Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam. & metthodum, quàm accuratissimè continentis, sectio prima tertia. Per Andream Lacunam Secobiensem, ... summa fide atque studio collecta

발행: 1548년

분량: 616페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

101쪽

co I

xe merito in idem recidunt , Venaru quidem angustia, angustioribus, Cum habitu pingui & crassiori: habitus autem gracilis, 'igidiore . Cum laxitate uenarunt Quod si quis simul pinguis crassus ii, est,ac venas latas habet is consuetudinis alicujus in pinguitu, Occasione non natura pinguis est redditus. Sicuti E di- illae,cuni grauerso qui angustas habet venas,& gracilis est, ne hunc cilitate larita- 'uitam talem esse natura est necesse. Quinetia, quum tς δ' ς - - fames urget, ex laxitate & angustia Venarum, non ex caetero corporis habitu, spectindam esse mediocrit tem, monet Diuus Hippocrates. Quippe qui angustas vesci, possident venas, & exigui sunt sanguinis, nec longam stis habente inediam ferunt. Quibus sunt latae, iis copia sanguinis aegre fetut ineinest, & citra noxam cibo abstinent. Etenim quicquid di 'Π- pingue est in sanguine leueqs, id in corpibus Glidi j- sistat citi Dus alimetum quoddam calido fit: in frigidioribus V te cibo absti, asseruatur . Vbi igitur id a venis transmissum, inci- nent. derit in particulas frigidas in ipsis quidem concrescit . In calidioribus vero natura partibus, cuiusmodi sunt carnosae,a calore absumitur di digeritur: nisi forte frigiditati temperamenti vita indulgentior Rccedens , sis carnosis particulis allinat aliquid pinguitudinis, At i : que hac ratione foeminae uiris pinguiores sunt Qq ni- l 'Πῖς mirum sint eis frigidiores, plurimu q; domi uersentur. i' et ' At qui habitus natura stant temperati mediocri et exer 'citio ututur hos necessum est eus arcos esse hoc est nIe- Eusarees.. diocri habitudine corporis . Qiijbus uero abii adat hv- 'midsi &calor a mediocritate summa non longe abest, ii corpulcti sunz. Corpulenti etia fiunt, qui natura sunt Corpuleti quι temperati, caeterum otiosi & desides vivunt: quum vj- C'suetud' i delicet cosuetudo sit, veluti acquisititia natura. Adeps etenim, ex habitus frigiditate gignitur. corpulctiβ,eX Adeps qui Osanguinis copia. Mediocritas, teperatae naturae est nodi gnatur. ta. Et corpulenti quidem omnino plus adipis habent a mediocri habitudine praediti Nec tame pro carnis sem

Per portione, adeps limul auget: sed alios haberς plus

102쪽

carnis, alios plus adipis videas : aliis ambo pari modo sunt aucta: quu videlicet tm illis, supra teperatam naturam humoris est,situm di frigoris. Quibus aut plus est

adipis,in his frigidi plus est, q humidi: aeque ut quibus

caro est plenior,his,humoris plus iusto est, non tamen frigoris. Porro Vbr nullum adhuc morbo tum sympto-ina crassato corpori incidit, ipsa abundantia humoris, intra sanitatis est fines. Quum autem mediam . tempe auram incom ratam Ii naturam,reliquarum veluti canonem tempermum aliariun statuamus , quae Vero ex huius utrach sunt parte, iudi- canonem. cemus intemperatas,manifestum uti P est, in sanitatis statu dc latitudine et maioris minorisq; inueniri rationem . Est enim alia sanitatis , alia morbi intemperies . Morbi quidem, ea quae a media temperie si longissime: abest. Sanitatis, quae paulum: Definire autem modum, nec mensura,nec pondere licet. Caeterum intemperiei quae intra sanitatem consistit, luffciens nota est,iv nulla functio animalis manifeste adhuc sit oblaesa . Quat tum igitur interuallum est, inter id quod perfectissimEsuam obit functionem dc id quod actionem aliqua hae instatis su . bet manifeste vitiatam , tanta est profecto & sanitatis, eum bis ς η & intemperiet,quae intra sanitatem consistit, latitudo. Diemptates sa Ab hac,proxima cst intemperies morbosa: quum scioliatis & mor licet aiat vitio intemperiei iam ggrotat. Rursus, quem- hi, quibus nQ- admodum naturali calore optimam seruante tempe αβ d Iin rieni hum,dum, quod intra lanitatis terminos est, auctum,non adipem nrodo in homine, sed etiam corpu

lentiam gignit: dc adipem quidem parcius adiicit: libe

ralius autem carnem adauget: sic etiam si humidum di ' siccum mediocritatem ad unguem inter se seruent, ca-hm, lor aute sit in homine minor, necella est huius corpus adipe carnis copia magis abundet. At Vero , si calor augeatur eruet i, mediocritatem altera contrarietas, minus erit ei animali adipis,st carnis. Sicuti Odiuerso,si Guanao praepolleat siccu .altera contrarietate medium

modum

nuitias D

103쪽

alta salsies s

i ne uast

, dum servante &gracilius & durius corpus eii adet Ex quibus liquet,non solum ratione monstratum elise, et simplices in animalium cor ribus intemperies ha- heatur, sed etiam, τ singularum manifestae sint notae, idq; in uniuersis habituum corporis differentiis. Porro Hirsutaeequcvlida & sicca temperies,hirsuta est, verum ea in sum- svin x Mmo. Mediocriter autem quae calida quidem est sed in altera contrarietate mediocritatem habet. Similiter &quae sicca quidem est, sed in calido & frigido mediam : temperiem obtinet, modice est hirta. Nuda pilis sunt frigida omnia tcperamenta: siue ea modice se habeant in himiitrare,siue etia immodice . Caeterum adsum- Glabra existemum glabra est frigida temperies & humida . Minus re, lus frigida ac, quae frigida est,sed in altera oppositione tempera α hvmie . Adhuc minus,quae frigida est,& sicca. Siquidem sic- GK, siectia, litas cutis,in iis qui molli sunt cure, maxime omnium tem idonea es Idonea est ad pilorum generationem: & quo siccior ca se pilorum P. idiorq; fuerit,eo magis pilos gignere pol. Hanc enin1ὲ ςx xxoni . sic 'am & calidam cutim, velim terrae statui assimiles, quae abeunte sit Vere Vel ineute aestate. Etenim per omnem cutim digeritur semper a calido aliquid, quod secum etiam nonnihil interni humoris euehit. In quibus igitur humida est cutis & mollis,qualis modo concrescens caseus in iis, eorum quae exciderunt,uiae, per cutem dilatatae non manent: nempe partibus ejus, quae prius dissidebant, rursus inter se coeuntibus. At in qui . . - bus dura est, nec absimilis caseo concreto , perforatur lquidem,eorum,quae exeunt, traffluxu . Qumn autem γniri rursus per siccitatem nequeat, seruat immutatos meatus, qui etiam perpetuo transfluentium ictu , ii dies magis q; fistulantur . Per eos igitur , halitui minime impeditus est transitus . Sin autem fuliginosus, Terreusq, Vapor sit, id quod permeat, subinde con-aingit , ut in angustis spiramentis impactus, nec facile Pilorum emina urius intro redeat. nec ite possit vacuati sed iniperu

104쪽

latur ab alio secundo vapore, ait ille rursus ab alio, re sic consequenter, simul a , multi uapores fuliginosi inui Pili nigri ge- cem complicati, & coniuncti, in Unum corpus degeno

n δΠQq rent quale est fuligo ea quae foris cernitur. Fit autem ratio eu flava nigςr pilus, quum deuito Vl caloris Vapore, excremetabile. tum in exactam fuliginem permutatur. Flauus Uero, , Pili albi gene- quum vapor minus torretur. Nam quod tunc est impar tio ς Pi Wi ctum , flavae bilis excrementum existit. At albus pi- .Pili rufi gene, hyS,ς X piruita naicitur. Rufus, icuri coloris albi, flata laratio. est meatus,sic generatio ejus,ex pituito is, biliosae,l, far Pili crispi qui cis, media quadam natura prouenit. Crispi pili fiui uel: propter siccitatem temperamenti, quae intorquet illoς nes co inspi. qua ratione Aethiopes omnes sunt crispi uel propter imbecillitatem exhalationis, qug rectam uiam tibi molliri non potest: vel denim ob duriorem cutis natura es quae ipsam exhalationem,etiam ii valens siit, prohibez recta ferri regione, cogitq; ut ad latus se inflectat ac S bi obliquum traialitu paret. Est quando ambobus coeuntibus δε eκhalationis, quae meatum finxit, imbeci litate,& cutis siccitate pilorum radicibus obliquitas ii, se contingit. Quales autem in radice finguntur,tales mtionabile est,pilos perpetuo fore. Ait naec quidem 'lorum est generatio. Sequens est, ut caussas oraviiii qu temperamentis in pilorum pro aetate, regione, di Co poris natura, differentiis contingunt, dicamus. ErgoePdorum uarie Aegyptii, Arabes, Indi, quiq; calidam di liccam regio-tates se dum ne incolunt, nigros, eκigui incrementi,siccos, crilpOs,

uari δtum, fragiles pilos habent. contra, qui humidam, frigi- , es damq; regionem habitant, Illyrii,Germani,Sarmata peratur di omnis Scythica plaga, modice,auctiles,graciles, rectos,& rufos obtinent. Qui Vero inter hos, teperatum colunt tractum, hi pilos plurimi incrementi, robustisamos & modich nigros,mediocriter l, crassos,tum nec in prorsus crispos,nec omnino rectos, emittunt. In aeta

tibus ad eudem modum. Infantium quidem pili, Gei

105쪽

Inanis: Florentium state, Aethiopibus: Epheborii, at pζuerorum,iis qui temperatum locum incolunt, in ro- Ore, crassitudine, magnitudine, coloreq; ad portionem se habent. In corporum quot naturis, ad statum di regionum portionem similiter te habere pili viden-rur. At pueri admodum parui, nudi prorsus sunt pilis,ir nec meatus adhuc ullus illis in cute sit, nec excrementum fuliginosvin. Incipientes autem pubescere , paruos & imbecilles eκigunt. Qui vero iam florent, hi Valentiores,inultos magnos,& nigros habet: si di frequentes meatus iam illis sitiat facti,& excrementis fuliginosis prae siccitate & calore, abundent. caeterum piti qui in capite, ciliis,& superciliis habentur, etiam pueris nobis innalcuntur. Siquidem generatio iis est, non qualis herbis, sed qualis stirpibus prima ratione a natura conditis,non temperamentum necessario sequentibus. Verum hi quoi,su quidem tar, id naturparti ac ceptum ferunt. Qubd nigri, rufi ue,aut alio quovis stat colore, id aetatis temperamento omnino debent. Sub-migri enim fer. sunt, quonia quod in meatibus est in pactum, nondum torum est nisrum: quippe quum humiditas innita sit,& transitus facilis,& deustio imbecilla. Boni vero incrementi & modice crassi sunt, .ppter ocrementorum, quibus aluntvt, copiam. Siquidem ipsa pars corporis,in qua fiuiar,sicca est. Tota natam ea

Ma ossea est. Cutis Vero quae illi est circundata, lato reliqua totius corporis cute est siccior, qualuo durior. inicendunt tamen tum ab iis,quae circa cerebra sunt, xum vero ex toto corpore, ligi noli excrementi non Parva Vis. Quo fit, ut quale aetate florentibus tota corpus, eiusnaodi iam infantibus sit capitis cutis . h o i, rationabilius nonulli procedente tempore carii redduntur,quibus scilicet a primo ortu cutis durior erat. Siquidem in ea cute, quae fuerit siccata impensius, nihil nasci potest. Itaq; etiam interna manuum,di inferna pe-

Infantes glabri. Pilorum raptitis,ciliorum,ia supciliora ge neratio maius extiteriti

cesui qui

106쪽

Vola manus dum semper simi pilorum expertia, T siccissinrias,deri: 'g'δbx sissimusq; is tendo sit qui lub cute habetur. Quibus ain cur glabra. rem ad sium nram ariditatem cutis capitas non perueia Cani qui fiant. nit, imbecilli iis omnino, albiq; pili fiunt: quos vulgo canos appellant. Imbecilli quide, congruentis aliment, penuria albi Vero, propterea r alimentum quo alun-

- tur Veluti marcor pituitae est, quae spatio computruit. Vbi enim meatus etiamnum manet, excrementum Voro exiguum est,& lentum languide q, a calore propel- Calui cur litur no dissimiliter putredini afficitur. Iani calui fiunt .hiel 'r' homines, quum lenest ut, a syncipite magis: canescunt Canities cur magis a temporibus : quoniam regio illa est omnium is temporibiis aliaru siccissima. Haeret enim cutis illic ossi nudo. Terii

Pφμμ' pora vero humidiora sunt τ in his musculi magni iubipsa cute habeantur. Omnis nant musculus carnosas . . est. At caro,tu osse,iu cute humidior Verum enimue- ro, quandoquidem humanum corpus, nonnullis qui dem equabili per totu temperamento esse potest, nonnullis autem, nem iis paucis,inaequaliter ella affectum, quum eorum aliae particulae temperatae,aliae intempe omnician - rais esse possint certe ex Vnica particula corporis,sim dum simplici pliciter de toto semper coiectandum no est. Nel enim eo de eoxpQxς docere mores ex ingenio corporis profitentuC se ex unica es' de omnibus pronunciant simpliciter. Verum si quis 1 particula, pense hirto est pectore huc audacem iudicant. Sin crotarii pς'QN, Vibus hirtis salacem. Quare hominum temperamenta

Hii i mribu, con*dςrδntibus, lingulae partes per se examinandost Gidinosi. ' sunt. e si cui thorax hirtiatus est, huic totum corpus calidius , sicciusq; ex necessitate putandum: sed pluri vium in corde caloris esse: eo q, audacem illum, cui talis fuerit,existere. Posse vero aliquando etiam huius ip. sius rei occasione accidere, quo minus totum his co Calidi Se sicci pus similiter calidum siccumq; sit T. splurimm a calo- φ p x ςnti ris sursum spirauerit, alm in ambientem abierit. Nam

si tota corporis reperies squalis sit,erit his statim Ili

107쪽

rax ipse Vniuersus latissimus Venae amplae, arteriae ma gnae, ea demst, maximz,Vehemeiarissimeq; pulsantesctum plurimi per torti corpus pili rati hi quidem in capite plurimi incrementi nigri, & cri i: uti pinpriina

aetate. Procedere Uero rempore, caluities excipiet. His

etiam, dc robustum,& exacte deliniatum, dc musculo- sunt totum erit corpus tum cutis nigrior, durior, hir- sutior l,. Ad eundem modum si cotraria omnia in thorace sint, ait aequalis in toto corpore vigeat temperies, hoc est,sii humidiores A frigidiores Universae cor- Frigidi fili poris partes fuerint, thorax quidem angustus kglaia distu tem persber eritassicuti etiam totum corpus pilis nudam . Cutis m*dni pyx uero mollis & alba, capilli subrufi,portissimu in i id tu te. Hi in senectute non calvescunt,timidi et, statini, ecigilaui, & segnes: adde etiam, partiis Venis,ac mininas coni picuis, , adiposi sunt. Iidem neruis musculi sit, imbecillis, bc artubus parum exacte deliniatis'; & blaesis. At Vbi varia partium remperies est, ex una earum de toto pronunciare non licet: sed adeundae singulae Teperie pis sunt, earum J, temperaturae, ex functionibus sigilla- tium, ex raratim inuestigadae. Cutis siquidem in nostra reg one qug temperata est subiectarum parcium naturam prodita Cutiui in re non tamen omnium , sed earum tantum 1, qaae sunt; gione temp lem habent ipsi cuti temptem. At in regionibus iis quae rata, subieri

recesserunt a temperamento no potest ex eo affectu id parui I ira qui in cute cernitur,internarum parriu temperies cia re discerni: quum internae externaeq, partes no ad euiidem modu se habeant. Gallis enim,Germanis,& Omni Culi Thracio ac Scythico generi, frigida , humida ν cutis Maelitui quest:ideo ii, etiam mollis, alba,& pilis nudata. Omnis Ue bas. ro naturalis his calor in Viscera coniugit, viari cum sanguine: Ubi dum agitatur,& premitur,feruet is, iracundi,audaces,& praecipitis consilii redduntur. Aethiopiabus Vero, & Arabibus, omnibusque breuiter iis, qui ad meridiem incolupi . natura cutis ex ambientis aestit &

108쪽

putrescentIa

.mma,adsciti. elo calore esse calida natura

ii frigida. inestate adscitisium i alorem esse maiorem, Pr prium mi more, contrat hymea

Romanam reo otia esse adis modum humi

maturali calore foras acto,usta sicca dura, di nigra redditur: toto nimirum corpore,naturalis quidem caloris exiguam obtincte portionem: sed alieno,ato adscititio incalescente. Quare attendendum in singulis corporibus est,suo ne ac xprio an adscititio calore incalear. Quae enim putres uni omnia adstititio calore sunt calida frigent proprio. Qui meridiana plagam incolur, adscititio calore sunt calidi:proprio frigidi . Apud nos

quom naturalis calor hyeme est uberior: adstititius minor. Aestate contra adstititius maior, & naturalis minor. Omnia natam haec definiat oportet, qui recte temperamentum est cogniturus.Nem enim sit cutis nigrior appareat, totus homo omnino calidior est. Nam si alter in sole versatus diutius fuerit,alter in Vmbia, illi nigrior huic albidior cutis erit.Veru hoc ad totius rem- peramenti alterationem nihil facit. Quare singulae partes particulatim examinandae sunt , iudicadaeque ex functionibus .ppriis. Verbi gratia ventriculus, si bene concoquit temperatus si non bene intemperatus cognoscitur. Si nidorosos,vel fumosos ructus edat, igneus calor in eo sit:ta acidos, imbecillus,deprehedes. Si

mili modo si qui bubulam & omnia quae concocta dif

ficilia sunt, cocoquunt, quod immodicus eorum calor sit:si qui autem haec concoquere nequeant, conficiant autem saxatiles pisces, aliaq; similia, Q infirmus, pronunciare ne dubites. Videndu autem his rursum, num succi alicuius aliunde confluentis culpa eiusmodi symptomata ventriculo rccidant. Compluribus enim erecapite pituita , idq, maximE Romae, ac secis perinde humidis in ventriculum confluit. Nonnullis etiam, tiacet hoc raro, di paucissimis accidat, flava ex tecinore

bilis. Siquidem ipse vidi quibusdam per si pituitosis ho

minibus multam in ventriculo colligi flauam bile. Ui

di & qui bilem nunqua vomuerunt: qui tamen & gracilas,oc hirsuti,dimusculosi,di nigri,& venosi erat. Iu

109쪽

TUligere autem conuenit,meatum illum,per quem te cur bilem in ventriculu vomit,aliis geminum esse aliis unicum. Ac plurimu quidem is Unicus est, in exorcum intestinum insertus. Uel si geminus meatus sit, in exor uni ipsum maior inseritur: minor in fundii ventriculi, Parum supra pyloron. Sed tamen in paucissimis iuperior pars maior inferior minor existit. Oeterunt quihus est maior his quotidie in ventrem non exiguia bi- Bilis in uenti lis effluidituriquam & vomant ante cibos oportet, &nisi id faciant, laedutur. Quibus autem unicus est om- 'Πμδ 'nino meatus, iis tota bilis in ieiunum confluit. HOS igi uitiuhic tur licebit nobis dignoscere, primum quidem, eX to quibus in iciutius corporis temperamento. Dein ex iis quae infra eae confluat. Ternuntur. Tertium notae genus in iis quς vomitu reii 'VybR

ciuntur, consistit . Siquidem qui multam colligunt bj- habui sit dis

em,cuius nihil per supernam partem eXcernunt,ii bi- uenmculit, aratiosa mera deiiciunt. Qui autem & pituitoso sunt cor- que in iesuns

Poris habitu, di bilem euomunt, ab his minus deiiciun cQne qaur biliosa , et&minimum flauae bilis gignant, di eius

.maxima porrio,in superiorem Vetrem perueniat. Iam Nero, quibus in ventre biliosum excrementum gigni- mr id porri Virorem praefert: debetq; omnino iis ci-Ltis fuisse tum iusto calidior, tum cacochy mus. Qujbus HGutem exiecinore in ventrem defluxit,liis flavaea,paltida ue euomitur etiam si boni in primis succi fuerit id quod sempserunt ad summumq; fuerit concoctu. Im- uno vero magis iis qui ad unguem coxerunt,Vomutur Baiia atq3 etiam magis his, qui diutius cibo abstinue.

Tila. Quae vero bilis porrum refert, iis solis gignitur in --ntre, qui Vtil cocoxere male. Quin etiam sollicituMo,ira dolor labor exercitatio,vigilia,& inedia, plus..

sicci flavae bilis coaceruant,propterea τ plus eius in iς π. Iuta

cinore gigi t.Sunt igitur haec certa indicia: tum prα- ue gignatur. aerea,*vbi siccum& igneum ventriculi calorem con Bilem dentia

Mersio ad biliosum sequitur, panis, di suilla, & bubula μῆ F ii ii

110쪽

mis ortae in igneo calore uentriculi. Sc

elus quae con

fluit ja iecore, iudicia. Cerebri tem in Peries quibusaeitiinanda fit notis. Caluines eX siccitate orit.

rorma trix tura effingit pticulas secin is dii animae mo

res.

Qualitates ense organa opificis.

caro, commodius si saxatiles pi sce, coquentur. Quo issi ex tecinore bilis arfluat , ex comestorum mutarionc nulla iecutura est concoctionis diuertitas. Ad eundena modum, si defluens a capite in ventrem pituita, acidi ructus in caussa est,aut li caput etiam dolore tentetuC. discernere semper oportet illa quae propria surit ab iis quae per consensum accidunt. Iam cerebrum ipsum cinius lit temperamenti,per se aestimare est satius: nempe ex canitie, catarrhis,tussi,destillatione, & saliuae copia

quae illud Digidius, humidiusq; esse docent si ex coc

poris totius aiactu. At caluities exsiccitate prouenita Nigrorum autem, & frequentium pilorii prouentus aequalis in cerebro temperamenti est nota. Qui igitur resimos hui nidos aduncos autem absolute siccos di xarur duplici nomine hallucinari videntur. Primo,quoa Unius particulae occatione, de toto corpore prorum clare iunt auli. Secundo, τ forma tricis in natura Viritatis,quae artifex facultas particulas secundum anamae more, eiungir, parum meminerunt. De hac eni Aristoteles dubitauit, iatmquid diuinioris originis emer, alto a miseella elementorti diuersa. Rationi autem ea contonum,qualitates quidem ipsas elise organa: ar forma Orem, alium Nec Vero propterea τ pueri nasis magis sunt resilinis, florentes arrate magis aduncis, iccircinrationabile est,resimos omnes censere humidos: aduit cos siccos:quum neri possit,ut formatricis potentiAia opus lir,poticis Q remperamenti. Quod si temperameta est nota,ar cerre eius quod in naso tantu habetur: nomeius quod in toto corpore,nota fuerit:nisi forte tori corporis temperies,cum nasi temperatum pari ratio ne se habeat. Ad eundem modum est iudicandu de cu-- te,de caeteris se corporis partibus. Nec enim si cutis siedurae, necessario siccum est animas. Quippe ostrearum corpus humidissimium est,cutis ipsa siccissima. Uerunx si per totum aequa liter sit corpus attemperatum, z-

SEARCH

MENU NAVIGATION