장음표시 사용
161쪽
C uenienteni assignat: quoniam haec Cimo , non autem Cisso Hederae a :Theophrasto 8c Dioscoride, &ab ipso Plinio libro. .tribuuntur. Ut
enim omittam illam Hederarum in marem &keminam libro. lG. ab eota idem Plinio positam diuisionem, quam sorte quispiam omniu plane her:
harum, fruticum, suffruticum,ar arborum communem esse contende α
ret. quis unquam uidit ros aceu in Hederis flore anti ne esse debet Pi nu . aut Theodori Theophrastu inrpretatis autoritas,utillis potius, qua oculis nostris credere debeamus magnus sane philosophus Aristote , Sensuum ru- les, tanti iudiciu sensuu existimauit , ut ubi iste adsit,uanu putet quaerere 'ratione. Galenus omnium medicoru princeps, illos pro insanis habenu sdos putat, qui cum ex sensibus possint habere probationes,eas eX demos sstrationibus petendas censent. Avicenna eiusdem Galen ut de seipso fatetur interpres,eos qui sensibus credere nolint, igne exurendos,aut fiast sgellandos iudicauitrui dolorem sentientes, sensuum iudicia uera esse per lciperent.Et recte quide hq uiri doctissimi si1nt arbitrati. Cur enim nobis ioculos,& reliquorum sensuu opificia natura concessit, nisi ut ad prospi/ jciendam inuestigandam ueritate propms possimus niti subsidηs c No idebemus .pfecto ita nosmetipsos destituere, ut alioru semper uestigia ses :quentes,nihil st nosmetipses decernamus. hoc em uere esset alienis ocua slis uidere alienis auribus audire alienis naribus odorari, aliena sapere in stelligentia, ac nihil nos aliud qua lapides esse statuere, si omnia aliorum assertionibus committeremus,nihil a nobis ipsis discutiendum putare D mus. Quam tamen opinionem tum in omnibus ali js qusstionibus,tum
in hac pra sertim de Cisio Sc Cimo debemus abiicere: ubi tanta ine Hes derae flore, ac Rosam sylvestre apparet differetia, ut eiusde Rosis copaxa 'tione Hedere flos aliud potius, qua flos, id estuanugo queda uideat, qua slis in Vite, ac moro,Populo, ac pigris. alys plantis conspicit quae ita abal as discrepat flore ut ne flores ade ullos unqua Ocreare existiment. AN. scp ut ia ex ηs quae sensu pcipi possunt luce clarius ostendamus, noluisse lTheophrast. Cissum id est, Hedera,sed Cisthu potius diuidere in mareae foemina ac Rota sylvestri simile flore utri subscribere,qus ide autor de Heders flore scribat libro primo,disserentia plantaru per flores ostes
dens in mediu asseremus. Haec sunt,ut tu optime nosti,Theophrasti ins terprete Theodoro Gaza libro quo diximus uerba. Nunc illud explora tu habemus p omnes partes, plures differetias uario modo exultare. Na lflores ath lanuginei,ut uitis, mori,hederae. Alrj soliati,ut amigdali,mali, pir pruni. Ut uero etia euidentius ad sit apud Theophrastu flos lanugi neus intelligat, alia ipsius Theophrasti uerba de eode flore lanugineo subtexent ex lib.f. ubi ita scribit. Huic Plantago similis costa nisi qd flores non quemadmota illa particulatim edit,sed per totam spicam tritici imodo ambobus tamen flosculus lanugineus exit,sicuti se umento,&res lliquis. Ite Theophrastus de re eade ita. s. uolumine edisserit. Quin 8c flo
ribus differentia tum natura, tum positu data est, de quibus fere in hii
162쪽
quae in uniuersum digessimus fatis dictum existimamus: scilicet quod, Alia lanugine ut omniu fere germinantium spicaru:alij foliis constant, ut leguminum. Quod si quis adhuc etiam qualis sit flos lanugineus qualisve ei oppositus foliatus ignorat, ipso Theophrasto exempla non pauca
suggemue, primum quidem in uite, moro, plantagine,pamm,milis:se cundum uero in amygdalo,malo,pruno,& leguminibus contempletur:
ne uel minimum dubitabit, quin Rose sylvestris in altero genere floru, quos Theophrast. soliatos appellat comprehendatur lanugineis ex adouerso distinctos . Quare Hederae flos non magis Rosae sylvestris , quam flori mori, uitis, plantaginis, milii, panici similationem continebit. Sed quoniam nonnulli sunt qui mentis aciem longe clariorem quam corpo Gris iudicant,atq; hebetis obtusiq; hominis putant,omnia sensus testimo: nio nihil aute probare ratione, age 8c argumentis ex media sumptis phi
losophia aptissime demonstremus, nus* Theophrastu illa de qua supra diximus in Cista id est, Hedera, sed Cistho potius libro.z.fecisse distere αtia: qua tamen eius autoritate aduersarii contra nos adducentes, non acla
uerterunt, simili alterius, Theodori. f. male Theophrastu interpretantis errore tueri. Illud mihi tecu non minus Platonica quam Aristotelica disciplina uiro conspicuo primu conueniasino paruu esse diuisionis qua phis losophi utuntur artificiu, quod Plato philosophuS excellentissimuS adeo Diuisioni, is
extollit ato admiratur,ut qui multa in unu recte collegerit,at unum in risciumsum
plura recte diuidere scierit, eius uestigia tanΦ diui cuiusda sectari in diis μμ logo qui Cratillus inscribitur,ex persona Socratis dixerit.Eande diligen Btissime diuisionis scientia Aristoteles adeo dissicilem atq; operosam putauit, ut in secundo de partibus animaliu uoluminis lib. animaliu genera in proprias species diuidere aggressus, quemadmoduei Galenus noster obiecit, titubanti potius ac dubitanti, quam aliquid assirmanti,aut asserenti similis uideat . De hac eade diuidendi facultate apud Latinos Boetius, pud Grecos Andronicus, ac Theophrast. libros a ratissime scriptos posteris reliquerat. Quis uero sane mentis dubitauerit, quin ea que in elidelibris diuidendi precepta tradunt,ipsius artis prsceptoribus notissma Merint Sunt aut haec, ut GaI non minor pene philosophus cst medicus ,in praefatione artis curatiuae ad Glaucone exposuit, suma at praecipua artificiosse diuisionis decreta ex Platonicae disciplinae thesauris accepta:a primis.supremis esse incipienda:deinde haec in alia genera,species, differetiasue secandiatq; hec ipsa rursus eode modo partiendu donec tandem ad eas peruenerimus spes, quae amplius diuisone non admittunt. Verununquid hanc diuidedi norma ac regula obseruauerit ipse diuisionu mis
ster Theophrastus,videamus. Si em Plinio 8c Theodoro Theophra
sti sententiam libro. s. interpretantibus credimus,illa Hederarum in duo prima discrimina, marem scilicet, foeminam partitio, a Theophrasto libro Tertio est omnino praetermissa: quo tamen in loco omnia Hedes
xarum genera ac species uis ad specialissimas per proprias singula di
163쪽
C rentias p artiri statuerat:deinde libro. 6. ubi nulla erat de Hederis narractio opportuna, si Theodorum interpretem sequimur, ponitur. Quod cuPlinio uisum esset absurdum libro . G. ubi de omnibus Hederarum generibus agere proposuerat, ab illa ipsa diuisione per marem ac foeminam censuit inchoandum, cuius alibi meminisse,ac non ubi prscipua foret tra :ctatio de Hederis magnam esse erroris partem existimauit . Nemo uero illud obisscere audeat,has maris ac foeminae differetias eo in libro, in quo ide Hederis scribere accuratiu s instituerat Theophrastus, ab ipso tanqua iinutiles fuisse neglectas, cum easdem differentias, ubi haberi possint, uel lsolas,uel maximas in sylvestrium plantarum genere, qualem esse Hedes
Tam constat, primas assumi oportere primo sui de plantis libro uolumis inis idem autor affirmet. Sicuti uero omnia Hederarum genera, seu specio φes,rub uno communi genere, quod Hedera appellatur continentur, ita s& Hederae genus ad aliud genus superius refertur, quod frutex nuncua patur, quod ab ipso Theophrasto, qui omnes plantas quatuor distins Plantarum guit generibus, arborum, fruticum, suffruticum, at herbarum,ab aliis l 5 μ tribus ponitur natura di uactum. Liquet aute Theophrastum libro Se xto non de s uticibus sed de suffruticibus potius, herbis tractare. Haec enim ab ipso in eiusdem libri exordio scr1buntur: De arboribus dictum stam est nunc de sussiruticibus 8 herbis doceamus . Consequit Et si quae lin hηsce alia genera comprehenduntur, illa quoq3 annotemuS Oportet, iD ut fruges nam hae quoq; inter herbas deputari des derant. Sed primum suerba de suffruticibus faciamus. Demum Theophrastus eo quo promi lserat ordine pro tequens, ita de fruticibus loquit. Sunt autem eorum ge Dera quam plura summis distereutiis discreta . Cisthos, uel, ut Theodos
rus interpretatur Hedera, melotrum, rubea cassia,Origanum, satureia, ilenS, Caluia, marrubium, policaria. apiastrum, caetera huiusmodi rat leuam quae minus similia sunt, scilicet quae ferulacea, 8c neruicaulia consstant, foenicleum, equiscentcleum, ferulago, serutaq; herlia muralis siue muricidacea a quibusdam uocata caetera. 11milia. Haec enim omnia, at lo in totum ferulaceum suifruticum naturae addixeris . Genera uero at ldiscrimina singulis litisce indicamentis habentur, aliis euidentiora, alijs ioccultiora. Cisthi nano uel secundum interprerem, Hederae duo genes ra. masculina scilicet acfoeminina: quoniam altera maius durius, pingui jusq; seliu habet, florem ad purpuram inclinatum, ambabus tamen flo tres rosis sylvestribus proximi, uerum minores 8c sine odore. Cum igitur
Theophrastus S in ipse protinus sexti libri principio dixerit antea segisse de fruticibus iam de suffruticibus at herbis spondeat tractaturum, iprimoin in loco de suifruticibus,in qua prima tractatione Hederam, ues lpotius Citilium ne errore interpretis incurramuS melorrum, rubeam, iac caetera quae sequunt naturae suffruticu censeat adscribenda, quis dubistrauerit hoc ipse in loco libri sexti nullam de Hedera facere uoluisse mens
non , quam superioribus libris fruticum generi addixerat:de qua pra
164쪽
ERRATA, LEONICENVS. Frterea libro. 3 . arborum ac fruticum tractatione abunde asseruerat V Nem Auero quispiam ex eo decipiatur, ut quoniam haec frutex,at suifrutex a pud Latinos uocabula una syllaba tantu differunt, minimam quoq; exi stsi1 mer in rebus ipsis differentiam, quoniam eadem genera apud GraecOS sunt tam uocabulo quam etiam natura diuersa: alterum enim alteruidem Graeci uocant . Quae duo uerba cum non posset Theodorus commodiu Sexprimere, fruticem, ato suffruticem transtulit. Quare nisi uelimus Theophrastum summum philosophum,qui non modo de na; Theophrasti turis rerum, sed de dialectrica. 8c diuidendi ratione atq; doetrina libros or ς V RQ natiuS ac copiosius, quam eius praeceptor Aristoteles multorum iudicio conscripsit,iam pueriliter aberrasse, ut Hederam aliquando in fruticum, aliquando in sustiruticum genere collocaret ut in ea quam fecerat libro. 3 Hederarum dietione,suae doctrinae praecepta negli geret, ac more quo , ut Plato inquit,inepti, duo statim prima genera praetermittens,quodam; modo membra disrumperet: ut Hederam aliquando in fruticum, aliqua do in suffruticum genere collocaret: ut sibi, psi pugnantia scriberet, at contraria, Hederae florem nunc lanugineum, nunc soliatum asserendo et
ut deni ea quae omnino sensui aduersantur in ea historia in qua pleteras Q uisu magis quam ratione diiudicari fatetur, affirmaret. Illud potius existimare debemus, Theodorum Gazam una cum Plinio qui Theophrassii libro sexto forte Cissum pro Cistho scriptum inuenissent, unius literulae immutatione fuisse deceptos ideoque illa Heders tribuisse quae Theo Aphrastus de suifrutice longe ab Hedera differente tradiderat: quo quideerrore cum Pliniu libro decimosexto lapsum manifestisi1rne uideamus, quid est quod dubitemus ipsum etiam libro .ra. itidem suisse, ut tuo utar uocabulo, saepius de hoc autore prolato hallucinatum . quandoquidem ex Grsci codicis mendo ita hic sicuti in Prasio 8c Prasio eadem errandi dabatur occasio. Equidem Theodoro Gaze in Theophrasti translatione
non raro aberranti ueniam puto impertiendam:quoniam ut in praefatione sui operis ipse conqueritur, unica tantum , eundemque mendosum codicem habuit: nisi quod oportuit diligentem interpretem rerum natura
potius spectare quam uerba. Qua diligentia si Plinius etia usus fuisset, ne ,, tibi tot in eius libris,pprias hallucinationes castigandi, ne mihi tam is
multos errores notandi necessitas foret adiuncta. Quonia uero in hoc de is Cisso Sc Cistho errato,quod erat tam Theodoro Gazae, quametiam Plinio commune, longior fortasse fui quam cuiquam necessarium uideret, reliqua demum, quae circa Plinium tantu disputantur, ato aduersuS nos pro eodem Plinio abs te fuere defensa, pro nostra tuenda sententia quam breuissima oratione poterimus confutare tentabimuS. De CHAMAE DAPHNE. In Chamaedaphne libro.is. ueterem lomonem distinctiorem putas, si
ita scribatur. Est 8c Chamardaphne sylvestris frutex.& Alexandrina. Ut duo genera intelligant. Alteru Chamaadaphne, qua Latini Laureola, ut
165쪽
τ2 IN PLINIIC tu inquis appellant:cum tamen ea quae hodie Laureola latine dicit no sit Chama daphne, sed Daphnoides potius statim postea a Plin. descripta Alteru, Laurus Alexandrina, ex Plinio Gal. Dioscor. Tu quide Plinium
hoc pacto excusaS, ne uideat Chamedaphneua S in locis uarie designasse:cum hoc in loco libro. f. i= . Lauru Alexandrina tantum Odo pinxerit.
sicuti lib. 2s. Chamaadaphne . Sed duo remanent in Plinio scrupuli haud quain dissimulandi: Cur cum Plinius caetera Lauri genera eode libri. loco descripserit, solam Chamedaphne indescriptam reliquerit: Cur cualtera genus non Alexandrina simpliciter, sed Laurus Alexandrina a Theophrasto, Dioscor. at Gal. ab omnibus denio graecis autoribus
uocitetur, Plinius propria appellatione praetermissa sumptum a loco uel Persena, cognomen tantummodo posuit: uel eum postea subiunxit, alij
Daphnem uocant, proprium nomen contra naturam postposuit: cum tamen uera huius fruticis appellatio non sit nco D aphne seorsim, neq; Asiexandrina sed hoc totum, ut diximus, Daphne Alexandrina. De A D A R C E. In Ad arce falli eos putas, qui uerbum, palustris, recto casu, non aute Paterno capiendu putant: ato ideo credere non de Salsilagine Calamis
adhaerente,sub Adarces uocabulo a Plinio agi, sed potius de palustri Calamo Adarce nominato:unde temere factum putas Plinio negocium. At cum index capitis. 32. libro. 15. agi de Calamis, aio fruticibus, non mediscinis ea parte demonstraret, cum ipse praeterea continens sermo de diuer
D sis Arundinum speciebus quibus Adarce adnumeratur, cuiuis facile persuadeat, Pliniu eo in loco putasse Adarcem non esse Salsilagine,sed palu strem Calamu in Italia nascente, nemo negociu Plinio nisi ipsemet ipsi facessit. Quid enim sibi uult illa repetitio V Est enim obliqua Arundo non In excelsitatem nascens, sed iuxta terra fruticis modo se spargens, suauista main teneritate animalibus: est & in Italia nascen s Adarce palustris, sub ipsa coma utilis dentibus: quoniam uis eadem est quae Sinapi. Quid, instquam uerbum,est, bis positum a Plinio insinuateriis ita esse Adarcen ex Arundinu genere. sicuti obliquam Arundine a quibusda uocata elegia. Si etia uerbu palustris paterno casu capiatur, aspera nimis a 3 aurib. ab ssona fiet Pliniana elocutio. Quod si praeterea uerbu Arundinis, ut necese sarium fore uidetur, supplendum sit, praescissa quodammodo aio defocis oratio uidebitur. Cur uero in Salsilago nasci in Italia a Plinio dicatur, cum in Galatia, non autem in Italia gigni illam Dioscoridesscribat: ut mirum uidera possit, te qui uelis Plinium de eadem loqui Salsilagine de qua Dioscorides,uerbum illud, Italia, non castigasse ac loco eius Galatia noposuisse: Cur etiam haec medicina sub ipsa coma tantum utilis dentibus a Plinio iudicet, qua Diosc. Galen. ac Paulus in omni parte Calamorum quibus haeret, quamuis ad alios usus qua dentiu probauerunt. Nam MPlin. ipse lib. 32. ubi Adarcen quid sit no aliter qua predicti autores exponi nasti illam circa Arundines tenues, nulla facta de loco sub coma men
166쪽
ERRATA, LEONICENUS. τ3tione,simpliciter Ptulit neci in paludibus,sed ubi spuma aquae dulcis ac Cinarine se miscent. Quod maximum est argumentum,hic quidem, libro scilicet. 32. de Adarce Salsilagine fuisse locutum :libro uero. 15. de altera, quam esse Arundinis speciem falsa sibi opinione persuaserit, de qua eua
intellexit libro . ro. ubi ita scripsit. Sinapis naturam habere traditur Adarca, inter sylvas tacita cortice pleniore, sub ipsa coma nascens. Ita em ego hunc locum puto legendu paucioribus syllabis quam in tua castigatione mutatis. Nam S id uerbu, pleniore, si ita iacear, eandem sententia exprismit, quam supra lib.tis. posuerat, efficaciorem.s esse dentibus Adarcensub ipsa coma. Uel possumus ex uno uerbo duo facere,atque ita legere: Cortice plane ori sub ipsa coma nascens: Quasi ea nasci ad utilitate oris, cuius dentes sunt no minima pars, uelit insinuare. Quod pariter hiis que libro.ici. de eiusdem medicinae ad dentes usu testatus fuerat mire conueniet. Illud quo pro nostra facit sententia, quod Plinius nusquam Adars cenesse Salsilaginem, nisi libro.3Σ. monstrauit, ubi eam Calamachnem nominauit quamuis uitio codicis id uerbum corruptum sit in Chalamochnu. Quo etiam in loco eosdem illi subscribit effectus,quos medici ueteres Salsilagini tribuunt, alios ab illis quos libro. 15. in Adarce retulerat. Ne uero hoc postremo libro quicquam meminit se in praecedentibus de eade Adarce scripsisse sicuti lib. ro. cum de re ipsa uerba faceret eandese inter sylvas tetigisse testandum existimauit. Haec em omnia manifestissime probant, Plinium uar as in locis uaria de Adarce sensisse,quam alis D quando Calami speciem, aliquando Salsilaginem Calamis inhaerentem significat.
De AERA, & AEGIL OPE. In Aera 8c Aegilope nescio an m agis accusandus sit Plinius, qui in resbus adeo uulgatis, quibus nomnia latina non deerant,grscis utendu censuerician potius, quoniam de eisdem herb1s graeca appellatione monstratis illa assirmauerit, qus sensus falsa esse deprehendit . Tu uero de Aera hoc pacto Pro Plinio respondes, qd cum Graeci traderent Loltu strangulare circunligando se triticu, neq; id in Italia magnopere foret compertu, tutius esse cogitauit grsca uti uoce qua latina, Aera id dicendo,no Loltu. Laudare Plini3 consiliu , qui Graecora mendacia si qui forte fuissent qui tam insigniter mentiri uoluissent ut scriberet Loltu circumligando se tristicum enecare,rem neq; in Graecia, neq; in Italia comperta sub graece uos cis obscuritate occultare studuisset,nisi Aera uocabulum adeo essetineo rundem Graecorum lingua usitatu,ut eius significatus nemine lateat, qui uel parum literas graecas degustauit. tamen Graecos autores uiroS fastne doctissimos, qui de plantis scripserunt, at inter caeteros Theophras Plinius initum,que precipue de agricultura scribens Plinius imitat,tanti erroris suspicione liberemus, hic nusqua de Aera seu Lolio scripsit,quod Triticu imitatus est. circunligando se enecet, sed solum auferendo alimentu, quonia Tritico
adnascit. Haec enim sunt eiusde Theophrasti uerba libro tertio de cause
167쪽
C sis plantarum. Quippe Orobancheuocata Eruti enecat amplexu, coinspressitq; suo,& Linodorum Ecenugrecum interimit protin s radici adunascens,&alia cladem aliis inferunt ut quae cum singulis Dugibus simul iproueniunc, ceu Loltu atq3 Auena Tritico atq3 Hordeo,& Lappa Len ii.8c alia aliis. Omnia autem idcirco interimunt, quia pabulum tollunt. Ex hiis Theophrasti uerbis, quorum magna ex parte sententiam Plinius libro . is. ubi agit deuit 3s frugum, studuit exprimere, fac1le ostendit Pli niani erroris in Aera ac Aegilope origo . Quia enim paulo supra Theos phrasti fecerat de Orobanche mentionem, quae amplexu suo Eruum strangulat inde enim illi apud Graecos nomen, existimauit eandem esse Aerae& Aegilopi; quorum alterum Lolium, alterum Auenam Theo: doruSconuertit, interimendi rationem. Atque ideo post factam de Oroohanche mentionem, quae circunligando se Eruum enecat, postea Plinius subiunxit, Triticum simili modo Aera, Hordeum, Festu , quae no ominatur Aegilops: cum tamen Theophrastus quem ut uidere est de elisdem rebus Plinius scribens, quantum potuit studuit imitari cum Theo φphrastus, in quam licet omnia de quibus eo disserit loco, idcirco uicinas herbas scribat interimere, caussa illa generali, quod pabuIum tollunt, uariis tamen hoc illa modis facere doceat. Nam Orobanchen quidem quia Eruu am plex atur & coprimit Linodoru uero, quia Foenugraeci radici adnascitur Lollia aute atq' Auena, quia cu Tritico atq3 Hordeo pro D ventui ceu Aparine: qua nescio an recte Theodorus Lappa interpretat, cu Lente . Nulla uero ex illis tribus habere se uuaciendi ac circunlizandi Hasura quicun eas nouerit minime dubitauerit,nisi qd de Aparine sor' te positi concedi qua Galaib. i. de alimentis ita se Lentibus circumplicantem , neq3 aliter angente ac strangulante, qua Orobanche Eruu describit. ε De AE G I L O P E.
Cur Aegilopen potius quam Auenam eodem in loco dixerit Plinius.
eam ratione assiers qd cum Graeci duo Auens genera facerent,BromuLAegilopen, hoc uero discrimen nemo reddidisset in Italia, ob id Plin. libro. 13. cum Auenam inter uitia fiumenti collocasset, paulo post de Fesstuca,quae uocatur Aegilops, edisserit: non quod nesciret Auenae id esse
quodda genus,ut nonnullos cauillari inquis, me. f muens, quem licet ast Perte non nomines hys tamen qui meu libellum legerint facile das agnos
scendum, sed quod alteru quo fastigiu celebrari nouisset Bromos nomine. Haec tu pro Plinio. Ego uero ut cavilli crimen,cuius me notasti, deprecer apud te, cui magis uelim meos mores probari, qua doctrina nusquae
Plinium per caIumnia reprehem, quod nescierit Aegilopen esse quo dam Auenae genus, sed ob id tantum incessivi, quod eode capite modo
graeca,modo latina uoce in eode Auens genere uti uoluerit. Nam quod
scribit Plinius libro is. Auenam esse Dumenti uitium,& Hordeum in eademnarare, hoc idem Theophrastus libro. 5. de plantis. 8c Galenus lib. Secundo de alimentis,de Aegilope etiam testantur. Quod uero etia pau=
168쪽
to post Plinius ait, ab Aegilope Hordeu necari , idipsum Theophrastus A
lib. F. de causSis plantaru,licet alio mo quam Plin. Aegilopi tribuit. Alterum quo fastigium Plinius, si non eode capite, saltem libro, aliquando
Bromum, aliquando Auena nominauicut inexplicabilis ratio uideatur cur Plinius in eisdem generibus nunc graecam ,nunc latina proferat uoscem, Bromu ex Oriente adueeta libri. 1S. capite. io. Plinius reseri,sed ean dem Bromum eiusdem libri capite . . antea Auena fuerat interpretatus
ibi ea seribit. Tunicae frumento plures, Hordeum maxime nudu, 8c Aliγca,sed praecipue Auena calamus altior frumento, quam Hordeo, arista mordacior Hordeo. Haec fere omnia sunt ex Theophrasti libro. s. quamuis corrupte plaera translata. Nam Theophrasti de eisdem rebus seri bentis uerba sunt ista ut Theodorus interpretatur. Ad haec Triticu tuniscis integitur multis, Hordeum nudum consistit: id enim omnium maxime caret trimeto. Tipha quo S Siligo. 8c omnia huiusmodi multiplici solio includuntiast omniu maxime. ut ita loquar, Auena natura operuinquin etia culmus altior Tritico qua Hordeo est, spica plus discreta a foliis emicat, palea quo plus suaviorqus ex Tritico cb Hordeo. Si quis conferat Plinii uerba supra posita hi j s quae de libro. s. Teophrasti subiaximus, no puto dubitabit, an Plin. sicuti tunicas Frumeto plures contra Hordeum maxime nuda ad Theophrasti scripsit imitatione ita in caeteris sequendo Theophrast. βρ ir, Ἀλιβανcid est, Auena maxime Operta,uestiati interpretat Theodo. dicere uoluerit Cur uero sensu contrario maxi nme nuda scripserit, non magis scire reddere ratione quam cur idem Plin.
Aegilopen circumligado se Hordeum dixerit interimere, cum nulla AP uenae species quae id faciat agnoscatur, sicuti ne* Lol*quod tuam alteram in Aera destruit defensione, ideo scilicet Pliniu A eram dixisse non Lolium quare ipsi plus Loth speciem, qua Lolium significare uideatur. Nam aeque ignorat, ubi terraru talis Lolli species oriatur quae circuligando se Triticum enecet. Sed cur Plinius in liris adeo apertis erroribus tam operose defenditur, abs te praesertim, qui scias hoc in ipso loco ubi Pliniuus Aerae at Aegilopis naturam peruertit, in tantum fuisse hallucinastum, ut Teramnum 8c Ateramnum, quae duo uocabula cocilleato inγcoctile leguminum affectus placris in locis apud Theophrastum signi αficant, ipse pro herbis noxiis acceperit quarum altera. Ateram nos sciliscet, circa Philippos in pingui solo interimit fabam, Teramnos uero in macro,cum quidam uentus afflauerit. Quem quidem adeo crassum Plisnss errorem nesciens aliter excusare locum esse uitio codicis decurtarum
suspicaris:qui etiam libro nono, capite decimosexto mirari te dicas, Pli nium eosdem pisces modo graece,modo latine nuncupare: quod &in resbus aliis ueluti in herbis Plinium pleterunq; facere non dissiteris nihil testantem, esdemne sint, an diuersae. Si hoc idem in aliis genus erroris Pli olus admisit, cur non etia in Aera ac Lolio, Aegilope Auena poutit ass
mittere V Vel si in hoc Plinius non erraui cur tibi dedit in aliis similibus G μ
169쪽
A de se admirandi occasionem 4 De GDASTO, ISA FIDE. Si ubi de Isalide inter Lactucas sponte nascentes lib . 2o . scribitur, pro Sylvatico Glastum, ut tu id uerbum castigandu opinariS, legatur, non Mdeo nos elidemur,qui Pliniu hoc in loco indiligentiae accusauimus, quis tum Plinil lectio quodamodo uiolabit:quonia a Sylvatico ad Glastu Ionginquus est transitus. Quare uel nihil immutandu est,sicuti uideri in manu scriptis codicibus asseris: aut si Glastum loco uerbi Syluaticu,quam uis uiolenter intrudatur,ture Pliniu a nobis fuisse reprehensum, nisi haee castigatio adhiberetur,iudicasti . Quantum uero rectius totus iste locus in Plinio emendabitur, si ita legatur. Alterum est genus quod Graeci Isa tim uocant. Ubi uerbum Esopus, quod neq; graecum est, ne latinum, si pro aliquo Lactucae genere accipiatur, tuam subterfugisse censera non parum sumus admirati. Tertia est genus in sylvis naseens, sylvestrem Isatim uocant. Hic enim diligenter aduertisti ex manu scriptis codicibus, nisi ita legatur, locum fore defectum. Erit igitur secundum Lactucae sponte in aruis nascentis genus, non Esopus sed Isatis simpl1citer appellata,ter
tium quod in sylvis gignitur sylvestris Isatis. Quartum uero genus, quo
infectores lanarum utuntur, non sylvatica Isatis,haec enim est secundo generi adiuncta differentia, sed potius fatiua dici debet. Dissert autem hoc
quartum genus a secundo:quom am istud seritur,illud in aruis sponte nascitur . Si ua Glastu ut rationabilius apparet,nullo modo interponat, iam nulla dubitatio relinquetur.ita in hac herba,sicuti in plarris aliis,faB miliarem sibi errorem Plinium incurrisse:quando eam sub uarrjs nominibus quasi essent duae, non una, in locis adeo distantibus designauit . Parienim incuria Atriplicem holus satiuum, at etiam sponte nascen S, mos. do latina,modo graeca appellatione tanquam herbas differentes enarrasuit. Unde etiam illud est consecutum, ut effectus aliquando contrarios
Atriplex. utri subscripserit . De Atriplice squidem,ato eius,pprietatibus, cum libro secundo disseruisset, eamq; ex autoritate Pythagore morbos regios 8c pallorem facere tradidisset,mox de eadem sub Chrysolachani uocabulo libro . et .scripst ,fuisse aliquos qui traderent, illam alligatam regium morbum habentibus ita ut spectari posset sanare id malum: quem etiam effectum de semine si bibatur cum melicrato, autor grauissimus Dioscostrides, &pleterique alia medici testificantur. Esse uero eandem herbam a Romanis Atriplice, a Graecis aute Chrysolachanu nominatam,tibi pro bare supersedemusciae id agentes G raecoru prouerbio si ibssciamur, SusMineruam. Aliter em aliis,qui ausi sunt supra calceu ascendere, aliter tibi Hermolae eruditissime, non solu magnarum,sed etiam minutissimarum rerum scientia praedito,scribendu iudicauimus:Tibi inqua, qui Plinium in uerbi Prasion ambiguitate saepe hallucinante notauisti:quar sorte hal lucinatio causa fuit,ut de Balote lib. . scriberet, qua Plinius lib. 2o . sub
marrubii nigri nomine notificauerat . Taceo mille alios huius generis
170쪽
ERRATA, LEONICENVS γ apud Plinium errores, ne multa quae tu in tuis castigationibus lectores Acommonuisti, nunc te uelle docere uideamur.
De PERSONATI A, AC PER SOLATA. Ego Plinium in meo libello notandum putaui, quod libro. V. eodem capite bis Personariam descripsit,quam sicuti Graeci utro in loco Arctium nominauirialtero tame Personatiam . altero Persolatam, ut tibi uideo placere,dici latine insinuauit. Quam distinctionem nominum a Plinio 'cognitam ais, a quibusdam non fuisse perspectam rob eam, ut puto, ratis o nem, quod ego libro. 2s. altero in loco ubi de Arctio sit mentio pro Persolata Personalia scribendum putaui. Sed cum tu quo fatearis, Persolata iocabulum a persola esse deductu, quod nomen apud Latinos, teste in Ia. Placidio grammatico, qui de Plautinis nominibus scripsit, personam si ugnificat siue Persenatiam, siue Persolata altero in loco legeris, nihilo maiagis ab errore Plinius eximitur, qui bis eande herbam modo sub Persolautae uocabulo,eodem etiam capite pinxit. Sed tu forte non adeo Plinium defendere quantum me accusare uoluisti, qui Placidium grammaticum Plaeidius non uiderim. Ego uero id crimen in homine nulli rei minus, quam uero gy- usu shorum studio incumbente, non multum puto inexpiabile,sed una aquae pullula ablui expurgari posse. Illud aliquanto dissicilius in Plinio exeusari queat, quod ex tantilla uominum uarietate rem diuersificari, hoc est, aliam esse herbam Persolatam, aliam Personaliam iudicauit. De E C H Ι o, A T V E A L C I A t o. RNon reprehenderemus Plinium scribentem libro.ψ. se qualis esset ncibios apud autores scriptum non reperisse, nisi ipse Plinius libro. 23. eandem Alcibium sub Echios nomine eodem quo Dioscor. modo pinxisset: adeo, ut Plinius putasse uideatur, aliam esse Echinab Alcibio, quam lasmen non dissierre in nostro libello probaui: quonia eosdem effectus tam de Echi quam de Alcibio 8c Plinius ipse,& caeteri autores prodiderunt: qui etiam autorcs non seorsim de Echi seorsim uero de Alcibio quemadmodu Plinius sed de Echio tantu, quam alio nomine uocari Alcibiadita restantur, tractauere . Cum uero tibi uideatur ea quae dicatur Echios at Alcibiadium diuersam esse ab altera, quam Nicander Echin atq; Alcibisum appellat: ego me fateor hanc apud Nicandru distinctionem non a Ggnoscere. Illud satis habeo exploratu.in libro Dioscor. vel Pauli, nullam huiusmodi nominu, ac multomipus rerum disterentia deprehendi:quandoquidem de Echio atq; Alcibiadio solum agentes,non alias illi uires adscribunt quam Echi atin Alcibio Nicander . Ut uero proximius sit non disserre,sive Echis, siue Echios,sive Alcibium, siue mcibiadium ea hersba a diuersis autoribus nominetur,quemadmodum qui eam Alcubiacu, non aute Alcibiadiu uocant,rem plane eande, ncin diuersam intelligunt. De H E L I O T R O P I O.