장음표시 사용
41쪽
IN saei TvT ONE MEDICA s. Idici, non semper adeo durite phuic esse reluctandum, dum verum et insatiabile rei cuiusdam desiderium ades f. Huius porro appetitus spontane innumera sunt exempla , et in dies obseruantur. Ita e g. febricitans acute poscit aquam frigidam renituntur amici furtim tamen ille potitur aqua, bibit, sanaturi Acido laborans chlorotica virgo odit cretam aliaque id genus terrea, absurdo certe appetitu si ad corpus sanum referatur, sed qui praesenti malo paret remedium. Appetit aeger perdit haleces frustra repugnant medici fruitur ille appetitu suo et conualescit. Innumerae sunt historiae eiusmodi, ubi aegri spontaneum appetitum secuti indeque curati riserunt Imorosiores medicos, qui desideriis ipsorum ardentibus cedere
Quin et in brutis animantibus malles appetitus deprehenduntur. Canis aluo sicca labortans gramen Orat inde solamen habet Gallinae calcem , nates arenulas deglutiunt caltham palustrem in pratis bos nunquam attingit coturnices pascuntur helleboro, caprae cicuta quodvis animal sibi salubria discernit a
noxiis vita haec, illa appetit Hoc autem praecipua admiratione dignum est, quod appetitus isti spontanei in nobis oriantur ex causa quidem coxpprea praesente , quin tamen nos ullam causae illius cum suo effectu connexionern internoscamus. Febre putrida laborans appetit summo cum desiderio acida nouimus quidem nos medici acidum resistere putredini; sed non ideo quia hoc nouimus, acidum appetimus; nam et millenioli liuius ignari in simili casu perinde acidum appetunt. Nec nouit puella
chlorotica cretam acido resistere, tamen laane deuorat.
Sussiciat nobis interim scire, haec ita contingere, etsi modum, quo fiant, nullatenus assequamur, sed in ad-0rando Creatoris iustituto adquiescere debeamus.
42쪽
Hinc ars medendi primo nata. Ostensum fuit paulo antea liI morbos ab omni tempore hominibus fuisse coaeuoso sed etiam demonstratum fuit . IV. corpus nostrum sic fabrefactum esse vi ad morbi alicuius praeientiam certi oriantur motus automatici, quibus natura morbum propulsare suamque integritatem conseruare nititur, et qui motus non rarissime soli auxilio sint. Demonstratum praeterea fuit, quod ipsa morbi molestia aegros coegerit, ut quiduis demum tentarent, quo se molestia illa liberare possent; sive vago experimento, siue appetitu spontaneo. Quare iam clarum est, medicam opem hoc modo semper et ubique fuisse inter homines. Sed illa mere naturalis erat medicina, longe adhuc ab artis perfeci ione remotari et de hac quidem intelligendus es sa textus, dum ait: haec quidem nusquam non est; siquidem etiam imperitil- simae gentes herbas , aliaque prompta in auxilium
' VUlnerUm morborumque nouerunt , Recteque omnino Pa I dixit: etsi defuerint primaeuis me
dici non ideo is defuisse medicinam. , Nullus enim tunc erat, qui ex professo morbos curaret, sed quisque cogebatur ad applicationem auxilii ceterum ignoti.
Postea vero paulatim ex obseruatione rerum, cum salubrium, tum noxiarum, ex obseruatione motuUnam turae salubrium, ex aucta ca1rium frequentia, OTUmque inter se collatione etc. magis ad disciplinae formam accedere coepit medicina, et post varios Landem casus artem experientia fecit, natura monstrante viam. Cuius rei veritatem eleganter adumbrauit I- La Amus, dum ait: illud admonere satis, omnia, quae
43쪽
INsΤITvTIONE MEDICAS. 23 ars consummarit, a natura initia duxisse aut tollatur medicina, quae ex obseruatione salubrium, atque his 'contrariorum reperta est atque, ut quibusdam placet, tota constat experimentis namque et vulnus deliga- ui aliquis, antequam haec ars esset, et febrem quiete et abstinentia, non quia rationem viderat, sed quia
id valetudo ipsa coegerat mitigauit , D Orat.
Hyloriae alitem priscae monumenta, et sububae, Os
c iit, lyriis Babyloniis , Chaldaeis, et M gis,
primo ita fuse excultans, ut praesentes morbos olim, futuros auertere, contenderint, Hinc in Aegyptum, Lybiam Cyrenaicam, et Crotonem migrest, ex his uGraeciam tritιatam , floruisse inprimis in penniquis Cnido Rhodo Co insulis, et Epidauri. mylo ia autem priscae etc. aosteaquam euidenter euicimus, medicinam illam naturalem hominibus semper fuisse coaevam, superest nunc exponendum, ubi primum fuerit exculta et curis peculiaribus promota, ubi primum in artis formam redacta Quis eius inuentori qui, qualesque primi medici et quo tempore a priuatis hominibus excoli coeperit Quae dum ex histoxiis inquirimus, tria d1stinguenda sunt praecipua mundi lcmpora Primum obscurum est quod quidem exstitisse nouimus, rerum vero gestarum vix ullam ha mus mentoriam, nisi quantum nobis ex sacris paginis constat. Id a mundi origine ad diluuium extenditur. Alterum tempus est fabulosum, quod meris fabulis , a veritatis tamen imagine non valde abludentibus nisi Alae adeo figuratis tectae serent notis inuolutum est;
ex quo certe etiam non multum discimus. Tertium
sequitur tempus isoricum, ubi res festae hominum verius memoriae tradi coepere
44쪽
Notum est, morem suisse antiquissimis receptum populis res hominum gestas suauisti,nis fici sitibus, hyperbolicis figuris, signis hieroglyphicis, abscondereat JNe Ugere, nucleo veritatis sub fabularum inuolucris recondito imo teste CICERO DE de nat. Deor. L Ilerat haec illorum temporum consuetudo, ut, qui mortalibus et societati totius generis humani beneficia maiora praestitissent, in Deorum numerum reciperentUr. in his temporibus fabulosis, quae mox post diluuium luere, aliquis medicinae inuentor quaerendus est; nam antediluuiano tempore nondum eo perfectionis deducta fuisse videtur medicina, ut in artium numero haberi potuisset quippe cum in sacro codice distincta
mentio fiat variarum artium ante diluuium in entarum, rei rusticae musices metallurgiae operis fabrilis etc. de medicina tamen ne verbo quidem fiat mentio. Qiuodsi vero fabularem historiam, quatenus ea ad medicinam spectat, peruoluamus, inuenimus, primum medicinae inuentorem celebrari, o v Μ, Assyriorum regem, IIIJ V et in I Ra mi filium, quem alii eundem esse volunt cum A P a Lama Graecorum , seu
PHOEB Latinorum, praeeunte DIODOR SICULO,
qui Bibl. L. I. sic habet, Η in vi interpretantur ii L- IN E , qui medendi et vaticinandi artem a matrea 'Di doctis, oraculis et medicationibus bene de mortalium genere meritus est. se Consentiunt cum
hac opinione versus o uiua, quibus ipse At o Leti ita de se loquitur: Inventum me in metis es, opiferque per orbem Dicor, et herbarum subiecta potentia uobis.
Verum ais multum dubitant, nilo Rus et APOLLO una eademque persona sit; et ipse et i C L R C V S, APOLLINEM poetarum simpliciter fictam personam esse contendit. Neque es leuis dubitandi causse,
45쪽
INsTITVTiONES MEDICAS. 23 cum H, G IN in fabulis Ario Linam si oculariam solum medicinam inuentis scribat cap. 74. Neque hoc notum est; nam si vera dixit DIODORU SICVLVS, Hii vi scilicet ab L 1 re matre medendi artem doctum fuisse etiam clarum est, neque H in vi inuentorem medicinae haberi posse, neque APOLLINE Μ, si idem cum H orum fuerit. Sed et Acciau Assyriorum, Lybiorum et Indorum regem ab iis saltem etentibus 1edicinae inuentorem habitum fuisses; et eandem gloriam ab Aegyptiis, Erum Euci,qui, ERCURI Vs Latinorum a Graecis autem EsCvLAPio adscriptam ex aliis monumentis erui potest. Atque adeo iam plures uno medi
In tanta opinionum dissensione in eo tamen omnis conuenit antiquitas, quod Deum aliquom medicinae auctorem agnouerit Communi consensu inuentionem medicinae Jeo adseriptam fuisse idque ab omnibus receptum, refert HIPPOCRATE libr. 8 Dei. mpd et CicΕRo in Tusc. quaest. l. 3. idem adfirmat dumpit: Deorum immortalium inuentioni consecrata est ars modica., Et in eo etiam sacer extus consentit, quo dicitur a Deo est omnis medela Eccle sitis. 3κ V. ., Altissimus creauit de terra medicamenta ibid. V. 4. Verum de eo nunc sermo non est omnia
enim, quibus fruimur, Dei munera sunt, neque id ullus in dubium vocat, nisi impius, nullus negat, nisi insipiens. Hic autem quaeritur, quis inter homines primus medendi arte ita claruerit, ut illi inuentionis gloria debeatur rFacile patet pilii certi in tanta rerum caligine fiatu posse. Mihi vero etiam risum mouent critici, qui, in simili quaestione desudantes, oleum perdunt et operam. Nam et tota quaestio inanis est et facile occur.
46쪽
rit reste ac secundum naturam iudicanti, neque ab uno mortalium inuentam fuisse medicinam, neque in for-niam artis opera unius redactam sed primum inter gente Vagam, vagis experinientis, et promiscue aquolibet, urgente necessitate, exercitam poseca aucto post multiplices casus obseruationum et remediorum numero, ex multitudine ad paucos transiisse qui se leuandis mortalium aegritudinibus totos dederent et medendi arti ex professo vacarent Hos, quicunque fuerint, primos medicos, tametsi perexiguum medicinae campum amplexi essent, tametsi particulas solum quasdam medicinae callerent, tamen quia plus vulgo nouerant, peculiariter a ceteris fuisse suspectos, et inter hos aliquem reliquis praecellentem, qui forte plures curare morbos nouerat, aut qui prῖmus in quaque
natione prae sodalibus emi inuit, pro inuentore artis habitum fuisse, etsi reipsa inuento non eis et, etsi ipsa, quam exercebat, medicina multum adhuc ab artis perfectione abesset, et titulus inuentoris illi magnificentius, quam verius, competeret. Hinc factum es , ut quaelibet gens suum inuentorem medicinae lactet quia in qualibet gente primum unus prae ceteris eminuit, quantulacunque medendi peritia, aut felicitate. Ita opinor, et fabulae disserentes conciliari et criticorum de inuentore medicinae inania dissidia facile componi possunt. Rectistime omnino B AG La v I v s: Neces sitas medicinam inuenit, experientia perfecit. Quae quidem prima aetate rudis erat ac stupidi progrestu vero tempo ipis, accedentibus in dies nouis obseruationi bus, sibique mutuo facem quasi praeferentibus, cunes a praesertim regente ac moderante rationis lumine, li--beralis facta es et erudita. Lib. l. c. u. . .
Assyriis , Babykniis, GH aeis et Iagis se.
fimum apud hosce populos obtinuisse morem, ut a Sroti
47쪽
groti in triuiis et foris publicis exponerentur, medicinae a praetereuntibus petendae causa. Mos genti illi, ait si de Assyriis, aegrotos in viis expo-senendi, exquirendique a praetereuntibus, an morbo id genus norint remedia AEtenim nemo tam impro--bus fuerit, qui sciens non grate impertiatur. , movero, ut hoc ita fieret, publica lege cautum fuisse, nec licuisse eiusmodi praeterire aegros suae percontatione, aut sine didio, si quis nosset, remedio diserte testatur HERODOTus, sic enim habet: Apud Babylonios etiam haec lex sapientis lime lata est, ut aegrotantes in , Orum deportent, quoniam medicis omnino destitu-Muntur. Accedentes itaque ad aegrotum inter se con- sultant si quis forte ipsemet eodem morbo laborauit, aut alium laborantem videre se meminit. Consulunt itaque facere idem, quod alii ad salutem fecerunt:
nec fas, quemquam tacite praeterire decumbentem.
Si nihil aliud tamen de morbo percunc stari necoste est .- Ex quibus patet ab antiquissimis hisce gentibuscultam fuis e medicinam, sed adhuc vagam, neque in
artis formam redactam et fuisse exercitam ab omnibus promiscue antequam adhuc medici forent medicinam ergo non ab uno homine inuentam , sed a multis multa collata experimenta et obseruata basin dedissse arti medicae.
Chaldaei erant prisci Asbriorum philosophi, tex TRABON iterum discimus , Consa tuta es , ait,
Mhabitati quaedam in Babylonia philosophis indige- senis, plurimum circa philosophiam versantibus qui Clialdaei appellantur. - . XVI. Horum primores Magi dicti sunt, voce tunc nondum odiosa et solis sapientibus propria. Num medicinae peculiariter, aut perinde ut philosophiae, operam dederint, non Con-
sat et RoAsΤRAE Bactrianorum Regi, qui teste , SI IN O L. I. c. I. primus dicitur artes magicas inuenissu
48쪽
et mundi principia siderumque motus diligentissune spectasse, quidam et media inae peritiam tribuunt, sed obscuris et incertis nixi docti mentis. Seriore quidem tempore comites fuere Magia et medicina. Hinc in Aegyptum delata. Et ibi quidem multo magis quam apud alias nationes exculta medicina est. Quin ipsi Aegyptii etiam inuentionem medicinae sibi
asseruere, eiusque aues orem HERΜETE TRISMEGIAE fecere , quem latini, ERCvR1v nominauerunt, et a quo herba mercurialis nomen adepta creditur. Idem ΕRΜEs os IRI Aegypti regem et coniugem ac sororem eius I MI Dini cum aliis in artibus, tum etiam in medicina instituisse sertur Ex antiquissimis enim inscriptionibus adparet, HAE R
MIDI praeceptorem , aut certe consiliarium
fuisse , et os 1R1 Nacis 1 DΕΜ ob praeclara in genus humanum merita, maxime vero hanc ob frumenti sationem inuentam, tum etiam ob opem medicam in Deorum numero haberi coepisse. Confirmat hoc Da - o R,4 a C a V s. Isidem, ait, se multa sanitati homi
num pharmaca inuenisse, Aegyptii tradunt, utpote quae scientiae medicae fuerit peritissima adeoque so--lerter multa excogitasse. Quam ob rem nunc quoque ad immortalitatem elata sanatione hominum maxime gaudeat multos etiam a medicis propter morbidiL ficultatem desperatos, ab hac salutem accipere plu- rimos oculis captos, aut alia corporis parte mutilatos, si admeam hanc confugerint, in pristini vigoris inte-
gritatem restitui., Imo reperimus in veterum monumentis aliquas remediorum com positiones, IS ID Is nomen prae se ferentes, quas tamen hoc solum titulo,
quo plus valerent, insignitas fuisse, critici suspicantur. Vid. L c rest de med. I. p. 1.
CLEΜENS ALEXANDR1Nvs auctor est, ab
viii j totam Aegyptiorum sapientiam XLII. Libris
49쪽
bris comprehensani fuisse, quorum ultimi sex ad medicinani pertinerent, in quibus structura C. H. generatim illa vero oculorum speciatim, tum instrumenta ad operationes hirtirgicas necessaria morbique et inprimis mulierum assectiones pertraci arentur. Hostamen de medicina libros spurios, et posterorum saeculorum fetus, HAE R titulo solum famae causa insignitos aut ab alio recentiore H R- conscriptos, critici contendunt, quibus id potissimum fauet, quod quin lite dis in hos omnino ΠΕ ΜΕΥΕ exstitisse, iam ori memoriae prodiderit de nat Deor.
Quid tu d horum sit, id saltem certo constat, iam temporibus antiquissimis medicos in Aegypto fuisse, et ab his primum ex professo tractatam , et in speciem quandam ari s redaci am fuisse medicinam. Nam praeterquam quod si etiam Aegyptiis expositionem aegrorum familiarem fuisse scribat ex sacris paginishusus rei veritas luculenter ostendi potest siquidem
iam O ante moriam annis Pori Eram Aegyptius fatris
sui 1 c ora 1 cadauer balsamo condipndum praeceperit medicis. Ita enim clare sonat textus: praecepitque ser vis suis medicis,ut aromatibus condirent patrem, Venef. c. o. v. a. Ex quo simul non obscure elucescit, iam tum balsam corpora condiendi morem in usu fuisse, adeoque et illa iam cognita fuisse medicamenta, quae putredinem corporis arcerent. Patet inde etiam moria, neutiquam pro WE R Aegyptiorum haberi posse,
quod ARTA PANO placuit referente Ε, s cum HERΜEsiste Ris ΜEG1sΤvs ab Aegyptiis medicinae inuentor habeatur, antem ora Em vero annis iam
qOo, medicos habuerint. Ipsum vero mora Em etiam medicinae peritum fuisse ex eo colligi potest, quod testante sacro codice omnem
Aegyptiorum sapientiam et scientiam possederit Apost.
50쪽
P UZ. c. 7. et argumento est descriptio leprae, quam dedit Lerιit. c. lIl. Cliemiae certe peritum fuisse, docet vituli aurei per ignem in cineres potabiles combustio quod arcanum ad nostra usque tempora delituit, donec a s invia Lo in hepat Sulpituris detectum, atque in lucem proditum fuit. Sed longe plura adhuc adferri possunt documenta
excultae ab Aegyptiis medicinae. Sacerdotes enim eorum rei medicae perit illimos fuisse ex Ha L Pomm ct
D 1OGENE LAERTIO COIistat, eosque non solum
curationes aegrorum perfecisse, sed etiam singula literarum monuinentis consignasse, ut eo maior esset iteratae sus experientiae, testatUri rio Lam, Hieroglyph. L. I. c. 38. Horum et magnam dignitatem, et grundem quoque numerum fuisse, ex eo colligi potest, quod tertia pars Aegypti sacerdotibus fuerit tributa, tinde vitam sustentarent, et deorum cultu famularentur. Migrabatque haec dignitas per liaereditatem continua in posteros succestione , ut refert Da o D. Q C Lus. Distinctius adhuc retulit HERODoΤus, non solum
plurimos, sed etiam uigularum partium medicos Aegyptiis fuiste, dum ait: Medicinae ita distributa es prΟ- felli, ut sim quiorum morborum singuli sint medici, -nulli simul plures curandos suscipiant. Omnia autem semedicorum plena sunt. Alii oculis medicinam fa- iunt, alii capiti, dentibus alii rursus alii ventri me dentur, a quibus diuersi sunt, qui morbis occultis medentur. Eam consuetudinem nondum abolitam esse, sed nostro quoque aeuo pro quovis fere morbo peculiares in Aegypto medicos inueniri, e M A PL-Lj Gallici ibidem olim Consulis, relatione constit, id Altr. interes vini T. I p. 68. Gratuitam vero ciuibus faciebant medicinam ut qui ex fundo publico alerentur, priuatae mercedis haud indigi. Et iuxta regulas in sacro HERMLaeis libro praescriptas