Noui herbarii

62쪽

Hos flores, sunt qui Garyo phyllum esse contendunt : sed suso meo iudicio. Existimam' aurem genus esse Keiri , vel Uiola,

altilium, ut Barnarus uocat. Nec ullum eorum esse 'tuum comper

tum habeo , praeterquam quod in coronas adduntur,& in hortorum delici js habetur, odoriferi . Caeterum de Garyophyllis,et adsint reuera Garyophylli, infra require ex annotationibus Schylialeri, Sc Hieronymi Tragi: 8c in tertio Tomo cum libello nostro Synonymorum nonnihil de hiis

63쪽

De Rosmarino Micia LibanotiS grece,

Germanice, Nosmarin. RHAPSO DIA. .XUII.

IB A N O T I D I s tametsi quatuor genera distinxerunt Gale nus et Paulus Aegineta tamen quarta hodie tantummodo nota herbariis est, uidelicet coronam a de qua haec est apud D ioscoride descriptio lib. 3 . Rosmarinum, quo Coronari j utunt, ramOS mittit tenues,& circa eos solia minuta, densa, longa, exilia, subter incaua, superne uirentiaigraui os dore. Excalfactoria ui prςditum est. Regium sanat morbum, si decoctum in aqua, ante exercitationes bibatur:& ubi laborans exercitationi se crediderit in balnea descendat,& merum potet. Acopis, Gleucinoi unguensio misceri debet. De TEMPERAMENTO Liba notidis ex GALENO. Libanotides tres sunt. Una sterilis, duae bucium ferentes . Omnes ueseroe isdem facultatis, emollientis,&digereretis. Succus tum rad1c tum herbae mistus melli, obtusiam oculorum aciem ab humorum crassitudine. emendat. Porro eius Libanotidis quae ad coronas utilis est, quam Romani Rosmarinum nominant, decoctium,Regio morstho laboranteS potum adiuuat. omnes enim Libanotis des abstergentis 8c incidentis facultatis paro

Libanotides tres quidem infrugiferae sunt, duaruero foecunda abster gentis, incisiue digeretis,et emollientis potentis. Harum omnium succus' - cum melle mistus, amblyopias, et humorum crassitudine emendat . Ceterum eius cuius ad coronaS est usus, decoctu, Reaio morbo affectOS adiuuat. - .

64쪽

RHAPSO DIA .XVII. Nomenclaturae.

Latine, Samsuchus, Amaracus, Maiorona.

Germanice, Guyoron.

Fas Maioronae declinatio ex Dioscoride. .

Ruticosa herba Samsuchum est,serpit per terram, hirtis et circina tis soliis Nepetaesimilibus, uel Calaminthae,odoratissima. Ex p ta I N I O descriptio alia

Amaracum Diocles medicus et Sicula gens appellavere,quod Aegysptus, et Syria Samsuchu. Serit utro genere, et semine, et ramo,uiuacius praedictis, et odore melius.Copiosum Amaraco, aeque quam Abrotono semen:sed Abrotono radix una, et alte descendens caeteris in summo ter strae leuiter haerens.In Cypro laudatissimum et odoratissimum. Ex Serapione diei. mercentuS.

Mercenius est herba,habens uirgas extensas super facie terrae, in suo ortur& hahet solia paeo rotundarsuper quae est borea sere similis sol s CaIaminthAhabentis folia subtilia: dc habet odoremtionum.iniae omnia prorsus Dioscoridi respondent.

D De A Μ. A R ACI Temperamento ex G A L. E N O lib. 5. Simplic.

Amaraeus exeatiscit no in strennue,non ualde autem desiccat: sed in caliditate quide tertri est ordinis,in sic inre uero secundi.

VIRES eius et Iuvamenta.

Sureus decocti potus conuenit incipientibus hydropicis,et ijs quos trarinae dissicultas aut tormina excutiunt. Illita ex melle arida folia,suggillata tollunt. menses subdita in pesso trahunt. Contra scorpionis ictum ex aceto et sale illinuntur. Luxatis tumoribus caerato excepta imponuntur. Aduersiis oculorum inflammationes, tumores cum polline polentae illini prodest. Acopis, malagmatis , calefaciendi gratia commiscetur .

Sampsuchum scorpionibus aduersatur,exaceto & sale illitum. Μenstruis quoΦ multum confert illitum. Cohibet & oculorum epiphoras cum polenta. Succus decoeli, tormina dis cutit. Et urinis de hydropicis utile. mouet etiam narium sternutamenta. Fit ex eo oleu quod Samsuchinum dicitur,autam acinum,ad excalfaciedos emolliendos neruos. Et uuluas c lefacit. Et folia suggillatis cum melle,et luxatis cum caera Prosunt.

Maiorona calida 8c sicca est,habeto uirtutem consumptiuam. 8c exi cativam cum ingenti calefactione. Et propterea epilepticis, spasmosis naribus odorata,summum gaudium 8c iuvamentum prestat. Et eius decoctionaribus attracta,cofortat cerebra ipsum,ab humorib.frigidis purgando.

65쪽

Teutonices Neam.

66쪽

RHAPSO DIA . XVIII.

Ex Commentario M. Vergili j.

Ognitu Sc inuentu facile inelegumina, ct in frumentaria segete Aparine sua descriptione Theophrastiis Sc Diosc. fecerunt: ipsa etiam tenaci nexu Praefereuntium uestibus haerens , S quale hic deseripsit semen ostendens in medio umbilicatum,ad cognoscenda se, sulci; conte-plationem uolentes etiam conuertit. Persequuntur eam quotanis Maio de Iunio mensibus manu,memoria falce agricolae, pestem satis suis eam sentientes, nihilo apricis 6c pinguibus agris frequentius nascitur.Copiosior in intcr legumina nter frumenta nuenitur. Nouerunt calamitatem suam rustici.Nomen in, 8c maleficit eius caussam ignorant.Et ut in similibus fit, quo rum ignoratur nomen, Lappam uocant. alia uoce non in Aparine tin, sed in cunetis quorummat ura semina uestibus praetereuntium inhaerent, ignari utun r. Quae sane multa sunt:& inter aliaEupatorium etiam,.e quo suo loco dicemus. Ex quo factum est, ut non aetate nostra tin , sed antias etia temporibus parum certa in huiuscemodi fuerit nominum ratio. Arctonq; Lap pam tmalia dixerint,at 3 Aparinem hanc,ald plures alias,quarum semen aut sa aspera, amaria is aut cuspidaitain uestibus haeret:quasi ad faciendum genus 5c nome una haec nota satis esset.

Coroll/rium HERMOLAT BARBARI

de eadem reis Aparine quam nostri de Lappam uocant, Hippocrates Philistion, Sc Phileterion quo ,ut

Galenus putat. Non euidens, d occultus in ea flos maturescit,& intra se germinat semen: ue lut animalia qus in se pariunsiuruiperae. Nascitur in mentario agro,inter Lentem praecipue, item pratis,hortisq;. Ramosa haec Sc hirsuta, quinis seni'; in orbem circa ramos,foliis per in μOmpha car terualla,Semen subdulce, omphacocarpon a Plinio Galeno,& Paulo Aegineta dicitur. Nisi pon. quis Omphalocarpon ex Dioscoride legi malit,ab umbilici similitudine,quam semen praefert. Philanthrota Philanthropos uero dicta est haec a nonnullis herba,quia uelut amici solensicommeantium Iactros. nris obhaereat. Aliud storis genus est,quod in Parthis nasci scribit Apollodorus, Philadelpha Philadelphos appellatum ex argumento, rami eius ex interuallo sponte coeaen ceu amantes: Post digrediantur,concipiant,at pariant.Huius tenuissimis uirgis reticulatim compositis,atq; ita confius,hortorum septa impenetrabili compage fieri.

D Uerba DI Os COR. de A PARINE, Aparinen aliqui Ampelocarpon, at 3 omphacocarpon nonnulli Philanthropon uocant, ramosam herbam 8c quadrangula, ex interuallis orshiculato soliorum ambitu,urin Rubia .Flos albus: semen durum, rotun dum concauum, album,umbilici figura,asperitate uestium tenaci. Ea pastores coli uice utuntur, ad eximendos e laete pilos . Seminis caulium ac foliorum succus, potu contra viperarum, phalangiorum morsus auxi Gliatur. Infusa aurium dolori medetur. Herba cum axungia trita ur urnas discutit. Plinius de A PARI NE libro. 27. cap. s. Aparinen aliqui ompha carpon atri philanthropon uocant, ramo sam,hirsutam, quinis senisue in orbem circa ramos foliis per interualla: Semen rotundum,duru, concauum, subdulce . Nascitur in flumentario agro, aut hortiS pratisve, asperitate etiam uestia tenaci.Efficax contra fers pentes,semine poto ex uino drachma:&contra phalangia. Sanguinis asbundantiam ex uulneribus imprimunt solia imposita, succus auribus i funditur. De temperamento Aparines ex Paulo.

Aparine, quam alii philanthropo, alii ompha carpon cognominat, mediocriter abstergit 8c calefacit:habet aute& aliquid partiti tenuium.

67쪽

corum T O M V s Secundus De LAPPA MAIORE. De Lappa maiore quae uocatur Bardam malo prolixa,sed admoduerudita est dissertatio apud Hermolaum Barbarum in Corollario Arem:& nos in priori TOMO paulisper attigimusRhapsedia.mLde Ungi la Caballina, olim exactam differentiam daturi horum omniium,id est, ungulae caballinae, Personane, Pelasi te, Arcss , atq; Arctii, ubi prioris Tomi errata recognouerimus . Caetera ex Appendice, Sc Hieronymo pete. De L A P P A quae graece uocatur, hi o

Xanthion aliqui Phasganon. alii Antithesion, ali3 Chascanon, alii

Choeradoleth n, alii Sc hanc Aparinem nominant, Latini Lappam .

Nascitur laeto 8c pingui selo,&lacubus exiccatis caule cubitali, angulo raso, pingui, prodeuntibus ex eo crebris alis. Folia Atriplicis habetinfecta. Nasturtium odore imitantia fructum grandis Olivae modo rotundum, 8c ut Platani pitula spinosum, qui contactu uestibus adhaerescit. Is ante collectus quam perfecte siccescat, tunditur,& fictili uase reconditur.Flao uos autem facit capillos, si acetabuli instar tepida aqua madescat .mox caput nitro ante perfrictum illinatur. Alii in uino tundunt, & ita afferuant. Semen aptissime tumoribus imponitur. Explanatio Xanthii per HERMOLAVM

ethropos ab Aetio,nunc Lappa inuersa, Sc minor anostris. Non uidetur quibusdam Xanthion ab Aparina superius descripta differre Sed cur obsecro Dioscor. Sc GaIenus, Sc caeteri di uersas habuere,duobus Iocis seorsum deqs prodeates Quid quod in omnibus rascis exemplaribus, Aparinaeex interuallo stellata pingitur quasi Rubia cXanthium multo aliter ostentauri folio Areriplicis,uel ut quidam scribunt,etiam Solani. :

Marcelli Uergilii alia distinctio Lapparum.

ura Lapparum genera, folio semine Sc natali Blo diuersi obseruatum a nobis est, quaecum hamatis undis,aculeatis ,& uestium tenacibus seminibus plantae sunt, in graecis Sc latianis eodem aliquando nomine indicaririn illis Aparines,m nostris Lappae. Quae ueluti genias uox omnibus his est. Inter eas de Xanthion haec est, numeratis ab hoc scriptore notis satis eo gnoscenda: sicdicta a graecis μι ἔανθαν Dici, id est, flavum capillum facit Habet δέ alias appellatiora,sed nobis parum certas,&ob id atris reli S.Circa rusticas domos , pingui ut hic ait,sed frequentius humido selo nascitur.Id est quod hic es arescentibus paludibus.Paludes enim appellatiora etiam in quibus Derhyemem aqua fuerit,aestate uem aruerint. Omnium autem notarum quae Xanthio huic a Dioscoridetribuuntur,nulla certior Buctu eius est Dico autem fructum Lappam,in qua semen est: quem figura grandis Olivae,& aculeatu hic describens , facillimam eius deprehensionem fecit.Sed nihil Dequentius praemonstratis nasciturlocis.

68쪽

E L I L O T V Μ. semper existimaus herbam illam Trifolio σ rum generis, cui nomen Stemmeiato ea a multis annis ab ho minibus medicae rei peritis demonstrata nobis est: etiamsi Simon ille Ianuensis, idem uideatur sentire: cuius uerba sunt. Melilotum, nomen compositum a melle & loto,quod est Trifolium. Nam ipsum sine dubio uidetur esse species Trifolh:euius flos est melini coloris. Et Dioscorides duas eius species asseriti Una cuius odor est bonus, crocei co oloris. Aliam, quae magis Foenograeco est similis. Et Plinius Sertulam campanam uocat. Haec Ianuensis ille. Nos illam pinximus,qus Foenograeco similior est, sed minorem.Nam maiorem nescio ques modo neglexerit pieto ut appim

gere eam non licuerit.

De Sertula campana locus est apud Dioscoridem libro tertio: ubi poterunt qui uolent, Barbari Corollarium,& Marcelli Ver ogilii Commentariu excutere. Meminit 8c Plinius.

69쪽

eorum T O M v S Secundus os De C A R D V I S. RHAPSO DIA .XUII. 4ξ De Carduorum differentiis necdum nos eXplicare udiemus . Quare in aliud tempus eorum descriptiones,&designationes reseruamus. Attigerunt tame quedam de illis infra Leonicenus, P.Cola linutius, Hieronymus Herbarius , Iast cohus de Manliis &reliqui,de quibus Iudicem scrutari te uolumus. F 3