Noui herbarii

72쪽

isolium.

Hanc Delium quendam

nobis optarim explanare.

73쪽

corum T O M V S Secundus. 6s

c D e Herba Trinitatis.

Trinitatis 8c herbam 8c florem uocatam uesgo existimo ob flosculos quos habet tricolores, quibus nihil iucundius,nihil magis admirabile. Quo autem ab Dio

scoride inscripta nomine siqnecdum comperi.

74쪽

De Maluis lege Rhapiodiam . XXXV . supra Tomo

75쪽

Malua e quina.

77쪽

T O M V

Latine, Nasturtium, Cardamum, notardamum.

Teutonice, Aressen.

Descriptio Nasturth ex PLU

naria tormento .Et inde uigoris significatio uerbio id uocabulum usurpavit, ueluti torporem excitantis. In Arabia mirae amplitudinis dicitur dogni. Duo eius genera, album 8c nigrum Ex Corollgrio B A R B A R I de

Nasturtio .

Nasturtium die quinto enascituriduorum generum,mim,ac sylvestre. Prioris quos ratio duplex, albi, & nigri. Nomeu ei a narium tormento, uigorem ,uel prouerbio significat, iubente Nasturtium mandendum inertibus,quasi torporem exciten, animum obvacuet, contra Venerem inhibeaCQq; Dioscorides accendi eam putet. Hi amplitudinis in Arabia diciturgigni Na sturtium herbis reliquis succum adimit iuxta satis,quod & apud Aristophanem poetam legitur.Hanc Graeci non modo Carda mum,sed etiam Cardamida uocant, ut Galenus inquit,& Hippocrates Sauridion,a Sinapis,quod & Saurion dicitur, similitudine. milesium Nasturtium ueteribus landatissimum fuisse,Iuliaus PoIIux autor est. Persas id casale mensis apponere solitos, celebre est, cum principio galitatem ample iterent, mota aucto imperio,in omne genus luxus prolapsi

De ratione nominis Nasturtii

ex M. VERGILIO.

Eius plures quondam,ut uidetur,appellationes fuerunt: sed omnes ex eodem principio,& ab eadem Cardami appellarione, excaepta Hiberide,que agreste Nasturtium est, urin. i. uolumine diximus, in Dioscoridis commentationeS has irrepserunt. CDnocardamon enim,& Cardamanti solo nomine statim Caesamon indicant. Hiberis uem,ut hic paulo ante dixit, 3c ut nos in Hiberistore Paulo Aegineta tunc confirmauimus , agreste Nasturtium est.Has ipsas uoces omneS, Apuleius etiam in Cardamo numerauit:inuicem sibi ideo respondentes,quoniam inter satiuum Scagreste Nasturtium maxima similitudo partium & uiriu omnium sit. Obeam causiam vagis appellationibus interse utun tur. Notum nunc olus ubio Nasturtium est. Contra uenenata pricipue usus eo Nicander: usus & hic ipse cotra Cenchridis uenenum,quemadmodu tunc copiosius docebimusrusus &Paulus Aegineta, Graecorum medici omnes totiens,& in ram multis, ut non contemnendam medicinae partem solum Nasturtium . expleat.

78쪽

γA SIMPLICI V μ Pharm De satu Nasturin ex PALEA DII mense, Februario. Hoc mense Nasturtium constat, Sc omni tempore esse ponendum so αco quali placebit, & coelo .FHDum non desyderat. Humorem quamuis diligat, tamen deesse non curat. Si cum Lactuca seratur, nasci fertur egregie. PLACITA Barbarorum de Nasturcio. Historia NAs TVRTII secundum S EG

Nasturtium est triplex:scilicet Commune,notum.Secundum Nasturtium tectorum. Et tertium orientale Nasturcium. Nasturtium tectorum, est planta habens folia stricta, longa duobus digitis,& in summitate acuta,scissa,& pinguia,quae extenduntur super terram:& habet in me dio uirgam subtilem,longam palmis duobus,hahentem paucos ramuloS,super quos sunt ueluti pili,habentes summitatem depressam, in quibus est semen latum , simile semini Nasturtii: cuius figura est sicut figura Rutellae fu ita est depressum: Sc ideo graece appellatur ταλάφiον, eo lquod significatlingua graeca depressum.Et habet florem,cuius color declinat ad albedinem: & lnascitur inu's,siue parietibus domorum. asturcium orientale,est planta longa circa duo bra :chi habes ramos subtiles &multos,in quibus sunt folia a duobus lateribus,simili a soliis Sei-taragi nisiquia sunt albiora,&molliora:dcin summitatibus ramorum sunt capitella,s1milia capitellis plantae Actis: & habet flores albos.

Sententia P ANDECT ARII de Nasturtiis.

- Nasturcium multorum generum est. Est enim quod Cardamu dicitur uulgatum,& est Na fiurcium aquaticum,uel Babylonicam, quod Latini uocant Senecio n,uel Apiu aque, uel Ca damum agreste, de quo est apud SeraP.caP.3r3.

D E Cardami temperamento. Cardami semen potentiae est urendi sicut Synapi . Vires eius 8c iuvamenta ex D1oscoride. Omnium semen est acre.Ex calfacit, stomacho aduersatur. Aluri tur φbat.Tineas excutit. Lienem imminuit. Partus eXaminat. Urinam cit. Ue s

nerem stimulat. Synapis &Erucae simile intelligitur. Lepras 8c impetigio i

nes abstergit. Illitum cum melleuienem extenuat. Fauos expurgat . Pul monum uitia extrahitsorbitionibus incoctum. Serpentium uenenis po o itum resistit,atq; eas sussitu fugat. Capillorum defluuia cohibet. Carbun γculos ad suppurationem perducit & rumpit. Coxendicibus cum polen ς :ta commode ex aceto illinit. Tumores collectione 3 discutit.Emittit fu γrunculos,illitu cum muria. Herbae ad omnia eademe,ffectus lice iminor . Ex P L 1 N I O de eodem.

Nasturtium Venerem inhibet. Animum exacuit. Aluum purgat. Detrahit hilem, potum in laqua derem denariorum pondo Cum lomento strumis illitu,opertum Brassica,prsclare medetur.Nigrius capitis uitia purgat. Visum clarificat. Comotas mentes sedat ex aceto sumptis . Lienem ex uino potum,uel cum fico.Tussim ex melle si quotidie ieiuni sumat. Semen ex uino omnia intestinorum animesia expellit,essicacius addito mentastro. Prodest & contra suspiria, ct tussim cum Origario, & uino dulci. Pectoris doloribus decoctum in Iacte caprino. Panos di cutit cum pice:extrahitq; corpori aculeoS, & maculaS illitum cum aceto. Contra carcinomata ;adricietur ovorum aΙbum. Etllembus illinitur ex aceto. Infantibus uero e melle utilissime. Se mus adiicit hoc serpentes fugare,scorpionibus resistere.Capitis dolores contritum, & alopectaas emendare,addito synap grauitatem aurium trito imposito auribus cum fico.Dentium do lores infuso in aureis succo. Porriginem,& ulcera capitis cum adipe anseriam. runculos con coquitcum fermento.Carbunculos ad suppurationem perducit&rumpit. Phagedaenas ulce' rum expurgat cum melle. Coxendicibus & lumbis cum poleta ex aceto illlinitur.Item licheni .

Item unguibus scabris.quippe natura cius caustica est.Optimum autem Babylonium . Sylve siti uero ad omnia effectus maior.

79쪽

Hoc,ut peculiari cibo Persae utebant,utinquit Xenophon,qui sub Cyro militabant. Nimius eius usus, & Erucae noce moderaruS prodest.Nam & animum exacui S aluum purgat aehilem detrahit. Valet item ad plurimos medicinarum usus. V

Nasturtium est calidum 8c siccum in quarto gradu. Semen eius praecis pue competit usui medicine. Unde cum reperitur eius receptio semen debet poni, non herba. Semen collectum, in multa essicacia per quinq; ansnos seruatur. Herba uidetur esse magnae essicacis:exiccata modice, uirtuo tem habet distatuendi. 8c consumendi ex qualitatibus suis. Contra paralysim linguae ualet, semen masticarum,SI in ore tentum. Humiditates etiam aliorum membrorum , dc cerebri praesertim desie cat,comesta, uel in sacculo superposta. In lethargia fit sternutamentum ex puluere seminis mus. Vuam relaxatam siccat gargarisma eius, & ficuum siccam. Contra Ili oacam quo passionem, ex frigida caussa semen eius in faccello,& in uino decoctum superponitur. Ad eade,& cotra stranguriam, herba ipsa deeocta in uino & oleo sepo resium anum reprimit puluis seminis illitus. ponitur.

Nasturtium est calidae & siccae complexionis in remo Et uirtus eius est maturare ostem ta frigida.Etsemen eius cum aceto decoctum dis luitstrophulas.

Ex A P v L E L O. Ad capitis uitia,et porrigines, S furfures herbae Nasturtii semen mi αxtum cum adipe anserino & tritum inunge. Herbam Nasturtium,SI Pulegium ex aqua decoctum, bibere dato e stmendabis &discuties cruditatem. HIER. H E R B.

Aqua Nasturtii tumores gingiuarum reprimit. Etlumbricos uentris interimit. Paroci das mire sanat, Sc uariolas.

De Altero NAsTVRTI O, scilicet Aquatico. Coliculus cubitalis Senctio est, quadamtenus rubens, conti uis insuice, exiguisq; fol's Erucae modo in extremitatibus incisuris diuis1s. sed longe minoribus quam Eruca. Lutheis floribus, cito dehiscentibus. 8c in pappos desistetibus. Unde & ρων dictu est,quod uere scilicet flores hu φmani capilli modo in eo canescant Radix illi est inutilis. Nascitur piareuo circa urbes,& oppida, in aggeribus muroru 8c septis . Posteriores fere omnes aquaticum Nasturtium interpretantur. Et Germanice Brundiqben VIRES eius 8c Iuvamenta. Refrigerant cu soliis flores: ea ob causiam imposita utraq; simul emoplastri mo per se aut ex uino dulci,testia,S sedis inflamationes fanat .Curhuris aut polline, no atqs tm uulnerib. cunctis,sed neruoruetia medent . Possuntide praeterea per se Senetionis pappi, ex aceto emplastri mo do impositi.Recentes contra poti strangulant. TotuS enim caulis in aqua elixus,mox in mulso potus, biliosos stomachi dolores sanat.

Nasturtium Persarum militum cibus.

80쪽

Menta .