Disputatio philologica de Scheol Hebræorum, Græcis ..., Latinis inferno seu infernis ... præside Joh. Eberhardo Busmanno publice defendam suscipiet Nicolaus Johannis Leth Danus

41쪽

dilictio dura sicut infernus aemulatio Coniunguntur iterum , NU Sensus est Insuperabilis est amor meus, Ut mors, quae omnia vincit Eccl. 8, 8. tenax est hic amor meus, nec unquam dimittit, quod semel arripuit.

g. XII.

Restant Prophetarum libri Esai. V k. D. M sequemtibus: Vae qui consurgitis mane ad ebrietatemfestandam, e F potandum us ad vesperam ut 0 vetta Cithara esl3ra, ct tympanum, Utibia, vinum in c0nῬι- miis vestris: Dum Domini non relicitis, nec opera manuam ejus consideratis. Propterea captimus udim ejipopulus mem, e quod non habuerit scientiam, viriolori 6 sunt miri famis re multitudo e in arida siti. Propterea dilata it inferni animam suam , aperuit os suum praeter morem: descendet decorio ejin, multitudo ejin, Uturba 6m, relatis in ea. z n 'FI

liciis se dedit populus, ideo decrevit Deus horrindastraae aut fame immissa internecionem ei accelerare ut e redione viventium in defunctorum statum 1-zrent magno numero, non plebeii saltem, sedit nobi- es ac divites la potentes, tanta aviditate expetente eos veluti morte, ac ipsi opsonia pipara expetierant ac voraverant. Bene HieronymUS in commentar ad n l: Infernus animam habere dicitur, non quod animaistit iuxta errorem quorundam oed quod Derbis humanae conquetudini rerum inbensibilium exprimamus femin, quod in fistiabilis sit, se nunquam mortuorum multitudine com pleuru Et Theodoretusci mullitudinem mortuorum bis

42쪽

verbis declaraetit,per πρω remula, mortem n0bis reprae sentans velut cetum quendam , qui Os continuo apertum

habeat, oransmissis mortuos ince Dante abf0rbeat. Esai. vii ii Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni, sive in excelsum supra In Hebr.est: n v I naan N 'NU Cyn, profundum fac petendo, aut exalta sursum, h. e. e profundi pete aut ex rebis altissmis, ut verterunt unius, Tremellius. Voxn Nia Scheali ornatilia unius puncti variata, posset esse proin, NI Scheola. Ita sane videntur legisse interpretes Graeci, Symmachus, Aquila, Theodotion.

MMUI sursum, atque adeo χ N idem h. l. erit

quod deor uni, prout is Q 'c' interdum opponi, jam tum supra aliquoties vidimus Esai xiv M. . M sequentibus: Et erit in die ista, cum requiem dederit

sibi Deus - sumesparabolam istam contra Regem Ba Ioni Udices: Quomodo celsia vi exactor, quieti tributum ' Hebr. nam aure , subinteli urbs, vel reia publica, vel pensio aurea, tributum aureum Contrimit Dominus baculum impiorum metam dominantium

Conquie it siluit omnis terra, quois ines exubtavit abietes quos utatae sunt super te, es cedri Libani. Ex quo dormisti Raaia occubuisti , non ascendit qui succidat nos. Infernus subter conturbatus in occursum admentus uti ra PNII ' nu , NU , suscitavit tibi gigantes z Nera mortuo , omnes principes Hebr. P. hirci, aristo, qui totum gregem Prd ce dunt, regunt metaph duces terrae surrexerunt d p surgeresecit desoli suis, omnia principe Reges

43쪽

nationum. Diversi respondebunt, alaent tibi: Et ist

etiam tu, qui te immortalem credebas mulneratus

es scuto nos nostri similis effectus es Detracta en ad

inferossuperbia tua NVN NU i. e. tecum periit subter te licet insepulto, ut deinde sequitur Ilernetur tinea, ει operimentum tuum erunt 'ermes. Quom0- δε cecidisti de coelo Lucifer, qui mane oriebari. Corruis in terram, qui mulnerabas gentes qui dicebas in corde tuo, In coelum conscendam, super astra Dei exaltabo solium meum. - cendam super altitudinem nubium, similis ero Altissimo. Meruntamen ad infernum

'an N ad latera foveae cici).-Omnes Reges gentium uni mers dormierunt ingloria gloriose occubia erunt vir quisque in domo sua. Tu autem projectis es de sepulchro tuo quasi stirps inutilis pollutu'Dobmolutis cum bis qui interfecti sunt gladio, D descenderunt ad fundamenta laci, quasicadame putridum In

projectus es de sepulchro tuo ut surciιlus abominandin, ut simentum interfectorum onustorum crebris ictibus gladii, qui descenderunt ad lapide fomeae, ut cada ver conculaatum . Non habebis consortium nes cum eis in sepultura n 'apa PQ in Fri non linies, vel conjunges, se cum eis in sepultura, h. e. non eris illissimilis honore sepulturae . Flegans est mω mmita, qua Propheta introducit Reges mortuos cum dignitate quam olim habuere Babylonium collapsum alloquentes , eidemque ad se adventanti obviam procedentes ut eum nonore sed quo dignus est assiciantJDo gratula

44쪽

eratulante ei quasi adventum, D laetantes, quod tant is Rex ipsis fuerit adaequatus m. d. Non solum vivis mors ipsius, sed etiam mortuis jucunda erit Esai. xxi: x. y . I : I V an P, Permisimus foedus cum morte , cum infern fecimus pudium. Vox rn, quae est in Hebraeo, vel mi-sionem s. provisionem , vel terminum significare potest, ut sit a lan , quae vox Arab terminum significat, prout Semebr. an pro termino vel portu usurpatur Psalm cui I go Chaldaeus vertit, Ita, pacem Sensus est Non timemus mortem, Uam minaris, non veniet illa super nos praescripsimus morti terminum,muem non transeat, Vel ne adnOS accedat. Eodem cap.

Hebr. in excisione praecipi0ne metaphora ducta a textoribus, qui, quum telam absolverunt, rescindunt eam a jugo dierum meorum adam adportas inferi: hiost vi Hebr fit ut desiderem, carere factus stim, h.e. privatus sumo residuum residuo annorum me0rum. Dixi, Non videbo Dominum Deum in terra in enii vi, non aspiciam hominem ultra habitatorem huietis rectius Jun. Tremelliusci inter habitatores mundi). Sensas est moriar morte immatura, in fore

stebitur

45쪽

fitebitur tibi celebrabit te , ne mors laudabis te non ex pectabunt qui descendunt in lactim meritatem tuam. VLinens via si e constebitur tibi celebrabit te), sicut Gego hodie: pater subnotam faciet eritatem tuam. Sensus est Laus tua per mortiros non celebratur, sed ad viventes omnino hoc pertinet Theodoretus in comm . Qui semel mortuisunt, , in portis inferorum tenentur, δε-

sunt laudes Dei celebrare. Nihil enim rucquam his quae perati sunt, pogdunt licere ed manent poti in quihin relicii unt 'senerali judicii tempus expectant.

sisti legatos tuos procul, humiliata re in ad infe

: n, Hic dicit Dominus Dei de Pharaone Rege AEgypti : In die quando descendit ad inferos, induxi lustum, verui eum abs Dioperui super ipsum, vel Propter ipsum , abyssum, i. e. ingentem fluminum abuta, dantiam. Operire se est lugentium D prohibui umina e iis, re coZrcui aquas multa. Hebr. prohibitae sunt siquae. Multae per aquas Populos intellige contristatin insuper eum Libanis fiebr atratum reddidi propter

eum Libanum , omnia ligna agri h. e. alii viri princia pes Se nobiles concussa sunt Hebr. defectum, visum,

h. e. deficiunt, fatigata sunt. Jun. V Tremeli omnibWarboribus agri propter eum fuit defessio animi)o Sensus est ob caedem hujus Regis omnes ejus amico totumque ipsius Ognum ieci lugere, omnes alii Reges, audito

46쪽

mi gentes, cum deducerem eum ad infernum cum his qui descendebant in lacum e consolata sunt consolationem acceperunt in terra infima omnia ligna volupta-ι, - Nam ipsi ipsae, nempe arbores h. e. alii viri principes ac nobiles cum eo descendent ad infernum ad interfectos gladio Scc. Sensus est: eadem ruina implicati fuerunt&reliqui, ac cum illo in eodem exiti suc

in ' H,n ' Ni Loqueretur ei nempe Regi AEgypti' potenti fimi robi it fimorum sortiores quique Rege M principes de medio inferni, qui cum auxiliatoribus eius gentibus auxiliaribus descenderunt dormierunt incircumcisi interfecti gladio h. e. qui in impietate sua

cadentibusq is incircumcisis Hebr. qui ceciderunt ex incircumcisis qui descenderunt ad infernum cum armusuis, sposuerunt gladios suos sub capitibus suis c. h. e.

non morienturit incircumcisi illi, qui fortiter pugnantes ac tenentes arma sua in ipso praelio gloriose occubuertint, armortimque suorum usum quasi abdicarunt, instar militum cubitum euntium. Alii legunt interrogative: non clibatur essent 8 i. e. omnino cubaturi sunt. 5. XIV. ΗΟ -

47쪽

scenderintus ad infernum Hebr. si foderint, subinteli. latituri, in inferno), inde manin mea educet eos re si ascenderint imi in coelum, inde detraham descendere

i net: hvm z,ID Clamami de tribula tione angustia Mea ad Dominum, excludiwit me: de mentre infert h. e. de ventre piscis, qui erat mihi

instar inferni, in quo sentiebam dolores infernales, h. e. mortis, vel , ementre inferi, idem est . . praesentissimis periculis mortis certissimae clama-

mi, O exaudisti vocem meam. Et projecilli me in

profundum in corde m cor h. e. medium vel parten intimam maris. Circisndederunt me aquae Hadammam h. e. ad summum usque vitae periculum, ad animae usque Xitum abs seu alia it me, pelagus perni caput meum Hebr alga alligata erat capiti co). Ad extrema nonitum descendi, terrae estes concluse runt

48쪽

runt me in aeternum h. e. videbatur terra mihi pessulos suos obdidisse, ne in eam redirem ει subleet abis a sublevasti eduxisti de corruptione itam meam, Domine De meis. Habac II, Uza , Na n: a P, Dilata Uit vas infernis animam suam

Q. e. desiderium , cupiditatem suam se ipse quasi

mors, re non adimpletur satiatur): congrega vit ad se omne gentes se coacerva i ad se omnes populos. Sensus est: Vir superbus qualis est Rex Babyloniorum)insatiabili quadam laborat regnandi terminosque suos dilatandi cupiditate.

Ηaec sunt loca illa non plura nec pauciora in

quibus vocabulum , Net in Codice Hebraeo usurpatum. reperies. Quibus omnibus, singulis probe consideratis, cuivis, ni fallor, ad Oculum patebit, nullum eorum excepto sorsan uno vel altero, de quo tamen adhuc dubitari potest de Sepulchro necessarib esse intelligendum Dico necessario non pauca enim si primo intuitu rem consideres, non incommode de eodem, dummodo caetera forent paria, intelligi Maccipi posse, non negaverim multa contra ita esse comparata, ut de Sepulchro nullo modo intelligi possint nec debeant. Loquuntur illa omnia vel in genere de obscuro , abscondito, ab omni hominum viventium consortio ordinarie remoto quodam loco qualis Graecis erat έδειν, eoque omnium infimo qualis est profunditas maris, vel potius, venter ceti in profundo maris, inferiores partes terrae, abys ius seu vorago quaedam subterranea,vi simillia vel in specie,' quidem masis,

49쪽

magis, ut videtur,proprie, de loco illo, vel potius statu,

qui hominem excipit post mortem.Neq; verbaliter veteres etiam Hebraeorum Magistri vocabulo Rejusq; synonymis,interdum usi fuerunt. In Bereschith Rabba,

qui est commentarius allegoricus in Genesin, a Rabbabar Nachmoni circa annum Christi goo. ut videtur concinnatus, super illud Genes et ποῦ n ,rn N; NIana I Nn is funt generationes coeli terrae in creatione fui, inter alia ita riptum reperimus: Nn nur nn 'ina seri an N a na ' es netis E 'im an et rc nuch, navun es, duci no ny

ra Un , , et imo in P n misit R. Abhu, cum literin creamit illi DeusJ. Mundus iste cum n ere-en. Et sicut haec Istera n clausa est, omni parte sua, sinferius aperta, per hoc indicat, quod omneae mortui sunt descendentes ad infernum. Ille mero apex qui sur- Ium tendit in ea, indicio est, quod ipsi ascensuri sunt inde. Feneso autem in ejus latere indicat miros poenitentiae. Nola Judaeos dicere, Mundum hunc nins 'ν creatum esse cum litera n , seculum ver futurum, Nann, Mn cum it motos illo Esai. 26, ec et, rare fh. e. Ut illi explicant, quia cumno forma vit Dominus secula ubi nomen Jab, quod

est unum e nominibus divinis, per Ioli me scribitur Gemina his habentur in Alidraschaillim sve

50쪽

- en di)'n', et quiden negotium iteraen 'quema odum dipositio bubtiliterae aperta est infe rius, clausa exinniribin lateribus ejus sic seculum istud set sicunt creati sunt in eo, descendunt in infernum. Illud mer erectum quod est in ea , signiscat et imi cationem

mortuorum Midi asch oheleth h. e. commentar. allegor in Ecclesiasten super illud c lesiast. 1, 7: omnia sumini ad ι ad mare, mare non inplenum i lax 2S 'IN , NO V sex, Omnes mortui nou

tae, ut liberaretur a morte, non liberaretur. Iter me; bdixit, Si homo poneret linginam suam sub cardine portae, ut per boc polliet infernum evadere, non tam ne vaderet. Talinu Babylonicum assecheth Schabbath cap. adi:

ma Hi ει illi hae cillae, tum animae justorum, tumina piorum, tum mediorum detruduntur in infe iam dictum Duma sive silentium. Ilii sunt in requie alii meris non versantur in requie sol. Sa. b. cdit. Basil. g.XVI Non