Canonici Juris Institutionum libri tres

31쪽

18 Juris Canonici Antiquissima est Collectio Graecorum

Canonum Theodosii Senioris tempore conscripta. Eam laudant Calchedon. ConciliiPatres. Ejus meminit Dionysius Exiguus in praefat. ad suum Codicem

Canonum, & ait eam confuse transsatam.Ac forte verius est eam ipsam esse, quam Iustellus publicavit , non quam edidit Quesnctius cum operibus Leonis Magni: vix ea videtur Codex Canonum, sed farrago & collectio quaedam confusa locorum sibi communium, quam privatus aliquis sibi concinnavit ex quibusdam Canonibus, Epistolis summorum Pontificum, dc quorumdam Epis

coporum , atque etiam ex rescriptis quorundam Imperarorum. Prior quibusdam est Codex Canonum Universie Ecclesiae , quod ea tunc temporis eo

solo uteretur.

Sub Iustiniano Dionysius Exiguus Abbas cujus meminit Cassiodorus )veterem hunc Codicem ex Graeco in Larinum sermonem elegantius vertit rei quosdam alios Canones post eum editos addidit , & quaedam decreta Pontificum. Ea Collectio a quibusdarn dicitur Codex Canonum Ecclesiae Rom. Quod ea diutius eo solo usa fuerit. Adrianus primus eum dedit Carolo

32쪽

Institutionum. Liber I. I 'Magno, ut eo uteretur Ecclesia Galli- casa , prout diutius obtinuit. Nam olim quaelibet fere gentis alicujus Ecclesia suum habebat Codicem Canonum, non quod a Romana discreparet, sed ad stabiliendam & sanctius

observandam disciplinam , quae in unaquaque obtinebat ex propriis Canonibus. Utrum Ecclesia Gallicana non alium Godicem habuerit ante Car tum Magnum, Videndus idem sue sineμlusto. r. ad Leonem Magnum. Rodericus etiam Τoletanus meminit passim Corporis Canonum Hispaniae. In orbe nostro subinde prodierunt quatuor Collectiones Canonum , Reginonis Abbatis & Burchardi Vvormaciensis in Germania, Ivonis Carnot. in Gallia, α Gratiani in Italia. Licet vero in omnibus illis Collestionibus iidem fere Canones exscriabantur, attamen illae nec etiam aliae quaedam posteriores in non omninbsunt inutiles. Primo enim saepius iis novi quidam Canones adduntur prioribus Collectoribus incogniti. Secun do antiqui Canones in novissimis Colectionibus exscripti notant quamdiu er Mata fuerit eorum disciplina , & fere

zmPer unius etiam vocis mutatione aut

33쪽

Iuris Canonἰci additione aut detractione indicant ali quid ex ea disciplina sublatum aut immutatum vel pro captu Authorum, vel pro varietate locorum & temporum.

Nam ad Canones referri possunt, quorde legibus ait Marius Victorinus Afer in libro de arte grammatica. Antiqui hibri legum, etiamsi ex frequenti transcriptione aliquid in iis mutaverint , atta

men retinent antiquitatem.

De Conciliis. Oncilium est C aetus, Conventus, aut Congregatio fidelium. Ejus

nomen a more Romano in Ecclesiam fluxit. Can. I. dist. I7. Ex quo cum judices conveniebant hoc dicebatur

Concilium. Antiquissima est ea vox in Ecclesia Latina, s Graeci dicunt Synodum ) ea occurrit apud Tertuli. δί S.Cyprianum. Cumque Apostoli convenerunt Hierosolymis,ut de quodam fidei Capite simul agerent. S. Augustinus in . I'. Conventum illum vocat Co cilium Hierosolymitanum. Habendi

Concilii potestas in Ecclesia Catholica TITULUS II.

34쪽

I Putionum. Liber I. Hxepetitur ex iis Christi Domini verbis:

bi duo vel tres in nomine meo Co

gregati fueritis. Ejus initium occuristit in Actis Apostolorum de potissimum in Cap. Iue. Concilium vel est Oecumenicum , vel Nationale , vel Provinciale, vel Dioece num aut Epistcopale Primum sic dicitur quasi ex universo orbe Convocatum seu ex Orienta tali & Occidentali Ecclesia, ut in eo sit totius Christiani nominis repraesentatio, ait Tertullianus in lib. de jejunio cap. IConcilium universale dicitur Convocatis Sacerdotibus de cunctis Provinciis , ait Leo M. in D. 69. addendum Christiani Orbis Primum sub Constantino habitum est nempe Nicaenum I. ac licet ante illud quaedam habitae sint particulares Synodi, attamen in Cod. Can. I. loco recensetur , propter illius dignitatem, ait Dionysius Exiguus. Nationale dicitur quod constat Epis.copis multarum Provinciarum ejus. dem Nationis : Dicitur major Synodus In Can. I 2. Antioch. SInodi. Plenaria i& universalis in Od. Can. Fces. Afric.&apud S. Augustinum quod nihil aliud

quam universae Africae, ut passim in eo- 'dem Cod. occurrit. Id genus Concilii antiquissimum esse testatur Illiberit

35쪽

22. Juris Canon;Anum Concilium Hispaniae Nationis sicut & prior Antiochena Synodus contra Paulum Samosathenum : Et quaedam Synodi Africanae sub S. Cypriano. Unde dicendum est Impp. I. 23. Cod. . de Ep. ct Cl. non primo introduxisse hujusmodi Concilium,sed ejus m minisse quasi jampridem usitati. Olim quidem illud aliquando dicebatur unia Versale , ut probat allato Tertuli. lo co , sed invaluit solum illud appellari

Oecumenicum, quod ex universo orbe

Christiano Congregatum est. Aliquando etiam appellatum est Dioeceanum, quod olim Dioecesis tractum & collectionem plurium provinciarum signia ficaret, & in civili & in Ecclesiastica politia. Provinciale dicitur, quod constat ex omnibus Episcopis ejusdem Provinciae : antiquissimum est & olim frequentissimum erat, & magnae authoritatis, ut mox videbimus.

Denique Dioecesanum aut Episcopale Concilium est quod constat , ex preta byteris ejusdem Dioecesis a proprio Episcopo convocatis, saepius dicitur hodie Synodus Episcopalis in tractata de Conciliis Anxie quaeritur quis ea convocare possit , & major difficul-

36쪽

Ia ututionum. Liber I. 23tis est in Concilio Oecumenico , an summus Pontifex , an solus Princeps.conjicerem in ea quaestione duplicem esse visionem, ut altera sit facti, altera juris. De facto constat videlicet priores

Christianos Impp. pro Imperio & ODficii sui prospectu, vel ut loquimur per

se tantum indixisse & convocasse sanctiora quaedam Oecumenica Concilia; sicut & Christianissimos reges Nationalia&Provincialia. Sed superest quaestio juris, an ea jure convocaverint. Origo& Materia Conciliorum solis Episcopis adstruere videntur proprium & Primaevum ius eorum convocandorum. Verba

Christi Domini quae supra reseru tur 2 sunt ad solos Apostolos: lique soli

convocarunt Ecclesiam, sic etiam habet actorum CV. Is . convenerunt Apostoli 2 Seniores videre de hoc. Et hinc eo-

cum succestares Episcopi se ipsos invi-

abant ad Conventum, ubi necessitas ostulabat, ut passim occurrit apud E ebium in libris Hist. Eccles sed ne tantum tumultuarie haberetur , invaluitum indici a primae sedis Episcopo. Per recentos annos ea fuit Ecclesiastica dis iplina. Eam quo qne adstruit materia Con-

Iiorum et Nam in iis agitur vel de fide,

37쪽

vel de disciplina, cujus utriusque cogniatio primitus competit solis Episcopis ,& eorum decreta tuentur, & ad effectum perduci curant Principes. Quia - tamen in quolibet Imperio Cartus MCollegia sine consensu & venia Primcipis institui non possunt, i. i. f. de Coll. ct Com. Ill. Ideo placuit nec etiam haberi posse Concilia, nisi ex permissia Principis. Et hinc S. Hieronymus, In voL contra Rufinum . quis Imperator hanc Θnodum congregari jugst ' Et Suessionensis ac Tullensis Concilii Patres sub Carolo Calvo statuunt, Ut si quis Episcopus Concilium convocare velis Regis consensium petat. Quod jam diu antea Desiderio Cadurcensi rescripserat Sigibertus Rex apud Quercetanum to. I ..Hist. Franc. pag. 887. Sane quilibet Episcopus quotannis suam Synodum celebrat absque smplici Principis permissis, quia dc ex sacris Canonibus & ex Regiis Constitutionibus hoc versum est in assiduum

usum.

Oecumenicum igitur Concilium absque authoritate Romani Pontificis convocari non potest. Hoc ipsi etiam Graeci agnoscunt, & pluribus passim probat Gratianus. Et hinc. lapius huic praesunt

38쪽

Institutἱonum. Liber I. praesunt ejus Legati. Nationalis Concilii convocatio pertinet ad Primatem Nationis. Can. IT.

Θnodi octava. Et huic adesse debent omnes Episcopi earum provinciarum, quae huic Primati subjacent. Unde apud Leonem Magnum in D. I 2. cap. 7. dicitur Concilium Episcopale.

Provincialem convocat Synodum Metropolitanus. Leo Mag. in D. m. c. 7. in D. Is . cap. a. Ei adesse debent Episcopi Comprovinciales. Can. 2 o A

tioch. nodi; qui non ita diu appellati sunt Suffraganei; quod forte cum suo Metropolitano in majoribus negotiis suffragium dent in ea Synodo Pr vinciali. Eaque perfecta dicitur, cum Metropolitanus ei praeest. Can. I 6. Ibidem. Nicol. I. & alii quidam contendebant olim Synodum illam ab

eo convocari non posse , nisi ex a

thoritate Summi Pontificis , sed restissime Agobardus Lugdun. lib. de

distensatio. num. 1o. Ea duplici x tione sententiam illam impugnat. Priama est quod Sacri Canones non tantum permittant, sed & jubeant Metr Politano , ut certis temporibus suam

hanc SVncidum habeat, altera est: qubdita sequeretur doctrinas oc expositio-

39쪽

26 Jur;s Canon cines S. Ambrosii aliorumve Metropolita

noIu,nec etiam csse recipiendas,qubd iis docentibus no adsitRomanus, Pontifex. Sa ne aliquando extra ordinem, &necessitate cogente, hujusmodi Concilium co-Vocarc potest, ac nihil frequentius quam utvel Ipse praefuerit, vel ejus Legatus. Denique Dioecesinus Episcopus suam

Synodum convocat , eique vulgo a sunt omnes cjus paraeciales Presbyteri ; & quidem instanter 2 inexcusabialiter, ut nominatim dicitur in Can. o. Synodi Romanae sub Leo IV. omnes inquam , & Urbani & Suburbani, de Rurales omnes indifferenter , ut est in Breviario ejusdem Synodi dc Canonis apud Lucam Holstentum in Colle Iione Romana. Imo Sc quidam Abbates & primi ordinis ' Clerici huic adesse tenentur , ut suo loco videbitamus, eaque synodus dicitur Dioecesana& Civitatensis, in qua Episcopus facit varias inquisitiones de Clericis & Laυ- cis , ut videre cst apud Reginonem, Burchardum, & alios. Habendi Concilii generalis forma, quam statuit ConciliumToletanum IV. indicat quina ei adesse debeant. Corona fit ex sedibus Episcoporum : Presbyteri ab eorum tergo sedente Diaconi stant

40쪽

Institutionum. Liber I. a Tia eorum conspectu , ingrediuntur illi laici, qui electione Concilii meruerint iis quidem aderant olim Laici.

Et hinc Itorum cap. IS. Sectiores cum omni Ecclesia , & cum omni

plebe , ut est in Indice Illiberitani concilii. Cum stantibus laicis , ut es in Epist. 3 i. inter Epistolas S. Cypri

ni , non ut votum , aut suffragium emi terent, sed ut audirent ac defenderent Pecreta Conciliorum , postea Ho-oorati tantum Laici adfuerunt, & M

sistratus Municipales, qui Ephesino de Calchedon. Concilio adfuerunt, scut& omnibus fere Toletanis , ut passim

docet Rodericiis Toletanus : ac tandem omnes fere ab iis exularunt, praeterquam Legati Principum.

In Conciliis agitur de fide & de moribus ac disciplina. Constitutiones de fide, dicebantur olim definitiones , anathematismi , & cxscribe bantur in actis aut Synodalibus Epistolis e quae erant de disciplina, proprie dicebantur Canones, in quibus nihil omnino de fide : dc hinc in Antiquis

Codicibus Canonum nihil de fide letagitur , sed invaluit fidem & disciplinam in Canonibus expendi. Semperdet utraque Constitutiones oblatae