장음표시 사용
101쪽
INsΤ1ΤVΤIONE MEDICA s. Idoctrina, tunc quidem noua denuo instaurari coepit,
praeeuntibus inprimi NAE L DO, DI RETO, B A L-L , 1 o. Accedit liuic nouac felicitati publicae maior alba, inuentio nimirum typographiae , circa medium
saeculi XV qua id effectum est, ut e uulgatis undique
graecis auctoribus Arabum iuguria tandem excuteretur, opera inprimis Grammaticorum, quorum nomina inteXtu recensentur. Atque his quidem auspiciis restaurata in Gallia praecipue caput extulit Hippocratica
Surrexere demum hemici, qui mina spe lapidis aurifici, et niuersalis medicinae sollicitati, etsi spe sua exciderint, multaque in medicinam paradoxa intulerint, non tamen nihil ad amplificationem playsicae partis medicinae et materiae medicae contribuerunt. Pri
musque horum BAS ILIVS VALENTINUS circa an
num I OO. hemiam ad medicinam applicuit. Integro fere post hunc saeculo floruit AEOPHRAs TusPARACE L sus Galenicorum et Arabum so maximus, qui in Mi Lai principia, tecto auctoris nomine, resuscitauit, ac sua secit omnia corpora e sale, sulphure , et mercurio constare dictitans. Ceteroquin agyrta maximus, tamen in praxi felix, opto inprimis, mercurio et Urpetho, quorum remediorum vires alios eius aeui medicos latebant, optum vero Galenicis summe
deleterium habebatur, utpote in quarto gradu frigidum, et calidi innati vigorem exstinguens. Post eum ineunte saeculo XVII foruit, E L M N a V s, et ipse laeteroclitus, in eo tamen laudandus, quod scholas e veterno suo excitauerit, Aristotelicas et Galenicas nugas explo- serit strenue et ratiocinio solo sine experimentis vanam esse medicinam ostenderit. Sed eo ipso actum est, vi Hippocratica medicina non partini labefactaretur, et chemicis passim increbrescentibus hemia non familia medicinae, sed ex domina euaderet ' Successit deni-
102쪽
mus in Academiam ob densem hemiam introduxit. Et de his quidem dubium, an prosior in magis, an magis obfuerint medicinae incremento Melior omnino
B AN et qui vidunque ad hemicos referri posset,
Sed et anato me Arabibus neglecta tandem resus e tata est ac primus PNNAE, Italia medicus, Bononiae circa annum 3IS librum scripsit anatomid una, quem secta ab eo viro cadauera ita omniendarunt, utlbetibus in Italia sancitum fuerit, ne in alium auctorempnaelegerent doctores. Rudis quidem erat illa natonae, sed melior tamen, quam nulla. Postl1unc interuallo duorsim fere saeculorum toruit Acosus BERENGAM IV Carpensis, chirurgu et anatomicus insignis , qui anno i ii Bononiae commentaria in Mimia vi , propriam Ue etiam anatomen, et primas tabulas anati, micas ligno incisa edidit. Primus quoque, si P Vi excipias, mercurio in lue venere curanda se est. Ceterum vivos duos Hispanos, Quos curare nequiuerat, ab co dissect os fuisse fabulam redolet, ex rariore tunc temporis et adhuc in consueta anatome oriundam. xiiii in Rivra saeculo XVI insignes dein ana tomici secuti sunt, quorum principes hic nominasse
103쪽
V, is dum immortalis Haruarcis demonstrationibus sitis, omni priorum theoria ettersa, Ptiani sumius, et certana iecit hitici u scientiae. Tandem immortalis Ani AE V Anglus et a snae Britanniae regum Archiater , dispulsis antiquae medicinae tenebris, ingens lumen attulit anatomicis imprimis ad physiologicis rebus, Una per experimenta in vivis' animalibus instituta detegeret ac publicis seriptis demonstraret anguinis circulationem, id est, conistinumn sanguinis iuxtina a corde per arterias ad omne punctum corporis eiusdemque reditum per venas ad cor , unde prius fluxerat. Hoc inuentum pulcherrimum et utilissimum anno 16 a publicauerat AAR-vAE s libro in to Francos urti edito, pos ea multis aliis locis recuso , et aucto , Non defuere tamen me
dici et illatis praeiudicio infatuati, qui iuculentis linae
Veritati acriter se opponerent, et errare cum antiquis, quain cum H ARV AEO sapere mallent; cumque risorematia ematico demonstrationum aruaeanarum eo iam compulsi essent, ut teceptui canere et v cstas veritatinianus dare cogerentur, tamen omiserunt nihil, ut sal tem inuenti gloriam ARVA Eo eriperent. Et alii quidem AEs ALPINO, REALD COLVΜpo, alii 311 CHAELI RRVETo, qui ob impium librum de Trinitatis erroribus Genetrae anno Issuro o combusti est, circulationem iam fuisse perspectam a seruerunt. Hoc quidem negari non potest, et istos, et alios quoque
ante ARVAE V Μ medic9 aliquam iam csrculationis illius minoris, quae per pulmonem fit, ideam 1abuisse, sed maiorem illam circulationem per uortae ramos et
uniuersum corporis ambitum non optio uerunt nee
minorem quid6m illam satis demonstrarunt, unde eon santer, AI laus inuentilianet. Alii vero vite
104쪽
rius progressi etiam 1 PPOCRAΤ notam fuisse circulationem contenderunt, eo quod is corpus huma num circulo simile esse dixerit, ut nec principium, nec sinis alietibi inueniatur. Sed textus hic solummodo de reciprocis partium corporis humani fisciis intelligendus est; quaelibet enim pars corporis laborat in usum totius machinae, et tota machina laborat in lumpartium corporis singularum. Hinc mira reciprocatio, ouana circuli mailitudine expressit 1PPOCRATE s. Et a loqui notum ect , vetere Domnes sere aerem in ar teriis contineri credidisse adeoque clarum est frustra omnino circulationis Haruaeanae effigia in antiqui
tale quaeri. Q anta vero vis fuerit experimentorum H AAE V A EI,
Vs in e aestimari potest, quod etiam nolentes aduer-larios ad assensum pertraxerint, dum ipsi eadem instituere coepissent. Et notatu dignum est, sod de se ipso
Ρ1, s celebris olim in Academia Lovaniensi professor; haec eius verba sunt: se id nieis. LII c. 7. Nuper Anglia nouam peperit de motu cordis opinionem,' quinii nuulgauit G HAE DE Lm VI VI, edito' ea de re peculiari libello. Primum mihi inuentum 'ho non placuit, quod et voce et scripto publice testa' tu sum sed dum postea ei refutando et explodendo' uehementius incumbo, refutor et ipse, et explodor r' adeo sunt rationes eius non persuadentes , e co-
Notari porro meretur, ab hoc uiuento epocham medicina e recentioris constitutam fuisse, ut omnes, qui ante H AR AEVM vixerunt medici, antiqui, qui post illuni uerunt, recentiores appellentur.
105쪽
nem rationis indagandis 3 prior A partem, cur tia, usu, necessiare semper audem, et fallacem po eriorem dubiam, intabilem, ac euiubest bre sectae ditieisam, eui P. Vt animissu idoneo rationalis aeque, quam prior empirica rerta reddi queat. Jude hodie libera coli sipst ab omni secta est. Sectae nomine intelliginius doctrinam,intra aliquid incerti, et de quo merito dubitari potest, licet verosi mile , traditur an inam verum. Inde igitur, quidquid semel certum definit vimque est ad se in iam oti pertinet. Sic olim doctrina Galenica de facultatibus ac tu litatibus quatuor cardinalibus feci a erat Hypothesos
chemicorum, S 1 fgmenta, et aliae optarione
speciosae, experientia des ritutae, secta erant. Non poterant sibi temperare ingenia magis luxuriantia, quin deflecterent in opiniones minus firmas quoties experientia vacua speculationibus solis indulserunt. Liberam quidem ab omni secta medicinam hactenus nemo doluit posset anten ab omni secta repurgari, si vellemus ea solum, quae demonstrata sunt,
assumere, relict is ubi is et obscuris quod quidem hodiedum magis fieri potest, posteaquam per tot exPerimenta anatomica, botanica, hemica, physica, mechanica, et per repetitas toties obseruationes praesticas
adeo promota est medicina, ut, qui antiquos nobiscum conferre hac in re voluerit, eos nobis immense inferiores fuisse, facile conuici us fateri debeat. Hinc patet iniquissime de medicina pronunciasse Cel. AUPER- Tvis , dum huic scientiae a duobus inde annorum
106쪽
millibus ne vilicum fere augmentum accessssse scripsit. Attr. 6. Recte illum salsitatis et audaciae arguerunt Lipsienses omnient. . l. p. 2 O. Atque inprimis si considorare velimus experimenta o tomica, nihil liis ipsis utilius, imo nihil magis necessarium est, tam ad naturalem corporis humani statum, quam ad morbosum rite cognos endum atque explicandum. Haec enim sola detegunt magnitudinem, situm, guram, nexum, ordinem, fructuram partium internarum corporis, quibus ignoratis partium illarum
fulictiones cognoscere impostibile est. Haec ipsa detegunt post mortem flecta morbi, eiusdem sedem
Don raro quoque et morbi et mortis causis in lucem
protrahunt; unde ingens anatomes in ph3 siologia ac pathologia utilitas elucescit. Quis credidisset a vomiturumpi potuiste, sophagum et cibos deglutitos in horacem effund/, nisi hoc detexisset anatome ' Quis doruptura cordis aut auricularum cogitasse unquam, nisi id in saetis anatomidis deprehensum esset Quis lienem in peluini pone prolabi ventriculum medium a potu
fermentante crepare, foetum in ovario imo in ipsis abdomine ad maturitatem excrescere posse, et alia id genus pίura sciuisset unquam , nisi anatomicorum sedulicas liae demonstratiat. Quantum non debemus RV Ys Hro qui iniectionibus suis plurimas corporis Partes, veteribus exsangues habitas, vasculosistimas es se
ostendit Quis uasa lactea, quis lymphatica horumque decursum c fabricam nouisset, quis cordis et aliorum musculorum irritabilitatem, qui peristallicum intesti
norum motum compertum haberet, si abfuisset anato-anicorum industria Accedit ipsa cortitudo eXperientiae Mnatomicae, quae tanta est ut non facile quis decipi pollit, si modo debitis cautelis experimentum aggr diatur; nam quod contrari non naro apud auctoreSlegantur expertinetita, inde deducendum est, quod non
107쪽
omnes easdem circi in flantias, nec easdem cautelas adhibent, aut praciudiciis imbuti ad experimentum accedunt, id solummodo arripientes, quo secta suae placitum applicare, aut vi etiam detorquere bilint. Inde tot lites et diffidia, quae facile tamen dirimuntur, seposito partium studio, si sola consulatur naturae vox Certa cnim in se quaelibet sunt experimenta, sed ratio ab Xperimento deducta fallax ile potest. Sic dum
vacuas in cadauere arterias deprelieuderunt antiqvia, solum aerem liis contineri crediderunt. Non eaeperimentum fallax erat, sed ratio facileque potuissent se ipsos
conuincere, si aduertissent sectas vitii animalis arterias impetu maximo sanguinem edundere ne que adeo in satu nati irati aere, sed sanguine repletas osse Maxima ergo cautela opus est in ratiocinio, quod ab experieptia formatUr. Lotarmea. Haec scient a , parum culta veteribus,
sideo promota est hodie unanimi et Virorum labore, ut omnes plantae ex certis et infallibilibus a Creatore inditis tharacteribus cognosci facile possint. Dum intra 1osce cancellos manet botanicus, satis ab errpretutus est et recte omnino plantas similes , et isdein chara fieribus praeditas sub idem genus cogit at si ponaoeria transgrediatur, si ratiocinio indulgeat liberasus et plantas iisdem aut similibus cliarac steribus praeditas eadem aut simili virtute medica pollere credat, fallitur vehementer, cum sub eadem classe ventinatae et innocuae stirpes, imo sub eodem citer plantae di
versarurn virium qmprehendantur. emica experimenta non parum utilitatis medicinae attulerunt. Etenim per haec non solum peniti L sine latentes in corporibus vires, ac proprietates sensibus absconditae, in lucem protractae sunt, sed etiana inuenta tedicamenta efficacillima, ignota veteribus,
108쪽
vsus hominum cesserunt, totaque res pharmaceutica insigniter adaucta l. 'lurimum vero chemiae debemus, quod didicerimus inde pro diuersa principiorum
mixtione iam summe moxia Onens, iam saluberrirna, aut innocua exsurgere corpora. Unde nemo certe
medicorum hemia carere potest alioquin grauissimos errores in praescriptione remediorum facile commissurus. Sed haec iterum suis limitibus coercenda sunt, neque aliud, quam quod experimento inesst, deducendum. In promptu enim error est, si quidquam ab experientia deflectens paulo plus indulseris ingenio. Quod cum a cheinicis obseruatum non fuerit, multae omnino vanae hypotheses et commenta in medicinam inducta sunt, non vitio hemiae, sed hemicorum. PhyAa, nechanica. Haec quoque ad incrementum medicinae plurimum contulerunt, neque illis carere potest raedicus experimentis physicis et mechanicis, quae certa et ab omnibus comprobata sunt. Neo profecto explicari possunt actiones corporis humani sine physicae experimentalis accurata notitia si quis enim naturam ac proprietates acris ignoret, nunquana intelliget, ut in animantibus , pulmone praeditis , sat respiratio ; non intelliget actionem arteriarum , nisi nouerit leges corporum elasticorum coecutiet inexplicando visu, nisi proprietates materiae luminosae exacte, didicerit nunquam sequetur, ut fiat auditus, nisi in eAperimentis honurgicis probe antea fuerit versatus etc. Corpus nostrum praeterea es vera machina hydraulica, in qua non interrupto motu, celeritate maxima, in circulum eunt redeuntque diuersi humores, Leges igitur faticae hydrostaticae hydraulicae, et quidquid ad mechanicam pertinet, medico scitu necessariae sunt id tamen ateri oportet, et ipsos me- chanicos in errorem saepius induci, nec raro in speculationibus suis deceptos fuiste maxime, dum de parti
109쪽
INs ΤΙΤ VTIONE MEDICA s. 89 eularibus corporum proprietatibus parum solliciti, ge-11erales mechanicae lege ad humanum corpus transtulerunt. Alius utique est luxus sanguinis nostri plastici, coagulabilis, per arterias flexiles, elasticas et alius fluxus aquae fluidissimae solidae incompressitis per tubos inflexiles, rigidos metallicos, quorum resistentia respectu fluidi contenti vix non immensa est .
Praeterea et in eo peccauerunt mechanici plerique, quod omnia naturae phaenomen per leges mechanicas seri crediderint hinc ad explicandam purgationem aut vomitum finxerunt particillas certa figura praeditas, aculeatas, et nescio quo modo fabrefaci as, quae ea gauderent qualitate, ut iam sursum raperent
atque inuerterent ventriculum , sicque vomitum cierent aut contrarium figura sua inducerent motum si
deorsum purgatio feret. Eiusmodi ludicris es ionibus maxime dediti erant medici artesiani apud quos ad nauseam usque repetitas has nugas inuenietis. Quinetiam Galli Academici, o ΜBERGIVS, LEΜERY,GE OFFRoY, in reddenda ratione phaenomenorum
chemicorum physicorum, non sine magnis propriae imaginationis sumtibus materiem hanc amplificarunt, intolerabili particularum farragine lectorem obruentes magni, si tacere nouissent, philosophi Habent profecto sum in rerum natura plurimum mechanicae leges sed omnia phaenomena rerum naturalium ex
anechanicis explicare velle, desipientis est quasi vero non aliis etiam legibus alia atque alia corpora regerentur quasi vero non suas, sed minutulorum eiusmodi ingeniorum ideas sequi debuerit Creator quis unquain
solutiones corporum , attractiones, repulsus, rauitatem, elasticitatem, ex mechanicis legibus dilucide ii bis explicabit Quis motum sanguinis circulatorium, perpetuamque cordis systolen ac diastolen ex moesiani
110쪽
cam constat uicta perpetui mobilis impos Lbilitas rQuis sensilitatis, irritabilitatis phaenomen ex mechanicis derivabit, dum exir corpus animatum nulla vel sensilis vel vero sensu irritabilis ostendi machina potest ' Vtamur ergo inuentis physicis, hemicis, eclaanicis in medicina sed ita illis utamur, ut agnoscamU et his ipsis limites suos esse nec ad unum, ut dicitur, calceum redigi naturam posse. Ex omnibus hactenus dictis constat: anli tussimam
artem sola collectionissu obj fruatorum constiti uvero cogitaima favisse is causis experimentoriim per displuationem rati0nis indagandis. Vidimus enim in historia medicinae, primis temporibus hanc scit simiplici
empiria nixam fuisse, ex obseruatione attenta rerum salubrium et noriarum enatari accessisse dein analogiam, demum etiam ratiocinari de causis cocpisse homines, maxime cum philosophi medicinae studium sibi familiare reddidissent. Unde rectis me se solis obseruatis ortam esse medicinam edixit, ' sub--inde aliorum salute, aliorum interitu pernicios dis. cernentem a salutaribus. Repertis deinde medicinae remediis, homines de rationibus eorun disserere coepisse nec post rationem medicinam esse inuen- tam sed post inuentam medicinam rationem esse quaesitam. se Prae p. 9. IO. Priorem partem semper eaniam 8 fallacem.
poseriorem dubiam te. Id omnino extra dubium vi, priorem partem medicinae, quae empirica dicitur, omnino esse infallibilem experientia enim sub iisdeni circumstantiis semper eadem est, nec fallit per te. Atque hae ratio est, cur HIPPOCRATI et aliorum veterum scripta practica, solas obseruationes continentia, aeterna sint. Eadem enim phaenomena, quae