est quo d haec eadem radix a Se
rapione non Turbit sed Sebram, id est Esula nuncupatur:quod palam 'fiet eonferenti ea que Serapio de Sebram ex Dioscor. at Galeni pariter scripsit autoritate cum hiis qus ridem Graeci autores de Piciuia prodideo rud Quamuis Avicena capite de Sebram aliud potius uideat describe Te, quam radicem Pitiusae. lino si uerba Galeni libro. s. de limplici medicina in intiuiis attendimus,& alia comparia. 2. C anone, capite De Mezete vi ab Avicenna seriola liquido apparet, quod Mezetegi apud A vicenna sit Pitiusa apud Dioscoridem: ita quod necessarium sit alterum duorum, uel Sebram non esse Esulam apud Auicennam,intelligendo per Esulam radicem illius herbe quam Graeci Piliuiam uocant,uel Avicennam in duD obus capitibus secund1 Canonis de eadem radice fuisse locutum. fcapi.te de Sebram,& capite de Mezetegi . Eadem eiusdem medicinae repetitio superflua est apud Serapionem. Nam capite de Tithimalo ultimo loco nominat speciem Tithi mali quae dicitur Ptia : uult autem dicere Pitiusa: eadem enim de ea scribit que de Piliuia Dioscorides.Paulo infra aliud caput scribit de Sebram,min eode allegat Dioscoriderm quasi Sebram aliast a pluuia medicina . Sed neq; illorum opinio est omittenda, qui putant
Turbit esse radicem herbae, quam uulgo Soldana nominamus, passim in locis maritimis proueniente . Hanc tamen opinionem esse falsam nosita probamus. Soldana herba, uel eius radix non est T urbit a Serapione
descriptu,quia illud Turbit est Tripoliu apud Dioscor. habet folia similia lsatidi,ut nuper ostendimus:Soldana aute herba non est Tripolia apud Dioscoride, sed ad aliud caput refert, ut mox ostendemus. Ite Sol
dana herba habet folia quadamtenus Hederi similia, uel Aristolochis roi etundae: Turbitaute a Serapione descriptu,sicuti etiam Tripolium apud
Dioscor. habet folia similia Isalidi. Eaderatione probatur, Soldanaherstham non esse Turbit descriptu a Mesue:quonia istud Turbit habet folia similia Ferulis, ut etia antea dicta est: Sol danae aute folia sunt omnino a Ferulae foths differentia. Simili argumento in libro de morbo gallico contra Gentile probauimus Sol dana herba non esse Cachile apud Serapionem:*fi Cachile secundu eunde Serapionem .habet folia Nasturth qus nulla prae se ferunt soliorum Soldanae similitudine Hic aute uberioris do
me gratia super adiungimus autores Arabes, Soldana herba neq; ad
176쪽
caput de Cachile ne ad caput de Turbitretulisse, sed Graecorum imis Atation e ad caput de Caulibus. Est enim Soldana herba uulgo a nobis dis Solicinam sta illa, qua, Dioscor. atq; Gal. Brassica marina appellant: quod liquido esse drassicam apparebir, si quis inuice contulerit ea quae in herba Soldana oculis intue 'Π' 'mur, Sc quae de Brassica marina Dioscor . scribit. In hac tame herba mihi
uident aurores Arabes eatenus aberrasse, quatenus de Caule domestico atin sylvestri ac subinde marino eode capite cotinuatim tractinuerusitans
in hae omnes forent eiusde generis Oximioris species:γ de sylvestriadeato domestico Caule concedi posset:qm tantu satiui atq; sylvestris dimes
rentiis distant:de marino aute Caule nequa , qui omnino ab alηs duos bus diuersificat ut non modo Dioscor . sed etia Gal. testificantur:quo in autora sentientia Brassica marina Brassica saliua uel etia sylvestris aroquivoce dicunt. Putasse aut Arabes Caule sanuu at sylvestre, ac prsterρ ea marinii quanda habere inter se non modo figurae, sed etia naturae avinitate, eo costat argumeto: omnes eode, ut diximus, capite coplectu natur . Et praeter hoc etia uerba Serapionis ide ostendunt qui de Caulibus marinis ita scribit. Marini Caules sunt loginquiores a similitudine domesticoru qua .f. sint Caules agrestes . De illis em statim antea locutus erat Avicena insuper tres hasce species etia esset tuu comunitate consociat, utcu m. a. Canone de Caulibus scribit in huc modu. Sylvestris, marinus, ac domesticus maturat phlegmones 8c duricias. Qui quide effectus a Dios scor. Cauli sativo atin sylvestri ex parte assignat marino autem Cauli a ne Bmine adscribit .& nulla experieria comprobat. Verior aut est Graecoruopinio a nobis ta sta, , Caulis agrestis atq; satiuus tantum odo sint figura colore,& naturaeoprietatib. similes, nisi q, agrestis est albior 8c calidior. siccior, scuti omnes alis planis sylvestres sunt in eodegenere satiuis; secundu has duas qualitates, ut inquit Gal. fortiores: marina aut Erassica penitus ab illis ambabus euariat. Haec idco in Arabicis auxoribus notatiφdaceta mus, ne quis putaret nos Soldana herba, ut illi fecerut sorte ad esset apud Oiosc. atq; Gal. Brassica marina nescientes, ine Brassicaru speciαeS conumerare. Sed qm multa interseruimus ut te pleniori ossicio dem reremur, iam ad illud redeamus de quo praecipue ab initio quaerebat, adsit Turbit apud Diosc. Forte aut in tanta tum Arabu aut ru, tum eri a Latinoru super hac medicina opinionu diuerstate, melius quaereret . ad stapci Diosc. radix illa qua pro Turbit ossicinae vendunt. Ego adediu multu linoraui, ut herba uirente uidere cuius radix Turbit nuncupat. Naqui radice in aridam ad nos asserui, neq; ubi nascat. nem quali folio, aut
flore Turbit insigniat sciunt dicere. nisi in unus tm pharmacopola id mihi deflore Turbit est testatus qaede solio Tripolii scribit Diosc. . uidelicet
mane candidus, meridie purpureus uespere phoeniceus appareat. Q Ss mihi Hituere relatu, Oculdubio Turbit quo nos utimur, est Tripoliu Turbitueru.apSDiosc. Sed qm hoc de flore miraculu uix forte ips Diosc. credat, nedum alicui pharmacopolae, omnino satagendu, ut soliu ipium uiride ins
177쪽
C spiciamus.& an sit solio Isaudis aut Ferulae simile, uel etia neutro, diligeti. us consideremus. Fieri em potest, ut radix illa qua utimur, necν sit Turbit Mesue, neq; etia Turbat Serap. tanta uideo in his rebus incuria, que sunt' in usu frequentissimo medicoru. Si quis em dixerit esse Turbit Serapio.
illud ob acere possumus, qd Turbit apud Serapione est ide qd Tripoli tapud Diosc. Radix aut Tripolia scaem eunde Diose. odorata est. Qua ueoro nos utimur pro radice Turbit omnino caret odore. Si uero alter in
rat hanc esse turbit descriptu a Mesue cum sit illud turbit secundu eunde esuen ex genere habentiu lac seu lacticinioru, hoc est,earu plantarumqus habent lac maxime acutu:interrogabimus ipsum, quidnam tandem erit ex hys quae a Dioscor. uel Serapione describuntur c an aliqua species Thitimalorum Sunt autem septe uel octo sed nulla earu esse potest Turbita Mesiue descriptu. Nulla siquide ex illis habet solia similia Feruis, qualia habet Turbit a Mesue designatu, ut constat ex Dioscoride 8c Serapione, singulas Tithimalorum species per folia ac flores, & reliquas proprietates describentibus. Sed neq; Lathiris est, qua iuniores medici Catapuliam minore uocant, Avicenna aute Mendana, ut constat ex hiis quae de
Lathiri Diosc. 8c de Mendana Avicenia a s milia scripseruimeq3 Peplios,
de qua Dioscor. agit inter alias quae lac acutu emittunt. Huius em radix inutilis est, ut inquit Dioscor.& de hac quo Avicena agit secundo Conone, sub nomine flebilis capite diuerso a capite De turbitreade ratione D neq; Peption id est, Portulacasylvestris. Nam hanc quo Avicenna. Carione Bilomon nominat.Transsatio aute libroru Hippocratis de regis mine acutoria Feliciniu uocauit,&no radice sed folio, uel fruetu ad usum medicinae adhibetur. Habet etia folia similia Portulacae,unde illi nomen, non aute Ferulf,sicuti Turbit descriptu a Mesue. Denim perfngulas species earu plantaru qus succo laeteo 8c acuto manant, discurrendo, non uidetur cuicb earu descriptio Turbit, quae apud Mesue reperitur coucnire, Forte autem neq; uere scribitur a Mesue, Turbit esse x genere earum que aereon fac habent. Siquidem hic idem autor inquit, Mezereon esse plantam laseticinioru maiore,qus tame planta ab Arabibus Mezereon nominat: ea de agraecis Chamaelea uocat, ut costat conferenti caput de Chamaelea pud Diosc. cum capite de Mezereon apud Serapione. & etia apud Auiscenna: nisi ψ Avicenna etia ipse,licet sub nomine Mezereon, Chamaelea describat, qua constat non esse denumero lactari u sue laeticiniora ins it mezereon esse lacticiniu m agnu : ut uideant Arabes, Avicena praessertim, ac mesues capite de Mezereon, in duplice errore incidisse, & qa Mezereon, qus a Grecis Chamstea uocat in lacticinia posuerunt,& qa Chamaeleonte albu 8c nigru, cu Chamstea sive Mezereon confuderunta Nam Mesue quoin non fuisse secundi huius erroris experte probari pol test ex lins, quas ipse Mezereon in fine capitis tribui pprietates quas n5 Chamaeles quam Arabes Mezereon uocant,sed Chamfleonti potius ala
bo uel nigro Diosc. assignauit. Quae em de Mezaeon Hesues scribit , l
178쪽
ERRATA, LEONICENUS ssinterficit lumbricos, S qd collutio eius ex aceto confert dolori dentium, A8c quod fit unguentu ex eo ad scabie bonu, & linimentu ex eo & sulphus re delet morphea,albaras 8c lentigines, sunt sereoprietares,qus Chamaeleonti albo & nigro, no aut Chamaeleae, id est. Mezereon a Diosc. tribu untur. Serapio uero etsi capite de Mezereon simile confusione Chamaneontis,&Chamsteae,ut cum de Ixia uerba faceremus ostendimus, in eo tamen magis est quam Mesues Avicenna probandus, , Mezereon haudρ quacst fecit ex genere lactieiniora: Sc qui uerum Mezereon,hoc est, Chasmasea agnoscunt, sciunt ea no habere lac. Dixi autueru Mezereon quod a Graecis Chamasea dicitur:quia apud non ullos Arabes, Ioanne. f. Serapione, ueluti Simo annotauit. Mezereon est Mirdane,uel Medanerque mendane. aute mendane ab Avicenna uocatur, est Lamiris apud Graecos,&Catas putia minor apud medicos iuniores:qua certu est,no esse Mezereon, neoo ab Avicenna, neo a Serapione, nech etiam a Mesue designatu,ut satis constare ex uariis descriptionibus arbitramur. Et quia aliud caput de Medane,aliud de Mezereon Serapion at Avicena scripserat:no solent aut autores Arabes duo capita, sed unu tinde eade simplici medicina scribes
re, nisi forte nominu uarietate decepti, que una sit, gemina ea crediderint
Nam . de Avicena supra dubitauimus, ne forte de Esula duobus capitibus egerit, Sc capite de Sebram,& altero de Mezetegi,hunc liquido errore in Serapione deprehedimus, si capite de Tithimalo ultimo loco nominat specie Tithimal qui dicit Plias: uult aute dicere Pitiusa, cuius radice Bquida esse Turbit, ut supra ostendimus, exiistimauerui. Et paulo infra aoliud caput scribit de Sebra in quo easde tribuit Sebra Oprietates,quas Pitiuse Diosc. neq; meminit, sedde eadem planta etia inter species Tithim aloru fuisse locutu. Supra aut diximus, ut ad id propter quod haec omnia subiunximus reuertamur, Turbit apud Serapionem esse Tripolia apud
Diosc. qui qde Serapio ne ipse Mezereon sicuti ne Tripoliu Diosc.
lacticinhs annumerauit, Simon aut Genuensis in litera L ubi de lacticiniis facit mentione, etia Tripoliu inter ista collocauit. Quia em Mesues postat Turbit inter lacticinia, Turbitaute apud Serapione esse planta quam Diosc. uocat Tripoliti, nestiens Simon hoc nome Turbit apud duos autores aequivoce dici, apud alteru de planta habete lac,& folia Ferulae sio
mili apud alteru de planta carere lacte. 8c soliu Isatidi,id est Guado si legerenti,propter uerba H esue de Turbit, Tripoliu quo inter lacticinia
Gnumerauit. Uide qt dissicultates,& qde inexplicabiles,occureunt me; Cautela dicis iunioribus, Arabu autora doctrina sequetibus, ob eorunde autoruno modo a Graecis,sed etia a seipsis discordantia . Quare nulla alia inter tot, quς de sim plicibus medicinis habent ambiguitates relinqt uia nisi ut ad sensum iudice cofugiamus: ut si planta uirente habere possimus,cuius radixivero Turbit affert,nunqd sit ex genere lacticinioru,uel alia, discudo D E BU GLOSSA. riamus.
De Buglosia autem de qua quaeris, an ea qua pro Budosia utimur ,sit
179쪽
C uera Bu ossa ,si tibi qd sentio respondero, uereor ne sicuti tu admodum
docte dubitasti, ita ego nimia proterve uidear uniuersam nostri tempo ris medicina euertere.Nam si probare contendero,Buglossam, quam medici iuniores ad usum medicins adhibet,no esse uera Bu ossam,curetia inquiet aliquis,Lactuca qua uestimur , uera esse Lactuca non inficiarise Non ita in sumus animati: absit em a nobis tanta temeritas , ut omnia tu nioru medicoru placita uelimus demoliri. Sed sicuti multa eoru probandacesemuS,ita plura sunt in quib. autores ueteres magis sequendos iudicamus, at in illis prssertim,in quibus fide medici iuniores inuice uidentur dissentire De Boragine Simon Genuensis in litera B, ita scribit. Bora vorago. go herba nota, cibo apta, 8c medicinae:& flos, Sc solia. 8c semen Bu ossa
dicit:spes eius sylvestris. Non reperio alique autoreautenticu,faciente capitula de utracp:si scribit de una, no scribit de alia. Hec ille Pandectarius aut aliter sentit. nam. a. capite se bit alterum de Boragine,in quo allegat Dioscor. altera de Bu ossa in quo citatSerapione ex eiusde Diosc.autoritate de Bu ossa loquente. Montagnana uero inqdacosilio scribithaec uerba.Borago aut non placet,sa planta multu uentos itis,&uentosti ua:γ ostendit .ppter multitudine eructuationu quas esticit. Et licet posnat temperata, quia est speetes Ruglosis, que temperata est, de ea parum ab autoribus scubitur,&plura de ea credunt, quam ratione & antoritate
D uerificari possint. Avicenna tamen de ea nihil dixit. Uide quanta sitisto rum autora discordia. Alter dicit nullum autore de utram. f. de Boramne,& de Ruglossa loqui: alter super ambabus herbis citat Dioscoridem alter facitBu ossam specie Boraginis sylvestris: alter Boxagine Buglosesar tan* generi subjicit. Avicenna quoq; secundo Canone, capite delino
a bouis,notar sui temporis medicos,qui no uera Bu ossa uterens, sed alia qus non habet easde utilitates. Quare in tanta medicoru tum latinostru,tum etiam Araba de herba Bu ossa controuerita, quid mihi uideacaperiam.Primum illud pro consessis habetur, Buglossarrugraeco interpreBu ossa unia tamento, Linguae bovis assimilari.Duae aute sunt herbae Linguaebubust dict/- lae,at ideo etiam inuice similes:aItera a nobis Lingua bouis altςra Borago nominate: sed dus quo herbe itide Lingue bubuls similes celebrantrascis nominibus apae Grscos:altera Bu osium,alteraCristion ab eisdeGrscis nuncupate:adeo ut minime dubite duas illas herbas,quaru altera Lingua bubula,altera Boragine sermone nostro uocitam',ad duo capita apci Diosc. debere referri:quoru alteru est de Buglosio, alteru de Crisso. Nam Sc hoc propter magnam quam habet cum BudoM similitudine, Buglossum magnu paritera Graecis appellat . Ueru diligentius consides
rancib.descriptio Bu ossi apst Diosc. plus Boragi ni couenit: descriptio aut Cris',siue Bu ossi magni plus alteri quadrat, qua nos uulgo Bu ossam,seu Linguam bubulam nominamus: siquide ide Diosc. inquit folia
Cristit ine longiora solqs Ruglossi. Quan* apud Pliniu, qui Crisito lib.
27. capitri, fere eode modo quo Dioscorides describit eandem Crission
180쪽
habere folia non longiora Buglosso, seu ut ipse interpretatur , Linguabo Auis, sed potius minora scribasur. Que puto errore ex uocabuli graeci similitudine,&codicis mendo que Plinius habuit, contigisse: quoniam pro macrotera quod uerbum significat longiora,microtera,id est minora scri .ptu invenit. Ego uero in multas codicibus graecis no solum impressis, sed
etiam manu scriptis apud Dioscoridem μακρατ ρα,id est,ton ora,non aum
' ρα,id est,minora reperi. Liquido aute sensui subficitur folia herbarit, fius, quae uulgo Bu ossa dicitur, esse foths Boraginis longiora Ite idem Dioscor. inquit, in siimmo caule CrisIη esse capitula purpurea , quae solauuntur in lanugines, quod etiam in herba Bu ossa a nobis appellata uissu deprehenditur: contra in Boragine capitula caerulea, non aute purpurea conspiciuntur An autore autem de simplici medicina leguntur haec uerba:Buglossam Romani linguam bubulam,Lucani Corago. scit locis cultis Sc sabulosis. Forte autem pro Borago uerbo, Corago uitiose scribitur,aut nomen coraginis una litera uariata est, in horagine uersum. Q Sauleinquit nasci locis cultis Sc fabulosis, hoc ide de suo Buglosso Diose tradit. Pandectarius quo , si qua est huis hominis autoritas,in litera L. Lisinstauri quod nomen apud Arabes significat lingua bouis, ipse hordgine interpretatur. Quare sorte melius fuerit, cu Buglossam,de qua Dio Pscor. Gal.& autores Arabes utrunq3 allegantes,ad usum medicinae adhisbemus,Boragine potius, quam illa quae passim Bu ossa nuncupatur reI Rcipere. Atq; ita falsum erit id, quod Montagnana existimauit, Avicenna
nihil deflora ne dixisse:na,nisi mea me fallit opinio,caput de Bu ossa, seu lingua bouis apud Auicennam est caput de Boragine,sicuti etiam a pud Serapione: falsum etia erit id quod Simon scribit, qui putauit nemis nem autore deutra herba simul scripsis Siquide Diosci apae Grecos. 8c Plim apst nos, tam de Buglosia,qua etiam de Cristio fecere mentione Negari aute non potest quin Borago sitalterum duoru apud Diosc. aut Cristion,aut Buglossum,ab hiis prassertim,quiboraginem bu osse, uel 'hu ossam boraginis speeiem confitenturiquando dc Dioscor ipse Crisesion habere folia similia Ruglosso, &Buglositim magnum uocari testis
catur. Si tamentiorago sit cristium apud Graecos, veru erit quod a Moia; ingrana scribitur, tam multa de boragine a iunioribus medicis temere prs dicari. Nam Dioscor. hoc tantum de Cristioretuliciquod si radix eius ab ligatur super locum dolentem,sedat dolorem . Plinius aute,quod herba, aut radix alligata,sanat dolores uaricum . Quare medici iuniores utrum uelin t aeceptent,aut U Borago sit uera Bu ossa, ut nos opinamur, aut
. quod eius herbae usus non lit ad illa u cilis,ad quae ipsi arbitrantur. D E C ICERBITA. CICERBITA autem,de qua etiam scire cupis.est Ac ipsa sicuti Borago etiam in hoc usu Callimachi carmine inclyta. Est enim illa qua Theseo apponit rustica illa Echate,ut Plinius meminit. Verum in operibus medicinae minus hodie celebrata: quia sorte medici iuniores non noues