Canonici Juris Institutionum libri tres

261쪽

a o Iaris canoni ci

tamen eodem fere jure censentur ac res

mere spirituales , ut probari potest ex

cap. I 6. ext. de Jur. Patronatus.

Decima ,. cst decima pars omnium fructuit & proventuum quae quotannis Deo aut utique illius etiam Ecclesiae ministris sol vitur. Sane in quibusdam locis solvitur sexta, in aliis duodecima, in aliis declina-sexta ; semper tamen d citur Decima , vel quod illae partes ialo cum Decimat successerint,vel quod aleam primo laxatum sit sacrum illud tributum , eaque frequentius observetur. Forte etiam praescripta est ea pὸ quod denarius numerus Deo valde framicus & familiaris ait Philo Iudaeas in lib. δε Congressi erudit. quan ca Cum unitatem demonstret per quo repraesentatur Deus , ait Origenes is Hom. I 3. Ea originem habet a jure s/'turali : Nam dc Hebraei eam selverunt ante Legem Dei Geneseos cap. I - ὁ constat eam ab ipsis etiam Ethnicis eo

rum Diis solutam fuisse. Vero Deo solvitur in recognitionem generalis dominii

cap. 22. 2 33. ext. h. t. qaia Domiyi est terra ct plenitudo ejus..

Constat etiam Hebraeos jure divis' debuisse Decimas. Praeceptum de ii solvendis totiec in Veteri Testamen M

262쪽

Institationum Liber II. et strepetitum est. Sed verior est sententiae S. Thomae z. 2. quaest. 87. an. I. apud Christianos eas deberi tantum ex Constitutione Ecclesiastica , non etiam eo

jure divino. Tum quia praeceptum illud in lege Dei erat tantum Caeremoniale; nam earum solutio nihil aliud est, quam oblatio quorumdam fructuum : id genus autem praecepta morte Christi Domini exoleverunt , cum essent tantum

ad umbram 8c figuram futuri Evangelii. Tum etiam quia Christus D. nunquam cas imperasse legitur, clim enim Matth. cap. 23- dc Lucae II. dixit Pharicto, haec

oportuit facere, puta misericordiam Mndicium; &ea non omittere , puta solvere Decimas, rectissime S. Thomas ibidem observat ex S. Hilario evin usu nidi

fuisse verbo illo praeteriti temporis; oportuit in quod refertur ad Legem Mosaicam, sub qua Pharilaeus. agebar.. Nec quid etiam de Decimis habendApostoli : nam dc eorum Canones Constitutiones Apostolicae VI. Clementis dubiae sunt & suspectae fidei Can-rct a. dist. 16. cum etiam pleraque aliae contineant Apostolorum temporibus incognita: Ac tandem qui fidem praedicarunt Ethnicis & Barbaris ne vel

263쪽

rio Iuris Canonisbum quidem habuerunt de praecepto

Decimarum, ut etiam observat Cran

etius in Metropoli ; quod tamen norunisset omittendum , si. quidem esset divinum. Constat igitur apud nos Decimas esse tantum praecepti Ecclesiastici, quod aliquando divinum dicitur in tit. de Decim. Cum nempe jus divinum latius

accipitur. Sed non constat quandonam Ecclesiae eas imperare ceperit. Primo, quidem fideles eas sola pietate movente solverunt : Ad eam devotionem e0s hortati sunt sancti Patres. Ejus exhortationis & admonitionis exemplum adhuc extat, in gestis Innocentii ILI. apud Bosquetum pag. Io7. Sed eorum exhortationes & Homiliae vim Legis aut ca nonis non habebant, ut eas revocarent: ad juris necessitatem ; cumque stigescente charitate , circa finem sexti iaculi,

pia illa consuetusto deficeret, ut pPlam est ex Epistola 2 Turon. Concilii, statim II. Matisconense Concilium

quod a quibusdam dicitur Synodus

generalis, ut docet Binius 2 in Can. Ppraecepit ut omnis populus. solvat Dγcimas, & Clerici eas distribuant past peribus. Ab eo tempore plures sacri Canums praeceptam illud renovarum.

264쪽

Institutionum Liber II Baronius quidem de Binius decretum aliquod tertiar Synodi Rom. sub D

malo exscribunt quo imperantur DG cimae sub poena excommunicationis. Et huic concinit vita quaedam Damasi di

sed illi ipsi satis indicant illud omnino

esse incertum , tum vero praecipuε quod

inter ejus decreta non extet.

Cum generale esset praeceptum de sol Vendis Decimis inter Christianos, invaluit eas esse solvendas ex frugibus, ex . semine terrae , fructibus arborum,tatu pecorum, & omni proventu, idest ex iis omnibus quae quoquo modo acquiri possint, 23. ext. h. t. De lana,

de quidem succidavi infecta, de tano, de apibus in alveo conclusis, de pise riis , de molendinis , de domibus depascuis. Sed & personales Decimae seruobantur obtentu personarum quae percipiebant Ecclesiastica Sacramenta , cap I 8 h. t. in Coll. a. puta ex negotiatione. Commercio , artificio , militia dc vena

rione , quo pertinet illud S. Augusto ad Val. 1 6. ct in Sem 6 . ad Fratres in Eremo. EX. quacunque ariC Dominus alicui donaverit ingenium lucrapd unde se de suos alere dc vestire possit, dc cum hoc superlucrari aliquid, hil mer solvet Decima ejus lucri, arva Ia ux

265쪽

ita ut vir δc uxor solverent Decimas collaborationum , ait Carolus Calvus in Capitulis ad Ticin. Palat. cap. Iuidest eorum quae constante Matrimonio acquisierint. Sed probatur ea consuetudo ex qua plures ex iis Decimis non solvantur, ait S. Thomas ibid. Ea personales Deci mas abrogavit in Gallia, & ex foeno, ex

oleribus & fructibus hortorum. Quatri in rem insignes sunt Philippinae Consti, tutiones, altera Philippi Angusti ut Clerici non amplius habeant praedia , si stantum Decimas Sc Oblationes. Eam

refert Guill. Brito lib. hoc Philippidos, quae non obtinuit : altera Philippi pubchri & ultima Philippi IV. ud illa tantum Decimae solvantur quae consueve

runt solvi & exigi. Eas exscribit Bochellus hoc tituloia Aliae sunt Decimae' majores , puta exblaia,seu ex omni genere tritici, & ex vino ubi copia est vinearum ; alite minuta: cap. 3. ext. h. t. puta cx fructibu hortorum , ex leguminibus, δc ex niu' trimine animalium , cap. 3b de trans is Coll. 2. rectissime Hostiensis ad L cap. 3. h. tit.. ait eas definiri juxta varias lincorum consuetudines , prout in iis c pia vel penuria sit earum rerum MN

266쪽

stitutionum Liber Π.es,q synutae dicuntur etiam hodie Virid uod ut plurimum sunt ex iis qua: Virides habent frondes: Nam apud sequioris aevi Scriptorcs illud viride dicitur quodi ex iis nascitur quae habent viridia folia,

ut notat Glossarium ad Matth. Paris. Ita, solvendae sunt Decimae ut nec minus, nec peius solvatur, ait S. Ambrosius, in Sem. 3 . prout fructus percipiun

tur dc occurrunt, cap. I. ext.. h. t. az-

que etiam integraliter,ut passim loquuntur Pontifices, idest ab que ullia dimin

vi O ne. cap.. LI. ex omnibus praediis , ut

mox videbimus. Ita ut ex fructibus impensu non deducantur quae ad cos serendos , colendos de cogendos factae fuerint, cap. 7. 9 1s.. Nam & colonus, statutam pensionem solvit Domino, nec semen nec impensas deducit,& homnes tanquam coloni, Deo,tanquam Domino luunt DecimaS.. Sunt etiam aliae veteres Decimae, aliae Novalium: , cap. 3. , h. t. in f, Compsi Veteres, quae semper praestari consueverunt ex iis agris qui semper etiam exculti sunt. Innocentius III. π cap. 21. ex de V. Sc Novale ita definit ager vi de novo redactus est ad cu mram &de quo memoria non extar, quod. aliquando excultus fuerit , Buta.

267쪽

si exsecata sit palus , aut eruta sylva,

ex utraque Novales fiunt agri : non

etiam si in quibusdam aliis mutatum sit

tantum culturae genus cap. q. ext. h. t.

Cumque quidam agri .ceperunt esse No vales, nunquam tales esse desinunt, ut semper ex iis debeantur Decimae, tanquam ex Novalibus , cap. uli. ext. de Privit. Novalium Decimae iis Paraecialibus Ecclesiis jure communi dcbentur, iaquarum territorio constat eas percipi volunt quidem sacri Canones, ut qualibet Ecclesia suos habeat terminos, ec- quibus villis exigat Decimas, ut etiam loquitur Carolus Magnus lib. I. Ops' tui. cap. IS . Si tamen dubitetur intra cujus paraeciae. terminos percipiantur,

Diaeces anus Episcopus eas sibi vindicare potest , vel alteri Ecclesiae donare, cap.

I . ext. hoc tit. quia cum ex antiquo

Jure Canonico ad eum pertineant, Spostmodum assignatae sitit Paraeciis, si quaedam Decimatio nulli assignata re periatur, ea Diaeceiano F seqpo relicta praesumitur, quasi relicta sit in eo ipso statu, in quo erat olim jure commusi Sed Carolus Magnus apud Reginonem lib. I. de Disi . Ecclesiast. cap. 4 .stardiu No , aliter Episcopum eas alteri Eccla

268쪽

utionum Liber II. si, donare posse, quam si Novales agri. ab antiqua Ecclesia saltem distent 4. aut. s. milliaribus, cui praestandae sunt in dubio ; nisi vel per praescriptionem, . vel per privilegium eas amiserit. Per praescriptionem , adde specialem, ut. nempe ita demum Ecclesia Novalium Decimas in aliena Paraecia praestribere possit, si quidem eas per can nicum tem'is , puta per quadraginta annos possederit Sc perceperit. Ac licet

Veteres aut Maiores Decimas praescripserit, attamen non acquisivit aut praeis

scripsit Decimas Novilium , quas. percepit , quia sine possessione praescriptio non procedit. Sed si alicui concessum sit generale Ptivilegium de non solvendis aut de percipiendis omnibus Decimis, eo continentur etiam; Decimae futuri temporis , cap. 22..ex

de nivileg idest etiam Decimae Novalium, seu eorum agrorum qui post privilegium. concessum revocati sunt ad culturam , cap. 3 . hos tit. in quinta

Compilat. quia: in generalibus privilegiis plenissima interpretatio facieada est. Si veroὸ speciale sit Privilegium de percipiendis aut non praestandis Decimis,

Veteres tantum continentur, non etiam

Novalium , quia concessae tantum. i

269쪽

iue si seris' Canonici telliguntur , quae percipiebantur tem pore concessi privilegii.

Veteres etiam Decimae Paraeciis debentur. Olim quidem instar omnium bonorum Ecclesiasticorum erant in potestate Di essenorum Episcoporum : sed. cum vel iis abuterentur aut utique minus diligenter eas curarent, placuit eas solvi Parochis, Cano de Decimis ILq. I. ita tamen ut quartam partem Episcopisi praestarent. Unde quarta Decimationum inter eorum jura recensetus in capia conquerente i s. ext. de oss. jucoia. quae tandem Parochis relicta dicitutini Bracarens Concilio, qui sic eas integras habere ceperunt ;. ideoque appebiantur Parochiante in Can. 3 7. Meucosis Concilii, quod Paraecialibus Ecclesiis Paraeciali jure debeantur,ut est in cap. 9.de praescrip. in prima Coll. de jure com

muni cap. 3 O. ext. de Decim.

Undenam igitur Canonici, Monachi& Nobiles tot habent Decimas λ Veteres quidem Monachi nunquam eas habere voluerunt , seque indignos esse putarunt, qui Decimas exigerent ; quippς quae solis Clericis datae fuerint, quales olim non erant Monachi Videndus omnino Robertus Molis mensis Abbas

apud Ordericum Vitalem , lib. 3 Hib

270쪽

In Mutἰonum Liber II. asy cl. & Hugo Pontiniac. in ea Epistola quam Iuretus exscribit post Epistolas

Ivonis Carnot. Sed sensim eas habere ceperunt partim ex restitutione Nobilium, qui cum eas hinc inde usurpassent,& restituere jussi essent in variis Conciliis , eas Monasteriis restituebant. Quidam illud probant ex Can. ult. q. I. sed male , nam Apochryphus est,& quod inter Epistolas Damasi & S.

Hieronymi non extet quod utri uoque tempore, nulli adhuc Canones De cimas imperaverant, ut ita vix usurpati restitui potuerint. Partim ex donatione ipsorum Episcoporum , qui Monachis eas donabant inieleemosynam. Utramque hanc dc restia tutionem de donationem probarunt sacri Canones, quia Ecclesia Decimas δίOblationes cum omnibus pauperibas communicare potest, quanto magis cum

iis qui relictis facultatibus sitis, pauperem Christum sequuntur, ait Ivo Ca not. in D. 19 1. sicut etiam Decima:

solvebantur Levitis qui nulla prorsiis habebant praedia, ut Templo diligentius

deservirent : ita Monachis concedi potuerunt Decimae, qui nihil ctiam h bebant & diu noctuque pro peccatis offerentium orabant , ait Petrus. Vene-