장음표시 사용
561쪽
IN. CICERONIS. LIBROS DE. OFFICII s
NON ignoras , Benedicte Mamberte , stn- suum esse quandam in hominibus similitudinem ;quae cum in consuetudine cognita es, vicitur , ut, inter quos id accidit, amor exoriatur . ab hoc qua si fonte multorum amicitiae manarunt. multos etiam beneficium cum obligasset; cumq. id, quod acceperant, memoria conseruallim grate animo res
derent; idq. 'uterque fieri ob ingenij bonitatem, O voluntatis erga se propensionem existimaret: statim est istam opinionem beneuolentia consecuta. itaque duae caussae sunt, quamobrem homines ament inter sesed baec posterior,quae a rebus externis originem ducit, cum ista superiore, quae a natura pro ficiscitur , nullo pacto uidetur esse comparanda. illa enim primum habet eam suauitatem, qua, vi opi nor , O certe nulla maior es, cum eos, quibus uti mur , O iisdem rebus, quibus nos , ct aeque atque nos incisentimus: deinde, etiam qui in dando accipiendo beneficio studius es, eo non eget . nam, si haec actio bene merendi interdum est , esse potest in iis , qui uoluntate non admodum coniuncti sunt, quanto facilius exsisset apud eos, quorum animi ita consentiunt , ut, quasi natura hortante, easedem res appetere , ab iisdem fugere uideantur at
562쪽
tiero qui victorum commoditatibus adducti in Ghncitiam cotierunt; etiam si alter alterum initio sum, me diligat is tamen ,si quando accidet, id quod accidere saepe sistet, ut ea, qua diligere coeperunt,ca sa tollatur; certe eorum animi pedetentim in amore languescent. quo in genere animaduertis, Rham-berte, quam multi quotidie labantur. de quibus, facile est intelligere, quid sentias, cum ab eorum inst tuto tua ratis tam uehementer abhorreat . probe enim te, quae nostra debeat esse in iungendis amici- tuis cautio, quae in isdem colendis religio, quod iatem in omni vita praestandum oscium choruin librorum, quos nunc tibi inscriptos ad te mittimus,
lectio erudiuit .sensi in me ipso ; quem, ab opibus
non magnopere firmum, aut ne simum quidem, tamen otiatium abhinc annum tanto studio es compleXus, quantlim , qui ab omni re paratomus sit, remunerando compensare uix post. cumq. rerum Mearum status, ut sunt humana, interdum mutare
tur; memoria renes, te, numquam immutatum,ean
dem semper cum mihi, tum statribus meis voluntatem, ac beucuolentiam praestitisse. cum vero maiornliquanto internos consuetudo esse coepisset; quod quidcm es factum , pollea quam te in nostram vicinitatem contulisti: facile sentio, ad meam uitam. rccte conformandam quanto mihi obseruatio tuorum morum fuerit adiumento. collocutiones uero de furem nostrae quid non dicam delectationis,
sed utilitatis habuerunt f equidem , si liceret, toritos
563쪽
los dies vellem tecum ponere . quarum enim S, eruis cognitione desector , earum iἡ omni geneta. quae tui sit iudicii pubtilitas, intelligo. sed hanc la- . tine scribendi rationem, in qua multi nune uolunt excellere , pauci mi possunt, eam uero sic tenes, ut tuis scriptis mihi quidem purius nihil esse uideatur. quod eo mirandum est magis, quia tu non, ut alij, diuturno, atque assiduo librorum usu, sed temporumstudio subsecivorum , hoc ut posses, confe-cutus es. nam, ut omittam, quod tibi, cuius fidei atque prudentiae Veneti senatus arcana creduntur , otium nonsaepe contingit: ecqui dies en, quo non ex amicis tuis aut consilio tibi aliquis, aut opera,
aut etiam re sit adiuuandus e qua inconsuetudine retinenda nimium diligens esse dum iris, accidit fae' pe, ut tuum potius ipse commodum, quam inci colendi facultatem praetermittas . quoi ego me aptius facere sum arbitratus , si haec opuscula, in quibus maxime de oscio praecepta traduntur, ad te, quem cognoui esse omnium osciosissimum, mitterem . genus hoc, Mamberte, quoddam en, quo ego eos, qui de me bene meriti sunt, remunerari so-Ieo. perpende rem, nulla uidebitur: animum restice, gratissmum dices . . .' A
564쪽
SvPERIORIBVs diebus , cum domum tuam venissem , ut Benedicitum Accollum, quia pud te diuersabatur, honoris caussa uiserem, quem ego hominem , non tam quia Cardinalis en , quam quia cardinatatu digni imus , uehementer observo: casu accidit, cum ego adessem , ut inter uos sermo oriretur ijs de rebus, quae, ab antiquis ignoratae , nonra patrumq. memoria non solum inuentae sunt , sed ad summam etiam elegantiam perpolitae . cuius generis cum Accoltus ita multa commemorasset , ut mihi quidem, credo item ali s qui aderant , facile prιbaret veterum sollertiae nostrorum hominum industriam antecellere: suggessisti tu, ne de philosophia quidem , in qua tantopere antiqvitatem ladmiraremur tibi uideri esse dubitandum , quin ea posset etiam nunc expoliri , atque ornari; si modo , quam quisque linguam a parentibus, atque a nutricibus traditam cum lacte simul hausisset , in ea uellet scribere: nunc usu euenire, ut, ex terno sermone addiscendo, totam aetatem consumamus: quodsi nos a pueritia disciplinarum cognitio
565쪽
PRAEFATIONE s ini totos dederemus; non esse desperandum Platones , O Arinoteles ali iis. ado possent exsia Here: non enim ct caesum hoc, unde si iritum ducimus, idem e Ii, quod olim fuit, O hominum inge- nia non eadem esse possunt. praua consuetudo nam, turam peruertit . quae, tamquam ager ,si colitur , stactus edit uberrimos ; si negligitur , exarescit armos triginta ponimus in uerbis percipiendis: quantulum spati' restat, ut res ipsas consideremus f licet ad ψantiquitatem animum referre e num aut Graeci illi philosophi, quorum nomen celeberrimum eri, ea , quae ab Aegypti's acceperant, cegyptio potius , quam patrio sermone scripta reliquerunt ;aut nostri aliena lingua, non domestic sunt: usi, crimea, quae uel de Graecis sumpserant, uel ipsi pepererant, in usum poneritatis explicarent e constat, apud omnes gentes, qui suas cogitationes litteris mandare uoluerunt, eos fere hs esse uerbis usos , quorum significationem matris in gremio cognovi fisent . quod item nostra aetate si fieret, facile contingeret , quod tu opinaris, Hurtade clarissme, ut in philosopbia ueterum inuentis non nihil , vel etiam non parum addi posset. neque enim eos, qhi fuerunt . usque eo cogitatione , ingenioq. processisse existimandum est , uti s , qui futuri sunt, q'od praeterea cognoscerent, nihil Miquerint. multa latenς adhuc, retrusa, atque abdita in immensitate naturae: quae eliciet, ct euocabit in lucem , si quis iuuel ligandis rationius. perscrutandis rcrum cause
566쪽
s ab ineunte aetate fisum studium dederit. Dod est ijs fieri commode' non potest; uel potius nusto modo poten, quibus non ea lingua, in qua alti educariqsunt, sed ea, qua ueteres utebantur, scribere eisnsilium est . quorum tu si probares ii situlum , quotusquisque tecum esset in eo laudis genere confierendus e tenes enim perfecte Latinam linguam, te nes Graecam, Arabicam, alias praeterea. scribis tamen, ut in patria tua loquuntur. in quo uideo quid1pestes . quod pater tuus egit, ut optime de Hi pania mereretur ; id tu alia quadam ratione consequinis. ille enim , cum annum ageret vix dum quinctum decimum, qua aetate milites in exercitu pauci Iolent esse, omnium approbatione, qui exe citus regeret, electus, Baeticae Mgem, bis acie fu sum . regno ex suit quaecumque in eius ditione fuerant,Catholici gis imperio potestatiq. subiecit Aliari tu ornandae, atque amplificandae patriae ruae rationem inius i. prostrs enim , quantum in te est, Hi panicae linguae terminos ιθ , ut ea non so- tu in uerbis,'nominibus,sed etiam rebus, Oscis ijs per te locupletata ab exteris nationibus appeta- Iur,ingenio doctrinaq.consequeris.quod nescio an o-
Unibus patris tui uictori's, atque triumphis sit anteponenda' . nam, etsi, populos bello superare,
imperium augere, praeclarum est: tamen mibi cum' anhno meo consideranti multo melior uidetur esse condicio litterarum quam regnorum . haec enim in
unius hominis fortuna. posita sunt, unius δεπς
567쪽
P R A E p A T I o N E s 33 eulpa exsinguuntur: illae uiuunt, o uigent quotia die magis,neque ulla temporis circumscriptione ter nantur . itaque magni ct excellentes uiri, qui bellicae laudi gloria florerent , cum earum rerum ,
quas gessissent, memoriam non satis fore diuturnam ierarent , nisi ab hominibus ingenio praeditis celerarentur ; eos, qui id praestare possent, non uulearibu i praemijs afectos, in bonore summo,atque iam in amore semper habuerunt. Quo mihi illorum laus uidetur esse illuHrior, qui ct res praeci ras mali' gerere, O, quaegesserint, litteris cuIlq-dire ipsi possunt. quo in numero fuit foror illa tua praestant sma semina: cuius militaria facinora cum
audimus, cuiuis eam nostrae aetatis utro animi magnitudine comparamus: cum autem ea , quae scripsit egimus, uel antiquis scriptoribus ingenii praesitantia simillimam iudicamus. Huiusmodi cum in tua familia mulieres exsistant, de uiras quae sunt speranda j quamquam fratres omnes tui, tuq. in priamis, ea, quaeserabantur, iam praentitistis.. itaque cur olus Imperator uestra potissmum uirtute , ues aq. Me nititur . nam fratrem tuum, Ararchionem de Mondesar, qui ceteros aetate anteit, cum a-
ijs in rebus, tum in uictoria Tunetana, equitibus leuis armaturae o classi maximae praepositum, magηo fuis rebus sensit esse adiumento: alterum autem, Episcopatu Iaenensi ornatum , summe propter eruditionem, ct prudentiam diligit: tertium Indiacis proiij js pro Rege, quartum Hispanicis trir c mibus
568쪽
Uibuspraefecit: te primum sibi uoluit esse in conflatio; deinde, cum difficultatem quandam temporum
paene fatalem impendere,ct ea, quae cogitabat, mne summa prudentia non esse tractanda sntelligeret, unum e maximo numero delegit, qui apud V netam se . id muneris orator suritineres . quo quidem in munere clarior in dies significario tuae uirtutis elucet. nam ad usum rerum, quo uales pluriamum, addis doctrinae cognitionem : quam a libris petitam, grauiore in caussa consilium capere si uis , explicas, ut, proposito praeteritarum rerum exitu,
eautior praesentium sit deliberatio. quod quoniam maxime praestant historia, o philosophia: tu quidem uehementer utriusque studio teneris'; sed nescio quo pacto magis te philosophia delectat ; credo quod pluris apud te est, excogitare quae nemo uiderit, quam imitari quae alii fecerint . mo in genere cum omnino nullius ope uidearis indigere, quiρ-pe qui ita abundes ingenio, ut, quocumque te applicueris, excellas e tamen uide, quid egerim: iniui rationem, ut iuuare te possem. nam bos Ciceronis depbilosophia libros cum uetultis exemplaribus co tuli, emendatos ad te misi ut tibi, si quando eos in manus sumeres, quasi facilior expeditior legendi cursus esset. saepe enim ex te audiui, cum diaceres, antiquorum in scriptis ita multa esse corrupta,ut in eorum, qui legerent, animos permi te ful- fa eum ueris inmerent: cui malo si quis mederetur ,
eum te. xistimare actudiosis Omoibus , sed a te ipso
569쪽
certe maximam esse gratiam initurum . quae metiox non cohortata est.,sed impulit, ut id facerem . quod fecisse metii s- Acyeri tamen potest, ut meo te fudio, io P diligentia nihil iuverim; ct ea, quae ego nunc in his libris resiluta, in tuo nomine emitto , iam pridem ipse habeas omnia, domi tuae nata a te ipso quaesita: sed ego ita sum ratiocia natus ecum tu a philosophis didiceris , non in reges solum , O principes, qui summam iuuandi facult tem habeant, sed in senuiores etiam liberalitatis nomen posse cadere, quod bene mereri , etiam si non possimi, tamen o cupiant,ct praeclarum exisiment; eadem ratione fore, ut, quod ego tela uare uoluerim , pro eo id accipias , quasi maxime
SANCΤΑ E. CRUCIS. CARDINALEMIN. PHILOSOPHI AE. CICERONIS PARTEM. ALΤERAM
Es To genus hominum , qui ita sentiunt: phialosopbari, aut totum Ubil esse, aut non eorum esse, qui rerum agendarum in Rudio uersantur. quorum in altero mihi uidentur , cum homines sint , bestiarum consiuetudinem imitari; quae tantum ea , quae pedibus teruntur, quaeq. ad unt, intuentur,nihil altum sulficiunt , nihil longinquum cogitant: iualtero res a natura copulatas uelle seiungere. nam a
570쪽
qui ab actione rerum philosophiam excludit , is,' quantum in seipso ea, corporis animi societatem dirimit; cum ct corpus re imine animi, aniamus ministerio corporis indiueat Sed proferunt ultos, quibus ignoratio philosophiae non obstitit, quo minus ea, quae uolebant,rectissime perficerent. quasi uero sit eadem rerum omnium natura, ct, quod uni aliqua in caussa contigerit, id cuilibet omnibus in caulsis posse contingere credibile sit. nau- stagium facit natationis ignarus; arripit tabulam , O , amElexu tenens, ad litus incolumis a fluctibus ita 1 n' appellitur: num iccirco natandi peritiam negemus e utilem, quod, sine ea qui fuit, e periculo tem- penatis euaserit 'incidit aliquis in febrem; non curatur, o conualescit: tollemus igitur medicinam , quoniam sunt qui sine eius ope sanentur e nihil munus: Usi si ea, quae in casι sita sunt, anteponimus ijs , quae ratio gubernat. quod idem de philosophia dicendum est. nam, ut illud demus, sine ea multos esse laudem consecutos: non hoc dabimus, βο- re, ut sine eadem consequi omnes possint. non eiusdem sempergeneris agendae sunt res. est, ubi prudentia uel mediocris abunde fati, faciat: est item ,
ubi mentis altior contemplatio requiratur . hoc e
tremum qui poterit, sequitur ut O illud primum ret in sed qui illud primum, non hoc extremum. quod cum ita sit; utrum praestet habere . facilitis es Oudicatio. in vitione enim, ct eligendi potestate, ne- tuosere en, quin totum partibus censeat esse pra . feren-