장음표시 사용
421쪽
INsTITVTIONE MEDICA s. O Ilium, facile per pylorum propelluntur. Hoc ipsum
magna ex parte iuuat inversio ventriculi moderate repleti, qua fit, ut ingestis ex ventriculo exeuntibus viali facilior ac decliuior, et angulus, quem pylorus cum duodeno flicit, quique vacuo ventriculo acutis limus est, in obtusum degeneret, et quodammodo ab oleatur, atque ita resistentia, quae prius hic loci fuerat minuatur. Verum idem ille motus peris alticus, qui non minima causa est expulsionis ingestorum eadem quoque, dum a pyloro versus oesophagum retrograde
agit, non parum remoratur. Vt adeo non continuus, sed
alternus tantum sit ingestorum ex ventriculo effluxus. Secundo tenaciora a priore opere residis retineri te Non enim omnia simul et aequali tempore resoluuntur, sed alia citius, alia tardius, digeruntur et expelluntur, pro ipsorum ingestorum disserente natura. Obseruauit, AL Agus lac et iuscula intra horae spatium aut citius digeri ac dis ribui, tardius olera patieni intra primam et secundam horam immutari quam minimum , sequente hora rarum et prorsus madidae spongiae si milem fieri, ea elapsa in minima diuidi frusilla, et potui permixtum totum liquidum apparere,
mox maxime concoqui et quod e pane concoctum
est, intra quartam quintamque ab assumtione horam per pylorum propessi remanere vero aliquid a pane reliquum, et illud sensim debitam perfectionem accipere. Reliquos cibos hoc ordine concoqui primum legumina, inde pisces, mox carnes, et eas demum intra sextam septimamque horam perfici et excerni iu-bulam intra septimam et oci auam partes membrano fas etiam lai dius ac duriora, ut ossa, etiam in tertium diem remansisse in ventriculo, ac demum cartilaginea
Haec pluribus experimentis in variis canibus diuerso a pastu tempore incisis, expertus est simul vero addit,
422쪽
ΡRAELECT IN H. BOERII AAVLin horum ciborum 8rtibus magnam saepe varietatem conspici ut e pane carneque , etiamsi integrae in ventriculo videantur, aliquid tamen exiguum iam prima quandoque liora ex ventriculo ad intestina secedat, ac distribuatur adeo ut, quidquid conco, tum est, alterius concoctionem neutiquam exspectet, sed quamprimum exeida et ad intestina transferatur l. c. p. 3 . ingreapse ita contingit, quemadmodum in textu dicitur. Tertio Abras, membrauas, tendiues, cartilagines etc. victingite exsucca relidi est. Id enim docent certissima obseruata. Neque credere oportet, per digestionem cibos in elementa resolui; sed continua maceratione, affusione humorum, calore, aeris actione, motu ventriculi cic soluitur quidem plexus alimentorum ita, ut in massam pultaceam ultimo deliquescant et cum luidis per pylorum exeanis nunquam vero tanta fit dissolutio, ut ultima etiam stamina solida alimentorum a mutuo suo nexu penitus soluantur. Hinc et ex sculentis animalibus, et ex vegetabilibus, extracta onmisolubili materi semper aliquid sibi osi remanet, quod in ipsis adhuc faecibus aqua elutriatis conspici potest;
cum tamen hae diu iam in corpore moratae sint, et
putredinem aliquam iam subierint, non ideo omnis omnino particularum nexus solutus est. Hoc euidenter patet institutis experimentis et in homine, et in animalibus. In simo equino aqua diluto praeter integra
auenae grana etiam foeni et straminis ramenta cerni
possunt. In humanis necibus librae carnium adhue reperiuntur pelliculae uarum, leguminum, particulae fungorum, non digestae, iisdem insunt Ursimilia prius J1omo assumserit. Canis intestina aliorum animalium non digerit, sed forma coliaerente adhucdum peranum excernit. Ergo certum est, reliquias ciborum solidas fibrosas, membranaceas, tenaces alimentorUm
particulaῖ nequaquam penitus inventriculo dissolui sed
423쪽
omni solubili materie percontinuam macerationem orbatas, expelli in intestina, quadam tenus adhuc coliaerentes. Neque id miruta videri debet, nam ne bulliens quidem aqua, si etiam diutissime protrahatur et frequentillime repetatur coctio, soluere pote1 vitimum illum nexum, quo solida stamina seu vegetabilium seu animalium inter se cohaerent, ut ex hemicis notum est id vero ignis apertus praestat et putredo. Neque opponi debent quorundam animalium exempla, de quibus supra iam diXi, et in quorum ventriculis integra alia animalia, cum ossibus et spinis et squamis in verum liquamen fluidum resoluta, deprehenderunt clarissimi Viri. Hae enim bestiae diutimine famem perferunt, donec praeda in ventriculo e x propria po- tilas indole, quam ex animalis actione, putrescens inli-quamen abeat. Fit ergo in horum ventri illa, quod ingestis alias in aere libero feret ex spontanea putrefactione neque adeo haec exempla ad hominem, aut ad alia animantia transferri debent. Membranae quidem corporis animalis, longissime protraeta per plures
hebdomadas maceratione in aqua, tandem penitus contabescunt in nauci speciem, per ALBINI obseruationem et repetita Xperimenta. Verum tam
diuturna non est in nostro corpore ciborum remora hinc etiam nunquam ultimus alimentarium particularum nexus digestione soluitur.
Quarto hine ex iis vegetabilibus animissusquημνιhimiorem nostris solis Dilem nempe illum, qui, quamdiu in ventriculo est, cineritium colorem habens chmus dicitur, in intestinis vero tenuibus albo iam
colore conspicuus hylas vocatur. Cur vero, seu quomodo, ex tot diuersis ingestis similis semper hymus, smili chylus paretur, alibi dieam.
424쪽
Qiunto et citam in aurationem languidarum ex inedia virit iste. Homo perdite famelicus subito se restaurari sentit, etiam exigua tantum ius culi portione ingesta. Idem in debilibus et morbo exhaustis, dum
iamiam conualescere incipiunt, obseruatur. Nimirum subtilissima nutrimenti materies mox resorbetur venis inlialantibus, in tota ventriculi interna superficie patentibus, et nunc tanto magis bibulis, quando diutius protracta fuerit inedia. Ex his venulis minimis defertur ad venas maiores sanguineas ventriculi, ex his ad hepar inde in venam cauam, per hanc ad cor et in niversalem sanguinis massam fluit. Verum instauratio haec, quae quasi momentanea nutritio est, bene distingui debet ab altera vera ac permanente Utritione,
quae longe alio modo peragitur, ut suo loco dicetur. Et videtur omnino huic phaenomeno aliud quid ub-
esse, de quo Cel. OERHAAVIVS non cogitauit.
Non quidem negandum est, subtilissuriam alimenti partem protinus resorberi venis bibulis, et ea, quam dixi, via iri sanguinem deferri. Veruntamen illa via, tui breuis, non adeo cito idetur percurri posse ab humo- ribus, quam cito ipsa refocillatio iam percipitur, quae in momento quasi subsequitur. Hinc praeter eam vasorum bibulorum functionem crederem etiam recurrendum esse ad neruos ventriculi, qui ab alimento recens assumto nunc grate affecti cani assectionem aliis partibus quibuscum consensum habent, communicant, ut ita vigor aliquis renascatur in corpore, sed non diu duraturus, nisi omnino ad integram nutritionem suffecerit alimentum. Habet enim ventriculus mirum cum tot corpore consensum et vi a solis ventriculi neruis
ingrate assectis totum corpus turbari potest, ita vicissim ab iisdem restauratis videtur quoque reliquo corpori vigor accedere. mpii, stramonii, hyoscyami materiae
425쪽
INSTITUTI 6 NE ME Di CAS. 4OImalignae putridae, in ventriculi neruos actio hanc
g. LXXXVIII. PD ergo solis calor loquiis eis velitricissi Estne
ventriculo eo vitatis, vitam in pirans , naturus ventri
sus, falsiis, acidiιs, anaarusrse, an telim homini, prono thorace, toties eructatus et undenam unius An est cario Ja famem sxcitans ni ultiplex, et quae Qttare timescit Dgerens ventriculiis quamobrem tuin dyspnoea, thor faciei, torpor cur omnitima ventriculo adnectitur ad eam praecipue plagam , qua dissentus inprimis essetirgit, inriget et in peritonaeum incurrit 7 1ιid honi facit eidens uberrima pinguitudo venae umbilitati attreta, et super*ciei ventricidi acclimbens Nim iiii actio Oiltiplex veniricidi felicissime capitur, si intelligitur primo, itidagat quatenus est vas excipiens et remorans deghttit, dein , quatenus nerem, ceterosque iugiter o uentes humor/s, iis admiscet iterum, prout mulstili nisi vice an. gitur γ mox, iota vasis igne oti deniqite, quatenus ambientitιm vi obnoxius haeretqAn ergo fouis color coquus es ventriculi Minime. Ueteres quidem et HIPPOCRAΤEs praecipue , tot una digestionis negotium solo calore absolui crediderunt. In calore utique aliqua ratio es resolutionis ingestorum, sed ex calore solo neutiquam intelligitur, quomodo resoluta ingesta simul infertantur ad naturae nostrae similitudinem nec solus calor sussicere ad digestionem potest, alioquin etiam extra corpus animale esculenta calore solo resoluta in clivmum et laylum mutarentur, quod tamen minime succedit Deinde
notum est pisces calore eo destitui, qui exiguo s lumgra magis calent, quam aqua, in qua habitant; et
426쪽
nenape mora diuturna ct maceratione continua cibus
deliquescit; et bilem praetcrea acerrimam pisces habent, quae non parum digestionem promouet, et stimulo suo appetitum excitat. Haec etiam ratio es, cur
bilis piscium ludii et anguillae in ossicinis prostentet a medicis in defeectu vel inertia bilis et inde anouente digestione praescribi soleat infirmis. Deinde et hoc argumentum addi potest, quod si solus calor digestionem perficeret, lique aues o corporis calore digestio melius ac citius absolueretur. Verum huius rei contrarii m euidens es in febribus acutis in quibus cum maximo corporis calore digestio pessime laesa est et appetitus qUam maxime prostratus. Non est igitur solus calor coquus ventriculi. Estne in ventricillo tor vitalis, natiuus etc. Ita olim HELΜosae 1 visum est ille enim omnibus aliorum modicorum de digestione sententiis strenue explosis, statuit ciborum concoctionem seri per emcaciam ferinenti acidi, quod quidem natura diuersissima ab omni acido hemico, aut vegetabili, aut inerali, sit acidum humanum et specificum, quodque solum ingesta in nostram naturam permutare possit. HanC sententiam post illum s in v I et Τὰ C HAE NI V eum tota chemicorum turba amplexi sunt, et unguibus
rostiisque defenderunt. Sed quid de hac re sentiendum sit iam supra dictum est. Inprimis acidum illud in ventriculo demonstrari non potest, ne in voracissimis quidem animalibus nec in homine et si quod adidum subinde adest, id ex cibis acidi as unatis, vel
male digestis oritur, nec naturale est ventriculo. Nec sanuuis, nec humores alii omnes a sanguine secreti acidi notam exhibent nec humor astricus cautis experimentis examinatus. Vnde ergo ventriculo aduenix ret,
427쪽
' INsTi TUTIONE MEDICAS. O7ret vnde secerneretur hoc acidum Viderunt hanc difficultatem ipsi hemici, s Y L V Pura et T AF 'S, et cum iis temporibus usus lienis adhuc incognitus essit occasionem hanc arripientes dixerunt acidum hoc m e praeparavi et ex hoc per vas breuia ad ventriculi: de Erri Sed et hoc figmentum facile refelli tui et a
Cel refutatum est conuincente experimento; nam si sen in lacte coquitur, lac neutiquam coagulatur Verum lac coagulatur ab omni etiam lenistimo
acido unde clarum est, nihil acidi humoris 1 liene
perientia quemque docet. Verum quidem est, acida nonnunquam stimulo suo appetitum promouere; non ideo tamen sequitur humorem astra cum at Uraliter acidum esse debere; nam alias etiam hoc argumentum valeret amara appetitum promouent, digestionem 1acilitant idem faciunt aromatica stimulantia astu nata; ergo humor gastricus naturaliter amarus este debet, vel aromaticus quod certe idiculum est. Haecce enim omnia pro diuersis soluta circumstantiis appetitum aedi oestionem promouent. Ita iuuant acida, si cibus exn ura sua in putredinem pronior fuerit, aut si reapse putrida materies in ventriculo haerens appetitum deleat. Ita amara iuuant, dum bilis secretio deficit, vel dum ipsa inertior, nec satis amara est. Ita iuuant aromatica simulantia dum motus fibrarum ventriculi languidus
est corpus ipsum torpidum et frigidae temperie lentis inertibus humoribus grauatur. Nocent vero eadem omnia in circumstantiis oppositis. Qiιis hiιmor, piksus , fiasus, oci , c ammte te. Is humor ipsius ventriculi est, abundantius secretus ieiuno ventriculo, nonnihil ex muco admixto viscidulus, leniter salsus, corpore antrorsum inclinato, prono C liora-
428쪽
thorace facile per oesophagum regurgitat, quia in hoc
ut Ventriculus premitur, et orificium superius in vacuo ventriculo non valde clausum est. Uerum vacuo ventriculo etiam succus pancreaticus et bilis facile ex duo-uen regurgitare potest et ventriculum ubise , ut recte clemonsti auit ei. ORGAGNIus hinc etiam humor iste eructatus nonnunquam ex admixta bile amarus est. Subinde etiam acidus eructatur, sed id praeter naturam est, si nimirum cibus non bene digestus ex propria indole in acidam naturam degenerarit. An est ars famem excitans multi sex et quae γFamis sensus ab optimo Creatore corpori nostro inditus est, ut etiam inuit nutritioni ac conseruationi corporis nostri prospicere cogeremur. Et certe molesti L simus hic sensus nonnullos in deliquia, alios in furores, no matres ipsas in eam ferocitatem impulit, ut proprias etiam proles dentibus lacerarint et propria ita dicendo viseera deuorarint. De causis vero famis multum semper a medicis disputatum est, neque inter illos Conuenit unquam, cum plerique eandem fere et digestionis et famis causam statuerent. Id quidem ab omnibus tenetur, subiectum famis esse ventriculum, siquidem in hoc famis sensus et percipitur et placatur. Ceterum probabilis limum est, tot fere famis causas
esse quot sunt digestionis Nam quo citius digestio
ciborum ac distributio perficitur eo ceteris paribus citius appetitus ac fames redit. Et eaedem causae quae In ventriculi contenta digerenda acunt his absentibus 3gUnt in ipsum ventriculum. Sed speciatim hae praecipuae famis causae sunt primo, acrimonia humorum ex protraci o ieiunio maior, saliuae e gastrici humoris. Iam enim supra dictum fuit, omnes humores per On-trnuam Circii lationem acriores seri, et id expemplis manifestis suiu ostensum est Neque solum acrior fit
429쪽
I, saare a Domari Mi DIC A S. Os Dbsaliua per ieiunium, sed etiam copiosior secernitur ex dictis ibidem rationibus Idem ergo de humore gastrico tenendum est Iam vero saliua copiosior et
acrior deglutita continuo, et humor gastricus acrior et copiosior continuo et largo satis in vacuum ventriculum affluxu non solum mucum, qui villosam tunicam oblinit, detergunt, abluunt, sed et ipsam sensilem hanc et neruis praeditam membranam vellicant, rodunt, unde ingratus ille famis sensus. ter famis causa bilis est, non solum quia et haec per inediam acrior fit, vi alii hutnores, sed quia vacuo ventriculo facile in hunc ex duodeno influere, eumque adeo exstimulare potest. Nonne et animalia illa, quibus aut acrior bilis est, aut in ventriculum defertur,eeteris ob hanc solam causam voraciora sunt Tertia
famis causa videtur esse ipse strictus etsi lenior
laterum et rugarum tunicae villosae. Etenim demonstratum fuit, ventriculum ieiunum in exiguam admodum capacitatem contrahi. sed eo ipso iuga illa et
rugas tunicae villosae, omnibus aliis ventriculi tunicis amplioris, propius ad se accedere necesse est v se fere contingant. Nunc vero si motus accedat partim ipsius ventriculi vi propriae fabricae, nam et in vacuo ventriculo motum peristallicum superesse monui partim vis praeli abd0minalis latera ventriculi urgeat : fieri non potest, quin rugae illae nullo intercedente cibo sibi iam contiguae ad se mutuo aliqua saltem ratione affricentur, et ex asse ictu illo illorum sensilium ingrata demum ac molesta percepti nascatur Atque hae sunt praecipuae causae famis illius naturalis; nam de morbosa fame hic non agimus, cuius longe plures causae sunt, qua in si at naturali locum non habent, neque
adeo ad physiologiam sed ad pathologiam pertinent.
Quaestionem vero etiam mouent celebres quidam Physiologi, num non etiam liquidum nerueum, quod cibis
430쪽
4IO RAT LECT. i H BOERHAAVE in ventrieulo contentis affundi creditur, inter sanitis causas recensendum sit Et ad 1anc quae iot: in astr- mando respondent. Rationes autem cur id allii ment, has habent quod anima aliis rebus intenta famemnon
plum hominis philosophi qui manu ad capessendos
cibos iam oro sta, dum interhia soluendo problematis luderet, per horam immotus et rerum extra sepositarum inicius mensae adstitit, donec ab uxore admonitu ad se redire coepit. HELMONΤ1Vs villam emturus, in pago obambulans, admodum famelicus ex
lapsu pedem sibi distorserat, unde non solum ex dolore fames omnis dblata esst, sed et nausea et vomitus sequebatur restituto autem pede istocato, redibat appetitus. Simile exeniplum de se ipso refert et Rim imp. fuc. p. 28O . Denique quoties non homines literati, dum profundis meditati otiibus indulgent, et toti intra se ipsos quasi retracti sunt, famem et appetitui perdunt Ex his de iam obseruationibus ita concludunt, quum famis sensus non percipiatur, quando quidum nerulum ab anima in alios usus impenditur, omnino sequi, ut et liquidum nerueum in ventriculum influens inter famis causas numerari debeat. Quid vero de hac opinione censendum sit, iam clare dicam. Nulla sensatio in corpore animalis fieri potest sine neruis et liquido erueo; ad sensationem enim necesi est ut primo pars aliqua neruis praedita sit, alioqui se 1silis non est jsecundo ut neruo in superficie sua inducatur
aliqua mutatio, a quacunque demum causa tertio, ut mutatio ea neruo indues a propagetur per fluidum ner-veum, usque ad sensorium commune, et ibidem animae communicetur. Si quaedam liarum conditionuindeficiat, non percipitur sensatio. Hinc iam per se clarum est , famem sine neruis et liquidi nerue actione percipi n0n poste. Verum ita solum sequitur, liquidum